Morgunblaðið - 08.06.1978, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 8. JÚNÍ 1978
Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveínsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjörn Guömundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsíngastjóri Baldvin Jónsson
Askriftargjald 2000.00 kr. ð ménuði innanlands.
í lausasölu 100 kr. eintakið.
Alþýdubandalag
og skertir
kjarasamningar
Iumræðum um efnahags- og kjaramál undanfarnar vikur
og mánuði hefur mjög. verið að því fundið að núverandi
ríkisstjórn hafi með febrúarlögunum svonefndu haft afskipti
af gerðum kjarasamningum. Það er rétt að með febrúarlögun-
um greip ríkisstjórnin inn í gerða og gildandi kjarasamninga.
En það er ekkert einsdæmi að ríkisstjórnir telji nauðsynlegt
að grípa inn í gerða kjarasamninga. Afskipti núverandi
ríkisstjórnar af kjarasamningum eru þó barnaleikur einn ef
borið er saman við aðfarir vinstri stjórnarinnar 1971—1974.
í ræðu sem Björn Jónsson forseti ASÍ hélt á fundi
Alþýðuflokksfélags Reykjavíkur í byrjun marz 1973 skýrði
hann frá því að vinstri stjórnin, sem Alþýðubandalagið átti
aðild að, hefði gert átta tilraunir til þess að breyta þeim
kjarasamningum sem þá voru í gildi eða skerða þá. Síðustu
mánuði vinstri stjórnarinnar greip hún fjórum sinnum inn í
gildandi kjarasamninga og sveik að auki gefin fyrirheit við
verkalýðsfélögin. Þau fjögur tilfelli, sem hér er um áð ræða,
eru í fyrsta lagi að áfengi og tóbak var tekið út úr vísitölunni,
að sjálfsögðu til þess að hækkun á þessum munaðarvörum hefði
ekki áhrif til hækkunar á kaupgjald í landinu. í öðru lagi var
kostnaður við einkabíla tekinn út úr vísitölunni. í þriðja lagi
voru nokkur vísitölustig tekin af launþegum um mánaðamótin
maí-júní 1974 og í fjórða lagi ákvað vinstri stjórnin að hækkun
söluskatts skyldi ekki koma fram í vísitölu. Til viðbótar þessu
neitaði vinstri stjórnin að hafa samráð við verkalýðssamtökin
um efnahagsráðstafanir eins og hún hafði þó lofað.
Alþýðubandalagið, sem undanfarna mánuði hefur barizt með
oddi og egg gegn viðleitni núverandi ríkisstjórnar til þess að
standa gegn verðbólgu og tryggja fulla atvinnu, stóð að öllum
þessum aðgerðum. Alþýðubandalagið stóð að því tólf sinnum
í vinstri stjórn ýmist að gera tilraun til þess að skerða gildandi
kjarasamninga eða framkvæma það og stóð að auki að svikum
á fyrirheitum þeirrar ríkisstjórnar um samráð við verkalýðs-
samtök. Þetta er ferill Alþýðubandalagsins í kjaramálum.
Flokkur með slíkan feril að baki hefur engin efni á að veitast
að núverandi ríkisstjórn fyrir hennar aðgerðir.
Full atvinna
Núverandi ríkisstjórn hefur fylgt ákveðinni og samræmdri
stefnu í efnahagsmálum síðustu fjögur ár. Fyrsta
markmið þessarar efnahagsstefnu hefur verið að halda fullri
atvinnu. Því markmiði hefur verið náð á sama tíma og mikið
atvinnuleysi hefur ríkt í nálægum löndum. í öðru lagi stefndi
ríkisstjórnin að því að draga úr þeirri verðbólgu sem komin
var í 54% á tímum vinstri stjórnar. Fyrir einu ári hafði sá
árangur náðst að verðbólgan var komin niður í 26%. Síðan
hefur hún aukizt á ný vegna kjarasamninganna, sem gerðir
voru sl. sumar og haust. Ríkisstjórnin hefur hins vegar ekki
sett það markmið að ná verðbólgunni niður ofar því marki að
tryggja fulla atvinnu eins og fjölmargar ríkisstjórnir á
Vesturlöndum hafa gert.
Ríkisstjórnin hefur á þessum vetri fylgt fast fram þessari
stefnu í efnahagsmálum. Efnahagslögin í febrúar voru við það
miðuð að koma í veg fyrir stöðvun atvinnuveganna.
Bráðabirgðalögin í maí hafa í fyrsta lagi tryggt láglaunaíólki
bætt lífskjör, í öðru lagi þýða þau launajöfnun í framkvæmd
og í þriðja lagi hafa þau tryggt vinnufrið í landinu eftir óróa
á vinnumarkaði í vetur og vor. Þessum árangri hefur
ríkisstjórnin náð: full atvinna, vinnufriður, batnandi lífskjör
láglaunafólks, launajöfnun.
Alþýduflokkur og
Alþýdubandalag
veröa ad svara
Stjórnarandstöðuflokkarnir Alþýðuflokkur og Alþýðubanda-
lag verða að svara því í þessari kósningabaráttu hver stefna
þeirra í efnahagsmálum er. Þeir verða að svara því hvernig þeir
ætla að tryggja óhindraðan rekstur atvinnufyrirtækja með því
að afnema þá vísitöluskerðingu sem komið var á með
febrúarlögunum. Allir vita að verði það gert eins og
Alþýðuflokkur og Alþýðubandalag krefjast munu undirstöðuat-
innuvegir þjóðarinnar stöðvast og atvinnuleysi skella á.
Hvernig ætla Alþýðuflokkur og Alþýðubandalag að koma í veg
tyrir þá stöðvun og það atvinnuleysi? Þessir flokkar verða að
svara því.
Matthías Bjarnason sjávarútvegsráðherra skýrir frá útkomu minnispeninganna og ritsins um Landgrunns-
lögin 1948—1978* með honum eru þeir Þórður Ásgeirsson skrifstofustjóri sjávarútvegsráðuneytisins og
Jón L. Arnalds ráðuneytisstjóri.
Landgrunnslögin 30 ára:
Serstakir minmspeningar
og rit um login getin ut
Á þessu ári eru liðin 30 ár
si'ðan landgrunnslögin voru sett
en þau voru sett þann 5. aprfl
1948. Til að minnast þessa 30 ára
tímabils hefur sjávarútvegsráðu-
neytið látið slá sérstaka minnis-
peninga úr silfri og bronsi og
ennfremur hefur ráðuneytið sent
frá sér bók af þessu tilefni en hún
nefnist Landgrunnslögin
1948-1978.
Matthías Bjarnason sjávarút-
vegsráðherra sagði á fundi með
blaðamönnum í gærmorgun að
ætlunin hefði verið að minnast
þessara tímamóta þann 5. aprfl
S.I., þann dag sem iandgrunnslög-
in voru sett fyrir 30 árum, hins
vegar hefði tekið lengri tíma að
undirbúa afmælisritið.
„Ritið Landgrunnslögin 1948 —
1978 er ekki gefið út í þeim
tilgangi að fegra einhvern, hvorki
einstaklinga eða flokka. Ritið er
skrifað af hlutlausum embættis-
mönnum og í inngangi bókarinnar
sem ég skrifa er aðeins einn
maður nefndur, Hans G. Andersen
sendiherra, sem hefur verið ráðu-
nautur allra ríkisstjórna i hafrétt-
armálum síðan lögin voru sett.
Það er óhætt að fullyrða að
landgrunnslögin íslenzku hafi
vísað öðrum þjóðum veginn í
þessum efnum og fyrir okkur hefði
það verið ákjósanlegt að þær
hefðu fyrr tekið við sér, þá væri
ástand ýmissa fiskistofna hér við
land kannski ekki eins alvarlegt
og raun ber vitni. Þessi lagasetn-
ing á sínum tíma sýnir hins vegar
bezt framsýni íslenzkra stjórn-
valda," sagði sjávarútvegsráð-
herra.
Eins og fyrr getur þá hefur
sjávarútvegsráðuneytið einnig lát-
ið gera sérstaka minnispeninga í
tilefni þessara tímamóta. Tvær
gerðir voru slegnar, 750 silfurpen-
ingar og 3000 bronspeningar, og
eru allir peningarnir merktir í
númeraröð.
Á forhlið peninganna stendur:
„Landgrunnslögin 1948—1978 5.
apríl. — Lög um vísindalega
verndun fiskimiða landgrunns-
ins.“
Á bakhlið peninganna er mynd
af íslandi og landgrunninu. Þröst-
ur Magnússon teiknaði peningana,
en Guðlaugur H. Jörundsson
smíðaði líkan það sem stálmót, var
gert eftir, en það verk annaðist
fyrirtækið Sporrong í Svíþjóð.
Peningurinn er sleginn hjá ís-
Spor h.f. í Reykjavík.
Bronspeningurinn verður seldur
sér og kostar þá 6000 kr., en
silfurpeningurinn er aðeins seldur
með bronspeningi og kostar settið
24 þús. kr.
Seðlabanki íslands sér um sölu
peninganna og hefst sala þeirra
þann 12. júní n.k. og þá í öllum
ríkisbönkunum hjá helztu mynt-
sölum.
Eins og kunnugt er var fisk-
veiðilögsaga íslands aðeins 3
sjómílur þegar landgrunnslögin
voru sett þann 5. apríl 1948 — en
var þá færð út í 4 sjómílur.
Matthías Bjarnason sjávarútvegs-
ráðherra, sem ritar inngangsorð
að ritinu Landgrunnslögin
1948—1978, segir m.a.: „Með setn-
ingu landgrunnslaganna var lagð-
ur hornsteinn að framtíðarstefnu
íslendinga hvað snerti fiskvernd
og hagnýtingu fiskimiðanna við
landið. Hafa útfærslur fiskveiði-
landhelginnar í 4 mílur 1952, 12
mílur 1959, 50 mílur 1972 og 200
mílur 1975 jafnan verið fram-
kvæmdar á grundvelli laganna. Þá
hafa aðrar þær stjórnunaraðgerð-
ir, sem framkvæmdar hafa verið
í því skyni að vernda fiskistofna
og fiskimið við landið, oftast verið
byggðar á landgrunnslögunum.
Sýnir þetta bezt hve lögin hafa
verið sett af mikilli framsýni.
Jafnan hefur verið talað um
útfærslur fiskveiðilandhelginnar
sem hinar mikilvægustu fisk-
verndaraðgerðir Islendinga vegna
þess að þær gerðu þeim fært um
að auka veiðar sínar án þess að
ganga um of á fiskistofnana þar
sem veiðar útlendinga voru
minnkaðar að sama skapi. Það var
þó ekki fyrr en eftir lokasigurinn
í landhelgismálinu, útfærsluna í
200 mílur, sem Islendingar náðu
svo nokkru nam að auka hlutdeild
sína í aflanum á íslandsmiðum
miðað við afla útlendinga. Fram
að þeim tímamótum beindust
fiskverndaraðgerðir byggðar á
útfærslu fiskveiðilögsögunnar
fyrst og fremst að því að hamla
gegn ~ aukinni sókn, einkum af
hálfu útlendinga, í minnkandi
fiskstofna. Jafnframt því var
áherzla lögð á verndun hrygn-
ingarfisks og smáfisks. Aflatölur
í VI kafla sýna m.a hve fast
útlendingar sóttu á Islandsmið —
en þar má greina að árið 1959
veiddu íslendingar aðeins um 52%
af heildarbotnfiskaflanum, árið
1969 um 60% og árið 1974 nam
hlutdeild Islendinga ekki nema
63%. Árið 1977 nam hins vegar
afli íslenzkra skipa 86% af
heildarveiði botnfiska við Island.
Þessi stóraukna hlutdeild Islend-
inga í heildaraflanum á þremur
síðustu árum stafar fyrst og
fremst af því hve heimildir
útlendinga til veiða í 200 mílna
fiskveiðilandhelginni hafa verið
takmarkaðar. Mun hlutdeild ís-
lendinga enn aukast verulega á
þessu ári vegna þess að veiðiheim-
ildir Vestur-Þjóðverja féllu úr
gildi 28. nóvember 1977. Ennfrem-
ur hefur íslenzki fiskiskipaflotinn
verið stórefldur á síðustu árum.
Islendingar hafa þannig öðlazt
fullt forræði yfir fiskimiðunum
við landið, jafnframt því sem þeir
eru fullfærir um að veiða allan
þann fisk sem talizt getur skyn-
samleg nýting fiskistofnanna."
Ritið Landgrunnslögin
1948-1978 er 70 blaðsíður að
stærð. Meðal efnis í ritinu er: Lög
um vísindalega verndun fiskimiða
landgrunnsins nr. 44 5. apríl 1948,
landhelgismálið og setning land-
grunnslaganna, Landhelgisgæzl-
an, Hlutur sjávarútvegs í þjóðar-
búskapnum, Hafrannsóknir; Fisk-
verndun, Fiskveiðar við ísland,
aflatölur. Ritið er sett og prentað
í Prentstofu G. Benediktssonar, en
bundið í Arnarfelli h.f. Gylmir sá
um útlit.
Þannig líta minnispeningarnir um landgrunnslögin út.