Morgunblaðið - 16.02.1979, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 16. FEBRÚAR 1979
Sveinn Skorri Höskuldsson:
Lítum nú á hinn þáttinn, þau
verk sem styrkt hafa verið til
þýðinga á íslensku.
Ég hef sama hátt á og áður, tel
fyrst nafn höfundar, þá titil verks,
síðan útgefanda og loks upphæð
styrksins. Ég nefni titla verkanna
á frummáli með þeim fyrirvara að
inn í nöfn höfunda og verka kunna
að hafa skotist stafvilllur hjá
ritara stjórnarinnar í þeim
fundargerðum, sem ég fer eftir.
Þegar um er að ræða safnrit
einstakra höfunda, sem bera
annan titil á íslensku en frummáli,
nota ég íslenska heitið.
Styrkirnir til þýðinga á íslensku
hafa verið sem hér segir:
1975
a) úr dönsku:
Barndomslandet.
Bjallan s.f.
Kr. 10.000.-
Niels Fenger.
Solen kommer ikke mere op.
Bókaútgáfa Þórhalls Bjarnarsonar.
Kr. 5.000,-
Johannes V. Jensen.
Kongens fald.
Almenna bókafélagið.
Kr. 10.000,-
Poul Vad.
De nojsomme.
Bókaútgáfa Menningarsjóðs.
Kr. 6.000,-
b) úr finnlands-sænsku:
Gunnar Björling.
Létta laufblað og vængur fugls
(ljóðasafn).
Letur s.f.
Kr. 8.000,-
c) eftir færeyska höfunda:
Jorgen-Frantz Jacobsen.
Det dyrbare liv.
Bókaútgáfa Menningarsjóðs.
Kr. 4.500.-
d) úr norsku:
Káre Holt.
Opstandelsen.
Almenna bókafélagið.
Kr. 5.000,-
Alexander Kielland.
Arbeidsfolk.
Fjölvi.
Kr. 7.300,-
Alf Praysen.
Teskekerringa pá nye eventyr.
Prentsmiðja Arna Valdimars-
sonar.
Kr. 3.000.-
e) úr sænsku:
Maria Gripe.
Hugo.
Iðunn.
Kr. 3.000,-
August Strindberg.
Röda rummet.
Almenna bókafélagið.
Kr. 15.000,-
Sven Wernström.
Mordet pá Lillan.
Iðunn.
Kr. 3.000.-.
1976
a) úr dönsku:
R. Broby Johansen.
Hverdagskunst — verdenskunst.
Mál og menning.
Kr. 26.000.-.
b) eftir færeyska höfunda:
William Heinesen.
Tárnet ved verdens ende.
Mál og menning.
Kr. 7.000.-.
c) úr norsku:
Jens Bjerneboe.
Frihetens oyeblikk.
Ingólfur Margeirsson.
Kr. 9.000.-.
Knut Odegárd.
Fuglen og draumen.
Letur s.f.
Kr. 10.000.-.
d) úr sænsku:
Astrid Lindgren.
Bröderna Lejonhjárta.
Mál og menning.
Kr. 8.000.-.
1977
a) úr dönsku:
Hanne Larsen.
Dav skal vi snakke sammen.
Bjallan s.f.
Kr. 3.600.-.
Dea Trier Morch.
Vinterbern.
Iöunn.
Kr. 10.000.-.
b) eftir færeyska höfunda:
William Heinesen.
Gamaliels besættelse.
Mál og menning.
Kr. 10.000.-.
c) úr norsku:
Jon Michelet.
Jernkorset.
Prenthúsið.
Kr. 11.000.-.
Tordis Orjasæter.
Boka om Dag Tore.
Bjallan s.f.
Kr. 2.000.-.
d) úr sænsku:
Astrid Lindgren.
Mio, min Mio.
Mál og menning.
Kr. 8.000.-.
Maj Sjöwall & Per Wahlöö.
Roseanna.
Mál og menning.
Kr. 10.000.-.
Sveinn Skorri Höskuldsson.
Per Olaf Sundmann.
Beráttelsen om Sám.
Almenna bókafélagið.
Kr. 8.000.-.
Sven Wernström.
Kamrat Jesus.
Mál og menning.
Kr. 8.000.-.
1978.
a) úr dönsku:
Vita Andersen.
Tryghedsnarkomaner.
Lystræninginn s.f.
Kr. 5.000.-.
H.C. Branner.
Rytteren.
Bókaforlagið Saga.
Kr. 5.000.-.
Bent Haller.
Katamaranen.
Iðunn.
Kr. 6.000.-.
Hans Hansen.
Vil du se min smukke navle.
Lystræninginn s.f.
Kr. 5.000.-.
Island.
Morten Stender.
Kr. 7.000.-.
Ole Lund Kirkegaard.
Gummi Tarsan.
Iðunn.
Kr. 5.000.-.
Janniek Storm.
Bern kan altid sove.
Lystræninginn s.f.
Kr. 9.000.-.
b) úr finnsku:
Eeva Joenpelto.
Vetáá kaikista ovista.
Almenna bókafélagið.
Kr. 15.000.-.
c) eftir færeyska höfunda:
William Heinesen.
Blæsende gry.
Mál og menning.
Kr. 15.000.-.
d) eftir grænlenska höfunda:
Sumar í fjöðrum (grænlensk nú-
tímaljóð).
Letur s.f.
Kr. 8.000.-.
e) úr norsku:
Kjartan Flegstad.
Dalen Po'rtland.
Mál og menning.
Kr. 12.500.-.
Dag Solstad.
SVIK Ferkrigsár.
Guðmundur Sæmundsson.
Kr. 8.000.-.
f) úr sænsku:
Maj Sjöwall & Per Wahlöö.
Mannen som gick upp i rök.
Mál og menning.
Kr. 8.000.-.
Per Olof Sundmann.
Tvá dagar, tvá nátter.
Bókaforlagið Saga.
Kr. 6.000.-.
Hér er samtals um að ræða 40
verk norrænna höfunda, sem
styrkt hafa verið til þýðinga á
íslensku. Þau skiptast þannig eftir
málsvæðum:
Eftir danska höfunda 14 verk.
Eftir finnska höfunda, 1 verk.
Eftir finnlands-sænska höfunda
1 verk.
Eftir færeyska höfunda 4 verk.
Eftir grænlenska höfunda 1
verk.
Eftir norska höfunda 9 verk.
Eftir sænska höfunda 10 verk.
Ef við lítum á skiptingu styrk-
veitinga niður á ár, er hún þessi:
1975: 12 verk.
1976: 5 verk
1977: 9 verk
1978: 14 verk
Stjórn þýðingarsjóðsins hefur
enn ekki fullkomið yfirlit yfir,
hversu útgefendur hafi hagnýtt
sér þá styrki, sem þeim hafa verið
veittir, en við lauslega athugun
virðist mér að nokkrar veitingar
til íslenskra útgefenda, t.a.m. frá
fyrsta árinu, hafi ekki enn verið
notaðar.
Þýðingarstyrkurinn er veittur
útgefendum eftir umsóknum
þeirra, og kemur hann fyrst til
greiðslu, þegar viðkomandi verk
hefur komið út og verið sent til
Menningarmálaskrifstofunnar í
Kaupmannahöfn.
Um Norræna
þýðingarsjóðinn
Greinargerð og fáeinar hugleiðingar — Síðari hluti
Frumkvæðið að þýðingum og
styrkveitingum liggur þannig ekki
hjá sjóðstjórninni, heldur hjá
rithöfundum, þýðendum eða útgef-
endum. Gangur mála getur verið
sá, að höfundur eða þýðandi sann-
færi útgefanda um að vert sé að
gefa út tiltekið verk, ellegar að
útgefandinn sjálfur öðlast þá
sannfæringu af lestri verksins og
semur síðan við höfund og þýð-
anda.
I öllum tilvikum hefur málið þá
fyrst komið til kasta sjóðstjórnar,
er útgefandi hefur sent inn um-
sókn um styrk.
Lítum nú á, hvernig þeir styrkir,
sem veittir hafa verið útgefendum
þessi fjögur ár til að láta þýða
norrænar bókmenntir á íslensku,
skiptast:
I 'i s
Útgefandi: '•© u £
Almenna
békafélaglð 5 53.000.-
Bjallan s.f. 3 15.600,-
fíókaforlaxið Saga 2 11.000,-
Bðkaútgáfa Menningarsj. 2 10.500.-
Bókaútg. Þórh. Bjarnars. 1 5.000,-
Fjölvi 1 7.300,-
Guðmundur Sæmundaaon 1 8.000.-
Iðunn 5 27.000.-
Ingólfur Margeirsson 1 9.000,-
Letur s.f. 3 26.000,-
Lystrœninginn s.f. 3 19.000.-
Mál og menning 10 112.500,-
Morten Stender 1 7.000.-
Prenthúsið 1 11.000,-
Prentsm. Árna Valdim. 1 3.000,-
Samtais: 40 324.900.-
Hér má það vekja athygli að Mál
og menning hefur hlotið styrki til
10 verka, sem er fjórðungur allra
þeirra bóka, er styrktar hafa verið,
og styrkupphæðin til sama útgáfu-
fyrirtækis nemur rúmum þriðj-
ungi af þeirri fjárhæð, sem komið
hefur í hlut íslendinga.
Þetta stafar þó ekki af því, að
stjórn sjóðsins hafi verið sérstak-
lega umhugað að hlynna að Máli
og menningu, heldur hinu að þetta
útgáfufyrirtæki hefur sýnt öðrum
meiri áhuga á að sækja um styrki
og útgáfubækurnar verið metnar
vel verðar styrks.
Svipað fyrirbæri má sjá í styrk-
veitingum til að þýða íslenskar
bækur á dönsku. Þar hefur Bir-
gitte Hovrings Biblioteksforlag
fengið 13 af þeim 23 styrkjum, sem
veittir hafa verið til þýðinga ís-
lenskra bóka í Danmörku, og
ástæðan er einfaldlega hin sama:
Þetta fyrirtæki hefur á þessum
fjórum árum sýnt mestan áhuga
danskra útgefenda á því að láta
þýða og gefa út verk íslenskra
höfunda.
Athugum loks, hver hefur orðið
hlutur íslenskra útgefenda í heild-
arstyrkveitingum þessara fjögurra
ára. Það dæmi lítur þannig út:
Heildar- Kvðti í hlut
Ár: fjárhæð: fslands 9% íslands:
1975 611.000,- 54.990.- 79.800.-
1976 730.000.- 65.700.- 60.000.-
1977 825.000,- 74.250.- 70.600,-
1978 950.000.- 85.500.- 114.500,-
Samtals: 3.116.000,- 280.440.- 324.900,-
Á þessum fjórum árum hafa
íslendingar þannig fengið í sinn
hlut kr. 44.460.- umfram þann 9%
kvóta, sem þeim er ætlaður í
reglugerð sjóðsins.
Hvernig má slíkt verða? mun
einhver spyrja.
Ástæðan er sú, að enn
Minning:
Magda Kristjáns-
son hjúkrunarkona
Fædd 17. nóvember 1916
Dáin 7. febrúar 1979
Magda Elísabet Kristjánsdóttir
hjúkrunarkona lést í Borgar-
spítalanum 7. feb. s.l. eftir 4ra
mánaða stranga sjúkdómslegu.
Það var eins og hendi veifað og
ský drægi fyrir sólu, svo skyndi-
lega og óvænt veiktist hún. Vinir
og samstarfsfólk fylgdust með
veikindum hennar og eygðu í
fyrstu örlitla von um að hægt væri
að bjarga lífi hennar, en sú von
brást og eftir varð aðeins vissan
um, að enginn mannlegur máttur
gæti hjálpað henni.
Það voru þung og óvænt örlög,
þessarar mikilhæfu hjúkrunar-
konu, sem var svo frábær í störf-
um sínum. Vildi ávallt gera betur
og betur, hjúkraði og hjálpaði svo
mörgum. Aldrei virtist hún þreyt-
ast á því og seint verður Mögdu
fullþakkað, enda skarð fyrir skyldi
á Hrafnistu í Reykjavík, þar sem
hún hefur starfað s.l. 11 ár.
Enginn má sköpum renna. Eitt
sinn skal hver deyja. — Magda var
fædd á Borgundarhólmi í Dan-
mörku, dóttir Olgu og Júlíusar
Rönne, söðlasmiðs.
Að loknu lýðháskólanámi hóf
hún hjúkrunarnám við Köben-
havns Amtsygehus í Gentofte og
lauk því árið 1941. Árin næstu
bætti hún við sig námi á ýmsum
sjúkrahúsum í Danmörku.
2. júlí 1943 giftist hún eigin-
manni sínum Gústafi Kristjáns-
syni, matsveini og eignuðust þau
fjóra syni.
Magda fluttist síðan til íslands
og vann á ýmsum stöðum.
Árið 1968 hóf hún störf á Hrafn-
istu í Reykjavík og vann þar óslitið
síðan. Lengst af var hún deildar-
stjóri á G-gangi hjúkrunardeildar.
Starfsdagur hennar var langur
og mældist oft ekki, því að stund-
um gerðist það, að hún lét stimpil-
klukkuna ljúka fastri dagvinnu, en
hraðaði sér aftur inn á deildina
sína og hélt ótrauð áfram að leysa
verkefnin, sem eru oþrjótandi á
slíkum stöðum, og líkjast helst
eilífðinni.
Nú er vinnudeginum lokið og
ofarlega í huga hennar var ávallt
eins og segir í ljóðlínum Jóns
Helgasonar biskups —
26„Starfa, því nóttin nálgast.
Nota vel æviskeið.
Ekki þú veist nær endar
ævi þinnar leið.“
Ástvinum hennar sendum við
innilegar samúðarkveðjur og ver-
um þess minnug, að öll él birtir
upp um síðir og vorið bjarta er á
næsta leiti.
Vistfólk og hjúkrunarlið Hrafn-
istu drúpir höfðu í hljóðlátri bæn,
sem berst út yfir gröf og dauða og
tekur undir með skáldinu sem
segir:
Far þú í íriði,
friður Guðs þig blesai.
Hafðu hjartans þökk
fyrir allt og allt.
R.Þ. og I.Ó.