Morgunblaðið - 15.07.1978, Qupperneq 29

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 15. JÚLÍ 1978
29
fclk f
fréttum
Réðust inn
í rœðismanna
skrifstofu
í Chile
+ Þessi fréttamynd er
frá SAN Juan á Puerto
Rico. Þar gerðist það
fyrir nokkru að maður
og kona réðust inn í
ræðismannsskrifstofu
Chile og tóku þar tvo
gísla og var ræðismaður-
inn sjálfur annar þeirra.
Kröfðust þau þess að
landi þeirra, sem árið
1950 gerði tilraun til
þess að ráða Truman
þáverandi Bandaríkja-
forseta af dögum, yrði
látinn laus. Eftir 17 klst.
umsátur lögreglunnar
gáfust þau upp. Það er
lögfræðingur konunnar
Nydia Esther Cuevas,
sem sést leiða hana (sá
skeggjaði) fram og af-
henda lögreglunni.
+ Þó að þeir séu pólitískir
trúbræður, eru litlir kær-
leikar með þeim um þessar
mundir. — Til vinstri er
flokksleiðtoginn albanski
Enhver Hoxha, en til hægri
hinn nýi leiðtogi Kínversku
þjóðarinnar Hua Kuo-Feng.
Hoxha hefur nú tekið harða
afstöðu gegn Hua Kuo-
Feng, sakar Kínverja um
imperialisma og hefur tekið
afstöðu með Víetnömum í
deilunni við Kínverja.
+ Leikko|nan piane Keaton, sem
hlaut Óskars-verðlaun fyrir kvik-
myndaleik sinn, vakti á sér athygli
um daginn í veitingasal einum í New
York. — Hafði hún brostið í
hávaðasaman grát, þar sem hún sat
yfir súpudiski ásamt manni nokkr-
um. — Og síðan hlaupið á dyr í allra
ásýnd — þokkalegt það. Það ku hafa
komið í ljós að maðurinn hafði boðið
henni hlutverk í kvikmynd en hún
hafði ekki áhuga á þessu hlutverki.
Hallgrímur Sæmundsson:
Bókmenntir — ójú!
„... tia lingvo, kiu inspiris tiujn
versojn, estas io granda kaj ne
povas formorti", — tungumál, sem
oröið hefur kveikja að þessum
kvæðum, er eitthvað stórfenglegt
og langt frá því að vera feigt —.
Þannig komst Frakkinn Gaston
Waringhien að orði í formála að
ljóðasafninu „Kvaropo" —
Fjórmenningar — sem út kom á
esperanto fyrir röskum aldarfjórð-
ungi. A orðum hans má sjá, að
hann hefur litið á þetta ljóðasafn
sem mikinn viðburð í sögu
esperantobókmennta og þeir sem
til þekkja vita, af því sem síðar
hefur gerst, að bjartsýni hans var
á rökum reist.
Þrír af fjórmenningunum, en þó
einkum tveir, hafa komið mjög við
sögu esperanto-bókmennta síðasta
aldarfjórðung, en það eru Skotarn-
ir William Auld og John Francis;
Auld með ljóðaskáldskap sínum en
Francis með smásagnagerð og nú
síðast með skáldsögunni „La
Granda Kaldrono", en þetta 600
blaðsíðna verk, sem hlotið hefur
lof ritdómenda, fjallar einkum um
líf nokkurra skoskra hermanna og
aðstandenda þeirra í báðum heim-
styrjöldunum.
Það er oft ástæða til að vitna í
Gaston Waringhien, þegar fjallað
er um bókmenntir á esperanto, en
mér komu tilvitnuð orð hans í hug,
þegar ég sá fullyrðingu annars
Frakka, Léon LeOnetti, í viðtali í
Morgunblaðinu þ. 6. júlí síðastlið-
inn. Leonetti svarar spurningu
blaðamanns um esperanto þannig:
„Ég hef engan áhuga á því. Það eru
engar bókmenntir skrifaðar á
esperanto." En er þessu nú virki-
lega þannig varið? Hvað er þá
boðið til kaups í 250 blaðsíðna
bóksöluskrá Alþjóðlega esperanto-
sambandsins 1977—78? Um hvað
fjallar 200 blaðsíðna kafli í
yfirlitsritinu „Esperanto en
Perspektivo“ undir nafninu
„Literaturo" (bókmenntir)?
Hvernig gat Margaret G. Hagler
varið 436 blaðsíðna doktorsritgerð
við Háskólann í Indiana og titlað
hana „Esperanto language as a
literary medium" (Esperantotung-
an sem bókmenntamiðill)? Skyldi
hún í ritgerð sinni leitast við að
sanna að bókmenntir séu ekki til
á esperanto? Ég er helst á ekki.
Ætli hrifning Þórbergs Þórðar-
sonar af esperanto hefði orðið sú
sem raun ber vitni ef engar
bókmenntir væru til á málinu?
Svar við þeirri spurningu er að
finna í riti Þórbergs „Alþjóðamál
og málleysur" í kaflanum „Esper-
anto sem bókmenntamál".
Eins og kunnugt er hafa verið
gerðar margar tilraunir til þess að
forma alþjóðlegt hjálparmál, en
þær eru nú velflestar að mestu
gleymdar. Esperanto þefur hins
vegar staðist próf reynslunnar og
ég held að varla sé of djúpt tekið
í árinni, þótt fullyrt sé, að
esperanto hafi haldið velli vegna
þess að á því hafa verið skrifaðar
bókmenntir og sú bókmenntahefð
hefur haldist óslitin allt frá því að
höfundur málsins, dr. Zamenhof
reit sín f.vrstu verk á því, frum-
samin og þýdd.
En hvernig stendur á því að
maður eins og Léon Leonetti, sem
„hefur á eigin spýtur lært tungu-
mál allra Evrópuþjóða nema
tveggja, Ungverja og Finna“ skuli
setja fram slíka staðle.vsu? Ætli
honum hafi ekki einfaldlega orðið
á sú skyssa, sem margan fjölfræð-
ing hendir, að telja sig hæfan,
vegna þess hvað hann veit mikið,
að dæma einnig um það sem hann
skortir þekkingu á? Svona fullyrð-
ingu hefði hann t.d. aldrei sett
fram um íslensku, til þess skortir
hann nauðsynlegt þekkingarleysi í
því efni. Það er annars síður en svo
meining mín að fara að munn-
höggvast við góöan gest og gaman
var að lesa þetta viðtal. Hefði þó
verið mikill ánægjuauki okkur
hvunndagsmönnum i málakunn-
áttu, að viðtalið hefði verið nokkru
fyllra.
Forvitnileg er t.d. áðferð
Leonettis að hefja kynni sín á
tungumáli með því að lesa heila
bók án þess að nota hjáipargögn.
Trúlega hefur Salka Valka verið á
við nokkrar krossgátur. Gera má
ráð fyrir að tiltölulega auðvelt sé
fyrir Fransmann að lesa bók t.d.
á katalónisku, ég tala nú ekki um
þegar hann er latínumaður og
spönskukunnandi. Hitt hefði verið
fróðlegt að heyra, hvernig gekk
með fyrstu bókina á máli Baska
eða Waiesbúa. Megum við kannski
eiga von á öðru viðtali?
Með þökk fyrir birtinguna.
Ilallgrímur Sæmundsson.
/---------------------------\
Ath. breyttan opnunartíma
Opið alla
daga kl.
Verið
velkomin
L i Blómaval
Nylon leguefni 6—180 mm
Legubronze 25—150 mm
Ryðfrítt stál í stöngum 3/16—2 “
Gúmmíþétti í rúllum og plötum
meö og án striga
Kopar og eirplötur 0,70—1,5 mm
G.J.Fossberg vélaverzlun h.f.,
Skúlagötu 63, sími 18560.