Morgunblaðið - 30.11.1979, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 30. NÓVEMBER 1979
17
Viö strengjum þess heit, lýð-
ræðissinnar, að ísland hljóti aldrei
örlög Kambódíu eða Tékkó-
slóvakíu. En það gæti því miður
orðið, ef hugsjónir hérstöðvaand-
stæðinga yrðu ofan á, áður en
Rússar hafa rifað kjarnorkuseglin.
Við höfum því miður ekki bolmagn
til að vera einir hér úti í N-Atl-
antshafinu og nánast við landa-
mæri Sovétríkjanna að því leyti.
Þaö er barnaskapur og gæti leitt til
þjóðarógæfu að trúa því.
Búkovskí varaði meir við „tóma-
rúrni" en flestu öðru, þegar hann
heimsótti ísland. Sovézkir heims-
valdasinnar þrýsta sér með sér-
fræðilegri aðstoð vina sinna víða
um heim inn í slík „tómarúm“.
Búkovskí minnti sérstaklega á
nokkur Afríkuríki í þessu sam-
bandi, t.d. Angólu. Hann sagði, að
kommúnistar teldu málamiölun
veikleikamerki. Styrkur væri það
eina, sem þeir skildu. „Látið aldrei
af siöferöilegri sannfæringu ykk-
ar“, sagöi hann. Þetta hefur Solz-
henitsyn einnig margítrekaö, svo
og aðrir andófsmenn, sem vakið
hafa á sér heimsathygli. Og það er
skylda okkar sem góðra íslendinga
að leggja viö hlustirnar og draga
ályktanir af þessum varnaöarorð-
um þeirra, sem reynsluna hafa.
Búkovskí sagði ennfremur, að
þeir, sem þekktu lýðræðislegt
þjóðfélag, en aöhylltust samt sem
áður kommúnisma eða væru hallir
undir hann, væru ekki endilega illa
innrættir, heldur bernskir og auð-
trúa. Við skulum vona, að her-
stöðvaandstæðingar stjórnist af
þessum barnaskap, en ekki þeim
illu utanaðkomandi öflum, sem
hugsa um ísland eins og hungrað
rándýr um bráö sína. En óneitan-
lega vakti það athygli, hve fáir
herstöövaandstæðingar sóttu fund
Búkovskís og hlustuðu á mál hans.
Þeim hefði ekki sízt veitt af þeirri
uppfræöslu. En flestir þeirra sátu
heima, nema þeir hafi verið á einni
af þessum endalausu kvöldvökum
sínum þarna um miðjan dag. En
þetta var talandi fjarvera.
í Hundadögum hefur áöur veriö
vitnaö í lærdómsríka lífsreynslu
Áka Jakobssonar, fyrrum atvinnu-
málaráöherra kommanna í Ný-
sköpunarstjórninni, en hann gekk
síðar í Alþýöuflokkinn, eins og
kunnugt er. Stuðzt var við samtal,
sem ritstjóri Morgunblaðsins átti
viö hann undir nafninu: Ekkert er
til nema svart og hvítt. Viö skulum
gefa Áka enn einu sinni oröið, því
aö hann getur sagt okkur margt
um raunverulegan áhuga komm-
anna á þjóðernismálum. Hann
segir m.a. þegar hann er spurður
um þjóöernistal íslenzkra komm-
únista, hvort það sé einlægt: „Nei,
nei eintóm blekking. Og kaldrifjuð
taktík. Hjá okkur forystumönnum
Sósíalistaflokksins var allt þetta tal
um menningu og þjóðerni aðeins
heppilegur áróður. Hann hafði góö
áhrif og maður velur gjarnan þau
orð, sem falla í frjóan jarðveg. Alls
staöar þar sem kommúnistar hafa
náö völdum, hafa þeir afsalað
þeim í hendur Rússum, líttu bara
á Eystrasaltslöndin, sem eru
minna skyld Rússum en við. En
menningar- og þjóðernisbarátta
kommúnista hefur borið ótrúlega
góðan árangur. Hinir flokkarnir
áttuðu sig ekki á henni lengi vel.
Það varö þeim næstum aö falli.
Meöan kommúnistar eru aö ná
völdum, þá eru þeir beztu verka-
lýðssinnarnir, beztu þjóöernissinn-
arnir og mestu menningarfrömuð-
irnir. En um leið og þeir hafa náö
völdum, brjóta þeir allt niöur, sem
er andstætt kenningunni. Að því
leyti eru íslenzkir kommúnistar í
engu frábrugönir kommúnistum
annarra landa... “
Þjóðernistal kommanna minnir
á dálítinn þátt í íslendinga sögu,
þegar Víðdælir hófu það spott aö
gera meri úr Miðfirðingum „ok er
Lúðvíg hryggrinn á merinni, en
Ragnar gregrinn, en stjórn SÍNE
fætrnir, Ólafur Ragnar lærit, en
Svavar arsinn“.
Veröur gaman aö fylgjast með,
hvernig merinni reiöir af.
í GREIN Jónasar H. Haralz, Á
tímamótum, í Mbl. sl. miðviku-
dag, segir m.a.:
„Því er ekki að leyna, að þessi
þáttur sóknarinnar gegn verð-
bólgu er sérstaklega vandmeðfar-
inn. í því sambandi hefur Eyjólf-
ur Konráð Jónsson í grein í Mbl.
i október sl. sett fram athyglis-
verðar hugmyndir, sem þó hafa
verið lítið ræddar opinberlega.
Skoðun Eyjólfs er sú, að erfitt
eða ómögulegt muni reynast að
samræma þau markmið sem að
ofan greinir. Þess vegna verði um
sinn að sætta sig við nokkurn
halla á fjárlögum, en eyða áhrif-
um þess halla með aukinni sölu
verðtryggðra eða gengistryggðra
skuldabréfa til almennings.
Grundvöllur þessarar sölu fælist
hins vegar í mjög auknum sparn-
aði, er yrði afleiðing þess, að
verðbólgan minnkaði.“
Hugmyndir sínar setti Eyjólfur
Konráð Jónsson fram í tveimur
greinum í Mbl. 17. júlí og 4.
október sl., þ.e. degi áður en
Alþýðuflokkurinn tilkynnti
stjórnarslit. Síðari, grein E.K.J.
bar yfirskriftina „Áratugur upp-
með þeim hætti, þó að laun
hækkuðu ekki. (Raunar held ég að
lægstu laun gætu talsvert hækkað,
án hættu á verðbólgu, ef allt það,
sem hér er um rætt, væri gert,
enda verða þau að gera það, ef við
ætlum að búa í siðuðu og réttlátu
þjóðfélagi, en ekki hákarlasamfé-
lagi vinstristefnunnar, sem nú
ríkir).
I greininni frá 17. júlí var talað
um að lækka 18% vörugjald fyrst
í 10% en síðan að afnema það í
áföngum. Nú er gjaldið orðið 24%
og söluskattur hefur hækkað um
2%. Kannski þyrfti fyrsti áfangi
ekki að vera öllu stærri en afnám
síðustu vitleysunnar. Það felst í
þegar birtri stefnuskrá Sjálfstæð-
isflokksins, því að allir viðbótar-
skattar vinstri stjórnar verða af-
numdir, hverju nafni sem nefn-
ist.“
Stjórnendur
fara aö stjórna
„Til að áfangalækkanir hinna
gífurlegu neyzluskatta beri tilætl-
aðan árangur þarf að lögfesta þær
Ur grein
Eyjólfs
Konráðs
Jónssonar
Eyjólfur Konráð Jónsson
Fjárlagagerðin öll er endaleysa.
Ný stjórn verður að varpa þeim
vinnubrögðum fyrir róða og byrja
gerð fjárlaga á núlli, inn í þau fer
ekkert órökstutt, öðru verður út-
hýst, t.d. margháttuðum sjóð-
framlögum, þegar jarðvegur er
fyrir eðlilega bankastarfsemi, þar
sem allir geta fengið lán, sem hafa
nægilegar tryggingar og ætla féð
til nýtilegra hluta.
Þessa áhættu á greiðsluhalla
held ég að ekki þyrfti lengi að
taka, því að auðvitað skilar heil-
brigt þjóðlíf meiri afrakstri en
helsjúkt. Samt er þetta dirfska,
áhætta, en gæti verið hagfræði,
þótt ekki sé það sú „hagfræðska",
sem er að kála öllum þeim, sem
ekki hafa þá öðlazt hugarhægð
„til-fjandans-með-það-ismans“,
sem Robert J. Ringer fjallar um í
nýútkominni bók, sem nefnist:
Restoring the American Dream,
bók um Kerfið og hörmuleg áhrif
þess á lífshamingju einstaklings-
ins, bók um framrás „kommún-
isma“ Vesturlanda. Fyrst reyna
menn kannski að berjast við
Kerfið, en svo hætta þeir, ánetjast
því, eða reyna árangurslítið að
sniðganga það og segja: Til fjand-
ans með allt, það er skárri kostur
en örvilnan. Reyndar hefur
Matthías Jóhannessen lýst fyrir-
bærinu svipað. Hann sagði: „Ef
einhverjir reyna að taka á Kerf-
inu, hristir það sig bara — og þeir
hrökkva af því. Og þar liggja þeir,
en lifa þó“.“
LEIÐIN
ÚT ÚR VANDANUM
lausnar á enda“. Þar er fjallað um
þá stefnu Sjálfstæðisflokksins,
sem allt þetta ár hefur verið að
mótast.
í tilefni greinar Jónasar H.
Haralz telur Mbl. rétt að birta
hluta úr tilvitnaðri grein Eyjólfs
Konráðs (kafla 7—10), svo menn
geti betur áttað sig á umræðunni.
„Patentlausnin“
Þá er komið að því, sem einhver
gagnrýnandinn á grein þá, sem í
upphafi var nefnd, kallaði „pat-
entlausn". Kannski má því segja,
að hér séu þáttaskil þessara hug-
leiðinga.
Neysluskattar hafa verið í tízku
þennan áratug, og ekki þurfa þeir
að vera verstu skattarnir, enda er
þeim yfirleitt ekki af létt, þá á eru
komnir. Þó var aðeins linað á
„tímabundnu" vörugjaldi 1977, en
því hefur nú rækilega verið „kippt
í liðinn“. En hvort sem menn telja
þessa skatta of háa nú eða ekki,
segir mér svo hugur um, að engin
lífsins leið verði að rota verðbólg-
una, og því síður að ná henni niður
í áföngum, ef ekki verður gripið til
þeirra ráða að lækka þá, svo að
verðhækkunum linni. Heppilegast
væri áreiðanlega, að lækka þessa
skatta í áföngum, hvort heldur um
væri að ræða „tímabundna" vöru-
gjaldið, benzínskatta, tolla eða
söluskatt, og tryggja kaupmátt
með fyrirvara, svo að allir viti, að
þessi varan eða hin muni fremur
lækka en hækka. Víst er það rétt,
að mikið er um dulda verðbólgu
nú, þar sem stjórnvöld hafa neitað
ýmsum um óhjákvæmilegar
hækkanir. Þær verða því yfir
okkur að ganga til viðbótar öðru
svínaríi. En daginn, þegar frum-
skógalífinu lýkur, verður að
ákveða, t.d. 3 mánuðum eftir
stjórnarskipti. (í Bandaríkjunum
fær hver stjórn 100 daga starfs-
frið, og síðan er kveðinn upp
dómur. Ágæt regla.)
Þennan dag stöðvast verðhækk-
anir, vegna þeirra aðgerða, sem að
framan eru raktar. Sumar vörur
lækka svo í verði síðar, og þá hafa
menn ekki hug á að hraða inn-
kaupum. Peningar streyma inn í
bönkunum. Atvinnufyrirtæki fá
það fé, sem þau þurfa. Stjórnend-
ur þeirra fara að stjórna þeim í
stað þess að liggja andvaka af
áhyggjum út af greiðslum næsta
dags. Hagur þeirra batnar og fólk
fær mannsæmandi laun.“
Óvinurinn í
Gullna hliðinu
„Hvert blað í himinsins bók er rotið,
hvert boðorð lygi, allt réttlæti þrotið,
iögmál himins og helvitis brotið.
Nú er komið að því atriðinu,
sem ég óttast, að „þjóðkratastofn-
anir“ landsins hrylli við, talsverð-
um halla ríkissjóðs. En þetta er
ekki gamanmál. Liður í lífsnauð-
synlegum aðgerðum er að taka þá
áhættu, sem fólgin er í verulegri
aukningu ríkisskulda, en aðeins
innlendra. Að ríkið, sem allt hefur
til sín sölsað, verði þátttakandi í
átaki fólksins til endurreisnar og
frjálsræðis.
Við tökum raunar lán hjá sjálf-
um okkur, annað gerist ekki.
Kannski má því segja, að við
brjótum í rauninni engin lögmál.
Við tryggjum ríkissjóði fjármagn-
ið af frjálsum vilja, lánum honum
það á markaðsverði, svo að ríkið
þurfi ekki að beita okkur nauðung,
ieggja hald á eignir okkar, sölsa
þær undir sig og auka enn rotið
miðstjórnarvald. Þá væri réttlæt-
ið ekki þrotið. Og svo er hitt, að
bókhaldið má rétta af með því
einfaldlega að ríkið selji marg-
háttuð fyrirtæki og aðrar eignir,
sem það hefur ekkert við að gera
og miklu betur væru komnar hjá
fólkinu.
Annars hefur svikamilla Kerfis-
ins m.a. byggzt á því að hanga eins
og hundar á roði á gamalli fjár-
lagapólitík, en hafa svo við hliðina
lánsfjáráætlun, sem má vera
svona og svona, sérstaklega, ef
útlendingar fá að fjármagna hér
framkvæmdir á kjörum, sem eng-
um Islendingi er boðið upp á. Nei,
Mörlandar eiga ekki að fá að lána
ríkinu á sömu kjörum og Danir
eða Svissarar.
Fjárfesting í
staö skrankaupa
„Ekkert er athugavert við það
að fjármagna opinberar fram-
kvæmdir, þær sem arðgæfar eru
a.m.k., með innlendum lánum.
(Bandaríkjamenn fjármögnuðu
stríðsrekstur að verulegu leyti
með skuldabréfaútgáfu, jafn arð-
vænlegur og hann nú er). Við
tökum bara lán hjá sjálfum okkur,
leyfum t.d. þjóðinni að verja fé
sínu til vegagerðar í stað skran-
kaupa frá útlöndum. Hvort erum
við t.d. ríkari og hæfari að mæta
vandamálum framtíðarinnar, ef
allir verðu fjármunum í vegagerð í
stað þess að kaupa litasjónvarp
nr. 2 eða bíl nr. 3. Og hver yrði nú
ávinningurinn af því að lækka
álögurnar á hvers kyns vöru og
þjónustu þannig, að verðbólgan
stöðvaðist og eyðsluæðinu lyki?“
Lokaorðin í grein Eyjólfs
Konráðs Jónssonar voru þessi:
„Það er auðvelt að berja verð-
bólguna niður í einu höggi —
annað er vonlaust. Auðvitað koma
þessar aðgerðir einhvers staðar
niður á mönnum og fyrirtækjum.
En einmitt þar, sem þær eiga að
koma niður, þ.e.a.s. á óarðbærum
athöfnum. Húsbyggjendur hins
vegar gætu fengið há lán til langs
tíma með lágum vöxtum og greitt
upp lausaskuldir. Og arðvænleg
fyrirtæki fengju lán til rekstrar
og endurbóta. Að lokum hagnast
allir.“
4 háhyrninganna
til Kanada í dag
FJÓRIR háhyrninganna,
sem nú eru í sædýrasafn-
inu, verða í dag fluttir til
Kanada með kanadískri
flugvél. Eftir nokkra daga
í Kanada verða háhyrn-
ingarnir fluttir áfram til
Japans. Eftir helgi verða
tveir síðustu háhyrn-
ingarnir fluttir til Evr-
ópu, annar þeirra fer á
safn í Sviss, en hinn verð-
ur fyrst um sinn í safni
skammt utan við London.
Að sögn Jóns Gunnarssonar
hafa allir háhyrningarnir það
mjög gott, enda eru allar aðstæður
mun betri nú en í fyrra þegar ýmis
óhöpp komu fyrir háhyrningana,
sem þá voru veiddir. Tveir dýra-
læknar, Brynjólfur Sandholt hér-
aðsdýralæknir og dr. Taylor, full-
trúi kaupenda, hafa fylgst með
dýrunum síðan þau komu í laug
Sædýrasafnsins, en fyrsti háhyrn-
ingurinn var veiddur í ágúst.