Morgunblaðið - 14.05.1977, Qupperneq 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 14. MAÍ 1977
Sex tíma sjónvarps-
kvikmynd um ævi
Jesú frá Nazaret
Vel tekið af kirkjuleiðtogum
Robert Powell leikur Jesú frá Nazaret.
Grade lávarður, formaður
samtaka brezkra sjónvarps-
stöðva, sá um að fjármagna
gerð myndarinnar og segir
Zefirelli að þar hafi ekki verið
horft í peningana. Til dæmis
kostaði gerð haliar Heródesar
um 250 þúsund pund, og i Daily
Mail segir að Grade lávarður
hafi unnið mikið þrekvirki, og
honum er þakkað fyrir krafta-
verkið.
í greinum í Daily Express er
þessi nýja mynd borin saman
við fyrri myndir, sem gerðar
hafa verið um ævi Jesú Krists,
og sagt að mynd Zefirellis sé sú
nákvæmasta og líkust frásögn
guðspjallanna. Þar er einnig
haft eftir Grade lávarði, að
hann vonist til þess að myndin
standi undir sér fjárhagslega,
en það sé þó ekkert aðalatriði,
þvi það sé til annars konar á-
vinningur en fjárhagslegur.
Hann var spurður að því, hvort
hann hefði ekki efazt um að
þetta fyrirtæki mundi heppn-
ast, og hvort honum fyndist
myndin eiga erindi til sjón-
varpsáhorfenda, sem væru
þekktir að öðru en áhuga á trú-
málum.
„Eg hafði að visu áhyggjur",
sagði Grade lávarður", en við
lögðum út í mikinn kostnað,
greiddum fyrir það bezta og
fengum það bezta og það var
þess virði. Þetta er stórkostleg
saga og fólk er blátt áfram
neytt til að horfa. Annars er ég
einna ánægðastur með að við
skulum ekki hafa komið illa við
nokkra kirkjudeild með mynd-
inni, og það bendir til þess að
hún sé rétt gerð og samhljóða
guðspjöllunum."
Frá vinstri: Anne Bancroft leikur Marfu Magdalenu, Laurence Olivier Nikódemus, Olivia Hussey
Marfu mey og Rod Steiger Pflatus.
0 Um páskana var frumsýnd f
Bandarfkjunum, Bretlandi og
ftalíu samtfmis sjónvarpskvik-
mynd um ævi Jesú Krists,
„Jesus of Nazareth". Mynd
þessi, sem er sex tfma löng og
var sýnd f tveimur hlutum, hef-
ur hlotið góða dóma og hafa
kirkjuleiðtogar tekið henni vel.
Samkvæmt frásögn Daily
Mail mun páfinn hafa viknað
er hann horfði á myndina.
Kostnaður við gerð þessarar
myndar var yfir 9 milljónir
punda, enda var mjög vandað
til vals á leikurum. I.aurence
Olivier lék Nikódemus, Peter
Ustinov Heródes, Anne
Bancroft Marfu Magdalenu og
Anthony Quinn Kaífas. Af öðr-
um leikurum má nefna Rod
Steiger, Claudia Cardinale og
Olivia Hussey. Robert Powell
lék Krist og er haft eftir honum
að hann hefi orði fyrir miklum
áhrifum við að leika f þessari
mynd.
Leikstjórinn er ítalskur,
Franco Zefirelli. Hafði han lent
í bílslysi og lá fyrir dauðanum,
nokkru áður en leitað var til
hans um gerð myndarinnar.
Fólk sem á í erfiðleikum leitar
alltaf til Guðs", sagði hann.
Þegar hann hafði náð sér eftir
slysið tók hann að lifa einföldu
lífi, og opnaði einbýlishús sitt í
Positano fátæklingum og þurf-
andi fólki, börnum og öðrum
sem vildu.
Franco Zefirelli.
Gunnar Markússon, skólastjóri:
Um tónmennt—og aðra
mennt í skólum landsins
Skömmu fyrir páska ræddi hið
háa Alþingi þihgsályktunartil-
lögu um tónmennt í skólum
landsins. Þarfa tillögu og góða.
Ætti ég sæti á Alþingi mundi ég
hafa flutt breytingartillögu, er
svo hefði hljóðað:
Tillögugreinin orðist þannig:
„Alþingi ályktar að skora á
ríkisstjórnina að hún hlutist til
um að hafinn verði nú þegar, af
hálfu menntamálaráðuneytisins
skipulegur undirbúningur að þvi
að lögboðin kennsla fari fram i
öllum grunnskólum landsins."
Greinargerð mín með þessari
breytingartillögu hlýtur óhjá-
kvæmilega að bera þess vitni, að
ég get ekki sest í neitt Hliðskjálf,
þar sem sér um heim allan,
heldur horfi á málið frá heima-
þúfu minni.
í tvo tugi sumra hefi ég staðið i
því að reyna að ,,manna“ skóla þá,
sem ég hefi veitt forstöðu.
(Menntamálaráðuneytið er hætt
að tala um að ráða kennara að
skólunum en talar nú um að
„manna“ þá.)
Tuttugu sinnum hefi ég setið á
skólanefndarfundi, þar sem rætt
hefir verið um ráðningu kennara
fyrir næsta skólaár og tuttugu
sinnum hefi ég farið út af slikum
fundi án þess að vera fyllilega
ánægður.
Að Húsabakka bjargaði það
skólanum að í nágrenninu voru
bændur, sem höfðu þá menntun
og menningu, sem til þurfti. Þor-
lákshöfn er of langt frá næstu
byggð til þess að sami leikurinn
verði leikinn hér. Hér hefir það
hins vegar gerst að húsfreyj-
ur á staðnum hafa hlaupið und-
ir bagga þegar til vandræða
horfði. —
Nú er þaö auðvitaö enginn
mælikvarði á ástandið í skóla-
málum landsins þó litill karl á
litlum stað fari í fýlu. Ástandið
getur verið jafn gott fyrir því. En
er það gott?
Flutningsmenn þingsályktunar-
tillögunnar gerðu grein fyrir
ástandinu í tónmenntarmálum
svo því skal sleppt hér.
I júní 1975 gaf menntamála-
ráðuneytið út smárit, er nefndist
„Um endurskoðun námsefnis i
mynd- og handmennt."
Þar segir svo á bls. 2:
„Skipulögó mynd- og hand-
menntakennsla verði i öllum
aldursflokkum grunnskólans...
Stúlkur og drengir hafi jafnan
rétt á námi í smíðum og
hannyrðum."
í drögum þeim að námsskrá,
sem gefin voru út í nóv. 1948 var
þeim aldursflokkum, sem nú
mynda grunnskólann, ætlaðir
2—8 timar í handavinnu á viku
hverri og fór stundafjöldinn eftir
aldri nemandans og hvort hann
var í þáverandi bóknáms- eða
verknámsdeild gagnfræða-
skólans.
Þessi 30 ára gamla námsskrá
var byggð á um 40 ára reynslu svo
að „kerfið" ætti að vera búið að
átta sig á því að það þarf að
mennta smíðakennara á ísiandi.
Og hvernig gengur svo að
„manna" smiðastofurnar?
Hvernig er smíðakennslan i stakk
búin til þess að uppfylla þann
hluta grunnskólalaganna frá
21.5.74 sem segir: „Grunnskólinn
skal veita nemendum tækifæri til
að afla sér þekkingar og leikni og
temja sér vinnubrögð, sem stuðli
að stöðugri viðleitní til menntun-
ar og þroska."
Hvar eru kennarar til þess að
uppfylla þessar kröfur? Hvar á að
leita slíkra manna?
Ekki í Kennaraháskóla íslands,
sem þó hefir einkarétt á fram-
leiðslunni. Undanfarin ár háfa
ekki útskrifast fleiri nemendur
þaðan en sem svarar því að
hverjum skóla á landinu væri
ætlaður einn kennari á öld.
Sjálfur hefi ég lagst svo lágt
(en án árangurs) að reyna að tæla
til mín smíðakennara úr öðrum
skólum þó ég vissi að þeir stæðu
þá uppi án sliks manns.
Oftast hefir þó tekist að
„manna" smíðastofuna og aðeins
einu sinni orðið að grípa til þess
ráðs að ráða mann, sem ég vissi
það eitt um, að hann var skolli
góður til að reka nagla, en gat alls
ekki kennt börnum. — Auðvitað
varð svo uppskeran eins og til var
sáð.
Einhver bókabéusinn kann að
segja, að hér sé bara rætt um
aukafög.
Hvað er aukafag? Hvað er aðal-
fag? Hvenær og hvernig á
nemandinn að nota það sem hann
lærir í skóla?
Er ekki alveg eins gott að
kunna að stoppa í sokkinn sinn
eins og að vita um afrek þeirra
Rómúlusar og Remusar? Er
nokkuð verra veganesti út í lifið
að geta haldið á hamri og sög en
að vera viss um hvort það var
Hinrik 8. eða Ignatius af Loyola
sem átti 6 konur?
í 50. gr. grunnskólalaganna
segir: „Börn, sem talin eru vikja
svo frá eðlilegum þroskaferli, að
þau fái ekki notið venjulegrar
kennslu i einni eða fleiri náms-
greinum, eiga rétt á sérkennslu
við sitt hæfi.“ Og síðar í sömu
grein segir að sérmenntaðir
kennarar skuli annast þessa
kennslu.
Sinna allir grunnskólar
landsins þessari lagaskyldu?
Svar við þeirri spuringu gæti
orðið á þá leið, að ekki væri hægt
að búast við, að tæplega þriggja
ára gömul lög væru farin að virka
um allt land — hér sé bara um
bráðabirgðaástand að ræða.
Rétt er nú það, en ef ég man
rétt v.ar ákveöið í fræöslulögun-
um frá 1907, að í hverju skóla-
héraði skyldi vera fastur heiman-
göngu eða heimavistarskóli.
Farkennsla var víst heimiluð til
bráðabirgða, meðan verið væri að
byggja upp fasta skóla. Því 70 ára
bráðabirgðaástandi er enn ekki
að fullu lokið.
í fréttabréfi frá menntamála-
ráðuneytinu frá 20.des. s.l. segir,
að nú í vetur kenni 2.336 manns á
grunnskólastigi og að 22% þeirra
hafi ekki kennararéttindi.
Þar er og nokkuð rætt um þetta
ástand og sagt m.a. „að sjálfsagt
sé æskilegast og til þess ætlast“,,
að kennarar hafi lært eitthvað til
kennslustarfa.
Hvað skyldi landlæknir segja ef
honum væri bent á að i einhverju
læknislausa héraðinu væri t.d.
búfræðingur, sem væri fáanlegur
til þess að taka að sér störf
héraðslæknisins. Ætli að hann
teldi það ekki meira en „æski-
legt“ að maðurinn kynni eitthvað
til læknisstarfa?
Og mundi biskupinn ekki brosa
góðlátlega að þeirri tillögu, að
vígja t.d. barnakennara í
eitthvert prestslausa útkjálka-
brauðió. Sennilega teldi hann það
meira en „æskilegt", að vigslu-
þegi hefði gluggað eitthvað í
guðfræði.
Væri til það vald, sem gæti
skikkað biskup til þess að
framkVæma slíka vigslu brygði
mér ekki þó hann veldi sama
ræðutexta (Jóh. 10.1) og meistari
Brynjólfur þegar hann neyddist
til þess að vigja Bauka-Jón til
biskups að Hólum.
Á síðasta áratug hafa um 1300
manns lokið kennaraprófi, en
Gunnar Markússon
aðeins um 55% af hverju
hundraði eru starfandi kennarar.
Hvar eru hinir og hvers vegna
kenna þeir ekki? Hverjir og hvað
hefir brugðist við uppbyggingu
íslenska skólakerfisins?
Svör við þessum spurningum
eru sjálfsagt eins mörg og
hólarnir í Vatnsdalnum eða
eyjarnar á Breiðafirði. Þó má
benda á atriði eins og að starfið
er erfitt — víða slæm vinnuað-
staða — launin lág o.fl. í þeim
dúr.
Það er lika einfalt að hrópa á
ríkið, að það hafi brugðist
skyldum sinum. Ráðuneytið telji
það „æskilegt" sem það á lögum
samkvæmt að setja sem skilyrði
fyrir stöðuveitingum.
En hvað þá með okkur heima í
héruðunum, skólanefndir og
skólastjóra, höfum við hreinan
skjöld?
Nei og aftur nei. Við höfum, I
vandræðum okkar, reynt að
„manna skólastofurnar i staðinn
fyrir að loka þeim. Við höfum
ráðið menntunarlausa ungliriga
— já drykkjusjúklinga og dópista
til þess að kenna börnunum af því
að við héldum að það væri ef til
vill skamm skárra en að þau
fengju enga kennslu.
Við höfum reynt að telja
sjálfum okkur og öðrum, trú um
að i sumum skólastofunum væri
verið að vinna verk, sem við innst
inni vissum að alls ekki var unnið
þar.
Með þessu höfum við falið fyrir
þjóðinni vandamál, sem í upphafi
var sennilega ekki óviðráðanlegt
en er nú að verða það. 1 einfeldni
okkar hjálpuðum við til að hleypa
af stað þeirri skriðu, sem erfitt er
orðið að stöðva.
Við héldum að við værum'að
gera börnum okkar greiða, en
það reyndist bjarnargreiði. Það
fór fyrir okkur eins og konunni,
sem sagði: „Þeim var ég verst er
eg unni mest.“
Það er mannlegt að skjátlast en
það er lítilmannleg að játa ekki ef
maður sér að svo hefur verið.
Er til of mikils mælst af
menntamálaráðuneytinu þó þess
sé óskað að það hefji nú þegar
skipulegan undirbúning að þvi að
í framtíðinni verði ekki ráðnir að
grunnskólunum menn, sem vitað
er að ekki geta kennt börnum?