Morgunblaðið - 25.10.1979, Blaðsíða 32

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 25. OKTÓBER 1979
32
„Standa dætur okkar jafnt að vígi og
synir til að hefja þátttöku í stjórnmáluni?"
„Konur sækið fram“
„Konur þið eruð 50% þjóðarinnar en aðeins 5% þingmanna“
„Gefið kost á ykkur í prófkjöri“
„Skipið ykkur á framboðslista stjórnmálaflokkanna“
Þessi herhvöt til íslenskra kvenna hefur borist landsmönnum á öldum ljósvakans
undanfarna daga. Áskorunin er frá tveimur stærstu heildarsamtökum kvenna hér á
landi, Kvenfélagasambandi íslands, sem hefur innan sinna vébanda um 26. þús. konur
og Kvenréttindafélagi Islands, sem er með 400 manna félagsdeild í höfuðborginni auk 47
aðildarfélaga um allt land.
Jafnréttisráð hefur sent opið bréf til stjórnmálaflokka, þar sem vakin er athygli á því
hversu lágt hlutfall kvenna í opinberri ákvarðanatöku er hér á landi bæði í
sveitarstjórnum og á Alþingi. í því efni erum við algjörir eftirbátar annarra
Norðurlandabúa.
Umsjónarmanni GANGSKARAR lék forvitni á að heyra sjónarmið nokkurra kvenna,
sem eru í framboði og annarra aðila í þessu máli og lagði eftirfarandi spurningu fyrir
fólk: „STANDA DÆTUR OKKAR JAFNT AÐ VIGI OG SYNIR TIL AÐ HEFJA
ÞÁTTTÖKU í STJÓRNMÁLUM?“
Arndís Björnsdóttir
kennari:
Sjálfskipað
samvizkubit
í fljótu bragði virðist svarið við
þessari spurningu jákvætt, en
þegar betur er að gáð verðum við
að viðurkenna, að réttur kvenna
til þátttöku í stjórnmálum er
langt frá að vera jafn rétti karla.
Konur eiga miklu erfiðara upp-
dráttar og þykir yfirleitt nóg að
hafa eina á lista, því að annars
þvælist þær hver fyrir annarri. En
karlar hafa aldrei þótt þvælast
hver fyrir öðrum. Þetta viðhorf er
því miður okkur konum sjálfum að
kenna að hluta, því að við höfum
sjálfskipað samvizkubit vegna
heimilis og barna, þegar út í
stjórnmál skal haldið, en engum
dettur í hug að telja slíkt nei-
kvætt, eigi karlmaður í hlut.
Hugarfarsbreyting almennt er því
nauðsyn og það á fyrst og fremst
að verða baráttumál okkar kvenna
að styðja til þingsetu það fólk,
sem við teljum eiga erindi á þing,
án tillits til kynferðis.
Berglind Ásgeirs-
dóttir fulltrúi:
Forsendan
jafnrétti
á heimili
Forsenda þess að jafnrétti kynj-
anna náist á öllum sviðum þjóðlífs
er að það sé raunverulegt inni á
heimilunum þannig að allir fjöl-
skyldumeðlimir fái að njóta sín
burtséð frá kynferði þeirra. Eitt
af hlutverkum heimilanna er að
búa börnin undir það að verða
virkir þjóðfélagsþegnar jafnt í
atvinnulegu sem féiagslegu tilliti.
Hefðu foreldrar búið syni sína og
dætur jafnt undir þá félagslegu
ábyrgð sem bíður þeirra væri
svarið við spurningunni jákvætt.
Því miður sinna ekki öll heimili
þessu hlutverki og mun þá oftar
vera lögð minni rækt við að búa
stúlkur undir það að verða virkar
utan heimila sinna. Á meðan fullt
jafnrétti hefur ekki naðst innan
allra fjölskyldna munu ekki allar
dætur standa jafnt að vígi og
synir til að hefja þáttöku í stjórn-
málum.
Bessí Jóhannsdóttir
kennari:
Jafnréttis-
hugsjón
kynjanna er
samofin
sjálfetæðis-
stefnunni
Ef svo er verður að ætla að fleiri
konur væru í framboði til Alþingis
og sveitarstjórna en nú er. Eins og
bent hefur verið á í fjölmiðlum er
aðeins um 5% alþingismanna kon-
ur. í nágrannalöndunum er þetta
hlutfall mun hærra en þó hæst í
Noregi, eða um 23,9%. Konur í
Svíþjóð tóku upp þá stefnu að
kjósa konur í síðustu kosningum.
Þetta gaf góða raun.
Til að koma á breytingum í
þessu efni þarf markvissari stefnu
í fjölskyldumálum. Jafnréttis-
hugsjón kynjanna er samofin
sjálfstæðisstefnunni því að í henni
felst virðing fyrir einstaklingnum
og frjálst val hans til athafna.
Staða telpna og drengja í fjöl-
skyldunni hefur verið ólík. Dreng-
ir hafa fengið þannig uppeldi að
þeim þykir eðlilegt að taka á sig
ábyrgð og ákvarðanatöku sem því
fylgir.
I uppeidi stúlkna og drengja er
það talið mjög eðlilegt að drengir
fylgist með stjórnmálum. Við þá
er sérstaklega rætt um þau mál.
Litið er á stúlkurnar með augna-
ráði, sem segir: „Þú þarft ekki á
þessu að halda, góða.“ Bent er á að
það fylgja því aðeins leiðindi og
aðkast að vera virkur þátttakandi,
það hæfir síður konum. Skýrslur
sýna að ef konur taka þátt í
stjórnmálum er það mest í mála-
flokkum, sem á einhvern hátt
tengjast börnum. Börn eru einka-
mál kvenna.
í stjórnarskárnefnd situr engin
kona. Það er í sjálfu sér hneyksli
og ógnvekjandi staðreynd að karl-
mönnum þykir sjálfsagt að svo sé.
Róttækar konur hafa mjög sett á
oddinn að konur ættu að fá
tímabundin forréttindi á ýmsum
sviðum. Slíkt er lítillækkandi fyrir
konur. Það verður að byrja á
byrjuninni þó það taki lengri
tíma. Bylting á þessu sviði er ekki
þeim til framdráttar sem erfa
skulu landið.
Björg Einarsdóttir
skrifstofumaður:
Atgervi ein-
staklingsins
Svar mitt er afdráttarlaust nei
og vil ég nefna nýtt og lýsandi
dæmi skoðun minni til stuðnings.
Fimmtudaginn 18. okt. s.l. rann
út frestur til að skila framboðum í
prófkjöri Sjálfstæðisflokksins
vegna framboðslista í Alþingis-
kosningum 2. og 3. des. n.k. Margir
biðu, að því er virtist í ofvæni eftir
að vita hverjir væru frambjóðend-
ur.
Þegar upplýst var að af 22 væru
5 konur í framboði, sagði hver um
annan þveran — alltof margar
konur, þær taka atkvæði hver frá
annarri. Enginn ýjaði að því að 17
karlar væri of margt eða að þeir
tækju atkvæði hver frá öðrum.
Með öðrum orðum konur eru
tegund en karlar einstaklingar.
Á meðan þetta viðhorf er
ríkjandi standa synir okkar og
dætur ekki jafnfætis og þetta er
framtíðarsýn, sem sjálfstæðis-
menn geta ekki boðið börnum
sínum uppá.
Flokkur sem vill leggja rækt við
einstaklinginn, frelsi hans og
framtak, hlýtur eðli málsins sam-
kvæmt að leggjast gegn öllu sem
slævir hvata fólks til sjálfstæðra
athafna, en styðja við allt sem
gerir einstaklingnum kleift að efla
eigið atgervi — hvort sem piltar
eða stúlkur eiga í hlut.
Elín Pálmadóttir
blaðamaður:
Gróin við-
horf breyt-
ast hægt
Lögum samkvæmt er ekkert í
veginum. En gróin viðhorf breyt-
ast hægt. Vantrúar á hæfni
kvenna gætir enn — einkum
hættir konum kannski til að
vantreysta getu kvenna. Kona
verður greinilega að leggja drjúg-
um meira fram en karlmaður til
að vera metin jafnt til stjórnmála-
starfa. Væntanlega verður þetta
óáþreifanlega viðhorf farið að
mást, þegar uppvaxandi kynslóð
telpna byrjar þátttöku í þjóðfé-
lagsmálum. En fordæmi er jafnan
besta uppeldisaðferðin og fer það
þá kannski eftir framlagi okkar,
sem á undan komum, hve hratt
þetta viðhorf breytist. En til þess
verðum við þá að fá rúm í
stjórnmálaheiminum og þarmeð
tækifæri til aðsannaeða afsanna.
Erna Hauksdóttir
viðskiptafræðinemi:
Orsakarinn-
ar er að leita
í uppeldi
Þegar litið er burt frá þeirri
staðreynd að konur standa laga-
lega jafnt að vígi og karlmenn til
þátttöku í stjórnmálum, hljótum
við að reka okkur óþægilega á
ýmislegt sem vekur spurningar
sem þessa.
Nærtækasta dæmið í ljósi vænt-
anlegra alþingiskosninga er hinn
fámenni flokkur kvenna sem þar
hefur jafnan átt sæti. Þar hefur
enn lítil breyting orðið á þrátt
fyrir aukna þátttöku kvenna í
atvinnulífinu, aukna menntun og
síðast en ekki síst breytt viðhorf.
Forsendur þess að hægt sé að
svara á einhvern hátt spurningu
sem þessari er að huga að öðrum
spurningum sem mér koma fyrst
af öllu í hug. Eru konur haldnar
minnimáttarkennd gagnvart karl-
mönnum á þessu sviði? Hafa
konur minni áhuga á stjórnmálum
en karlmenn? Leiða konur þátt-
töku í stjórnmálum hjá sér vegna
misskiptingar heimilisstarfa?
Hafa kjósendur hafnað konum í
prófkjörum stjórnmálaflokkanna?
Reynslan hefur sýnt að óhætt er
að svara síðustu spurningunni
alfarið neitandi. Ágreiningur er
Sœnsk
aðferð
Konur á Norðurlöndum eru
þekktar að því að láta ekki sitja við
orðin tóm og eru sænskar konur
þar engin undantekning. Umsjón-
armönnum Gangskarar barst ný-
lega bréfspjald frá Fredrika—
^ ..... .....»
Jámlikhet mellan könen háller
varje politiker gárna tal om.
Vad mer kan man begára?
I
! Bremer—Förbundet (kvennrétt-
indafélagið sænska). Hjá felaginu
er í gangi aðgerð sem nefnist
„Fleiri konur í stjórnmálin“. Text-
ann á kortinu mætti þýða: „Á
sama báti — tvöfaldur styrkur“. /
Áður hafði okkur borist eldspýtna-
stokkur með áletruninni: „.Jafn-
rétti kynjanna er á vörum allra
stjórnmálamanna — hvers er
frekar hægt að óska?“ í sænska
þinginu er hlutfall kvenna nú
26,4%.