Morgunblaðið - 08.04.1979, Side 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 8. APRÍL 1979
ftfgtmlilftfeifr
Utgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiösla
Auglýsingar
hf. Arvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guómundsson.
Björn Jóhannsson.
Baldvin Jónsson
Aóalstræti 6, sími 10100.
Aðalstræti 6, sími 22480.
Áskriftargjald 3000.00 kr. á mánuði innanlands.
í lausasölu 150 kr. eintakið.
Oróasamt hefur verið
á sviði flugmála
undanfarna mánuði af
ýmsum ástæðum. Nú hafa
tekizt samningar við flug-
menn, sem eru í Félagi ísl.
atvinnuflugmanna og eiga
þeir samningar að tryggja
meiri frið á þeim vett-
vangi en verið hefur um
skeið. Þessir samningar
breyta hins vegar engu
um það, að horfur í
rekstri Flugleiða eru
mjög ískyggilegar, svo að
ekki sé meira sagt. Flugið
yfir Atlantshafið með út-
lendinga milli Evrópu og
Ameríku veldur því, að
starfsemi Flugleiða er
mun víðtækari en hún
væri, ef hlutverk félagsins
væri fyrst og fremst að
annast farþegaflutninga
milli íslands og annarra
landa. Af þeim sökum
hafa margfalt fleiri ís-
lendingar atvinnu af þess-
ari starfsemi en ella hefði
orðið og fleiri erlendir
ferðamenn koma hingað
til Islands og skapa hér
atvinnu en verið hefði, ef
starfsemi Flugleiða væri
takmarkaðri.
Harðnandi samkeppni á
flugleiðinni yfir, Atlants-
hafið og lækkandi far-
gjöld valda því, að mikið
tap var á þessari flugleið
Flugleiða á síðasta ári og
horfurnar eru ékki góðar.
Raunverulega hlýtur að
vera mjög tvísýnt um
framtíð þessa flugs að
óbreyttum aðstæðum.
Með þessar staðreyndir í
huga er ástæða til að
fjalla um hlut ferðamála
sem atvinnugreinar vegna
þess að þáttur Flugleiða
er þar mjög mikill.
Þjónusta við ferðamenn
er orðin umfangsmikil at-
vinnugrein hér á landi. Á
síðasta ári námu gjald-
eyristekjur af erlendum
ferðamönnum svipaðri
upphæð og gjaldeyristekj-
ur af útfluttum iðnaðar-
vörum, þegar álið er
undanskilið. Fjöldi þeirra,
sem hafa atvinnu og tekj-
ur af erlendum ferða-
mönnum, er geysilegur.
Þar má nefna starfsmenn
Flugleiða en þeim hlyti að
fækka stórkostlega, ef
verulegur samdráttur
yrði í rekstri félagsins.
Starfsmenn hótela, ferða-
skrifstofa, bílaleigufyrir-
tækja, leigubílstjóra,
starfsfólk á matsölustöð-
um, þá sem framleiða
vörur, sem ferðamenn
kaupa, og fjölmarga aðra
starfshópa, sem með ein-
um eða öðrum hætti hafa
tekjur af erlendum ferða-
mönnum, tekjur, sem í
mörgum tilfellum ráða
úrslitum um, hvórt af-
koma fólks er sæmileg
eða góð.
Það er því óþarfi að
hafa mörg orð um mikil-
vægi þessarar atvinnu-
greinar. Hún hefur smátt
og smátt orðið öllum ljós.
En framtíðarhorfur henn-
ar eru tvísýnar einmitt
vegna þess hversu mikil
óvissa ríkir um það hve
víðtæk starfsemi Flug-
leiða verður á Atlants-
hafsleiðinni á næstu ár-
um. Auðvitað hljótum við
að vona að úr rætist í
þeim efnum og að fyrir-
tækinu takist að halda
stöðu sinni á þessum
markaði. En það er þó
ekki eins öruggt eins og
sumir starfshópar innan
fyrirtækisins virðast
halda, ef miðað er við
margvíslegt háttalag
þeirra á undanförnum
mánuðum.
Af þessum sökum er rík
ástæða til að efla land-
kynningarstarf erlendis
og stuðla þannig að aukn-
um ferðamannastraumi
til íslands til þess að
fryggja betur atvinnu
þeirra fjölmörgu, sem
með einum eða öðrum
hætti byggja afkomu sína
á erlendum ferðamönn-
um, sem hingað koma.
Einkafyrirtækin og þá
sérstaklega Flugleiðir
inna mest starf af hönd-
um á þessu sviði, en að
svo miklu leyti, sem ríkis-
valdið á hér hlut að máli,
má það ekki láta sinn hlut
eftir liggja. í þessu ljósi
ber fjárveitingavaldinu að
meta starfsemi Ferða-
málaráðs, sem er eins
konar samnefnari þeirra
aðila, sem að ferðamálum
starfa.
F erðamál — vax-
andi atvinnugrein
Rey kj aví kurbréf
V Laugardagur 7. apríl<
Alþýdubanda-
lagið sundrast
Alþýðubandalagið er sundurlaust
og í brotum eftir samkomulag það,
sem gert var í ríkisstjórninni um
efnahagsfrumvarp Ólafs Jóhannes-
sonar. Tveir af helztu verkalýðsfor-
ingjum Alþýðubandalagsins, þeir
Benedikt Davíðsson og Snorri Jóns-
son, hafa þegar lýst andstöðu við
þetta samkomulag og telja, að með
því hafi ríkisstjórnin brotið gerða
samninga við verkalýðshreyfing-
una. Hinn fyrrnefndi hefur gefið
skýrar yfirlýsingar um það, að
verkalýðssamtökin hljóti að hefjast
handa í kjölfar þessa samkomulags
innan ríkisstjórnarinnar. Þessi af-
staða Benedikts Davíðssonar og
Snorra Jónssonar er meiriháttar
áfall fyrir Alþýðubandalagið. Hún
sýnir, að forystumönnum þess hefur
brugðizt bogalistin. Alþýðubanda-
lagið þolir ekki þennan klofning í
verkalýðsarmi flokksins, sem þarna
er í uppsiglingu. Um leið og slík
sundrung verður í verkaiýðsarmi
Alþýðubandalagsins en flokkurinn
situr áfram í ríkisstjórn eins og
ekkert hafi í skorizt brestur innra
þrek þessa flokks. Það eru ánægju-
leg tíðindi fyrir andstæðinga sósíal-
ista en alveg stórfurðulegt, að hin
nýja kynslóð forystumanna í Al-
þýðubandalaginu skuli vera svo
gersamlega blind fyrir þessari þró-
un sem raun ber vitni.
Fleiri áhrifamenn í Alþýðu-
bandalaginu hafa lýst andstöðu við
þetta samkomulag og frumvarpið
sem slíkt. Þannig skýrði Þjóðviljinn
frá því fyrir nokkrum dögum, að
tveir af þingmönnum flokksins
mundu greiða atkvæði gegn frum-
varpinu á Alþingi. Annar þeirra er
Eðvarð Sigurðsson, formaður Dags-
brúnar. Þessi afstaða Eðvarðs er
meiriháttar tíðindi. Hér er ekki á
ferðinni einhver venjulegur
óbreyttur þingmaður flokksins. Það
er fremsti forystumaður Alþýðu-
bandalagsins í verkalýðshreyfing-
unni í áratugi, sem samkvæmt
fréttum Þjóðviljans hefur lýst and-
stöðu við efnahagsstefnu ríkis-
stjórnarinnar og frumvarpið sem
slíkt. Ef allt væri með felldu hefði
þessi afstaða Eðvarðs ein út af fyrir
sig átt að duga til þess að Alþýðú-
bandalagið neitaði samkomulagi á
þeim grundvelli, sem samið var ufn
að lokum. En ráð Eðvarðs Sigurðs-
sonar skipta bersýnilega ekki miklu
máli lengur innan Alþýðubanda-
lagsins og segir það sína -sögu og
það mikla.
Hinn þingmaður Alþýðubanda-
lagsins, sem hefur lýst andstöðu við
samkomulagið innan stjórnarflokk-
anna er sjálfur varaformaður
flokksins, Kjartan Ólafsson. Stuðn-
ingur við hans sjónarmið er mun
meira á flokksvettvangi en innan
þingflokks og kann því afstaða hans
að draga meiri dilk á eftir sér,
þegar fram í sækir. En það er
jafnframt til marks um, hve sundr-
ungin innan Alþýðubandalagsins er
mikil vegna þessa máls, að Eðvarð
Sigurðsson, formaður Dagsbrúnar,
lýsir andstöðu við samkomulagið og
frumvarpið skv. frásögn Þjóðvilj-
ans, en Guðmundur J. Guðmunds-
son, varaformaður Dagsbrúnar og
samstarfsmaður Eðvarðs um ára-
tugaskeið er hinn ánægðasti. Hér
eru mikil tíðindi að gerast og ekki
öll komin fram enn.
Pólitísk áhrif þessarar^undrung-
ar í Alþýðubandalaginu verða auð-
vitað þau, að veikja flokkinn mjög í
stjórnarsamstarfi og í stjórnmála-
baráttunni. Mikilvægi Alþýðu-
bandalagsins fyrir þessa ríkisstjórn
og aðrar, sem flokkurinn kann að
eiga aðild að í framtíðinni er
auðvitað fyrst og fremst það, að
innan flokksins eru starfandi mjög
áhrifamiklir verkalýðsforingjar.
Geti Alþýðubandalagið tryggt vin-
samleg samskipti þeirra við ríkis-
stjórn, sem flokkurinn á aðild að
skiptir hún verulegu máli. Geti
hann þetta hins vegar ekki er hann
bersýnilega fremur til ama í stjórn-
arsamstarfi. Þar sem pólitískum
foringjum Alþýðubandalagsins er
nú að mistakast að tryggja óskiptan
stuðning sinna verkalýðsmanna við
ríkisstjórnina eru forsendur brostn-
ar fyrir veru þeirra í ríkisstjórn.
Frá sjónarmiði samstarfsflokkanna
hafa þeir ekki lagt það með sér sem
til stóð í sameiginlegt bú.
Samstarf núverandi stjórnar-
flokka var fyrst og fremst byggt á
nánu samstarfi við verkalýðssam-
tökin. Nú er það bersýnilega brost-
ið. En athyglisvert er, að enginn
stjórnarflokkanna hefur kjark til
þess að horfast í augu við þessa
staðreynd. Hermann Jónasson hafði
þann kjark, þegar Alþýðusam-
bandsþing hafnaði málaleitan hans
í desember 1958 og sagði af sér, en
Ólafur Jóhannesson hefur ekki
þann kjark. Og hvorki ráðherrar
Alþýðuflokks eða Alþýðubandalags
eru menn til þess að horfast í augu
við þennan veruleika. Frá sjónar-
hóli andstæðinga núverandi ríkis-
stjórnar eru það líka ánægjuleg
tíðindi vegna þess, að því lengur,
sem núverandi ríkisstjórn situr,
þeim mun betur kemur í ljós, að
stefna vinstri stjórnar mun engan
árangur bera.
Launamál
í öngþveiti
Algert öngþveiti er að skapast í
launamálum landsmanna eins og
skiljanlegt er, þegar stjórnvöld eru
stöðugt að skipta sér af þeim.
Sjaldan hefur öngþveitið þó orðið
meira en í kjaramálum opinberra
starfsmanna og bankamanna nú.
Staðan er þessi: BSRB og BHM
samþykkja að fresta 3% kauphækk-
un, sem um var samið hinn 1. apríl
sl. með fyrirvara um að afnám
þessarar kauphækkunar verði sam-
þykkt í allsherjaratkvæðagreiðslu
snemma í maímánuði. Bankamenn
neituðu hins vegar slíkum samning-
um og höfnuðu málaleitan Svavars
Gestssonar, bankamálaráðherra um
það, sem var persónulegt áfall fyrir
ráðherrann. Bankar og sparisjóðir
greiddu þessa hækkun síðan út. í
frumvarpi ríkisstjórnarinnar felst,
að allar umsamdar áfangahækkanir
launa eru afnumdar með lögum.
Þetta þýðir, að 3% hækkun banka-
manna nú og önnur áfangahækkun
síðar eru tekin af með lögum og
væntanlega verða bankamenn þá að
endurgreiða þessi 3% um næstu
mánaðamót.
Þegar hér er komið sögu spyrja
forráðamenn BSRB og BHM: úr því
að þessar áfangahækkanir eru af-
numdar með lögum hlýtur það
einnig að ná til okkar félagsmanna
og hvað þá um samkomulagið við
ríkisstjórnina og atkvæðagreiðsl-
una? Svar ríkisstjórnarinnar er að
flytja breytingartillögu við eigið
frumvarp þess efnis, að ákvæði
laganna nái ekki til BSRB og BHM.
Þá vaknar sú spurning, hvað muni
gerast, ef BSRB og BHM fella
samkomulagið í allsherjaratkvæða-
greiðslu og eiga þá lögum sam-
kvæmt að fá 3% greidd. Hvað þá
um bankamenn? Eiga félagar í
BSRB og BHM að fá 3% greidd en
bankamenn ekki og þau meira að
segja tekin af þeim eftir að þau
hafa verið greidd út? A að refsa
bankamönnum með þessum hætti
fyrir að vilja ekki semja við ríkis-
stjórnina?
t>eir eru all
Benedikt Davíðsson
Sjálfur forsætisráðherra hefur
verið spurður um þetta atriði og
svar hans er svo fáránlegt, að það er
ekki samboðið manni í hans stöðu.
Þetta mál sýnir bezt í hvílíkt
öngþveiti launamál opinberra
starfsmanna eru komin og það fyrst
og fremst fyrir tilverknað ríkis-
stjórnarinnar.
Vidhorfin
í kjaramálum
Fleiri vandamál blasa við á vett-
vangi kjaramála en þau, sem hér
hefur verið drepið á. Líklega er
dulbúin verðbólga mun meiri en
menn gera sér grein fyrir. Raun-
veruleg hækkun á verði þeirrar vöru
og þjónustu, sem almenningur þarf
á að halda er sennilega mun meiri
en hækkun framfærsluvísitölu segir
til um. Grundvöllur þessarar
vísitölu er áreiðanlega nú orðið
mjög fjarri því að gefa rétta mynd
af neyzluvenjum almennings, sem
hafa breytzt mjög frá því að
vísitölugrunnurinn var síðast
endurskoðaður.