Morgunblaðið - 12.12.1978, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 12. DESEMBER 1978
Tillögur iðnrekenda rétta
leiðin til bættra lífskjara
— segir Davíð Scheving Thorsteinsson,
formaðurFélags íslenzkra iðnrekenda
Davið Scheving Thorsteinsson
tekna og gjalda náð með skráningu
gengisins. Ef vantar inn í kostn-
aðarhlið rekstursreiknings sjávar-
útvegsins þá er það aftur tekið af
honum, þegar verið er að finna
jafnvægi tekna og gjalda með
gengisskráningunni, þ.e.a.s. ís-
lenzka krónan er skráð á hærra
verði en verðgildi hennar í raun er.
Þannig koma þessi forréttindi
sjávarútveginum á engan hátt til
góða, en þau hafa hins vegar mjög
alvarlegar afleiðingar í för með
sér. I fyrsta lagi eykur röng
gengisskráning innflutning til
landsins og þar með erlenda
skuldasöfnun og í öðru lagi hamlar
þetta eðlilegri framþróun í iðnaði
og heldur þannig niðri lífskjörum
á Islandi."
„Hvað viljið þið þá gera?“
„Við leggjum til,“ sagði formað-
„TILLÖGUR okkar miða að því að jafna starfsaðstöðu þeirra innlendu atvinnuvega, sem
keppa við útlcndinga hérlendis og erlendis á nýjan hátt,“ sagði Davíð Scheving
Thorsteinsson, formaður Félags íslenzkra iðnrekenda, í samtali við Morgunblaðið í gær. „I
stað þess að krefjast breytinga á starfsskilyrðum sjávarútvegs — en eftir honum er gengi
íslenzkrar krónu skráð, svo sem alkunna er — þá fórum við þá leið að biðja um að
- jöfnunargjald yrði hækkað um 6,1 prósentustig. Ef hins vegar ætti að breyta þessum
aðstöðumun með nýrri gengisskráningu, þýddi það gengisfellingu, sem næmi a.m.k. þessu 6,1
prósentustigi.“
jöfnun starfsskilyrða þessara
tveggja höfuðatvinnuvega þjóðar-
innar algjör forsenda þess að þetta
væri hægt. Svo slysalega hefur
hins vegar tekizt, að þessi aðstöðu-
munur hefur fremur aukizt en
minnkað, þótt tekinn hafi verið
alllangur aðlögunartími.
Forsenda þess, að einhver mögu-
leiki sé á að skrá gengið „rétt“, er
að sjálfsögðu sá, að byrjað sé á
réttum grunni að reikna út gengið.
Svo er ekki í dag og nemur
skekkjan eftir því, sem hagdeild
okkar hefur reiknað út, 6,1
prósentustigi. Ég vil taka það
fram, að hér er á engan hátt verið
að ívilna sjávarútveginum. Hann
nýtur einskis góðs af þessum
hagstæðari starfsskilyrðum sín-
um. Öll þessi hagstæðari rekstrar-
skilyrði eru tekin af honum aftur í
gengisskráningunni."
„Hvernig þá?“
„Þegar gengið er reiknað út, er
tekið tillit til helztu þátta í
rekstrarreikningi sjávarútvegsins,
svo sem vinnulauna, olíuverðs,
afskrifta, fiskverðs o.s.frv. annars
vegar og hins vegar aflamagns og
aflaverðs. Þessir þættir eru síðan
vegnir saman og jafnvægi milli
En hvers vegna miða iðnrekend-
ur við sjávarútveg og bera sig
saman við þann atvinnuveg?
Morgunblaðið bar spurninguna
fram við Davíð, sem sagði:
,’Astæðan er sú, að gengið er skráð
eftir sjávarútveginum. Það má
segja að gengið og skráning þess sé
eins konar súrefni bæði sjávarút-
vegs og iðnaðar. Því má líkja
rangri gengisskráningu við það að
verið sé að kyrkja þessa atvinnu-
vegi og hefur það margoft komið
fyrir með afleiðingum, sem við
þekkjum."
„Þegar við tókum ákvörðun um
það að opna hagkerfið 1970 með
aðild að EFTA,“ sagði Davíð, „var
Frá plastiðnaðarframleiðslu
ur Félags íslenzkra iðnrekenda,
„að þessu uppsafnaða óhagræði
vegna rangrar gengisskráningar
verði mætt með því að hækka
jöfnunargjald um 6,1 prósentustig.
Við völdum þessa leið m.a. vegna
þess að jöfnunargjald á ekki að
leggja á nein eða neins konar
aðföng atvinnuvega. Það á ekki að
leggja það á skip, veiðarfæri,
umbúðir um útflutningsfram-
leiðslu og fóðurbæti, svo að nokkur
dæmi séu nefnd. Ahrif á rekstrar-
stöðu sjávarútvegs eru því engin.
Vísitöluáhrif eru og engin, þar sem
tollar af þessum sömu vörum, sem
jöfnunargjaldið leggst á, lækka
um sömu upphæð hinn 1. janúar
næstkomandi.
Hér er ekki unnt að tala um
mismunun gagnvart erlendum
iðnaði, heldur er með þessu aðeins
verið að leiðrétta gengisskráningu
á þennan hátt og því er heldur ekki
um að ræða brot á neinum
samningum við Efnahagsbandalag
Evrópu eða Fríverzlunarbandalag-
ið, EFTA. Finnar hafa haft slíkt
jöfnunargjald frá 1971, þannig að
nægjanlegt ætti að vera að vitna í
það fordæmi, þegar málið verður
skýrt í Genf og Brússel fyrir
samstarfsþjóðum okkar þar.“
„En hvað um sérstakt gjald á
„valdar vörutegundir", „selektífa
tolla" eins og svo mjög hefur verið
rætt um að undanförnu?"
„Við höfum alltaf barizt gegn og
varað við öllum slíkum hugsunum.
Mismunandi tollar á „valdar"
vörur valda því að í raun er verið
að hegna þeim sem betur hafa
staðið sig í samkeppninni. Fjár-
magnið, sem af þeim yrði tekið
með slíkum ráðstöfunum, er fært
til þeirra, sem geta ekki ávaxtað
það takmarkaða fjármagn, sem til
er á íslandi á hagkvæman hátt.
Þetta er hin bitra reynsla allra
þeirra þjóða, sem farið hafa inn á
hina hálu braut sérstakra vernd-
ar- og stuðningsaðgerða og hefur
t.d. Kurt Nicolin, sá er frægur varð
fyrir að rífa SAS upp úr öldudal
taps og óráðssíu, líkt öllum slíkum
aðgerðum við eiturlyf, þar sem
Greinargerð Félags Loftleiðaflugmanna:
Nafn Loftleiða þurrkað út
Loftleiðafiugmenn mótmæla harðlega
vorið 1978, að í ljós kom, að nú
Það hefur áreiðanlega vakið
athygli fjölmargra, er í síðustu
viku birtust fréttir um það í
blöðum, að nú skyldi lagt niður hið
erlenda nafn Loftleiða, en upp
tekið þess í stað það erlenda nafn,
sem F'lugfélag íslands áður notaöi,
Icelandair, og á nú að nota það
erlendis fyrir bæði félögin.
A stjórnarfundi Félags Loft-
leiðaflugmanna, sem haldinn var
síðastliðinn laugardag, voru sam-
þykkt harðorð mótmæli gegn
þessu og er það skoðun stjórnar-
innar, að ekki sé lengur unnt að
horfa upp á það í aðgerðaleysi, að
sameining fiugfélaganna verði til
þess, að nafn Loftleiða verði
hreinlega máð af korti íslenzkra
samgöngumála. Félagið mótmælir
þessari nafnbreytingu harðlega, og
bendir á að svo virðist sem ekki
hafi verið leitast við að finna nýtt
sameiginlegt nafn, heldur eigi hið
gamla nafn Flugfélagsins einfald-
lega að ryðja nafni Loftleiða út.
Þetta stríð milli félaganna er
ekki að hefjast þessa desem-
berdaga, — það er orðið nokkuð
gamalt. Þegar fyrsta Fokk-
er-skrúfuþotan kom til Flugfélags
íslands í maí 1965 flutti Örn O.
Johnson þáverandi forstjóri Flug-
félagsins fræga ræðu, sem dag-
blöðin skýrðu ítarlega frá. Þá
sagði Örn Ó. Johnson: „Það vekur
því bæði ugg og gremju, þegar þess
verður vart, að aðilar, sem vegna
algerrar sérstöðu og sérréttinda,
sem þeim hafa verið fengin í
hendur ,nna. fyrir. tilstjlji „ráða^
manna þjóðarinnar, í þeirri trú, að
slíkt leiddi til góðs fyrir þjóðar-
heildina, og hafa aflað meiri
stórgróða á skömmum tíma, en
dæmi munu um með þjóðinni til
þessa, skuli nú hyggjast nota þann
gróða til að knésetja og gleypa
þetta félag okkar, Flugfélag Is-
lands, sem í öllu starfi hefur fyrst
og fremst haft hagsmuni þjóðar-
heildarinnar í huga.“ Örn Ó.
Johnson var þungorður í garð
Loftleiða því hann sagði líka:
„Þessir stórgróðamenn neyta nú
allra ráða til að kaupa upp
hlutabréf Flugfélags íslands."
Hvatti hann sína menn til að
standa vörð um félagið.
En hvað skyldi hafa gerst síðan
þessi orð voru mælt? Arið 1973 var
ákveðið að sameina flugfélögin,
þannig að nýr eignaraðili Flugleið-
ir h.f. tæki við. Þá var einnig
ákveðið að sjálfur flugreksturinn
skyldi vera aðskilinn, sem fyrr, af
augljósum ástæðum, og að félögin
héldu áfram sínum gömlu nöfnum.
Þessi nöfn var búið að auglýsa
erlendis og kynna um víða veröld
með ærnum tilkostnaði, og þótti
því ekki fært að láta nöfnin fyrir
róða og kasta þannig á glæ
gífurlegum fjármunum, sem varið
hafði verið til aö festa þessi nöfn í
hugum fólks hér heima og erlend-
is. Eftir Sameininguna gekk rekst-
ur félaganna óvenju vel. Trl dæmis
hafa deilur við stéttarfélög flug-
manna vart áður verið minni, en á
þessu tímabili.
Það var svo við gerð kjarasamn-
: Loftlejð^fl^^i^npa,
voru sameiningarmálin að taka
algjörlega nýja stefnu. Um sama
leyti var barist af mikilli hörku við
atkvæðasmölun f.vrir aðalfund
Flugleiða h.f. til að knýja fram
lagabreytingu þess efnis, að Flug-
leiðir h.f. yfirtækju flugrekstur
beggja flugfélaganna. Þetta tókst,
en með naumindum þó. Þetta tókst
með aðstoð Eimskipafélags Is-
lands, sem nú virðist vera að verða
ráðandi aðili innan F'lugleiða h.f.
og til þess að keyra þessa breyt-
ingu í gegn voru líka notuð
hlutabréf ríkissjóðs í Flugleiðum
og þau atkvæði, sem þeim fylgja.
Mjög hlýtur það að orka tvímælis
er hlutafé og atkvæðum ríkissjóðs
er beitt á þennan veg í þágu
annars aðilans. Þessi hlutabréf
eru eign þjóðarinnar, líka minni-
hlutans, og hefði því verið eðlileg-
ast að þeim atkvæðum er þeim
fylgja hefði ekki verið beitt undir
þessum kringumstæðum.
Síðan þetta gerðist hafa öll
samskipti stjórnar Flugleiða h.f.
og Loftleiðaflugmanna gengið
heldur stirðlega, samanber blaða-
skrif um þotukaup nú nýlega og
verður nánar vikið að því máli hér
á eftir.
Hér að ofan var vikið að árás
forstjóra Flugfélagsins á Loftleið-
ir og ótta hans við að Löftleiðir
hygðust yfirtaka Flugfélagið. En
nú hefur forstjórinn snúið dæminu
við. Hann hyggst nú reka enda-
þnútinn á yfirtöku Loftleiða með
því að afmá nafn félagsins, þurrka
það út, þannig að þess sjáist ekki
merki, að Loftleiðir hafi nokkru
sinni starfað. Þessu erum við sem
fyrr segir algjörlega mótfallnir og
lýsum harðri andstöðu gegn.
Ekki er ólíklegt í ljósi þess sem
verið hefur að gerast, að nú verði
næsta skref forstjóra Flugfélags-
ins, að beita sér fyrir því að öllum
flugmönnum Loftleiða verði sagt
upp störfum, og þeim síðan boðið
að ráða sig til Flugleiða —
Icelandair, og er þá nafn Loftleiða
endanlega úr sögunni. Sjálfsagt
gæti þá líka verið stutt í það, að
nauðsynlegt teldist að breyta
nafni Flugleiða, þannig að félagið
yrði kennt við Iandið og látið heita
Flugfélag Islands. Þar með væri
endanlega búið að koma nafni
Loftleiða fyrir kattarnef, en sá
mun vera tilgangurinn.
Við viljum því gera orð Flug-
félagsforstjórans að okkar og
hvetja hluthafa Loftleiða til þess
að standa vörð um félagið, hags-
muni þess og nafn, — nafn sem er
merkur þáttur í samgöngusögu
íslenzku þjóðarinnar.
Að lokum teljum við
óhjákvæmilegt vegna blaðaskrifa
að undanförnu að benda á nokkur
atriði, sem vert er að menn hafi í
huga þegar rætt er um kaup á
DC-10 þotu og þjálfun og mann-
ráðningar þar að lútandi, Þessi
atriði skipta öll meginmáli í því
sambandi, en hefur lítið sem ekki
borið á góma í umræðum um
málið.
1. Loftleiðir h.f. og Flugfélag
íslands h.f. eru flugfélög og starfs
sem slík. F’lugleiðir h.f. er ekki
ÍÍDJÍii ílftTOl tfOÚ'-
flugfélag, heldur aðeins rekstrar-
aðili.
2. Flugmen eru ýmist ráðnir hjá
Flugfélagi íslands eða Loftleiðum,
en ekki hjá Flugleiðum. Flugleiðir
hafa engan flugmann í vinnu.
3. Kjarasamningur Félags Loft-
leiðaflugmanna er við Loftleiðir
h.f. Hluti kjarasamnings er starfs-
aldurslisti.
4. Flugleiðir h.f. hafa engin
flugrekstrarleyfi. Samningurinn
við stjórn Bandaríkjanna um
flugið þangað er á nafni Loftleiða
h.f. og því verður ekki breytt með
einhliða ákvörðun Islendinga.
5. Ekkert hfur verið rætt um
kaúp og kjör flugmanna við störf á
þotúm af gerðinni DC-10. Tillaga
stjórnar Flugleiða um þjálfun
flugmanna á DC-10 hefur í
hvorugu flugmannafélaginu verið
samþykkt, enda er hún ekki í
samræmi við neinar gildandi
reglur eða samninga milli flug-
manna og flugfélaganna.
6. Enn má svo benda á að um
þessar mundir starfa 32 flug-
áhafnir hjá Loftleiðum. Ahafna-
þörfin eftir tilkomu DC-10 verður
samtals 26 áhafnir. Það er að
segja, þá verður 10—12 mönnum
ofaukið, án þess að til komi
liðsauki frá Flugfélagi íslands.
Hér er því um atvinnuspursmál að
ræða.
7. Þá hefur komið fram að leysa
eigi deiluna um þetta efni með
stöðuveitingum hjá Arnarflugi.
Það mál liggur í augum uppi að
Loftleiðaflugmenn hafa ekkert
með að gera og breytinr það engu
um þann ágreining, sem nú er
uppi.
Þessar staðreyndir teljum við
rétt að menn hafi í huga þegar
rætt er um ágreining flugmanna
og F'lugleiða h.f.
Stjórn Félags
Loftleiðaflugmanna.