Morgunblaðið - 24.05.1979, Blaðsíða 12

12
Kristján Ingólfsson,
form. Tannlæknafélags íslands:
lækka
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 24. MAÍ1979
Hvemig má
kostnað við
tannlækningar?
Á ráðstefnu um heil-
brijíðismál, sem haldin var
í Nurræna húsinu 12. maí
sl. á vegum Samtaka heil-
brigðisstétta, var eftirfar-
andi erindi flutt ok er hér
hirt með leyfi höfundar:
Formaður, góðir ráðstefnu-
gestir!
Ég vil í upphafi lýsa yfir ánægju
með að tannlækningar skuli hafa
verið teknar með í þessa umræðu
á sama hátt og önnur heilbrigðis-
þjónusta. Tannlækningar hafa
alltaf verið og eru enn taldar ærið
kostnaðarsamar, en hitt hefur
hvergi komið fram að þeir, sem við
tannlækningar starfa, beri meira
úr býtum en þeir, sem starfa við
heilbrigðisþjónustu af öðru tagi.
Hitt mun sanni nær að kostnað
við tannlækningar greiðir fólk að
mestu úr eigin vasa og veit því
hver kostnaðurinn er, líka þegar
um endurgreiðslu frá opinberum
aðilum er að ræða. Einasta undan-
tekningin eru skólatannlækningar
Reykjavíkurborgar. Þarna er um
að ræða það, að tannlækningar
eru að mestu ley.i framkvæmdar
af tannlæknum sem starfa sjálf-
stætt en eru ekki fastráðnir
starfsmenn hins opinbera. Skóla-
tannlækningar Reykjavíkurborg-
ar kostuðu á s.l. ári 274 millj.
króna og er þá miðað við þjónustu
við börn á aldrinum 6—12 ára.
Kostnaður Tryggingastofnunar
ríkisins vegna allra annarra
tryggðra sjúklinga nam kr.
844.944.384. Þarna er um verulega
fjármuni að ræða, sem við vildum
gjarnan geta notað til annarra
verkefna og þá vaknar spurningin.
Hvernig má lækka þennan kostn-
að?Fyrst dettur manni í hug að
lækka gjaldskrá tannlækna. Ég
sagði áðan að tannlæknar hefðu
ekki hærri tekjur en aðrir læknar,
og í öðrum löndum þar sem þessi
leið hefur verið farin hefur afleið-
ingin orðið lakari tannlækningar,
sem leiða til aukins kostnaðar
þegar dæmið er endanlega gert
upp. Góðar tannlækningar hljóta
alltaf að vera kostnaðarsamar,
vegna þess tíma sem þær taka,
mikils stofn- og endurnýjunar-
kostnaðar vegna tækjabúnaðar og
endurhæfingar starfsfólks.
Ein hlið þessa máls er gott
dæmi um þversögn. Efni til tann-
lækninga eru yfirleitt tolluð
35—80% en ef sams konar vara er
notuð til lækninga á sjúkrahúsi er
tollurinn 0%, sbr. gips. Þennan lið
ætti að mega lækka ef pólitískur
vilji væri fyrir hendi.
Vænlegasta leiðin til sparnaðar
á sviði tannlækninga eins og
víðast annars staðar eru fyrir-
byggjandi aðgerðir. Þeir sjúkdóm-
ar sem tannlæknar fást við eru
einkum venjulegar tannskemmdir
og afleiðing þeirra, og ýmsir
tannholdssjúkdómar og afleiðing
þeirra. Fram til þessa hefur
athygli manna fyrst og fremst
beinst að fyrri flokknum, en með
hækkandi meðalaldri fólks með
tennur í munni fer að bera meira á
síðari flokknum. Ég ætla að sleppa
honum að mestu að sinni, en
fyrirbygging er þó að ýmsu leyti
sameiginleg fyrir báða. Til þess að
tönn skemmist þarf 3 forsendur: 1.
tönn, 2. sýrumyndandi gerlagróð-
ur í umhverfi tannanna, 3. kol-
vetni. Tökum við einhvern þessara
þátta burtu erum við laus við
tannátu. Við getum tekið burtu
allar tennur og þá erum við laus
við tannátu en fáum annað vanda-
mál í staðinn svo ekki dugir það.
Við getum útilokað kolvetna-
neyzlu, en hætt er við að slík
lífsháttabreyting yrði erfið í
framkvæmd, — sama er að segja
um þann möguleika að halda
öllum munnum gerlalausum.
Markmið tannlækninga er að
halda sem flestum tönnum í sem
flestum munnum sem lengst og
tannleysi er af heilsufarslegum og
þjóðfélagslegum ástæðum talið
óæskilegt. Neysla kolvetna er
drjúgur þáttur í mataræði fólks og
þrátt fyrir áróður í þá átt að
draga úr henni hefur hún fremur
aukist en hitt.
Áróður fyrir bættri munn- og
tannhirðu hefur hins vegar borið
verulegan árangur og æ fleiri hafa
vaknað til meðvitundar um heilsu-
farslega og samfélagslega þýðingu
þess að halda tönnum sínum heil-
brigðum. Þessi áróður hefur lengi
verið uppi hafður af T.F.Í. og
kostaður af því. Með samningi
T.R. og T.F.Í. um þátttöku T.R. í
kostnaði við tannlækningar var
stofnaður sérstakur sjóður sem
standa á straum af kostnaði við
fræðslu um tannvernd. Því miður
hefur þetta fé ekki verið notað
hingað til og T.F.Í. haldið að sér
höndum að mestu á þessu sviði og
fræðslustarfsemi því verið minni
en vera skyldi síðustu tvö árin. Nú
standa vonir til að úr rætist.
Sú aðferð sem langbestan
árangur hefur gefið í þeirri við-
leitni að draga úr tannsjúkdómum
er ýmiss konar notkun fluors.
Fluor í tannkremi, fluor-töflur,
fluor-skolvatn og síðast en ekki
síst blöndun fluors í drykkjarvatn.
Sú aðferð hefur gefið langbestan
árangur eða minnkað tann-
skemmdir um 50—60% og án þess
vitað sé um ástæður virðist þessi
fluornotkun einnig draga úr tann-
skekkju og tannholdssjúkdómum.
Drykkjarvatn hefur aðeins verið
fluorblandað á einum stað á Is-
landi. Það var í Vestmannaeyjum,
en sú tilraun fór undir hraun í
Eyjagosinu áður en niðurstöður
fengjust. Hins vegar er ekki
ástæða til að ætla að önnur
niðurstaða hefði fengist þar en á
þeim stöðum erlendis, sem við
höfum skýrslur frá.
Nýjar tölur um kostnað við
fluorblöndun drykkjarvatns eru
ekki tiltækar en fyrir u.þ.b. 10
árum var áætlað að í Reykjavík
myndi það kosta um 110 krónur á
ári á íbúa að draga úr tann-
skemmdum um 50% á þennan
hátt. í dag mundi það nema um 30
milljónum, þ.e. í kringum tíunda
hluta þess sem tannlækningar
skólabarna einna kosta útsvars-
greiðendur í Reykjavík 1978.
Jarðhakar, sköft og hausar
Sleggjur 1 - 7 kg
Stungugafflar
Heykvíslar 2 og 3 arma
Garðhrífur 6 og 12 tinda
Garðhrífusköft
Arfasköfur
Undirristuspaðar
Kantskerar
Heyhrífur
Stauraborar,
Greinaklippur
Grasskæri
Orf Ijáir og brýni
Vatnsúðarar
Slöngukranar
Slöngutengi
Garðslöngur 1/2" - 3/4"
Plastfötur,tvær gerðir
Járnfötur
Handslátturvélar
Malarskóflur
Garðbörur
Plasfhúðuð garðanet (græn og gul)
Aluminíum garðstaurar
Galvanhúðaðir girðingarstaurar
Byggingavörur
Sambandsins
Suóurlandsbraut 32 ■ Símar 82033 • 82180
Notið réttu
garðverkfærin
frá byrjun