Morgunblaðið - 18.05.1980, Page 20

68
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 18. MAÍ1980
VERÍjLD
Húsnæöismál
Drottinn
blessi
fangelsið
Um daginn fór Kjell Forslund
úr fangelsi. Það er að segja, hann
átti að fara. Hann vildi bara ekki
fara.
I raun og veru er ekki unnt að
áfellast hann. Hann hafði lagleg-
an klefa í fangelsinu Södertálje í
Hága, og þar eru nýtízkuleg hús-
gögn og gluggatjöld en engir
rimlagluggar.
í Svíþjóð er húsnæðisskortur.
Kjeli hefur verið 29 ár ævi sinnar
í fangelsi og hann fékk hvergi
inni.
„Þar að auki finnst mér ég ekki
reiðubúinn til að halda út í
þjóðfélagið á nýjan leik,“ segir
hann. „Mér finnst ég ekki getað
ferðast með lestum, verzlað í
stórmörkuðum og borðað á veit-
ingastöðum."
Það náðist samkomulag. Kjell
fer út að vinna á hverjum degi og
kemur aftur í fangelsið á hverju
kvöldi. — Mér finnst ég vera
öruggur hérna, segir hann.
Mál þetta varpar ljósi á þau
vandamál sem geta verið samfara
frjálslegri refsilöggjöf. Föngunum
finnst þeir oft miklu öruggari
innan múranna en utan þeirra.
Karl Dagkshö fangavörður neit-
ar því að eitthvað sé athugavert
við fangelsin. „Það er alltaf erfitt
að endurhæfa eða aðlaga fólk, sem
dvalizt hefur langdvölum í fang-
elsum. Við höfum engin heimili,
sem við getum boðið fyrrverandi
föngum. Ég held að mál Kjell
Forslund sé angi af þjóðfélags-
vandamáli fremur en sérstöku
vandamáli varðandi fangelsi."
Sannleikurinn er hins vegar sá, að
fangahjálpin útvegar húsnæði
fyrir fyrrverandi fanga, sem eiga
erfitt með að fá inni, en Kjell
Forslund hafnaði slíkri þjónustu.
„Ef ég væri á eigin vegum, myndi
ég hafna fljótlega aftur í fang-
Hin frjálslega refsilöggjöf
Svíans dregur dilk á eftir sér.
elsi,“ sagði hann, og átti þá
vitanlega við, að þá yrði hann í
fangelsi allan sólarhringinn.
„Þetta er auðvitað alveg furðu-
legt, en eins og sakir standa, er ég
ekki undir frelsið búinn," sagði
hann. - CHRIS MOSEY
REYKINGAR
Röðin
komin
að
kven-
fólkinu
Julius B. Richmond,
landlæknir í Bandaríkjunum
hefur lýst yfir því, að sígar-
ettureykingar kvenna, sem
sumir hafa taliö tákn um
aukið sjálfstæöi þeirra, feli í
sér stórfellda hættu fyrir
heilsufar þeirra. Þá eigi
reykingakonur á hættu
fremur en aðrar konur að
ala lasburða börn.
Richmond hefur nýlega
lagt fram 420 blaðsíðna
skýrslu, sem nefnist Heilsu-
farslegar afleiðingar af
reykingum kvenna. Þar
segir, að fyrstu almennu
merkin um reykingasjúk-
dóma meöal kvenna séu nú
að koma fram.
Konur hneigðust almennt
síðar til þess að reykja
heldur en karlmenn eða allt
að því 25 árum síðar. Nú
eru að koma fram afleið-
ingar tóbaksreykinga á
meðal kvenna, sem byrjuðu
að reykja í síðari heims-
styrjöldinni, þ.e. dauðsföll
og ýmiss konar veikindi,
Dýrkeypt „sjálfstæöi“
sem rekja má beint til
reykinganna.
Opinberar upplýsingar,
sem safnað hefur veriö
saman um reykingar og
heilsufar sýna aö „fimmt-
ung krabbameinstilfella og
fjórðung dauðsfalla af völd-
um krabbameins á meðal
kvenna er ekki unnt að
tengja nokkrum öörum or-
sökum en tóbaksreyking-
um.“
Á næstu þremur árum er
gert ráð fyrir því að tíðni
dauðsfalla af völdum
lungnakrabba verði meiri
en tíðni dauðsfalla af völd-
um brjóstakrabba. „Ýmsir
aðrir sjúkdómar, sem rekja
má til reykinga, verða nú æ
algengari meöal kvenna,
svo sem lungnaþemba,
bronkítis og fleira“ segir
Richmond.
Patricia Harris ritari Heil-
brigðis, fræðslu og velferö-
armáladeildarinnar segir í
bréfi til Fulltrúadeildar
Bandaríkjaþings, að skýrsla
þessi sé ein hin uggvæn-
legasta, sem unnin hafi
verið.
„Hún leiðir berlega í Ijós,
að reykingakonur eiga yfir
höfði sér sömu hættur og
karlmenn sem reykja, þ.e.
lungnakrabba, hjartasjúk-
dóma, lungnasjúkdóma og
fleira. Þaö skelfilegasta er,
aö reykingar kvenna geta
skaöað fóstur í móðurlífi.
ANDOFSMENN
Ein refsingin
varpaóí
einangrun-
arklefa
og „gleymt"
Tekst
þeim
að
murka
lífið úr
„rokk-fanganum?“
Petr Cibulka átti aö sleppa úr fangelsi nýlega, en í staöinn veröur
hann aö eyöa ööru ári til viöbótar þar — ári, sem kann aö kosta
hann lífiö.
Upphaflegt afbrot Cibulka var aö „efna til æsinga", sem er brot á
tékknesku hegningarlögunum, meö því aö dreifa ritum um
mannréttindi og segulbandsspólum meö hljómlist rokk-hljómsveitar
sem bönnuö er í Tékkóslóvakíu.
Fyrir þetta hlaut hann tveggja ára fangelsisdóm. Næsti „glæpur“
hans var andstaöa viö fangelsiskerfi Tékkóslóvakíu.
Þaö virðist sem yfirvöldin hafi átt erfitt meö aö fyrirgefa Cibulka,
sem er 29 ára, fyrir aö sýna ekki iörun viö réttarhöldin. Af
sönnunargögnum sem fyrir liggja má ráða, aö ákveöiö hafi veriö frá
upphafi aö veita honum sérstaka ráöningu í fangelsinu.
Skömmu eftir aö hann byrjaði aö afplána dóm sinn í Bory
fangelsinu varð hann fyrir sífelldum árásum nokkurra samfanga
sinna. Þegar hann mótmælti þessu viö fangelsisyfirvöldin var honum
tvívegis kastaö í einangrunarklefa í kjallara fangelsisins. Þar varö
hann aö sofa á steingólfi og matarskammturinn var minnkaöur
verulega, venjulega hálfan mánuö í senn. Þessi meöferð dró mjög úr
honum mátt og var honum þá úthlutaö nýju starfi í verksmiðju
fangelsisins, starfi sem var mjög krefjandi og hann fékk ónógan
tíma til þjálfunar. Af þessum tveimur ástæöum gat hann ekki fyllt
erfiöan vinnukvóta sinn og af þeim sökum átti hann á hættu enn
frekari árásir sumra fanganna.
Samkvæmt upplýsingum meöfanga Cibulka þarf 5 vikna þjálfun
við þaö starf sem honum var úthlutað. Máttvana og böröum var
Cibulka ætluö ein vika til þjálfunar. Þessi sömu vitni segja, aö hin
hroöalega meöferö sem hann varö aö sæta hafi verið ákveöin af
fangelsisyfirvöldunum.
Arásirnar voru geröar fyrst og fremst af fjórum föngum, sem nutu
sérstakrar náöar fangelsisyfirvalda, en foringi þeirra var nauögari og
morðingi sem treyst var sem umsjónarmanni 150 samfanga. En
samkvæmt umsögnum fangelsisyfirvalda var þaö Cibulka sem
stööugt gaf átyllu til þessara árása, ef þær þá höföu nokkru sinni átt
sér staö.
Fangelsisstjórinn sagöi í svari sínu viö tilmælum móöur Cibulka
um vægð: — Ég verö aö benda á, að sonur yöar heldur stööugt
áfram aö brjóta viðteknar venjur og reglur fangelsisins og yöur ber,
jafnt í bréfum og heimsóknum yöar, aö reyna aö hafa jákvæö áhrif á
hegöun hans. í ööru bréfi, manuöi síöar, sagöi fangelsisstjórinn: —
Ég hef ekki fundið neitt dæmi þess, aö hann hafi oröiö fyrir
líkamsárás. Þaö er aöeins bábilja hans sjálfs, sem á sér enga stoö í
veruleikanum.
Þann 18. maí á síöasta ári fór Cibulka í hungurverkfall til aö leggja
áherzlu á kröfu sína um aö vera fluttur til á annan vinnustaö í
fangelsinu. í refsingarskyni fyrir þetta var honum á ný kastaö í
einangrunarklefa neöanjarðar og „gleymt".
Nokkrir samfangar hans fóru þá einnig í hungurverkfall og
kröföust þess, aö Ciþulka fengi nauösynlega læknismeöferö.
Hann var loks fluttur til Pankrac fangasjúkrahússins eftir 38 daga.
Þegar hann kom til Bory aftur þrem vikum síöar mæltu læknarnir
meö því aö hann yröi fluttur á annan vinnustaö af heilsufarsástæö-
um. En fangelsisyfirvöldin fóru ekki að þeim ráöum. Cibulka var á ný
refsað fyrir hungurverkfalliö strax og hann kom meö 30 daga dvöl í
einangrunarklefanum í nístandi kulda. Líkamsárásum var einnig
haldið áfram.
Cibulka svaraöi meö nýju hungurverkfalli og heilsa hans fór enn
versnandi.
Þann 30. janúar sl. var hann dreginn fyrir rétt á ný og dæmdur í 6
mánaöa fangelsi til viöbótar, í stranga meðferö, fyrir tilraun til aö
hindra fullnægingu á fyrri dómi. Þessum dómi var áfrýjaö af
saksóknaranum og leiddi þaö til þess aö 12. marz sl. var
viöbótarfangelsisdómurinn lengdur í eitt ár.
Samkvæmt nýjustu upplýsingum frá Tékkóslóvakíu eru þeir á ný
teknir upp viö fyrri iöju aö misþyrma Cibulka og er hann í bráöri
lífshættu. — IVAN HARTEL