Morgunblaðið - 24.12.1977, Side 19

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 24. DESEMBER 1977
51
leikni hennar á skautasvellinu
með fágætum, svif hennar urðu
stöðugt glæsilegri, öryggi og ynd-
isþokki byggði skaphöfn hennar.
— Tólf ára gömul tók hún, að
undirlagi föður síns, þátt í
Ólympíuleikunum í Chamonix í
Frakklandi, — en þar tók enginn
komu hennar alvarlega, hvorki
áhorfendur né keppendur, —
menn brostu einungis vorkunn-
samlega að þessum stelpuhnokka
frá Noregi, er gerðist svo djarfur
að taka þátt i svo virðulegri og
erfiðri keppni. Sonja varð lika
síðust í röðinni, en sjaldan hefur
sannast áþreifanlegar ,,að fall er
fararheilT*. Hún hélt áfram að
þjálfa sig af kappi er heim kom,
og mörgum þótti það hrífandi
sjón er litla stúlkan dansaði af svo
mikilli Ieikni á sinum, og kostu-
legt að sjá föður hennar er stóð á
bakkanpm og þandi dragspilið af
miklurn móð, því eðlilega þurfti
hún undirleik. — Þeir urðu
stöðugt fleiri og fleiri er nutu
þess að horfa á æfingar þessa
fiðrildis og að síöustu var þessi
hópur orðinn múgur manna.
Þremur árum eftir ófarirnar i
Chamonix vinnur Sonja fyrsta
mikla sigur sinn, heimsmeistara-
keppnina í Ósló. Árið eftir vinnur
hún sitt fyrsta Ólympiugull á
leikjunum i St. Moritz í Sviss.
Smávaxna norska telpan, er hafði
orðið síðust á leikjunum í
Chamonix, átti einungis eitt tak-
mark i sjónmáli, — gullið, og þar-
með að ná hefnd fyrir ófarirnar
þar. Og því var ekki að leyna að
henni þótti hefndin sæt, — hún
gat ómögulega leynt fögnuði sin-
um, — því að þessi sextán ára
telpuhnokki grét af gleði. Þetta
var upphaf af óslitinni sigur-
göngu hennar allt þar til hún
ákvað að draga sig í hlé og hætta
keppni.
Sonju Henie þurfti sannarlega
ekki að hvetja til að leggja sig
fram við æfingar, því að henni
þótti það jafnán hið dýrlegasta
undir sólinni að renna sér á skaut-
um, enda gerði hún það svo glæsi-

Nils Onstad skipakóngur og Sonja Henie skautadrottning
skoðaupaas Issetrinu að Havikurodda árið 1964.
Sonja Henie í kvikmyndahlutverki
Menningarsetrið að Havikurodda (Hövikodden). Örin bendir á staðinn sem geymir
jarðneskar leyfar Sonju Henie
Sonja Henie með föður sínum, William Henie, við komuna til
Ameríku 1936.
lega er hún stóð á hátindi ferils
síns, að rnenn sögðu hana léttari
loftinu og visast gæfi hún þyndar-
lögmálinu langt nef!
Vinsældir Sonju voru frábærar,
og þá ekki sizt á Norðurlöndum,
— og hvar sem hún kom og sýndi
listir sínar hópaðist múgur og
margmenni þar að og hyllti hana,
— og eitt sinn munaði minnstu að
múgurinn, hamslaus af hrifningu,
kremdi hana til bana, er hún hélt
frá búningsherbergi sínu að sýn-
ingu lokinni í Gautaborg.
Fræg er sagan um það, er hún
sýndi listir sínar á Peblingevatni í
Kaupmannahöfn, — þar hafði
sýningin getað endað með skelf-
ingu. Menn höfðu sett upp áhorf-
endapalla fyrir 2000 manns, r- en
það komu 35.000 til að sjá snill-
inginn víðfræga á ísnum. ís vatns-
ins reyndist vera frekar ótraustur
oh auk þess var komið þiðviðri,
þannig að vatn flaut á ísnum. Að-
stæðurnar voru því langt frá að
vera við hæfi, en þeim sem stóðu
fyrir sýningunni var mjög nauð-
ugt að aflýsa henni. — Og til þess
að valda ekki þeim né áhorfend-
um vonbrigðum tók Sonja áhætt-
una, sveif út á ísinn og sýndi listir
sinar með slíkum glæsibrag, við
þessar aðstæður, að fólk stóð sem
steini lostið, — vatnið skvettist,
þeyttist og rótaðist i allar áttir
undan skautum hennar, sem jók
stórlega glæsileik sýningarinnar
sem réttilega mætti nefna ballett
á vatni.
Sonja lauk öllum sýningaratrið-
um og áhorfendur réðu sér vart
fyrir hrifningu af list hennar og
frábærri leikni. Visast hafa flest-
ir haldið heim með endurminn-
ingu er aldrei fyrntist fyrir.
Sonja Henie heillaði milljónir
manna með list sinni á ísnum, og
máski var henni þar einna
minnisstæðast er hún sýndi fyrst i
Los Angeles árið sem hún hætti
keppni. Hér var mikið i húfi fyrir
hana að allt gengi að óskum á
nýbyrjuðum atvinnuferli, þvi að
fjöldi heimsfrægra kvikmynda-
leikara, leikstjóra og kvikmynda-
framleiðenda var viðstaddur.
Mætt voru Mary Picford, Douglas
Fairbanks sr., John Barrymore,
Joan Blondell, Myrna Loy, Clark
Gable o.m.fl. stórmenni kvik-
myndaiðnaðarins. Sonja Henie
brást ekki vonum manna og hrifn-
ingin var takmarkalaus — menn
vildu helzt ekki sleppa henni af
leikvanginum. Kvikmyndaleikar-
ar, er hún hafði áður dáð, en
einungis séð sem áhorfandi í
kvikmyndahúsum, föðmuðu hana
að sér og hylltu eftir hvert sýn-
ingaratriði, og það er eins víst að
þessi sýning hafi ráðið því, að
skautahlaup varð nýjasta ,,æðið“ i
kvikmyndaborginni.
Meðal áhorfenda var hér hinn
voldugi forstjóri Fox-
kvikmyndaversins, Darryl F.
Zanuck. Hann heimsótti Sonju í
búningsherbergið eftir sýning-
una, og er hann hafði óskað henni
til hamingju með sigurinn spurði
hann: — „Og hvað get ég nú boðið
þér? — Aðalhlutverk! svaraói
Sonja, trú sem fyrr heilræðum
föður síns. „Allt annað skalt þú fá
ungfrú Henie,“ var svar forstór-
ans. — En Sonja vék ekki — og
hinn voldugi kvikmyndajöfur
varð að beygja sig fyrir hinni
smávöxnu en viljasterku Isdrottn-
ingu Norðursins.
Sonja Henie gaf þjóð sinni eigi
aðeins lista- og menningarsetrið
að Hövikodden. — á leið frá þjóð-
veginum til þessa rnerka staðar
verður á vegi á miðri leið lítið og
látlaust leiðarmerki er vísar I
andstæða átt og á er letrað:
„Henie-Onstad, heilsuræktar-,
velferðar- og elliheimili". Hér get-
ur að líta veglega stofnun og
skipulega þyrpingu reisulegra
bygginga.
Þannig lauk ævintýri litlu
norsku stúlkunnar er fékk þjóð
sina til að hlæja og tárast af fögn-
uði á þeim stundum er hún var að
vinna frábæra sigra úti í þeim
stóra heimi. Þakklát þjóð heldur
áfram að minnast hennar og
frægð hennar lifir áfram í eftir-
minnilegum afrekum og menn-
ingarlegum arfi er kveikir á kert-
um framsækinnar æsku um langa
framtíð.
Á litilli hæð andspænis lista-
setrinu er minnismerki á grafreit
isdrottningarinnar. Það er gert að
hætti víkinga fornaldar. A einn
bautasteinanna er stutt og laggott
hoggið einföldu letri nafnið —
SONJA IIENIE —
Bragi Ásgeirsson.