Morgunblaðið - 08.09.1978, Qupperneq 17

MORGUNBLAÐIÐ. FÖSTUDAGUR 8. SEPTEMBER 1978
17
Vilmundur Gylfason alþm.:
Annad hvort kúvendir st jórnin
eda hún missir meirihlutann
Ásgerður Búadóttir.
Gerir veggteppi
fgrir Norrœnu
menningarmála
skrifstofuna
í Khöfn
VILMUNDUR Gylfason alþingis-
maður skrifar í gær kjallara-
grein í Dagblaðið, þar sem hann
fjallar um rikismálin undir fyrir
sögninnii „Ferð án fyrirheits“.
í greininni segir Vilmundur
m.a.:
„Nánast allir gera sér þó ljóst,
að stjórnin er byggð á siðferðileg-
um og efnahagslegum sandi.
Stjórn, sem heldur áfram
óbreyttri efnahagsstefnu fyrri
ríkisstjórnar og stefnir í 50—60%
verðbólgu á næsta ári er byggð á
efnahagslegum sandi. Stjórn, sem
afhendir framsóknarmönnum
dómsmálaráðuneyti og þar sem
umbætur til dæmis í skattsvika-
málum hafa verið strikaðar út úr
samstarfsyfirlýsingu á síðustu
stundu er byggð á siðferðilegum
sandi. Framsóknarfnykinn leggur
langar leiðir. Annað af tvennu
gerist: Að þessi ríkisstjórn kú-
vendir frá því sem þegar hefur
verið skráð á blað, eða hún missir
þingmeirihluta fyrr en varir.
Lúðvík Jósepsson heldur því
fram, að Alþýðuflokkurinn sé
þverklofinn. Þrír þingmenn Al-
þýðuflokksins greiddu atkvæði
gegn þessu samstarfi. Tveir þing-
menn Alþýðubandalagsins í jafn-
stórum þingflokki greiddu einnig
atkvæði gegn og einn sat hjá. Það
virðist ekki skipta máli. Þar er
enginn klofningur. Þessu er Lúð-
vík að segja frá.“
Og undir millifyrirsögninni Af
hverju á móti? segir Vilmundur:
„Alþýðuflokkurinn vann í vor
mesta kosningasigur í sögu lýð-
veldisins. Því er ekki að neita að
sá kosningasigur hefur illilega
forklúðrast nú um sinn. Hann
hefur forklúðrast sennilega fyrst
og fremst vegna þess að okkar
foringi var of heiðarlegur, kurteis
og bláeygur til þess að eiga
pólitísk viðskipti við Ólaf Jó-
hannesson og Lúðvík Jósepsson,
leifarnar af pólitísku kerfi, sem er
að ganga sér til húðar. í allt sumar
og allt þar til stjórnin var mynduð
var meðal annars um það deilt,
hvort og með hverjum hætti ætti
að láta baráttu gegn verðbólgu
hafa forgang og fórna þá öðrum
markmiðum. Þetta var augljóst
áhugamál Alþýðuflokksins og í
beinu framhaldi af málflutningi
fyrir kosningar. Lúðvík hafði ekki
áhuga — og Ólafur Jóhannesson
ekki heldur. Endirinn varð þó sá,
að ekki varð þetta fest á blað, en
Steingrímur Hermannsson og
Ragnar Arnalds gáfu munnlegt
loforð fyrir því, að þetta yrði
bókað sem stefna ríkisstjórnar-
innar á hennar fyrstu fundum.
Kjartan Jóhannsson lýsti þessu
loforði á flokksstjórnarfundi Al-
þýðuflokksins og sagðist taka það
gilt. Það er mál út af fyrir sig að
taka við munnlegum loforðum
eftir það sem á undan er gengið.
Aðrir þingmenn Alþýðuflokksins
settu fyrirvara um að þetta loforð
stæði. Lúðvík er galvaskur að
vanda. Ekkert slíkt loforð hefur
verið gefið. Ragnar Arnalds er
ómerkur orða sinna.
Það eru þessi vinnubrögð sem
eru með þeim hætti, að ógeðfelld
má kalla. Stjórnarmyndunarvið-
ræðurnar hafa allar verið í jjessa
veruna. Bláeygir karlar hafa
treyst einhverju sem óljóst má
kalla heiðarleika og samstarfs-
vilja. Hinum megin við borðið
sitja Lúðvík Jósepsson og Ólafur
Jóhannesson".
ÍSLENSK listakona, Asgerður
Búadóttir, hefur verið ráðin til að
gera veggteppi, sem setja á upp
í fundarsal Menningarmálaskrif-
stofu Norðurlandanna að Snare-
gade 10 í Kaupmannahöfn. í
samtali við Morgunblaðið í gær
sagði Ásgerður, að veggurinn,
sem teppið ætti að fara á, væri
ekki ýkja stór eða 6 metra
breiður og sagðist hún hafa farið
utan í sumar og skoðað aðstæður
og í framhaldi af því sent
forráðamönnum skrifstofunnar
teikningar, sem þeir hefðu sam-
þykkt. — Ég er í raun bæði
bundin og frjáls, því ég er bundin
af umhverfinu í fundarherberg-
inu en að öðru leyti frjáls að því
hvernig teppið verður, sagði
Ásgerður.
Tildrög þessa máls eru þau að
á fundi stjórnar Menningarsjóðs
Norðurlanda fyrir nokkru var
ákveðið að verja allt að 50 þús.
danskra króna til þess að kaupa
listaverk handa Menningarmála-
skrifstofunni í Kaupmannahöfn
frá aðildarlöndum sjóðsins. Eftir
athugun var talið heppilegast að
velja eitt listaverk og ákveðið að
leita eftir að fá gert veggteppi á
íslandi.
Þess má geta að í fundarsal
Menningarmálaskrifstofunnar er
stórt málverk eftir Ásgrím Jóns-
son, sem forstöðumaður Ás-
grímssafns, frú Bjarnveig
Bjarnadóttir, lánaði mennta-
málaráðuneytinu handa skrif-
stofunni.
Um helmingur nemenda vinnur
meira en 40 stundir á viku
MEÐALVINNUÁLAG í 4 efstu
bekkjum grunnskóla er, sam-
kvæmt könnun sem gerð hefur
verið á vegum menntamálaráðu-
neytisins á vinnuálagi f skólum,
41,4 stundir á viku í skólum
þéttbýlis en 45 stundir á viku í
heimavistarskólum dreifbýlis.
Þessi tími er saman settur af
kennslustundum á viku að frá-
dregnum frímínútum, heima-
námstímanum og þeim tíma, sem
nemandinn notar í ferðir milli
dvalarstaða og skóla á viku.
Meðalvinnuálagið er 47,6 stundir
á viku f framhaldsdeildum gagn-
fræðaskóla, 44,4 stundir á viku f
menntaskólum, 46,9 stundir á
viku í Iðnskóla Hafnarfjarðar,
54,2 stundir á viku í Vélskóla
íslands og 51,8 stund á viku í
Tækniskóla íslands.
Könnunin var gerð vorið 1974,
og hafa ber í huga að síðan hafa
grunnskólalög komið að verulegu
leyti til framkvæmda og ýmsar
breytingar orðið á starfsháttum
framhaldsskólanna. M? t.d. nefna
að aðeins einn áfangakerfisskóli
im um lög-
rasamninga
verði hrundið í framkvæmd með
löggjöf strax á þessu hausti.
5. Um friðunaraðgerðir
Þar sem ríkisstjórnin hefur í
samstarfsyfirlýsingu sinni m.a.
boðað auknar friðunaraðgerðir
fiskistofna leggur fundurinn á það'
þunga áherzlu, að þær ráðstafanir
sem gerðar kunna að verða, verði
í fullu samráði við samtök sjó-
manna.
Fundur'nn ^korar á ríkisstjórn-
ina að hlutast til um það, að þegar
gerðar eru friðunaraðgerðir fái
sjómenn bætt launatap það er af
hlýst, t.d. með greiðslum úr
atvinnuleysistryggingasjóði.
6. Um ráðstöfun
gengishagnaðar
og verðlagsráð
Fundurinn krefst þess að sköpuð
verði skilyrði til fiskverðshækkun-
ar, sem tryggi sjómönnum viðun-
andi kjarabætur. Einnig að eðlileg
starfsemi Verðlagsráðs verði á
engan hátt heft með lagaboði.
Fundurinn ítrekar fyrri kröfur
samtakanna um endurskipulagn-
ingu fiskiðnaðarins svo honum
reynist unnt að standa undir
eðlilegu fiskverði og launagreiðsl-
um starfsfólks.
Samtök sjómanna verði höfð
með í ráðum við ráðstöfun gengis-
munasjóðs.
7. Um endurskoðun
vísitölu
Fundurinn tekur undir þá yfir-
lýsingu ríkisstjórnarinnar að nú-
verandi vísitölukerfi verði tekið til
endurskoðupar, og lýsum okkur
fúsa til að taka þátt í umræðum
um það mál.
Virðingarfyllst,
f.h. FARMANNA- OG
FISKIMANNASAMBANDS
ÍSLANDS
Ingólfur Sig. Ingólfsson
var þá starfandi í landinu,
Menntaskólinn í Hamrahlíð, en
síðan hafa verið stofnaðir fjöl-
brautaskólar, eins og bent er á í
fréttabréfi menntamálaráðu-
neytisins,- þar sem sagt er frá
niðurstöðu skýrslunnar, sem
Hrafnhildur Ragnarsdóttir hafði
með höndum í fyrstu, en Atli
Guðmundsson, sálfræðingur, tók
svo við og lauk endanlega í júlí sl.
Meðaltölin verður að meta bæði
með tilliti til þess hver dreifingin
er hjá nemendum hvers skóla og
hvert framlag hvers þáttar í
vinnuálagi fyrir sig er, segir þar.
Breytileiki vinnuálgsins er lang-
mestur milli tegunda skóla. Einnig
er hann nokkuð mikill milli bekkja
hvers skóla. Dreifingin innan
bekkja er töluverð, og er algengast
að meirihluti (60—70%) nemenda
sé á bilinu 5—6 stundir ofan og
neðan við meðaltal. T.d. er 70%
nemenda í grunnskólum í þéttbýli
á bilinu 35.4—47.4 stundir á viku.
Þegar meta á vinnuálagið sem
slíkt er nauðsynlegt að taka mið af
þeim viðhorfum og þeim gildum
sem ríkja í þjóðfélaginu á hverjum
tíma. í kjarasamningi fjármála-
ráðherra og B.S.R.B. frá 1. apríl
1976, segir að vinnutími allra
ríkisstarfsmanna skuli vera 40
stundir á viku. í 44. grein grunn-
skólalaga frá 1974 segir að við
ákvörðun daglegs og vikulegs
starfstíma nemenda í grunnskóla
skuli þess gætt, að hann fari í
heild sinni (kennslutími, stunda-
hlé og sjálfsnám utan kennslu-
stunda) ekki fram yfir hæfilegt
vinnuálag miðað við aldur nem-
enda og þroska. Þar segir einnig að
vikulegur kennslutími á hvern
nemanda í 7.-9. bekk grunnskóia
skuli vera sem næst 1440—1480
mínútum eða 24—24.67 stundir á
viku. Ekki er þar tekið fram hvert
skuli vera heildarvinnuálag nem-
enda í klukkustundum á viku. Það
er því varla hægt að miða við neitt
annað en löggiltan vinnutíma, þó
deila megi um það hvort það sé
„hæfilegt vinnuálag miðað við
aldur nemenda og þroska“.
U.þ.b. helmingur nemenda í
úrtaki könnunarinnar vinnur
meira en 40 stundir á viku, og eru
þá ferðir meðtaldar. Þetta hlutfall
er mjög breytilegt eftir tegundum
skóla. 30.2% nemenda í grunnskól-
um í þéttbýli hafa meira en 40
stunda vinnuviku en 68.2% nem-
enda í dreifbýli.
I sérskólum er vinnuálagið
miklu meira. I Vélskóla íslands
eru það tæp 90% nemenda sem
vinna meira en 40 st/viku og í
Tækniskólanum er þessi fjöldi
svipaður eða 85%. í þessum
skólum er meðalvinnuálagið yfir
50 stundir á viku.
Fyrir aðra skóla úrtaksins er
hundraðshlutinn þessi: Fram-
haldsdeildir gagnfræðaskóla 55%,
menntaskólar 42.1% og iðnskólar
60%.
Kennslutíminn er nokkuð jafn í
bekkjum þeirra skóla sem könnun-
in nær til, eða nálægt 30 stundum
á viku. Tíminn í ferðir er einnig
nokkuð jafn eða 3—4 stundir á
viku, sem gerir u.þ.b. 20 mínútur
í hverja ferð tvisvar á dag 5 daga
vikunnar. Orsökina fyrir mjög
misjöfnu vinnuálagi er því að
finna í mjög breytilegum tíma sem
nemendur verja til heimanámsins.
T.d. er vinnuálag miklu meira í
heimavistarskólum í dreifbýli en í
grunnskólum í þéttbýli vegna þess
að þar er heimavinnan miklu
meiri.
Nemendur grunnskóla nota 1—2
tíma á dag í heimanám og
nemendur menntaskóla llA—2
tíma á dag. Heimavinna er áber-
andi miklu meiri í 9. bekk
grunnskóla en í hinum bekkjum
þeirra. í sérskólum er þessi tími að
meðaltali 2—3 V4 stund á dag.
Þessi tími er að sjálfsögðu nokkuð
breytilegur milli einstaklinga
hvers bekkjar. Sumir læra ekki
neitt, en aðrir nota 6—7 tíma á
dag í heimalærdóminn.
Aðstaða til heimavinnu er yfir-
leitt mjög góð hjá nemendum
úrtaksins, tæplega 80% þeirra
segja að hún sé mjög góð eða
fremur góð. 12,4% segja að hún sé
fremur slæm, og 3,77% að hún sé
slæm. Bendir samanburður til að
aðstaðan sé verst hjá þeim
nemendum er dvelja í leiguhús-
næði. I fréttinni segir að yfirleitt
gæti ekki mikillar þreytu hjá
nemendum vegna námsins. Meiri-
hluti þeirra er sjaldan þreyttur
eftir skólann og getur haldið
nokkuð lengi áfram með heima-
vinnuna án þess að þreytast.
Þreyta er nokkuð áberandi í
Menntaskólanum við Hamrahlíð,
Myndlista- og handíðaskólanum
og Lindargötuskóla.
Fékk trollið
í skrúfuna
TOGBATURINN Sæborg RE
fékk trollið í skrúfuna. þegar
háturinn var á veiðum djúpt úti
af Vestfjörðum fyrir nokkrum
diigum. Varðskipið Þór k'om
bátnum til aðstoðar og dró
hann inn á Önundarfjörð. þar
sem skorið var úr skrúfunni.
Þegar varðskipið var á leið til
lands með Sæhorgu. kallaði
togarinn Krossvík í það og bað
um aðstoð. en Krossvík hafði
einnig fengið í skrúfuna. þar
sem togarinn var að veiðum í
Víkurál. Um leið og varðskips-
menn höfðu lokið við að skera
úr skrúfu Sæborgar. var haldið
að Krossvík og var togarinn
dreginn inn á Patreksfjörð og
var þar skorið úr skrúfunni.
Myndina tók Jón P. Ásgeirs-
son þegar verið var að koma
taug á milli Sæborgar og
Varðskipsins.