Morgunblaðið - 01.07.1978, Blaðsíða 14

14
Láns fé — nei takk
Oft á tíðum hafa ákveðnir
aðilar haldið því fram, að
ekki sé nauðsynlegt að fyrir-
tæki sýni hagnað af rekstri
sínum því hann fari einungis
til einkaneyslu örfárra eig-
enda. En er það svo? Það ei
nokkuð sérstakt að skoða
sögu þungavinnuvélafyrir-
tækisins J.C. Bamford í Eng-
landi út frá þessu sjónarmiði
því þetta fyrirtæki hefur þá
sérstöðu að öll uppbygging
þess hefur verið og er grund-
völluð á eigin fjármagni
fyrirtækisins. Það hefur allt
frá stofnun þess 1945 haft
það eitt af meginmarkmiðum
sínum að taka ekki fjármagn
að láni og stafar það frá þeim
tíma er fyrirtækið hafði ekki
180° MACHINES
MARKET IMPORTANCE
markmiði sé náð á öllum
framleiðslustigum hefur fyr-
irtækinu verið skipt upp í
fjögur samtengd fyrirtæki en
þau sjá um hönnun nýrra
50000
40000
30000
20000
10000
180° MARKETS WORLDWIDE 1973-1978
49900
1973 1974 1975 1976 1977 1978
FORECAST
sem framleidd er, er merkt
ákveðnum aðila eða m.ö.o.
salan hefur farið fram áður
en framleiðslan hefst. Þrátt
fyrir þetta er afgreiðslufrest-
ur aðeins um 6 vikur. Til að
ná þessu markmiði er unnið
eftir vaktafyrirkomulagi og
hvetjandi launakerfi og einn-
ig eru ákveðnir verkþættir
boðnir út til undirverktaka á
mestu annatímum en með
þessu fyrirkomulagi er hægt
að breyta afköstum verk-
smiðjunnar allt frá þremur
til þrjátíu véla á dag í takt
við eftirspurnina. Fyrst eftir
að eftirspurnin er orðin
nægilega stöðug hefur JCB
eigin framleiðslu í verksmiðj-
um sínum en núverandi gólf-
flötur þeirra er 93000 m2. Ein
meginforsenda þess að fyrir-
tækið getur skilað svo mikl-
um afköstum sem raun ber
vitni er sú að fjárfesting á
hvern starfsmann hefur
ávallt verið mikil og nam t.d.
árið 1976 rúmum 1000 punda.
Forsvarsmenn JCB telja það
ekkert vafamál að þessi
mikla fjárfesting hafi tryggt
samkeppnisaðstöðu fyrirtæk-
isins og þar með stöðugri
framleiðslu og atvinnu. Fjár-
festingin hefur einnig leitt til
þess að í stað þess að einn
maður stjórni einni vél eins
og var fyrir um 5 árum
lánstraust fjármálastofnana.
Fyrir utan þetta einkenni er
fyrirtækið JCB aðallega
þekkt fyrir framleiðslu sína
og eins það stjórnskipulag
sem reksturinn byggist á. I
dag er hér um stórfyrirtæki
að ræða í sinni grein og sýnir
það vel að þegar framsýni og
dugnaður er fyrir hendi og
ytri aðstæður setja ekki of
miklar skorður á athafna-
fresli einstaklinga og fyrir-
tækja þá er þetta hægt.
Meginmarkmiðið í rekstri
fyrirtækisins er að sérhver
framkvæmd á þess vegum
skili hagnað í einu eða öðru
formi. Til að tryggja að þessu
véla, sölu, þjónustu og áætl-
anagerð. Þannig eru arðsem-
issjónarmiðin lögð til grund-
vallar og einnig tryggir þetta
skipulag að breyttar mark-
aðsaðstæður hafa fljótt áhrif
í rekstri fyrirtækjanna allra.
En lítum þá nánar á einstaka
innri þætti.
Starfsmenn eru um 1600 og
eru afköst þeirra um fjórum
sinnum meiri en almennt
þekkist í Bretlandi og um
tvisvar sinnum meiri en
meðaltalið í Bandaríkjunum í
dag. Laun starfsmanna JCB
eru einnig töluvert fyrir ofan
það sem almennt þekkist í
Bretlandi. Hver einstök vél
REMEMKR
OUR CUSTOMERS CAK
GET ALONG WITHOUT
US WE CAN T
THE COMRANY S FUTURE
IS YOUR FUTURE
Nokkur algild sannindi
VIÐSKIPTI
VIÐSKIPTI — EFNAHAGSMAl — ATHAFNALIF.
Vinsæll
ferða-
manna-
staður
stjórnar nú sami maður 3—4
vélum og í stað 4 V2 árs
notkunartíma framleiðslu-
tækja að meðaltali er þessi
tala komin niður í þrjú ár á
þremur árum. Heildarveltan
1977 nam alls £84 millj. og
hefur hún aukist um 92% á
síðustu þremur árum sem
verður að teljast allgóður
árangur þegar það er haft í
huga að nokkur stöðnun
hefur verið á heimsmarkað-
inum á sama tímabili í þeirra
aðalframleiðsluvöru, trakt-
orsgröfunni. í ár hefur mark-
miðið verið sett á 105 millj.
punda eða 25% aukning frá
síðasta ári. Útflutningsfram-
leiðslan hefur verið ein
megintekjulindin og er nú t.d.
verið að hefja mikla mark-
aðssókn í Bandaríkjunum en
þar eru seldar um 52% allra
traktorsgrafna í heiminum í
dag.
Til að minna á mikilvægi
þessa þáttar í rekstri fyrir-
tækisins hefur árið 1978 verið
gert að sérstökö útflutnings-
ári. I útflutningsstarfseminni
er annars staðar stuðst við
dótturfyrirtæki, svæðaskrif-
stofur og umboðsmenn allt
eftir stærð og samsetningu
markaðssvæða. Það er nokk-
uð skemmtileg tilviljun að
umboðsaðili JCB hérlendis,
Glóbus h.f., er elzti starfandi
umboðsaðili þeirra á útflutn-
ingsmörkuðum en þeir eru í
yfir 100 löndum og er fyrir-
tækið leiðandi markaðsaðili í
meira en helmingi þeirra
landa sem það flytur vörur
sínar til.
Ekki er hægt að segja að
þeir hjá JCB trúi á það að
hver og einn eigi að hafa sína
eigin skrifstofu því þar vinn-
ur allt skrifstofufólkið í
stórum salarkynnum en samt
sem áður er starfsaðstaða öll
með besta móti. Starfsfólkið
virðist ekki telja hag sínum
betur borgið með milligöngu
verkalýðsfélags enda hafnaði
það fyrir tveimur árum að
gerast aðilar í einu slíku.
Saga JCB-fyrirtækisins
sýnir betur en margt annað
gildi þess að arðsemissjónar-
miðin séu lögð til grundvallar
og eins að þegar fyrirtækjum
eru sköpuð góð rekstrarskil-
yrði jafnt af aðilum innan
þess sem utan og langtíma-
sjónarmiðin tekin fram yfir
þau skammtíma skilar fyrir-
tækið betur hlutverki sínu
sem mikilvægur hlekkur í
þjóðfélagskeðjunni. Fram-
leiðni eykst, framleiðslan
.eykst, samkeppnisaðstaðan
batnar og allt skilar þetta sér
aftur í formi aukinna gjald-
eyristekna, hærri launa
stárfsmanna og í auknu
atvinnuöryggi til hagsbóta
fyrir fjöldann en ekki fáa
útvalda.
STÖÐUGT eykst fjöldi þeirra
ferðamanna sem leggur leið sína
til staða við Breiðafjörð. Til að
mæta sem bezt þessari aukningu
hafa Stykkishólmsbúar reist
myndarlegt hótel sem opnað var
fyrir tæpu ári. I viðtali við
Viðskiptasíðuna sagði Guðrún
Þorsteinsdóttir hótelstjóri, að hún
vænti mikils fjölda ferðamanna í
sumar og þá jafnt einstaklinga
sem ráðstefnugesta innlendra sem
erlendra. Til að freista þess að
lengja aðalferðamannatímabilið
hefur verið samið um móttöku
ferðamanna frá Sviss í september
og einnig mun verða boðið upp á
sérstakt tilboðsverð fyrir íslend-
inga í sama mánuði. Auk náttúru-
skoðunar gefst fólki kostur á því
að stunda hestamennsku, sjó-
stangaveiði og sund í Stykkishólmi
svo nokkuð sé nefnt en einnig fer
flóabáturinn Baldur reglubundnar
ferðir um Breiðafjörð.
Gott útlit
hjá Boeing
Boeing-verksmiðjurnar hafa nú
þegar nægar pantanir til að halda
megi núverandi framleiðslustigi
óbreyttu þar til í júní 1980. Á
næstunni er áætlað að auka
framleiðslu 727-vélanna úr 10 í 12
á mánuði og einnig er gert ráð
fyrir að fjórfalda framleiðsluna á
737- og 747-(Jumbo) vélunum og
verða þá framleiddar 7 vélar á
hverjum mánuði af þessum flug-
vélum.
74%
olíuhækkun?
í HEIMSÓKN sinni til Jap-
ans nýlega lýsti fjármálaráð-
herra Venezúela því yfir að
ráðgjafar hans í olíumálum
gerðu ráð fyrir að tunnan af
olíu sem nú kostar $ 11.50
yrði komin í 20 dollara innan
5 ára en það þýðir um 74%
hækkun á þessum árum.
Venezúela er einn stærsti
olíuframleiðandi í heiminum
í dag.