Morgunblaðið - 17.02.1979, Page 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 18. FEBRÚAR 1979
Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraidur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Ritstjórnarfulltrúí Þorbjörn Guömundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson
Ritstjórn og afgreiósla Aöalstræti 6, sími 10100.
Auglýsingar Aðalstræti 6, sími 22480. ;
Hugleiding um
þjódarböl
Svo virðist sem verðhækkun á olíu, sem nú á sér
stað á hinum ýmsu olíumörkuðum í heiminum,
komi mun verr við okkur Islendinga en flestar
aðrar Evrópuþjóðir, og eigi eftir að setja djúp spor í
þjóðarbúskap okkar. Þessi hækkun bitnar í senn á
viðskiptajöfnuði okkar út á við, undirstöðuátvinnu-
vegi þjóðarbúsins — sjávarútveginum, — rekstrar-
aðilum í samgöngumálum okkar — á sjó, í lofti og á
landi —, bifreiðarekstri hins almenna borgara og
síðast en ekki sízt húshitunarkostnaði þeirra
heimila í landinu, er búa að olíuhitun. Ástæða þess
að olíuverðshækkunin bitnar verr á okkur en
ýmsum öðrum þjóðum er sú, að viðskiptasamningar
okkar við Sovétríkin, sem selja okkur meginhlut-
ann af þeim olíum er við notum, miða verðskrán-
ingu við Rotterdammarkað, sem eingöngu er háður
framboði og eftirspurn, og er því viðkvæmari fyrir
verðsveiflum en ella. Aðrar þjóðir ýmsar miða
olíukaup sín við verðákvörðun OPEC-ríkjanna, sem
er stöðugri, þó OPEC-verð hafi ekki alltaf verið
hagstæðara.
Geir Hallgrímsson, formaður Sjálfstæðisflokks-
ins, gerði þetta mikilvæga mál að umræðuefni utan
dagskrár á Alþingi í fyrradag. Rakti hann þróun
þessara mála og viðskiptakjarasamninga okkar
varðandi olíu um nokkurt árabil. Sagði hann
olíuverðshækkunina nú einkum stafa af tveimur
ástæðum: stöðvun olíuframleiðslu í Iran, en þaðan
hafa Vesturlönd fengið um 20% af olíunotkun
sinni, og aukinni eftirspurn eftir olíu í Evrópu og
Austurlöndum vegna þeirra miklu kulda, sem
gengið hafa yfir í vetur. Þessi aukna eftirspurn
hefur ekki sízt haft áhrif á verðþróun á Rotterdam-
markaði. Þó ekki verði um dæmt í dag, hversu
varanleg þessi olíuverðhækkun verður, sé óhjá-
kvæmilegt, að Islendingar endurmeti þessa verð-
viðmiðun, miðað við ríkjandi aðstæður.
Geir Hallgrímsson kom fram með þá ábendingu
til stjórnvalda, að þau óskuðu nú þegar eftir
viðræðum við seljendur olíu hingað, Sovétmenn og
Portúgali, um að breyta verðviðmiðun olíu, og þá á
þann veg, að hún verði annað tveggja: 1) bundin við
framleiðsluverð OPEC-ríkjanna að viðbættum
eðlilegum vinnslukostnaði og dreifingar — 2) eða
að Rotterdam-viðmiðunin verði áfram í gildi með
einhvers konar hámarki eða þaki. Ekki megi búast
við því fyrirfram, að seljendur vilji nota sér
sérstakar aðstæður til þess að hreppa skammvinn-
an eða skjótfenginn gróða, því að hér sé um
langtímaviðskipti að ræða, eða rammasamninga til
nokkurra ára. Þessum samningum svipi mjög til
olíuviðskipta almennt í heiminum, sem yfirleitt séu
langtímasamningar, miðaðir við framleiðslu-
ákvörðunarverð OPEC-landa og sanngjarnan
vinnslukostnað. Geir tók fram að þessi ábending
væri í té látin án allrar gagnrýni á ríkisstjórnina,
varðandi samninga við Sovétríkin og ákvörðun
hvað snertir viðmiðun við Rotterdam. — Svavar
Gestsson viðskiptaráðherra þakkaði ábendingu
Geirs, og myndi hún könnuð í ráðuneyti sínu, ásamt
öðrum hliðum þessa alvarlega máls. Ríkisstjórnin
þarf að taka ábendingu Geirs Hallgrímssonar tíl
alvarlegrar meðferðar. I henni felst athyglisverð
tillaga um leið út úr miklum vanda.
Birgir Isleifur Gunnarsson:
Lítil saga
af útideild
Árið 1977 var stofnuð á vegum
Reykjavíkurborgar svonefnd
útideild unglinga. Þessi deild
var stofnuð fyrir frumkvæði
Sjálfstæðismanna í borgar-
stjórn og var hlutverk hennar að
taka upp starf meðal ungling-
anna sjálfra, þar sem aðstoðar
væri þörf, og reyna þannig að
koma í veg fyrir að ungt fólk
lenti á glapstigum. Hallæris-
planið varð t.d. staður, sem
starfsfólk útideildar vandi kom-
ur sínar á og útideildarfólkið
tók upp samstarf við fjölmarga
unglinga, sem þangað sóttu.
Árangursríkt
starf
Erfitt er að meta árangur
slíks starfs í krónum og aurum
né í öðrum þeim mælieiningum,
sem við notum dags daglega.
Þeir sem bezt þekkja til, eru
hins vegar þeirrar skoðunar, að
góður árangur hafi orðið af
þessu starfi og að sú mannrækt,
sem þarna fer fram, hafi komið í
veg fyrir að illa færi í lífi
margra unglinga.
Allir muna fallegar ræður
frambjóðenda vinstri flokkanna
fyrir kosningar í vor, um nauð-
syn þess að efla margvíslega
félagsmálastarfsemi í borginni,
ekki sízt meðal ungs fólks.
Meira að segja fannst sumum
nóg um þann gífurlega félags-
málaáhuga, sem lýsti sér í yfir-
borðsfögrum ræðum og grein-
um.
Fátt kom því meir á óvart við
afgreiðslu fjárhagsáætlunar
borgarsjóðs á dögunum en til-
laga vinstri meirihlutans um að
leggja niður útideild unglinga.
Þessi tillaga var ein af mörgum
sem vinstri menn fluttu um
niðurskurð á sviði félagslegra
framkvæmda. Það sem kom
ennþá meir á óvart var, hvernig
að þessari ákvörðun var staðið.
Samráð og
samstarf
í upphafi kjörtímabils voru
mörg orð um það höfð, að nú
ætti að hafa náið samstarf og
samráð við nefndir og ráð borg-
arinnar um fjárhagsáætlun, og
önnur mál og náin samráð ætti
að að hafa við starfsfólk borgar-
innar. Eftir að „forsetarnir"
þrír fluttu í borgarráði tillögur
um að leggja niður útideildina
dundu yfir borgarfulltrúa mót-
mæli frá starfsfólki deildarinn-
ar og starfsfólki Félagsmála-
stofnunar og meira að segja
fulltrúar vinstri flokkanna í
æskulýðsráði og félagsmálaráði
mótmæltu hver sem betur gat,
en útideildin heyrir undir bæði
þessi ráð. Það kom í ljós, að
ekkert samráð hafði verið haft
við einn eða neinn um þetta mál.
Enginn hafði spurt starfsfólkið
ráða og sjálfir vinstri postul-
arnir, sem áttu að stjórna úti-
deildinni í gegnum æskulýðsráð
og félagsmálaráð, höfðu ekki
hugmynd um hvað til stóð.
Starfsmenn
útideildar
„Það kom okkur algerlega á
óvart að leggja ætti niður starf-
serni útideildar", sögðu tveir
starfsmenn deildarinnar í sam-
tali við Mbl. Fulltrúar Alþýðu-
bandalags og Framsóknarflokks
fluttu tillögu í æskulýðsráði, þar
sem segir að ráðið mótmæli
„harðlega þeim fyrirætlunum að
leggja Útideild niður". Þessi
tillaga var samþykkt í æsku-
lýðsráði.
Félagsmálaráð
mótmælir
Félagsmálaráð gerði einnig
bókun og þar voru allir sam-
mála. Þar segir, að ráðið „leggst
gegn fyrirliggjandi tillögu um
niðurlagningu útideildar, enda
er hún í andstöðu við fyrri
tillögu ráðsins um að rekstri
útideildar verði haldið áfram“.
— Þessa bókun samþykktu m.a.
Guðrún Helgadóttir og Gerður
Steinþórsdóttir, varaborgarfull-
trúi Framsóknar og formaður
Félagsmálaráðs.
Starfsfólk
Félagsmála-
stofnunar
mótmælir
Starfsfólk Félagsmálastofn-
unar ritaði bréf til borgar-
stjórnar þar sem segir m.a.:
„Hvað á að koma í stað útideild-
ar, sem reynir að mæta ungling-
um og styðja þau, á þeim tíma,
sem fullorðnir alla jafna ekki
sinna þeim?“ — „Við heitum því
á háttvirta borgarstjórn að
samþykkja ekki að skerða eða
skera niður þjónustu við þá, sem
minna mega sín, eins og nú
virðist stefnt að“.
Meira að
segja F.U.F. . .
Meira að segja Félag ungra
Framsóknarmanna fékk skyndi-
legan áhuga á borgarmálum,
mótmælti í sérstakri samþykkt,
þar sem segir m.a.: „Útideild
hefur nú þegar sannað gildi sitt
og tilverurétt og verður því að
telja það mótsögn að leggja
starfsemina niður í stað þess að
viðhalda henni af alúð“.
Og ekki má
gleyma Sigurjóni
Og ekki má gleyma Sigurjóni
Péturssyni, forseta borgar-
stjórnar. Hann lét bóka sérstak-
lega í borgarráði: „Ég tel að sú
ákvörðun að leggja útideild
unglinga niður sé varhugaverð".
Síðan rökstuddi hann þá skoðun
sína í borgarráði, en lauk bók-
uninni með þessum orðum:
„Þrátt fyrir þessa skoðun mun
ég greiða atkvæði með þeim
breytingartillögum á fjárhags-
áætlun, sem hér hafa verið
Iagðar fram“.
Líka Guðrún
Helgadóttir
Af þessu má ljóst vera, að allt
talið um samráð reyndist orðin
tóm. Þegar í borgarstjórn kom á
fimmtudagskvöldið voru allar 8
hendur vinstri meirihlutans á
lofti með því að leggja niður
útideildina. Meira að segja Guð-
rún Helgadóttir, sem þennan
sama morgunn bókaði í félags-
málaráði, að hún „legðist gegn
fyrirliggjandi tillögu um niður-
lagningu útideildar" lét sig hafa
það að samþykkja að útideildin
skyldi lögð niður.
Við Sjálfstæðismenn höfðum
ekki bolmagn í borgarstjórn til
að koma í veg fyrir þessa
ákvörðun. Við greiddum atkvæði
gegn henni, því að við teljum að
þessi starfsemi hafi borið góðan
árangur og að vinstri meirihlut-
inn hafi hér unnið slæmt verk.
Loðnuveidin orðin
238þúsund lestir
BRÆLA var á loðnumiðun-
um út af Stokksnesi í gær-
kvöldi og fáir bátar þar.
Bjarni Sæmundsson kom í
fyrrinótt á miðin út af
Vestfjörðum, þar sem Haf-
rún fékk mjög stórt kast
aðfararnótt fimmtudags,
en gálgi brotnaði og náðu
skipverjar aðeins um 100
tonnum. Síðasta sólarhring
tilkynntu 11 bátar um
loðnuafla, samtals 3.700
tonn og næsta sólarhring á
undan tilkynntu 36 bátar
um afla, samtals 16.780
tonn, þannig að heildar-
veiðin er orðin 238 þúsund
lestir. Fóru bátarnir á
flestallar Austfjarðahafn-
ir, til Hornafjarðar, Vest-
mannaeyja, Þorlákshafnar
og Keflavíkur og einn bát-
ur, Rauðsey, fór til Akra-
ness.
Eftirtaldir bátar tilkynntu um
afla síðasta sólarhring: Gjafar 250
lestir, Árni Sigurður 350, Faxi 250,
Gullberg 460, Bergur 200, Fífill
360, Náttfari 230, Hrafn 330, Gísli
Árni 580, Pétur Jónsson 300, og
Sæberg 350 lestir.
Næsta sólarhring á undan var
veiðin þessi: Súlan 650, Gísli Árni
550, Bjarni Ólafsson 850, Hilmir
530, Jón Finnsson 500, Víkingur
700, Stapavík 480, Keflvíkingur
480, Óskar Halldórsson 390, Eld-
borg 950, Helga Guðmundsdóttir
700, Svanur 350, Víkurberg 230,
Guðmundur 670, Börkur 780, Von-
in 130, Hákon 760, Freyja 250,
Sæbjörg 120, Breki 730, Kap II 450,
Bjarnarey 50, ísleifur 300, Ársæll
320, Þórður Jónasson 400, Loftur
Baldvinsson 570, Harpa 450, Sig-
urður 750, Örn 460, Seley 120,
Ljósfari 350, Skarðsvík 300,
Rauðsey 230 og Huginn 330.
Til viðbótar þeim skipum sem
talin voru upp í Mbl. á fimmtudag
tilkynntu eftirtalin skip um loðnu-
veiði undanfarinn sólarhring;
Hrafn 640, Magnús 500, Grindvík-
ingur 750, Helga II 480 og Pétur
Jónsson 550.