Morgunblaðið - 26.01.1978, Qupperneq 26

26
MOrtGVX'BLA WÐ FIMMTUDAGL R 26. JA.NUAR 1978
raöauglýsingar — raöauglýsingar — raöauglýsingar
fundir — mannfagnaöir
Vopnfirðingar
Munið þorrablótið í Lindarbæ föstudag
27. janúar kl. 19.30. Ómar Ragnarsson
skemmtir. Mætið vel og stundvíslega.
Skemmtinefndln.
Sólarkaffi Arnfirðinga
verður haldið í Átthagasal, Hótel Sögu,
sunnudaginn 29. janúar og hefst kl. 8
síðdegis. Húsið opnar kl. 7.30. Aðgöngu-
miðasala í Átthagasal, sunnudag kl.
3—6
Fjölmennið stundvíslega.
Nefndin.
K.A. félagar Reykjavík
Gamlir félagar Knattspyrnufélags Akur-
eyrar koma saman til fundar n.k. sunnu-
dag kl 3 e.h. að Hótel Loftleiðum. Rætt
verður um 50 ára afmæli félagsins, stofn-
un K A. klúbbs í Reykjavík, og hugsan-
lega ferð norður í afmælisveizluna.
Und/rbúningsnefndin.
Félag
sumarbústaðaeigenda
við Meðalfellsvatn
boðar til fundar vegna veiðiréttinda
laugardaginn 28 janúar kl 13.30 að
Háaleitisbraut 68.
St/órnin.
Fákskonur
Fundur verður fimmtudagskvöldið 26.
jan í Félagsheimílínu kl. 8. Sýnikennsla í
grillmatreiðslu. Konur komið lærið og
bragðið á gómsætum réttum
Stjórnin.
Verklegar framkvæmdir
á Keflavíkurflugvelli
Fundur verður haldinn um ofangreint
málefni í kvöld fimmtudag kl. 20.30 að
Hótel Loftleiðum, Kristalsal.
Frummælendur, sem flytja stuttar fram-
söguræður verða:
Einar Ágústsson, utanrikisráðherra,
Guðmundur Einarsson, verkfræðingur ög
Othar Örn Petersen framkv.stj. Verktaka-
sambandsins.
Að loknum framsöguræðum verða
almennar umræður.
Verktökum, hönnuðum, embættismönn-
um og öllum þeim sem áhuga hafa á \
verklegum framkvæmdum er boðið á
fundinn.
Verktakasamband Islands.
Siglf irðingar
Siglfirðingar
Árshátíð Siglfirðinga
í Reykjavík og nágrenni
verður að Hótel Borg laugardaginn 28.
janúar og hefst kl„ 1 9.00.
Þeir sem mæta fyrir kl. 19.30 fá ókeypis
happdrættismiða Miðasala í Tösku og
Hanskabúðinni. Verð kr. 4500. — . Borða-
pantanir að Hótel Borg föstudaginn 27.
janúar kl. 2 —4.
Skemmtmefnd.
— Kringum
áfengisglasið . . .
Framhald af bls. 12
„Slíkir kvillar cru ekki
vandamál einstakra manna,
heldur fáum við öll okkar
skammt af þeim í mismunandi
ríkum mæli,“ sagðí Jóhannes.
„Tíl að reyna að aðlaga sig þeim
leiðast sumir út í ofdrykkju,
sem kalla má „symptomatíska",
þ.e.a.s. fram komna vegna ein-
kenna, en það er ofneysla, sem
er afleiðing en ekki ástæða geð-
ræna grunnkvillans, þótt hún
setji vítahrínginn af stað.
Jóhannes sagði að ofneyslan
leiddi hins vegar af sér tvenns
konar fylgikvilla, geðræns og
iíkamlegs eðtis. Alkóhólismi er
da*migerður geðrænn fylgi-
kvilli, en líkamlegu fylgikvill-
arnir koma vegna skemmda á
líffærum; miðtaugakerfi, maga
og lifur, sem vinnur mikið
aukastarf við að losa líkamann
við áfengið. Alkóhólistinn er
því bæði andlega og líkamlega
sjúkur. Hann getur aldrei orðið
alheilbrigður á ný og það eina,
er beint getur honum á rétta
braut, er algert bindindi. Eins
og segir í handbók AA-
samtakanna: „Við erum eins og
menn, sem misst hafa fæturna.
Þeim vaxa aldrei nýir“ (bls
52).
„Að mínu áliti ber að telja
alkóhólisma til geðsjúkdóma,“
sagði Jóhannes. „Á hinn bóginn
er skiljanlegt að menn veigri
sér við að kyngja þessari stað-
reynd, einkum þeir, sem orðið
hafa áfenginu að bráð, og er
yafalítið um að kenna útbreidd-
um fordómum í garð geðsjúk-
dóma.“
Forsendur
félagslegs
bata
Það má ráða af framansögðu
að drykkjusýki er liður í langri
keðju breytínga. Sé hún ólækn-
andi sjúkdómur er nauðsynlegt
að hún sé meðhöndluð sem slík.
Meðferðin þarf að ná til geð-
rænna, líkamlegra og félags-
legra þátta. Hún útheimtir
meiri umsvif en meðferð
margra annarra sjúkdóma, og,
eins og Jöhannes Bergsveins-
son tók fram, betri aðstöðu en
til er að dreifa hérlendis nú.
Hann sagði að skipta mætti
meðferðinni í fjögur stig; með-
ferð ölvunar, meðferð frá-
hvarfsstigs, eftirmeðferð og
endurhæfingu. Meðferð fyrsta
stigs sagði hann að væri oft í
höndum lögreglu, en meðferð
fráhvarfsstigs færi fram á mót-
tökudeild Kleppsspitalans, þar
sem sjúklingum væri ætlaður
tíu daga hámarks dvalartími.
Til eftirmeðferðar, sem því
næst tekur við að vistheimilinu
að Vífilsstöðum, telst svo
fræðsla, líkamleg uppbygging
og hópsállækning. Þar eiga AA-
samtökin stóran hlut að máli,
en starf innan samtakanna
skapar sjúklingum vettvang til
þjálfunar og þroska skapgerð-
arinnar.
A Flókagötu er svo göngu-
deild, sem Jóhannes sagði að
starfaði við ófullnægjandi að-
stæður. Auk þeirra meðferðar-
stofnana, sem hér voru taldar,
rekur ríkið hælið í Gunnars-
holti. Þar er dvalartími sjúkl-
inga 3 til 6 mánuðir, en um 1/5
hlúti rúma þar er upptekinn af
langdvalarsjúklingum, sem
ekki hefur verið hægt að út-
skrifa. Byggir meðferðin þar
fyrst og fremst á vinnu og
vernd í áfengislausu umhverfi.
Að auki nefndi Jóhannes aðrar
stofnanir og vistheimili, sem
samvinna er höfð við; vistheim-
ili Bláa bandsins i Víðinesi,
gistiheimilið í Þingholtsstræti,
Samhjálparheimilið í Hlaðgerð-
arkoti, eftirmeðferðarheímilið
að Ránargötu 6, og nýtt heimili
í Brautarhólti 22, en í þeim
tvéim síðastnefndu er til þess
ætlast að menn borgi með sér.
Jóhannes kvað vanta töluverl
upp á að tekið væri á málum
áfengisofneytenda eins og
þyrftí. Bæði er skortur á geð-
læknum og öðru sérmenntuðu
starfsliði. Ekki er þjónustu við
áfengisofneytendur einungis
ábótavant, heldur einnig þjón-
ustu við fjölskyldur þeirra, sem
oft verða hart úti. Er það eðli
drykkjusýkinnar samkvæmt að
ekki hefur verið sigrast endan-
lega á henni þótt endurhæfingu
sé lokið. „Heimíli þau, er ég
áður nefndi," sagði Jóhannes,
,,eru bráðnauðsynleg og rík
þörf fyrir fleiri slík, því þau
eru alger forsenda þess að ýms-
ir, sem reynt hefur verið að
meðhöndla án varanlegs árang-
urs, nái féiagslegum bata.“
Sagði hann að þegar menn
kæmu úr endurhæfingu eftir
langan tíma yrði einmana-
kenndin og skortur aðhlynning-
ar þeim oft fjötur um fót þann-
ig að þeir seildust aftur í flösk-
una. Kom fram í viðtalinu að
hópur þeirra, er stríða við var-
anleg vandamál og koma sífellt
aftur til meðferðar er stór, en
þó ekki í meirihluta.
Að sjálfsögðu má greina milli
mismunandi stiga drykkju, því
ekki eru allir alkóhólistar, sem
vín hafa um hönd. Jóhannes
Bergsveinsson gerði greinar-
mun á fjórum megin stigum. í
fyrsta lagi má einfaldlega ræða
um samkvæmisdrykkju. Það er
einstaklingsbundið hve mikið
menn þurfa til að finna á sér
eða „komast í kippinn“. í öðru
lagi má tala um ofdrykkju, sem
er afstætt fyrirbrigði. Þar hef-
ur t.d. félagsleg staða oft nokk-
ur áhrif á hve oft og við hvaða
tækifæri menn drekka. Vax-
andi áfengisneysla getur á
skömmum tíma leitt til þriðja
stigsins, drykkjusýki. Hún hef-
ur ætíð í för með sér þörfina
fyrir afréttarann. Þegar hér er
komið eru menn orðnir alkóhól-
istar. Drykkjusýki getur svo
leitt til langvarandi drykkju-
sýki. Mismunandi er hve at-
burðarás þessi er hröð, en í
heild má segja, áleit Jóhannes,
að hún eigi sér stað á því
skemmri tíma, sem fyrr er byrj-
að.
Það er staðreynd, er við blas-
ir hvarvetna, að áfengi þ.vkir á
einhvern hátt gjöfult og eftir-
sóknarvert. Hugmyndir manna
um það, hvað áfengið.gefur,
eru vafalftið á reiki, enda mis-
munandi frá einum til annars
hvers menn vænta af því. IVIinni
áhöld eru hins vegar um hvað
áfengið tekur. I þjöðfélagi, þar
sem fjöldi manna verður fyrir
fjör-, heilsu- eða eignatjóni ár-
lega, svo ekki sé minnzt á ann-
an ómælanlegan skaða af völd-
um áfengisneyslu hlýtur það að
vera sk.vlda yfirvalda að gera
mönnum Ijósagrein fyrir
þeirri áhættu, er þeir taka í
þessu efni, hvernig svo sem
þeir kjósa að breyta sjálfir.
Virðist áfengisbrautin að því
leyti frábrugðin tíðförnum
þjóðieiðum öðrum, að því oftar
sem menn rata út á hana, því
minna virðast þeir ráða um
hvar þá ber niður að leiðarlok-
um.
gom
— Amerískir
stúdentar
Framhald af bls. 13
var farið um og kynnst hinum ýmsu
greinum ferðamannamóttökunnar
Sveinn Sæmundsson blaðafulltrúi
Flugleiða, sagði að hópurinn hefði ver-
ið mjög áhugasamur og vinnufús og
nemendur lagt sig eftir að kynnast sem
bezt gangi mála hérlendis
David C Dorf sagði að hótelsamtök-
in, hefðu mnan sinna vébanda fólk frá
öðrum löndum en Bandarikjunum, 91
landi alls, og væru aðilar um 5000
Um aðstöðu ferðamanna hérlendis
sagði hann að lipurt starfsfólk væri í
öllum greinum ferðamannamóttökunn-
ar, starfsfólk, sem starfaði vel að sínum
verkefnum án þess að bíða sífellt eftir
þjórfé
Flestir í þessum 46 manna.hópi gefa
einhvers konar skýrslu um ferðina er
kemur aftur til Bandaríkjanna og sagð-
ist Dorf álíta að það væri ein bezta
íslandskynning sem völ væri á, slíkar
kynnmgar væru á allt annan hátt en
þegar sýndar væru landkynningar-
myndir o þ u I Bandaríkjamenn tækju
meira mark á þannig kynnmgum en
t d frásögnum og auglýsingum frá
ferðaskrifstofun Þá sagði hann einnig
að meðal námsmanna i hópnum væru
stúlkur frá Formósu og fleiri löndum
þannig að búast mætti við að ísland
yrði vel kynnt víða um lönd. ,,og má
segja að þarna séu eiginlega sendiherr-
ar lands ykkar," sagði David C Dorf að
lokum
— Svíar efla
Framhuld af bls. 17
gjafaskattar vegna eignaskipta
verða verulega lækkaöir þegar
smáfyrirtæki eiga í hlut, en talið
er að þessir skattar séu nú sér-
staklega þungbærir smáum fyrir-
tækjum. Þá hefur það þótt óæski-
leg þróun, að mörg smáfyrirtæki
hafa verið seld stórfyrirtækjum
og fyrirtækjasamsteypum, ein-
ungis af skattalegum ástæðum,
sem torveldað hafa kynslóða-
skipti í fyrirtækjunum. Umrædd-
ar breytingar á skattalögunum
eru talsvert flóknar og þyrfti
langt mál til að greina frá þeim til
hlýtar og verður ekki gert hér.
Hins vegar má geta þess, að þau
smáfyrirta.*ki, sem njóta góðs af
þessum breyttu ákvæðum greiða
nú um 150 millj. s. kr. í eignar-,
erfða,- og gjafaskatt á ári, en eftir
breytinguna munu þau greiða um
þriðjung þessarar fjárhæðar, eða
50—60 millj. s. kr. I heild nemur
þessi skattalækkun þvf 4—4,5
milljörðum ísl. kr.
Þar að auki koma svo heimildir
til að dreifa greiðslu erfða- og
gjafaskatta á allt að 20 ára tíma-
bili.
2. Frumvarpið gerir ráð fyrir að
efla útflutningsmöguleika smá-
fyrirtækja á þann hátt, að rýmka
ákvæði um skattlega ívilnun
vegna útflutnings. Einn þáttur í
þessari rýmkun er t.d. að skatta-
ívilnun er nú bundin við að við-
komandi útflytjandi hafi þurft að
veita a.m.k. 1 millj. s. kr. lán
vegna útflutnings, en þetta mark
á skv. frumvarpinu að lækka í 500
þús. s. kr.
3. í frumvarpinu er lagt til að
rýmka reglur um frádrátt af
skatti hjá smáfyrirtækjum, vegna
notkunar einkabifreiða eigenda
við reksturinn. Einnig er ráðgert
að breyta reglum um arðgreiðsl-
ur.
— Umræðuhópar
Framhald af bls. 16
Hvaða lærdóm getum vió dreg-
ið af þessari þróun?
Rfkisvaldið verður að grípa
markvisst og timanlega inn í
þróun efnahagsmála og stuðla
að gagnvirkara kerfi fyrir aðila
vinnumarkaðarins. Samfara
þessu verður að koma til algjör
hugarfarsbreyting í viðhorfum
til fjár og fjármuna.
Fimmti og síðasti hópurinn
ræddi um verkefnið: Er munur
á stjórn og arangri í opinberum
rekstri annars vegar og einka-
rekstri hins vegar (M.a. saman-
burður á hlutverki stjórnenda í
opinberum rekstri og einka-
rekstri)? Niðurstöður voru eft-
irfarandi:
1. Hópurinn hóf sitt starf á
því að skilgreina hvað átt væri
við með opinberum rekstri og
einkarekstri. Akveðið var að
miða þar við eignarform. Opin-
ber rekstur: Fyrirtæki í eigu
ríkisins. Einkarekstur: Fyrir-
tæki í eigu einstaklinga.
2. Umræður snerust mest um
val stjórnenda og samhengið
milli ábyrgðar þeirra og valds:
3. Niðurstaða: Hér á islandi
er ástandið í þessum málum að
breytast í sömu átt og gerst
hefur varðandi stjórnendur
víðast hvar í hinum vestræna
heimi, þ.e.a.s. stjórnendur hér
eru að verða sérþjálfaðir at-
vinnustjórnendur án tillits til
hver á fyrirtækin.