Morgunblaðið - 12.02.1980, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 12. FEBRÚAR 1980
Fréttabréf frá Indlandi Skúli Magnússon
Götulífsmynd frá borg á Austur-Indlandi. Hér keppa „skip
eyðimerkurinnar“ við uxakerrur og siflautandi bíla.
Umferðin:
Allt í bendu en
slampast samt
einhvem veginn
Pondi. 7. jan.. 1980.
Umferðin í Indlandi er æði
litrík.
Indverskir lifnaðarhætti eru
afar „opnir“. Sennilega eru þeir
óvíða jafn opnir og einmitt hér.
Svo opnir að holdsveikraspítal-
arnir eru á stoppistöðvum lang-
ferðabíla og fátækraframfærsl-
an á ferðamannastöðvum. En
þetta var nú nokkuð illskeytt
innskot.
Af sjálfu leiðir að vegfarandi
fær þegar nokkra nasasjón af
landinu. I þessu sem ýmsu öðru
eru Indland og Kína miklar
andstæður.
Farartækin eru mjög marg-
vísleg. Öllu ægir beinlínis sam-
an. Það sem helzt vantar eru
amerískar bifreiðar. Bílarnir
eru flestir litlir og ekki fjöl-
skrúðugir. Enginn Citroén, eng-
ir Saabar, enginn Volkswagen
svo dæmi séu tekin. Mest ind-
verskar bifreiðar. Rússar komu
á fót bifreiðaverksmiðjum fyrir
Indverja, því er hér mikið um
„rússnesk“-indverskar bifreiðar,
sem ég held að líkist mjög
„Volgu". Svo eru minni bifreiðar
sem minna á Fíat. Ég held þær
séu bæði indverskar og fluttar
inn frá Ítalíu og/eða Frakk-
landi. Altént er myndin svo
fáskrúðug að aðeins virðist vera
um að ræða tvær tegundir af
fólksbifreiðum. Indverjar fram-
leiða einnig trukka eða vörubila,
„Tata“, og einnig bifhjól sem
nokkuð er um.
Hér er miðinn um „ricksjo“.
Það er þríhjóla vagn, reiðhjól að
framan, farþegasæti að aftan.
Upphaflega vagn sem er dreginn
af manni, kominn frá Kína.
Orðið „ricksjo“ (eftir framburði)
er afbökun úr kínversku, „rön-
lí-tso“ eða mannafls-vagn“
(vagn sem er knúinn áfram með
mannskröftum eða handafli). Af
mannúðarsökum hefir reiðhjóli
eða fremri hluta reiðhjóls síðan
verð smellt framan við. Þessir
vagnar voru í notkun í Kína
fyrir 20 árum, illa viðhaldið svo
ferðamenn höfðu orð á. Því er
svarað til, að þeir ættu að
hverfa úr sögunni og þess vegna
ekki viðhaldið. Gaman að vita
hver hefir orðið raunin á. Þessir
„ricksjo-ar“ í Indlandi eru hálfu
verri en þeir kínversku, reimin á
það til að falla af og þeir drífa
ekki upp minnsta halla, stund-
um sér „ricksjo-drengurinn" sér
þann kost vænstan að leiða
fararskjótann. Það fer þá lítið
fyrir reiðhjólinu, en altént þarf
vesalingurinn ekki að hafa fyrir
því að halda niðri vagnkjálkun-
um.
Þá eru einnig þríhjólavagnar
eða bifreiðar, sem líta ekki
ósvipað út, nema yfirbyggðir að
framan, en eru vélknúnir.
Þeir eru einnig í slæmu
standi. Vantar ýmislegt: flautu,
stefnuljós, aðal-ljós.
Þar eð ekki er mikið um
fólksbifreiðar eru langferðabíl-
ar talsvert áberandi. Þeir eru
allir óglerjaðir, rúðulausir. I
staðinn fyrir rúður eru „hansa-
gardínur" sem draga má niður
(á kvöldin þegar kólnar). A
daginn væri ólíft fyrir hita, ef
allt væri ekki opið. Það er því
hvaðarok inni.
Mikið er um reiðhjól (eins og í
Kína og Danmörku). Sé þess
nokkur kostur hjóla Indverjar
helzt aldrei færri samsíða en
þrír saman og víkja ekki fyrr en
þeir mega til. Eigi skal víkja.
Mest tekur maður eftir gráum
uxum, sem draga vagna oftast
tveir og tveir saman fyrir
hverju æki. Þungaflutningar
virðast að mestu leyti hvíla á
þessum uxargreyjum.
Vagnhlassið stendur of langt
út til beggja hliða og er mikil
list að smeygja sér framhjá. Svo
draga menn einnig ekki ósjald-
an á sjálfum sér.
Með öðrum orðum, flesta far-
kosti má sjá nema nútíma bif-
reiðar, sem algengastar eru á
Vesturlöndum.
Umferðarmátinn er ekki síður
athyglisverður en farartækin.
Eins og áður hefir verið vikið að
er vinstri umferð. Nema hvað
ökutækin aka samt hvar sem er
og eru oft öfugu megin. Hraðinn
er ekki mikill, enda færi þá allt í
eina klessu. Ökumenn smeygja
sér til vinstri. Gangandi vegfar-
endur (eins og þeir heita í
umferðarþáttum ríkisútvarps-
ins) eru algengir úti á miðjum
götum, enda illt við að gera:
gangstéttir óvíða og vegarbrún-
ir notaðar fyrir almennigssal-
erni, svo ef maður ætlar að
forðast mannasaurinn verður
maður nauðugur viljugur að
hætta sér út í umferðarglund-
roðann.
Umferðin á Indlandi er með
öðrum orðum einn mesti glund-
roði sem einn íslendingur er fær
um að hugsa sér. Þrátt fyrir
vinstri umferð sem öllu ætti að
bjarga, virðast umferðarslys
mjög tíð — a.m.k. hefir undir-
ritaður oft komið framá öku-
tæki liggjandi á hliðinni utan
vegar — engan skyldi undra.
Það sem samt mest einkennir
indverska umferð hygg ég sé
einkum tvennt: hávaðinn og
hvað allt slampast (oftast nær)
þrátt fyrir allan glundroðann.
Þeir sem hafa flautuna í lagi
þeyta hornið án afláts. Hinir —
þeir sem hafa bilaða flautu —
hafa annan handlegginn út um
opinn framgluggan og berja
farkostinn utan af sama eld-
móði svo bylur í blikkinu (á
Indlandi má með sanni tala um
blikkbeljur).
Je minn góður.
Aftan á stærri vögnum stend-
ur málað:
Be Indian
Buy Indinan
Sound the horn
(Vertu Indverji — keyptu
indverskt (indverskar vörur —
og flautaðu).
Síðasta áminningin virðist
manni satt að segja óþörf. Ekki
sé á bætandi og vissulega verið
að bera í bakkafullan lækinn.
En Indverjar kunna að hafa
annað viðhorf: aldrei of mikið
flautað.
Undirritaður getur ekki var-
azt að bera stundum saman
Indland og Kína og óneitanlega
hallar á Indland í ýmsum hlut-
um. Kínverjar nota taðpoka
fyrir akneyti sín þannig að ekki
stök kínadella fellur á götuna.
í Indlandi er slíkur munaður
óþekktur með öllu, enda gatan
duggulítið áþekk flór í fjósi, en
það eykúr aðeins á fjölbreyti-
leika myndarinnar. Kínverjar
hafa litla þörf fyrir bílflautu,
enda rækilega stungið upp í þá
af stjórnvöldum — a.m.k. meðan
Mao hélt um stjórntauma.
Umferðin ber þess ljósan vott
hversu óstýrlátir og sjálfstæðir
Indverjar eru og hversu mikla
ást þeir hafa á hvers konar
óreiðu.
Sú spurning kemur oft upp í
hugann: hvernig er að stjórna
slíku fólki?
í leit að visku
Aðalsteinn Ásberg Sigurðsson:
FERD UNDIR FJÖGUR AUGU.
Skáldsaga. 13í) bls. Fjölvaútgáí-
an. Rvík. 1979.
Aðalsteinn Asberg mun vera
ungur höfundur. Þetta er hans
þriðja bók. Vafalaust er hún vel
meint. Og víst ber hún með sér að
höfundurinn er hugsandi maður.
Hugsandi — það er nú einmitt
einkenni ungra manna, engir
hugsa meira né dýpra. Aðalsögu-
hetjan er líka ungur maður. Hann
fer á skemmtistaði og eltir stelpur
með misjöfnum árangri en hlýðir
þess á milii á orð sér eldri manns
sem heitir Ospakur en gengur
jafnan undir nafninu Spakur og
ber að því leyti nafn með réttu að
hann miðlar öðrúm heilmikilli
spakvisku. Út af fyrir sig gæti hér
verið á ferðinni raunsönn mynd af
lífshlaupi ungs manns, leitandi
sálar, sem hvikar óþreyjufull á
milli fánýtra skemmtana og
skrítinna fugla sem sýnast vera
sjálf upphafning andans holdi
klædd.
Þetta er sem sagt vel meint og
að ýmsu leyti hugvitlega undir-
byggð skáldsaga. Aðeins hefur
höfundinum mistekist að blása í
þetta þeim lífsanda sem lifa verð-
ur í skáldverki ef það á að höfða
til annarra en höfundarins sjálfs.
Þetta er stutt skáldsaga en samt
Spakur er hreint ekki nógu mikill
spakvitringur til að orð hans megi
í minni festast. Hann lætur dæl-
una ganga og fellur tal hans oft
einhvers staðar á milli lífsvisku og
þversagna. Sumar athugasemdir
hans eru það sem kalla mætti
dálítið sniðugar. Þetta er vísir að
persónumótun. En orð hans hefðu
þurft að vera einbeittari, athuga-
semdir hans hnyttilegri, spekin
gagnorðari. Hjal hans er svo
innantómt að ætla mætti að.Spons
(en svo kallar Spakur unga mann-
inn) viki úr vegi fyrir honum í
stað þess að hann er sólginn í
orðræður hans. Hér er ekki
óvandvirkni um að kenna, höfund-
urinn hefur einfaldlega ekki kom-
ist á ferð með hlassið.
Öðru máli gegnir um þá hluta
sögunnar þar sem segir frá ungu
fólki að skemmta sér. Bestur er sá
kaflinn þar sem segir frá kvöldi á
skemmtistað þaðan sem fólk
skundar svo í partí sem að vísu
ferst fyrir vegna þess að húsráð-
endur láta ekki sjá sig. Þvílíkum
frásögnum á eftir að snjóa niður í
Bókmenntlr
ettir ERLEND
JÓNSSON
Aðalsteinn Ásberg Sigurðsson
bókmenntirnar ef ég giska rétt.
Þeir, sem hyggjast segja frá þess
konar reynslu, þurfa að herða sig
vilji þeir segja verulega betur frá
en Ásberg. \
Hér má því segja að reynslu-
leysi bagi höfund sem annars
sýnist hafa talsvert til brunns að
bera. Skáldsagnaritun er strangur
skóli sem krefst þess meðal ann-
ars að höfundur haldi góðri yfir-
sýn yfir verk sitt. Þar dugir ekki
að eitt sé dágott ef annað brestur.
Og þessi saga er dæmi um það.
Spekingar í sögum ungra
manna gegna oft því hlutverki að
útskýra lífið. Vafalaust á Aðal-
steinn Ásberg eftir að komast að
raun um að lífið er ekki svo einfalt
né auðskýrt sem sýnist. Þá á hann
að geta skrifað líflegra og umfram
allt skemmtilegra skáldverk.
a<*■■« ».c -4- * 6-* t x s *•» a *
Tímaritið
Stefnir
komið út
TÍMARITII) Stefnir. fyrsta til
annað tölublað 1980. er nýkom-
ið út. efnismikið að vanda.
Þetta er 31. árgangur ritsins.
en útgefandi er Samhand
ungra sjálfstæðismanna. Iíit-
stjóri er Anders Hansen en
framkvæmdastóri Stefán II.
Stefánsson.
Meðal efnis i þessu tölublaði
má nefna greinar eftir eftir-
talda: Gunnar Thoroddsen:
Horft fram á við. Ellért Schram:
Úrslit alþingiskosninganna
kraftaverk í klaufaskap. Anders
Hansen: Sjálfstæðisflokkurinn
myndi skuggaráðuneyti. Jón
Magnússon: Horft fram á við.
Sigurbjörn Magnússon: Sjálf-
stæðisflokkurinn og framtíðin.
Einar K. Guðfinnsson: Sólar-
orka í stað kjarnorkuvera.
Matthías Á. Mathiesen: Stefnir
FUS í Hafnarfirði fimmtugur.
Jón Ormur Halldórsson: Hand-
an hafsins.
Þá eru í ritinu skiptar skoðan-
ir þeirra Skafta Harðarsonar pg
Stefáns Jóns Hafsteins um
frjálst útvarp, svör sex sjálf-
stæðismanna við spurningu
Stefnis um hvað hafi gerst í
kosningunum í desember, þættir
úr starfi SUS, þátturinn Úr
þjóðlífinu, Úr myndasafni Sjálf-
stæðisflokksins og fleira, svo
sem viðtöl við Friðrik Sóphus-
son og Davíð Oddsson, ljóð eftir
Helga Má Barðason og smásaga
eftir Indriða G. Þorsteinsson og
margt fleira.
Forsíðumyndin er eftir Ragn-
ar Axelsson ljósmyndara. Ritið
er prentað í Formprenti, en
umbrot og filmuvinna annaðist
Repró. Ritið er alls 84 blaðsíður
að stser.ð. ....
einhvern veginn of langdregin. Og
-i .• * * ■ V V» *• a r' it t 'i tí 'rí< »•*?'