Morgunblaðið - 23.09.1978, Page 28

2 8 MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 23. SEPTEMBER 1978
VIÐSKIPTI
VIÐSKIPTI - EFNAHAGSMÁL - ATHAFNALÍF
Bllar mest skatt-
lagðir á íslandi
Vér mótmælum allir
Eins og eflaust flestum er kunnugt um setti ríkisstjórnin
bráðabirgðalög nú um mánaðamótin síöustu. í Þeim er
m.a. að finna ákvæöi um 100% hækkun eignaskatts félaga
auk sérstaks skatts á fyrningar og hagnað fyrirtækja. Þar
sem umræöur manna á meðal um bessi lög hafa aðallega
snúist um lagalegu hlið skattlagningarinnar lék Viöskipta-
síöunni forvitni á aö heyra álit manna í atvinnulífinu á
Þessari skattlagningu. Fara svör Þeirra hér á eftir.
AÐALFUNDUR Bílgreinasam-
bandsins var haldinn fyrir
skömmu á Húsavík, og var Ingi-
mundur Sigfússon forstjóri ein-
róma kosinn formaður sambands-
ins. Meðal ályktana sem aðalfund-
urinn samþykkti voru þessar:
Álögur á
bifreiðaeigendur
Aðalfundur Bílgreinasambands-
ins 1978 vill mótmæla skattheimtu
ríkisins af bifreiðaeigendum í
formi aðflutningsgjalda af bifreið-
um og formi skatta á bifreiðaeig-
endur og gjalda á benzín. Það er
staðreynd að á íslandi rennur um
60% af verði fólksbíla til ríkisins, í
Noregi er þetta um 48%, í Svíþjóð
um 25%, á Englandi um 15% og í
Hollandi um 37%. Þessi háu gjöld'
eru fyrir utan skatta á bílaeigend-
ur og gjöld á benzín, og hafa leitt
til hærri meðalaldurs bíla hér á
landi svo og meiri sveiflna í
innflutningi, sem þýðir aukinn
viðgerðar- og viðhaldskostnað,
bifreiðaeigendum, fyrirtækjum og
þjóðinni í heild til skaða.
Námskeið
á vegum
Stjórnunar-
félagsins
Stjórnunarfélag Islands er
nú að hefja starfsemi sína að
nýju eftir sumarleyfi. Þau
námskeið sem Stjórnunar-
félagið efnir til á næstunni
eru þessi:
Bókfærsla I 2—5 október.
Arðsemi og áætlanagerð 5—7
okt.
Ensk viðskiptabréf 9—11 okt.
Símanámskeið 12—14 okt.
CPM-áætlanir 19—21 okt.
Alls verður í vetur boðið
upp á 26 mismunandi tegund-
ir námskeiða, þar af eru 6 ný
námskeið auk þess sem mörg
hina eldri hafa verið endur-
bætt.
Sími Stjórnunarfélagsins
er 82930.
Ályktun um Bifreiða-
eftirlit ríkisins
Aðalfundur Bílgreinasambands-
ins 1978 ítrekar fyrri ályktanir og
samþykktir aðalfundar Bilgreina-
sambandsins um að stefna beri að
því að breyta umferðarlögum í þá
átt að þau bifreiöaverkstæði sem
þess óska og til þess eru útbúin að
mati þar til kvaddra og dómbærra
aðila, fái heimild til að annast
lögboðna skoðun að öllu leyti eða
að hluta til, sé um sérþjónustu-
verkstæði að ræða.
Þessi skoðun verði framkvæmd
undir yfirumsjón Bifreiðaeftirlits
ríkisins sem fylgist að staðaldri
með þeim bifreiðaverkstæðum sem
framkvæma skoðun. Jafnframt
hvetur Bílgreinasambandið til
þess að starfsaðstaða Bifreiðaeft-
irlits ríkisins verði enn bætt frá
því sem nú er, þó nokkuð hafi ræst
úr í Reykjavík með tilkomu nýs
húsnæðis. Aðalfundurinn telur að
nýtt fyrirkomulag þar sem hluti
ökutækja verði skoðaður á viður-
kenndum verkstæðum jafnframt
sem starfsaðstaða Bifreiðaeftirlits
ríkisins verði stórlega bætt muni
stuðla að virkara og raunverulegra
eftirliti með ástandi ökutækja þar
með auknu umferðaröryggi, auk
þess sem skoðunarkostnaður bif-
reiða í heild muni lækka og
umstang og snúningar bifreiðaeig-
enda minnka.
Ályktun um verðlagsmál
Aðalfundur Bílgreinasambands-
ins 1978 skorar á viðskiptaráð-
herra og verðlagsnefnd að afnema
hið fyrsta hið óraunhæfa verð-
lagningarkerfi á útseldri vinnu,
bílavarahlutum, bílum, hjólbörð-
um og öðru tilheyrandi bifreiðum
sem nú viðgengst.
Landsmönnum ætti að vera ljóst
í dag að verðlagshöft tryggja alls
ekki hag neytenda og hafa reynst
gagnslítil í baráttunni gegn verð-
bólgu og er skorað á verðlagsyfir-
völd að leggja niður hið áratuga
gamla verðlagskerfi sem við búum
nú við.
Fundurinn skorar á yfirvöld að
nýsamþykkt verðlagslöggjöf verði
látin taka gildi strax því núver-
andi verðlagskerfi stendur í vegi
fyrir eðlilegri þróun til aukinnar
framleiðni og hagkvæmni í bíl-
greininni.
I stuttu máli má segja minni
skattlagning, meiri valddreifing
og meiri samkeppni án verðlags-
hafta, sem tryggir neytandanum
hagkvæmara verð.
Arni Arnason,
hagfræðingur
Verzlunarráðs íslands.
Af þeim atvinnugreinum, sem
aðild eiga að Verzlunarráðinu,
verður verzlunin eínna verst úti
vegna nýju bráðabirgðalaganna
enda rýra flest ákvæði laganna
afkomu verzlunar. Þessi skerðing
á kjörum verzlunar er sérstakt
áh.vggjuefni nú, þar sem horfur
eru ekki bjartar framundan og
afkoma verzlunar var afar slæm
fyrir þessar aðgerðir, eins og
athuganir Þjóðhagsstofnunar frá
stjórnarmyndunarviðræðunum
sýna. Verzluninni mun því reynast
mjög erfitt að axla þær byrðar,
sem bráðabirgðalögin leggja henni
á herðar.
I bráðabirgðalögunum eru það
einkum sex atriði, sem rýra hag
verzlunar:
• Gengisbreytingin veldur verzl-
un tvöföldum skaða. Bæði þarf nú
að endurnýja eldri vörubirgðir á
verði, sem er nær jafnhátt að
meðaltali og gamla útsöluverðið
var og svo það, að seldar vörur eru
í sumum tilvikum ógreiddar ér-
lendis og verða því að greiðast á
nýju gengi. Bæði verðmyndunar-
höftin og tekjuskattslögin taka
mjög takmarkað tillit til þessa
taps, þótt það nemi hundruðum
milljóna.
• Með bráðabirgðalögunum
hækka laun verzlunarfólks um 7%,
sem eykur launakostnað verzlunar
um 2.200 m króna á ári, þegar laun
viðmiðunarstétta, t.d. opinberra
starfsmanna, hækka og hafa
hækkað mun meira. Ef launþega-
samtök verzlunarfólks taka upp
harða baráttu fyrir bættum
starfsskilyrðum verzlunar, geta
verzlunarmenn vænzt sömu kjara
en að öðrum kosti ekki. Við
ríkjandi rekstrarskilyrði verzlun-
arfyrirtækja eru kjarabætur óger-
legar. Verzlunarmenn verða ein-
faldlega að horfast í augu við þá
staðreynd, að stjórnvöld hafa gert
þá að láglaunastétt.
• Þá virðist samkvæmt 7. grein
laganna brýna nauðsyn hafa borið
til að lækka álagningu verzlunar
um 10,5%. Bætist sú skerðing við
þá 9% lækkun verzlunarálagning-
ar, sem fulltrúar A.S.I. og
B.S.R.B., ásamt formanni verð-
lagsnefndar stóðu að í febrúar s.l.
Miðað við álagningartekjur verzl-
unar á síðasta ári nemur lækkunin
5.500. m. króna tekjutapi á ári. Til
þess að fá aftur sömu tekjustofna
og verzlunin hafði í ársbyrjun
þurfa álagningarákvæðin að
hækka um 22,8%. Ákvæðið um
verðstöðvun skiptir verzlunina
hins vegar engu máli. Þar er
einungis um að ræða endurprent-
un á gildandi lagaákvæði um sama
efni (lög nr. 13/ 1975, 10. grein).
• I 8. grein laganna er eignar-
skattur félagsrekinna fyrirtækja
hækkaður um 100% en annarra
um 50%. Eins og öðrum fyrirtækj-
um er verzlunarfyrirtækjum gert
að greiða þennan skatt. Hvernig
hann skiptist á atvinnugreinar, er
hins vegar erfitt að áætla.
• Eins og öðrum atvinnurekstri,
er verzlunarfyrirtækjum einnig
gert að greiða nýja 6% skattinn af
hagnaði og fyrningum. Hvort þessi
sérstæða skattheimta fær staðist,
verður að sjálfsögðu úrskurðarefni
dómstóla. Áður en sá úrskurður
liggur fyrir, skal engu um það
spáð, hversu hár þessi skattur
verður hjá einstökum atvinnu-
greinum.
• Loks má nefna vörugjaldið, sem
eitt sinn hét „sérstakt 12%
tímabundið vörugjald". Nú hækk-
ar það á sumum áður gjaldskyld-
um vörum úr 16% í 30% og leggst
á aðrar með 30% þunga.í fyrsta
sinn. Fyrir verzlunina þýðir hækk-
un vörugjaldsins aukinn fjár-
magnskostnað og vafalaust sam-
drátt í sölu.
I fjölmiðlum eru þessi nýju
bráðabirgðalög túlkuð sem aðgerð-
ir í efnahagsmálum. Fyrir verzl-
unina í landinu eru þau alvarlegt
áfall. Gagnvart flestum ákvæðum
laganna verður engum vörnum við
komið. Verzlunarráðið mun hins
vegar beita sér fyrir, að dómstólar
skeri úr því, hvort ákvæðin um
10,5% lækkun verzlunarálagning-
ar og 6% sérstakan skatt á hreinar
tekjur og fyrningar í atvinnu-
rekstri standist.
Þorleifur Jónsson framkvæmdastj.|
Landssambands iðnaðarmanna.
I samstarfssamningi núverandi
stjórnarflokka er ákvæði, sem
kveður á um að gera þurfi sérstakt
átak til eflingar atvinnulífi lands-
manna, bæði með aðgerðum er
lúta að ytri rekstrarskilyrðum og
hagræðingu innan fyrirtækja.
Þetta ákvæði vekur því vissulega
vonir um að stjórnarflokkarnir
geri sér ljóst, að til þess að ná
árangri í hinni margnefndu bar-
áttu mvð verðbólguna, og í efna-
hagsmálum yfirleitt, þurfi að efla
atvinnuvegina frá því sem nú er og
þar með stækka kökuna, sem er til
skiptanna.
Það er vissulega skiljanlegt, að
áhugi sé fyrir því að árangur af
væntanlegu átaki á þessu sviði
komi ekki eingöngu fyrirtækjun-
um sjálfum til góða, heldur
dreifist út til þjóðarheildarinnar í
einhverjum sanngjörnum hlutföll-
um. Hins vegar veldur það veru-
legum vonbrigðum og vekur satt
að segja nokkra furðu, að áður en
nokkurt skref hefur verið stigið til
þess að ná þessu ágæta markmiði
skuli fyrirtækjum íþyngt með
nýjum sköttum, sem jafnvel koma
því þyngra niður, sem fyrirtækin
voru lakar sett fyrir. Með þessu er
annars vegar verið að auka vanda,
sem að hinu leitinu er boðað að
fundnar skuli leiðir til að leysa.
Það kann að vera að ýmsum
þyki fyrirtækjunum ekki mikill
vandi á höndum að greiða þessa
viðbótarskatta. Þegar þess er hins
vegar gætt að ætla má að þessi
aukaskattlagning leiði til um það
bil 600 millj. króna útgjaldaauka
aðeins einnar atvinnugreinar, þ.e.
iðnaðarins (að undanskildum
byggingariðnaði) er vart hægt að
vera sammála þessu sjónarmiði.
Hér er augljóslega um að ræða
verulega íþyngingu fyrir iðnaðinn,
sem um mörg undanfarin ár hefur
búið við versnandi rekstrarafkomu
og aukna erlenda samkeppni.
Ég hef ekki undir höndum
upplýsingar til að áætla viðbótar-
skatta einstakra iðngreina. Al-
mennt má þó segja að skattaálög-
urnar komi illa niður á öllum
undirþáttum íslensks iðnaðar.
Augljóst er að þær iðngreinar, sem
hafa átt við hvað harðasta sam-
keppni að búa að undanförnu. s.s.
húsgagna- og innréttingaiðnaður
ásamt ýmsum greinum verk-
smiðjuiðnaðar hafa vart mikið
svigrúm til að standast slíkar
aukaálögur. Þá hefur skipa- og
málmiðnaður ásamt hluta rafiðn-
aðarins þá sérstöðu að vera háður
mikilli samkeppni og vera auk
þess stuðningsiðnaður fyrir sjáv-
arútveg og aðrar atvinnugreinar.
Erfiðleikar sjávarútvegsins að
undanförnu hafa gengið nægilega
nærri greiðsluþoli þessa iðnaðar,
þótt ekki sé bætt þar ofan á með
nýrri skattheimtu.
Þær þjónustu- og viðgerðar-
greinar iðnaðar, sem byggja af-
komu sína á þjónustu við almenn-
ing fara auðvitað ekki varhluta af
þessari skattlagningu. Hið sama
er að segja um byggingariðnað.
Þótt þessar greinar séu miklu
síður í samkeppni en þær sem áður
er á minnst eru þær háðar svo
ströngum verðlagsákvæðum, að
vandséð er hvernig þær eiga að
standa undir auknum eignarskött-
um og sköttum sem byggjast á
takmörkun fyrninga. Slíkar auka-
álögur hljóta að koma fram í
verðlagi þjónustunnar, a.m.k. þeg-
ar til lengdar lætur.
Ágúst Einarsson
fulltrúi hjá Landsamhandi
ísl. útvegsmanna
Þessi nýju skattalög bitna verst
á þeim sem hafa haft sæmilega
afkomu eins og útgerðaraðilum
loðnuskipa og minni skuttogara
þ.e.a.s. þeim sem hafa haft upp í
afskriftir. Veiðiskip eru dýr fram-
leiðslutæki og úreldast fljótt. Það
er því afkáranlegt að skattleggja
fyrningar sem eru notaðar til
endurnýjunar og viðhalds flotan-
um. Nauðsynlegt er að útgerðin
haldi eftir því fé sem þarf til
endurnýjunar hverju sinni. Þetta
sjónarmið vegur æ þyngra þar sem
lánakjör til nýsmíði fiskiskipa
hafa gjörbreyst á síðustu árum.
Sem dæmi má nefna að af 1300
millj. kr. nýsmíði í dag innanlands
fást í flestum tilfellum lán upp á
um 1105 millj. kr. en sú upphæð er
orðin að 15.632 millj. þegar
lánstíma lýkur, þ.e.a.s. það er sú
upphæð sem útgerðaraðilinn er
búinnn að greiða á lánstímanum í
afborganir, vexti og verðbætur.
Staðreyndin er sú, að lánin eru
verðtryggð auk þess sem þau bera
háa vexti og til að mæta þessum
mikla fjármagnskostnaði er nauð-
synlegt fyrir fyrirtækin að geta
afskrifað og byggt sig upp fjár-
hagslega þannig aö framtíðin sé
trygg en ekki öll í óvissu. Þessi
skattlagning kemur sér því afar
illa fyrir útgerðina þegar á
heildina er litið.
Guðjón Tómasson framkvæmdar-
stjóri Sambands málm- og skipa-
smiðja.
Þessir nýju skattar koma sér
afar illa fyrir framleiðslufyrirtæk-
in. Þau þurfa bæði húsnæði og
vélar til síns rekstrar og því er
augljóst að aukinn eignaskattur og
sérstakur afskriftarskattur koma
til með að hafa veruleg neikvæð
áhrif á rekstur þessara fyrirtækja.
Sem dæmi má nefna skipasmíða-
iðnaðinn en hann stendur mjög
illa um þessar mundir og er langt
frá að afkastageta þess iðnáðar sé
að fullu nýtt. í þeirri slæmu
veltufjárstöðu sem íslensk fyrir-
tæki búa við í dag má gera ráð
fyrir að fjármagna þurfi þessa
nýju skatta með lánsfé og séu
vextir á því vart undir 30% og
leiðir þetta til þess að samkeppnis-
aðstaða framleiðslufyrirtækja og
íslensks iðnaðar i heild versnar
enn frekar en orðið er. Með
skattaákvæðunum er verið að
hegna atvinnuvegunum, sérstak-
lega framleiðslufyrirtækjunum,
alveg óháð því hvort fyrirtækin
skulda eða ekki.