Morgunblaðið - 03.03.1977, Qupperneq 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 3 MÁRZ 1977
*

y
Prinsessan
lifir enn
FYRIR tólf árum var nafn Seju
Matson á allra vörum. Það var
eftirað maður hennar, Gunnar,
hafði ritað bókina „Prinsessan"
þar sem hann greindi frá bar-
áttu hennar við lífshættulegan
krabbameinssjúkdóm sem
hrjáði hana en eftir að hún átti
barn hurfu sjúkdómseinkennin
nánast með öllu og hún lifir
enn i bezta gengi.
Bókin varð metsölubók á
sinum tíma og var þýdd á
tuttugu tungumál, þar á meðal
íslenzku. í Sviþjóð var gerð
kvikmynd eftir bókinni og þeim
hjónum og barni þeirra var
hampað sem stjörnum og auð-
æfi streymdu til þeirra fyrir
bókina.
Seju Matson hefur aldrei
verið formlega skýrt frá því að
hún hafi læknazt af blóð-
krabbanum, sem hún barðist
við en þegar sonurinn Kai
Mikael, sem nú er að verða tólf
ára, fæddist, hurfu sem sagt öll
sjúkdómseinkenni og hafa ekki
gert vart við sig síðan. Aftur á
móti gengur hún reglulega í
læknisskoðun og sjúkdómurinn
blundar í henni enn.
Það var árið 1 962 sem henni
var sagt að hún þjáðist af
ólæknandi Nodginsveiki, sem
er blóðkrabbamein. Hún var þá
hjúkrunarnemi. Hún lagði hart
að sér til að geta haldið áfram í
skólanum og reyndi að lifa eðli-
legu lifi þrátt fyrir veikindin
sem virtust stöðugt ágerast.
Hún hitti Gunnar Matson í
samkvæmi og hann varð þegar
hrifinn af Seju.
Nú geta þau talað um fram-
haldið á sögunni um
Prinsessuna. Þau segja frá því,
að þau urðu beinlinis að leggja
á flótta til að fá að hafa einkalíf
sitt í friði. Þau geta sagt frá
öllum peningunum sem þau
settu í hús í dýrasta hverfi
Helsinki, þau geta sagt frá
lystisnekkju sem þau keyptu og
þau geta talað um það núna
hvers konar eyðslu- og óhófslífi
þau lifðu eftir að bókin
Prinsessan kom út. Um vini
sem komu og hurfu aftur,
peninga sem til þurrðar gengu,
svo að á endanum stóðu þau
uppi slypp og snauð.
Hann var blaðamaður þegar
þau kynntust og hann starfar
nú við blaðamennsku á
Hufvudsstadsbladet í Helsinki.
Seja vinnur við hjúkrun. Þau
búa í litlum bæ, Vanda,
skammt fyrir utan Helsinki og
þar gengur sonur þeirra t skóla.
Gunnar segir að nú hugsaði
hann sig sennilega betur um
áður en hann skrifaði bók, en
hann telur þó að hann myndi
skrifa bókina. Ég er blaða-
maður, segir hann, og sem
slíkur hefði ég ekki getað látið
hjá líða að skrifa svona stór-
kostlega sögu.
Seja bætir við: — Svo héld-
um við líka að við gætum
kannski hjálpað öðrum.
Enn berast bréf til Gunnars
út af bókinni. Og til þeirra
beggja. Þau svara þessum
bréfum. Og Gunnar segir: „í
Kaupmannahöfn gaf ég stúlku
bókina Prinsessan fyrir nokkr-
um mánuðum. Hún þakkaði
mér fyrir og sagði: „Hvenær dó
annars prinsessan?"
Gunnar og Seja Matson
EBE nær árangri
í fiskveiðimálum
Efnahagsbandalaginu hefur
orðið töluvert ágengt í því að und-
anförnu að samræma stefnu sína í
fiskveiðimálum og komast að sam-
komulagi við Rússa um fiskveiði-
samning.
Annar áfangi viðræðnanna við
Rússa er hafinn og stefnt er að
samningi til langs tfma. Efnahags-
bandalagið leggur hvað mesta
áherslu á að ná samkomulagi um
þorskveiðar á Barentshafi þar
sem Rússar hafa tekið sér 200
mflna lögsögu frá og með 1. marz.
í fyrra áfanga viðræðnanna
náðist verulegt samkomulag f
meginatriðum og sovézki fiski-
málaráðherrann, Alexander
Ishkov, lýsti þeirri von sinni að
samningsdrög yrðu tilbúin í
næsta áfanga viðræðnanna. „Sam-
starf okkar verður að grund-
vallast á nauðsyn þess að vernda
fiskstofna,“ sagði hann.
Áður en viðræðurnar við Rússa
hófust tókst samkomulag innan
bandalagsins um mikilvægar
ráðstafanir til verndunar fisk-
stofnum í lögsögu bandalagsins.
Ráðstafanir eru þessar í aðal-
atriðum:
• Bann við síldveiðum f Norður-
sjó til 30. apríl og á hafinu suður
af írlandi til ársloka.
• Bann til marzloka við spær-
lingáVeíði’ ’ úúdari sfröhdútn
Norður- og Austur-Skotlands til
marzloka.
• Frekari takmarkanir á veiði í
bræðslu á öðrum miðum.
Sú ákvörðun Rússa að ganga til
viðræðna við Efnahagsbandalagið
um gagnkvæmar veiðiheimildir
var talin meiriháttar sigur fyrir
bandalagið þar sem sovézkir
ráðherrar og embættismenn hafa
aldrei áður setzt að samninga-
borði með fulltrúum þess. Hingað
til hafa Rússar forðazt allt sem
gæti fafið í sér viðurkenningu á
bandalaginu.
Diplómatar i Brússel segja að
Ishkov fiskimálaráðherra hafi
tekið skýrt fram á fyrstu
fundunum að hann væri kominn
til að semja við bandalagið. Finn
Olov Gundelach, landbúnaðarfull-
trúi bandalagsins, sagði:
„Rússarnir tóku ótvírætt fram að
þeir vildu komast að samkomu-
lagi við bandalagið." Hann hafði
eftir Ishkov að hann hefði fyrst
snúið sér til Breta og Dana til að
kanna möguleika á tvíhliða
samningum, en verið sagt að hann
yrði að tala við bandalagið f heild.
Seinna gaf Ishkov til kynna á
blaðamannafundi að engin breyt-
ing hefði orðið á afstöðu Rússa:
„Afstaða okkar tif undirritunar
samnings er ekki tákn um nokkra
breytingu í afstöðu Sovétríkjanna
til Efnahagsbandalagsins." Þegar
blaðamenn lögðu fast að honum
að útskýra hvað f því fælist að
hann mætti á sameiginlegum
blaðamannafundi með sendi-
nefnd bandalagsins sagði hann:
„Spurningum ykkar er mjög
erfitt að svara. Þetta tæki langan
tfma að útskýra."
Brezka blaðið Financial Times
sagði um máfið í forystugrein
undir fyrirsögninni „Moskva
sættir sig við staðreyndir" að sam-
eiginleg stefna bandalagsins í
fiskveiðimálum væri loksins farin
að standa undir nafni, eða með
öðrum orðum að fram væri komin
stefna sem með réttu mætti kalla
sameiginlega, bæði út á við og inn
á við.
Blaðið sagði: „Rússar vildu ekki
viðurkenna bandalagið. Þeir
höfðu tekið það skýrt fram árum
saman... Á hinn bóginn vildu
þeir heldur ekki árekstra og
þegar bandalagið mótaði sameig-
inlega afstöðu sættu þeir sig við
hana. Þetta styður málstað sam-
eiginlegrar utanríkisstefnu og
mikilvægi þess nær miklu lengra
en til fiskveiða og Sovét-
ríkjanna."
Rússar og bandalagið náðu
skjótu bráðabirgðasamkomulagi
þess efnis að 40 sovézkum bátum
yrði leyft að veiða í hinni nýju
200 mflna lögsögu til marzloka.
Hér er um að ræða u.þ.b. helming
þeirra sovézku skipa, sem veiddu
í 200 mílna lögsögu bandalagsins
fyrir tveimur mánuðum.
Starfsmenn bandalagsins sögðu
að þessar 40 veiðiheimildir væru f
samræmi við fyrri veiðiheimildar-
tillögur bandalagsins. Samkvæmt
þeim skyldi f mesta lagi leyfa 27
sovézkum bátum f stærðar-
flokknum 2.000 til 3.500 lestir að
veiða á miðum bandalagsins, en
gert var ráð fyrir hærri tölu ef
smærri bátar yrðu notaðir.
Enn á bandalagið eftir að ná
samkomulagi um aðrar
verndunarráðstafanir. Engin
lausn hefur enn fengizt á því
hvernig skipta skuli miðum
bandalagsins milli aðildar-
ríkjanna. Bretar og írar halda
fast við kröfur sínar um 50 mílna
einkalögsögu. En vestrænir
diplómatar telja fiskveiði-
viðræðurnar við Rússa sýna að
ríkisstjórnir bandalagsins geti
náð meiri árangri í sameiningu en
hver f sfnu lagi.