Morgunblaðið - 20.08.1978, Síða 2

Morgunblaðið - 20.08.1978, Síða 2
30 MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 20. ÁGÚST 1978 Stórg jöf tíl íslendinga Það er ekki á hverjum degi að annar eins hvalreki verður í menningarlífi þjóðar okkar og nú hefur orðið hjá Listasafni íslands. Þannifí er mál með vexti, að hinn heimskunni snillingur HollendinKa, BRAM VAN VELDE, sem löngum hefur starfað í Frakklandi að myndlist 0({ lönjíu er orðinn einn, þekktasti myndlistarmaður Myndllst eftir VALTÝ PÉTURSSON núlifandi, hefur af óvenjulefíum höfðingsskap (jefið Listasafni íslands feikna mikla ok merki- lega fíjöf. Hér er é« að tala um 51 (írafiskt verk eftir Bram van Velde, sem eins Of? af himnum ofan datt í kjöltu listasafnsins fyrir stuttu. Ekki veit éfí ástæðuna fyrir því, að þessi mikla gjöf hefur þegar verið afhent og er komin til landsins. En á næsta ári er fyrirhugað að halda sýningu á þessari ein- stæðu gjöf í Listasafni íslands, og þá mun hinn aldni listamað- ur verða viðstaddur, en hann er þegar kominn yfir áttrætt. Þetta er svo einstæður atburður, að raunverulega er hann manni óskiljanlegur, hver svo sem ástæðan er til, að þessi öðlingur gefur svo rausnarlega. Verður það að mínum dómi seint þakkað. Svo stórkostlegt er þetta allt í eðli sínu. Þeir sem ekkert þekkja til myndlistar í Evrópu, halda ef til vill, að Bram van Velde sé bara eitt af þessum erlendu nöfnum, sem verða heimsfræg af því að svífa yfir Atlantsála hingað til okkar í fámennið. En um það get ég fullvissað lesendur þessara lína, að enginn Garðar Hólm er hér á ferð. Það eru áratugir síðan Bram van Velde ásamt bróður sínum GEER haslaði sér völl sem framúrstefnumaður og fádæma vandaður málari. Hann nam málaralist heima í Hollandi, hélt síðan til Þýskalands og þaðan suður á bóginn. Hann b.vrjaði að sýna verk sín í París, einmitt á þeim árum er París var miðpunktur alls myndlistar- lífs í heiminum, síðan gerðist hann Mallorka-fari, en varð að snúa þaðan vegna ofrikis Frankós sáluga. Eftir að hann hafði aftur tekið sér bólfestu í París, sýndi hann ekki fyrr en 1946 og var þá kominn yfir fimmtugt. Síðan hefur hróður Bram van Velde farið eins og eldur í sinu um veröldina, og hann hefur skipað sér fyrir löngu í fremstu víglínu þeirra málara, er vinna á nútímalegan hátt, en halda samt við vissar hefðir. Einmitt á þann hátt verður til þróun og framvinda á sviði listar. Allt annað er kák eitt og flótti frá vandamálum listarinnar. Það er sárgrætileg- ur misskilningur, að menn geti skapað menningarverðmæti án þess að hafa nokkuð fyrir því eða þekkja til þess, sem áður hefur verið gert. Hér er ég að fjalla um mjög veigamikið atriði í listsköpun og það liggur beint við að minnast á það í sambandi við vinnu og viðhorf nútíma- snillings eins og BRAM VAN VELDE. Ég hef átt þess kost að sjá nokkur af þeim verkum, er B. van Velde hefur gefið íslensku þjóðinni. Það, sem ég hef séð, er hvað öðru magnaðra og vand- aðra. Það skal geymast til betri tíma að fjalla um og tíunda þessa merku gjöf, en eitt vil ég, að lesendur og öll þjóðin geri sér Myndllst Kristinn Nicolai í hálfum vestursal Kjarvalsstaða sýnir um þessar mundir ungur myndlistarmaður Kristinn Nicolai að nafni, rfokkur myndverk er hann hefur gert á undanförnum tveim árum. Nicolai, eins og hann mun vilja láta nefna sig, er Reykvík- ingur er stundað hefur nám hjá Adolf von Spitze í Niirnberg á árunum 1971—’75. Ekki þekkir undirritaður nokkurn skapaðan hlut til þessa „von Spitze", kennslu hans og listheimspeki, og ekki hef ég heldur haft eftir BR AG A ÁSGEIRSSON neinar spurnir af Nicolai en sýning þessi er frumraun hans hérlendis. Málverk Nicolais, sem flest eru mjög stór og eru máluð á þykkan pappír, koma ókunnug- um vafalítið nokkuð spánskt fyrir sjónir og er ekki gott að ráða af þeim hvort hér sé um sérstakan skóla eða stefnu að ræða eða eigið uppátæki Nicol- ais. Útfærslan er þó síður en svo frumleg, en hér eru m.a. teknar gamalkunnar myndir af þekkt- um persónuleikum aldarinnar og þær útfærðar eftir listarinn- ar reglum í stækkara. Hér sjáum við t.d. Raspútín, Músso- líni, Mishima og heilar þrjár útfærslur af Hitler. Er myndin af Mishima (5) í sérflokki að mínu mati í útfærslu allri. Þótt víða sé hraustlega að verki staðið leynir viss viðvangsbrag- ur sér ekki í einstökum hlutum mynda og kemur það einna greinilegast fram í mynd nr. 10, „Der Fuhrer“ (1978), einkum í málun handa og raunar kemur þetta víðar fram í höndum og smáatriðum í myndum. — Hóp- myndin „Things" (2) er vafalítið tilþrifamesta myndin á sýning- unni í lit, byggingu og heildarút- færslu og er áhrifarík við fyrstu sýn. Nicolai vinnur mikið í jarðlitum en hér er litameðferð hans mjög einhæf taki maður mið af þessari sýningu, nema hvað hann bregður út af vanan- um í vatnslitamyndunum þar sem hann notar bjartari liti. Þær myndir segja mér þó naumast mikið þar sem ég hef séð allmikið af keimlíkum myndum annarra listamanna. Teikningarnar, sem eru tvær myndaraðir er byggjast á línu- leik eru ekki tilþrifamiklar en' dálítið undarlegar í útfærslu. Af sýningunni í heild verður það helst ráðið, að hér fari maður með ótakmarkað sjálfstraust og sennilega mjög ákveðnar og ástríðufullar skoðanir í stjórn- málum. — Hæfileikamaður, sem hafi möguleika á að koma mjög á óvart í framtíðinni, einkum ef honum tekst að þroska bestu éiginleika sína — og verði ekki öfgastefnur honum ekki að fótakefli. Hér sker framtíðin úr. Bragi Ásgeirsson. Sumartónleikar Síðustu sumartónleikarnir í Skálholti voru haldnir um síð- ustu helgi og voru öll verkefnin eftir Mozart. Sigurður I. Snorra- son og Óskar Ingólfsson klarínettuleikarar og Hafsteinn Guðmundsson fagottleikari léku þrjú af fimm svo nefndum „Vínar Divertimenti" K. 229. Divertimenti voru vinsæl við- fangsefni tónskálda á 18. öld- inni, eða nánar til tekið frá 1750 til 1800 og á, í þróun tónforma þessa tímabils, samleið með sinfóníunni, eins og hún tók að þróast hjá Mannheim-tónskáld- unum. Divertimenti eru til fyrir margvísleg hljóðfæri, allt frá einu „sóló“ hljóðfæri, eins og t.d. sembalo, upp í hálfgerðar hljómsveitir og að formi til er fjölbreytnin mikil, allt frá einum þætti upp í 12 kafla svítur. Undir það síðasta eru Tónllst eftir JÓN ASGEIRSSON Kór Langholtskirkju Kór Langholtskirkju hélt tón- leika s.l. mánudag í Háteigs- kirkju, sem að nokkru má skoða sem „generalprufu" fyrir tón- leikahald kórsins á kirkjukóra- móti í Finnlandi, sem stendur yfir þessa dagana. Tónleikarnir hófust með 6 íslenzkum trúar- söngvum í gerð Róberts A. Ottóssonar. Söngvar þessir eru hreinar perlur og voru á köflum vel sungnir en nokkuð hikandi við einstaka samskeyti og inn- komur. Á eftir þessum dýrgrip- um söng kórinn Heyr himna- smiður, eftir Þorkel Sigur- björnsson. Heyr himnasmiður er eitt fallegasta kórlag íslenzkt og var vel flutt af kórnum. Fyrri hluta tónleikanna lauk með tveimur erlendum tónverkum, Alta trinita og Cantate Domino. Bæði stærð kórsins og söngstíll eru vel við hæfi fyrir eldri tónlist, en síður fyrir tónlist eins og eftir Anton Bruckner. Þar er svo mikill munur á styrk er reynir á tónþol söngvaranna. Lög Bruckners, Locus iste, Offertorium og Ave Maria voru vel sungin, en það þarf stóran kór til að skapa þessum lögum sinfónískan svip. Síðast á efnis- skránni voru tvö verk, sérstak-

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.