Morgunblaðið - 14.06.1977, Qupperneq 25

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 14. JUNl 1977
25
Joop den Uyl:
„Mólúkkar njóti
sama réttar og fyrr
— þrátt fyrir það
sem gerzt hefur..
Æskulýðshreyfíng Mólúkka fordæmir hollenzku stjómina
Ólga meðal borgara og sumir óttast að stríð milli
Mólúkka og Hollendinga brjótist út
Ónefndur gfsl, veifandi, á leið heim með eiginmanni sfnum, eftir að
hollensku landgönguliðarnir höfðu frelsað hana úr lestinni.
AÐFARARNÓTT laugardags lauk lengsta mann-
ræningjaumsátri sem um getur: hollenzkir hermenn
gerðu atlögu að lestinni og skólanum f Bovensmilde f
Hollandi og frelsuðu gíslana sem Mólúkkar höfðu haft
í haldi í þrjár vikur. Eins og óttast var lyktaði þessu
svo að mannslffum var fórnað, tveir gfslanna og sex
mannræningjanna létust f árásinni á lestina, en við
skólann f Bovensmilde varð hins vegar ekki manntjón.
Joop den Uyl, forsætisráðherra Hollands, og Jo-
hannes Manusama, leiðtogi Mólúkka f Hollandi og
forseti útlagastjórnar S-Mólúkka, hvöttu báðir alla
fbúa Hollands um helgina til að gæta stillingar eftir
þá atburði sem orðnir voru. Forsætisráðherrann
sagði: „Við teljum skilyrðislaust að Suður-Mólúkkar
skuli njóta jafnréttis á við okkur. Þeir hafa sama rétt
og aðrir þegnar þjóðfélagsins — einnig eftir það sem
nú hefur gerzt.“ Hann sagðist ekki telja hættu á að
strfð brytist út f Hollandi milli Hollendinga og Mól-
úkka og sagði að f landinu yrði að rfkja andi umburð-
arlyndis og bróðurþels.
Æskulýðshreyfing Suður-
Mólúkka sem er mjög gagnrýn-
in á stjórn Manusama og þykir
hún alltof hófsöm, sendi frá sér
orðsendingu um helgina þar
sem hollenzka stjórnin er for-
dæmd harðlega og þær gerðir
voru sagðar hafa einkennzt af
hugleysi.
Hafi hollenzka stjórnin geng-
ið á bak orða sinna og virt
mannslff aðvettugi.
Látin er í ljós samúð með
fjölskyldum Mólúkkanna og
Hollendinganna sem létu lífið
en bætt við að „stjórnin verði
að taka á sig ábyrgðina — og
afleiðingarnar af því að ganga á
bak orða sinna og tefla manns-
lifum í voða.“
„Fyrsta vikan var erf-
iðust — einu sinni mun-
aði engu að illa færi“
Tvítugur námsmaður sem var
í hópi gíslanna i lestinni sagði
um helgina að þejr tveir gíslar
sem létust hefðu óhlýðnast
skipunum hermannanna um að
liggja á lestargólfinu. Hefðu
þau risið upp og fengið skot
höfuðið og látist samstundis
Námsmaðurinn sem heitir Pet
er Pot sagði að i sömu mund og
árásin hófst hefðu hermennirn-
ir kallað i gjallarhorn til gísl
anna og skipað öilum að reyna
að leita skjóls undir sætum í
lestinni, en f versta falli liggja
grafkyrr á gólfinu. Þrátt fyrir
að hann hefði farið eftir þessu í
hvivetna hefði mjóu mátl muna
og byssukúla farið í nokkurra
millimetra fjarlægð frá höfðinu
á honum.
Þau sem létust hefði verið
fertugur maður Van Baarsel og
nítján ára gömul stúlka J.
Monsjou.
Peter Pot sagði að gíslunum
hefði fundist sem . skothrfðin
hefði staðið yfir í nánast eilifð-
artíma. Hann sagðist ekki hafa
orðið var við að Mólúkkarnir
sýndu verulega mótspyrnu. Pot
sagði að fyrsta vikan hefði ver-
ið gfslunum erfiðust og mikil
spenna hefði þá ríkt á milli
gíslanna og mannræningjanna.
Hann sagði að Mólúkkarnir
hefðu þó komið mjög sómasam-
lega fram en haldið sig í hæfi-
legri fjarlægð. Einu sinni hefði
það gerzt'meðan á umsátrinu
stóð að ungur maður notfærði
sér að andartak var mólúkk-
anskur vörður ekki með allan
hugann við vörzluna og náði
byssunni af honum. Þrír aðrir
gíslar sem skynjuðu samstund-
is að sögn Pots að þetta gæti
haft hinar hryllilegustu afleið-
ingar ef ungi maðurinn hæfi
skothrfð, réðust að honum, yfir-
buguðu hann og foringi Mól-
úkkunna, Max Papilya, afvopn-
aði hann síðan og urðu ekki
frekari eftirmál að þessu.
Harðskeyttur foringi
Mólúkkanna féll
í árásinni
Max Papilya var 24 ára gam-
all. Hann gortaði af því við
samningamenn þá sem ríkis-
stjórnin sndi til lestarinnar að
hann myndi aldrei fara i fang-
elsi. Honum rataðist þar rétt
orð á munn, þvi að hann féll i
árásinni.
Dick Mulder geðlæknir sem
var i stöðugu simasambandi við
Max meðan á umsátrinu stóð
skýrði frá þvi um helgina eftir
að allt var um garð gengið að
það hefði verið Max sem sá um
alla skipulagningu og hafði i
hendi yfirstjórn þeirra sam-
skipta við stjórnvöld sem Mól-
úkkarnir komu á þegar þeir
höfðu tekið lestina og skólann.
Mulder sagði að Max Papilya
hefði verið harðskeyttur mað-
ur, sem hefði lagt allt undir og
verið reiðubúinn að taka afleið-
ingunum af því. Hann sagði að
sér hefði ekki tekizt að brjóta
niður sjálfstraust Mólúkkans
unga, og til siðustu stundar
hefði engan bilbug verið á hon-
um að finna. „Ég vil ekki fara í
fangelsi. Ég myndi ekki lifa það
af,“ sagði hann einhverju sinni
við Mulder lækni.
Mulder sagði að Max hefði
Annar eftirlifandi Suður-Mólúkkanna, sem héldu meir en 50 gísl-
um I járnbrautarlestinni frá 23. maf, sést hér borinn á sjúkrabörum
( sjúkrahúsið I Gröningen, þar sem gert var að skotsárum hans.
símamyndir AP.
Hollenzkir fbúar bæjarins Bovensmilde söfnuðust saman á sunnudagsmorgun á knattspyrnuvelli
bæjarins til að minnast tveggja gfslanna, sem létu lffið f áhlaupi hermanna á lestina.
verið langtum gáfaðri en mann-
ræningjarnir í Bovensmilde-
skólanum, sem hefðu stundum
hagað sér fjarska barnalega og
stundum haft uppi argaþras út
af matnum sem til þeirra var
sendur. Hann sagði að Max
hefði verið af öðru sauðahúsi
og hann hefði viljað að litið
væri á sig sem jafningja þeirra
samningamanna sem hann
ræddi við. „Hann tileinkaði sér
eins konar Che Guevara fram-
göngu og talsmáta," sagði lækn-
irinn.
Forsætisráöherrann:
Við áttum ekki
annarra kosta völ
Hollenzka stjórnin hefur yfir-
leitt fengið lof fyrir aðgerðir
sínar til frelsunar gíslunum.
Þykja þær hafa verið skipu-
lagðar vel og þegar til þeirra
var gripið hafi verið orðið ljóst
að um annað var ekki að ræða.
Joop den Uyl sagði á blaða-
mannafundi eftir að umsátrinu
lauk að samningaviðræðurnar
við mannræningjanna hefðu
verið vitagagnslausar og fyrir-
sjáanlegt hefði verið að ekkert
myndi þýða að halda þeim
áfram. „Ofbeldi reynist stund-
um nauðsyn til að lausn fáist,"
sagði ráðherrann. Hann sagði
að stjórnin teldi það mjög mið-
ur að til valdbeitingar hefði
þurft að grípa og liti á það sem
ósigur að ekki hefði verið hægt
að komast að málamiðlun. Hins
vegar tók hollenzka stjórnin
strax mjög afdráttarlausa af-
stöðu gegn kröfum mannræn-
ingjanna og sagði að undanláts-
semi við þá byði aðeins frekari
ofbeldisverkum af sama tagi
heim. Andreas Van Agt dóms-
málaráðherra sagði við blaða-
menn að reynt hefði verið til
hins itrasta að semja. Rætt
hefði verið við mannræn-
ingjana um málin frá öllum
hugsanlegum hliðum en þeim
hefði ekki verið hægt að hnika.
Árásin hófst
árla laugardags
Svo lýsir fréttamaður
Rueters aðdraganda árásar her-
mannanna á lestina: „Sólin var
komin upp og dagurinn virtist
ætla að verða bjartur og fagur.
Þó var enn dálítið mistur i lofti:
Og skyndilega heyrði ég i kíló-
metra fjarlægð eða svo frá lest-
inni ákafa skothríð. Bardaginn
fyrir lífi gíslanna, sem höfðu
verið i haldi i þrjár vikur, var
byrjaður. Fjórum mínútum sið-
ar flugu Starfightervélar úr
hollenzka fiugflotanum yfir
lestina og vörpuðu reyk-
sprengjum yfir lestina til að
villa fyrir mannræningjunum
og rugla þá í riminu. Þegar þær
voru farnar hjá var himinn á ný
jafn heiður og blár og áður..
Ibúar i grenndinni sem heyrðu
skothríðina þustu á vettvang og
Framhald á bls. 26