Morgunblaðið - 12.07.1980, Page 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 12. JÚLÍ1980
Grímur S. Norðdahl:
Brautryðjanda-
starfið á Laxalóni
„Mikið sá vann er vonarísinn
braut,“ orti Bólu-Hjálmar.
Regnbogasilungurinn
til landsins
Mikið vatn er runnið til sjávar
síðan sumarið 1951. Þá vann ég við
byggingu fyrsta klakhússins á
Laxalóni. Um haustið voru regn-
bogasilungshrogn sett í kerin og
danskur maður, Jóti, Nils að
nafni, tók við gæslu þeirra. Við
höfðum með okkur nesti til dags-
ins og í matar- og kaffitímum
gafst gott tóm til að spjalla
saman. Hann sagði mér frá strák,
fátækum og fáráðum, að talið var.
Hann var svo vitlaus að festa kaup
á landskika, litlum og illræktan-
legum að dómi ráðsettra og fram-
sýnna manna.
Þar hóf hann ræktun regnboga-
silungs og vegnaði svo vel að nú er
hann margfaldur milljóneri.
Nils sagði mér einnig frá svað-
ilförum jóskra fiskiræktarmanna,
þegar þeir fylgdu fiskisendingum
fluttum í vatnsfylltum járnbraut-
arvögnum suður til Sviss í hildar-
leik heimsstyrjaldarinnar.
Glöggt er gests augað. Nils sá
hér ótakmarkaða möguleika fiski-
ræktar. Allt þetta ferska vatn.
Allt þetta heita vatn og allt þetta
víðlendi.
Framhald þessara mála var allt
annað og ömurlegra en vonir stóðu
til á haustdögum 1951. Enn er
regnbogasilungurinn einangraður
vegna gruns um hættulega sjúk-
dóma, grunur á grun ofan, allt frá
1951-1980.
Fyrst vegna sjálfsagðra örygg-
isráðstafana gagnvart innfluttri
tegund. Síðan, þrátt fyrir ítarlega
rannsókn, sem leiddi í ljós, að þar
væri ekkert smit að finna, sbr.
málskjöl í málaferlum, sem stóðu
yfir frá 2/6 1967 til 22/1 1974.
Aðalráðunautar landbúnaðar-
Skúli á Laxalóni við eldisstöð sína
ráðuneytisins munu hafa verið
yfirdýralæknir og veiðimálastjóri.
Ég þoli vel skammir og ætla að
voga mér að beina vasaljósi að
vinnubrögðum þessara herra
gagnvart brautryðjandanum á
Laxalóni. Það væri sprenghlægi-
legt, ef málið væri ekki í eðli sínu
grafalvarlegt, þegar yfirdýra-
læknir íslenska ríkisins seilist
austur á Skeið til að fá umsögn
um regnbogasilunginn.
Umsögn, sem hefir álíka vís-
indalegt gildi og upplýsingarnar,
sem kattarkarlinn gaf Bakka-
bræðrum, er send landbúnaðar-
ráðuneytinu. Það er vita vonlaust,
að reyna að halda íslendingum í
einhverri hindurvitnatrú á seinni-
hluta 20. aldar um fiskistofn, sem
ræktaður hefur verið með ágætum
árangri síðan fyrir aldamót, í ekki
fjarlægara landi en Danmörku,
jafnvel þótt trúin sé frá embættis-
mönnum ættuð.
Svona vinnubrögð kallaði Speg-
illinn, meðan hann var og hét,
„tarfsleg, á dönsku tarvelig". Dan-
mörk er ekki fjarlægt land, þaðan
má fá góðar upplýsingar um þetta
mál og eru þegar fyrir hendi. Ég
álít það afglöp af yfirdýralækni að
seilast austur á Skeið til að
styrkja biologiska þekkingu sína í
stað þess að leita réttra upplýs-
inga hjá fiskiræktar- og vísinda-
mönnum í grannlöndum okkar.
Hvar stæðum við?
Hvar stæðum við í skógrækt-
armálum, ef ekki nyti við inn-
fluttra trjátegunda af norðlægum
slóðum?
Hvar stæðum við í ræktunar-
málum allt frá túnrækt til gróður-
húsa ef ekki nyti við tegunda af
erlendum uppruna?
Hvar stöndum við í fiskirækt-
armálum? — Langt að baki öðrum
norðlægum þjóðum. Þrátt fyrir
starf Veiðimálastofnunarinnar.
Eða vegna afskipta hennar?
Frá aöalfundum
Landssambands
veiðifélaga
Á aðaifundi Landssambands
veiðifélaga í Bændahöilinni 1978
flutti formaður Stéttarsambands
bænda ávarp til fundarins. Meðal
annars minntist hann á ýmsa
erfiðleika bændastéttarinnar svo
sem ýmsan áróður andstæðan
hagsmunum þeirra, sölutregðu
landbúnaðarafurða á erlendum
mörkuðum o.fl.
Hinsvegar vildi hann trúa því,
að fiskirækt í ám og vötnum ætti
mikla framtíðarmöguleika og
lagði áherslu á að hér væri um
eina grein landbúnaðarfram-
leiðslu að ræða. Þessa búgrein
þyrfti að stórefla og væri hér
verkefni, sem Byggðasjóður ætti
að liðsinna með hagstæðum lán-
veitingum.
Á aðalfundinum á Hvanneyri
1979 greindi Árni Jónasson frá
starfi nefndar, sem hann sat í og
hafði það hlutverk að kanna fram-
tíðarmöguleika á eldi regnbogasil-
ungs, að gefnu og vel kunnu
tilefni. Niðurstaða nefndarinnar
var sú, að góðir möguleikar væru á
sölu regnbogasilungshrogna til út-
landa.
Þá var tekin til umræðu tillaga,
sem Grímur s. Norðdahl flutti og
hljóðaði svo: „Aðalfundur Lands-
sambands veiðifélaga að Hvann-
eyri 11. og 12. júní 1979 mælir með
því, að regnbogasilungurinn verði
varðveittur á grundvelli tillagna
nefndar sem landbúnaðarráðherra
skipaði 23. mars sl.“ Árni Jónas-
son, Jakob Hafstein og Ingimar
Jóhannsson áttu sæti í nefndinni.
Álit allsherjarnefndar var svo-
hljóðandi: „Nefndin telur sig ekki
hafa þá þekkingu á málinu að hún
geti tekið afstöðu til þess, og
leggur því til að málinu sé vísað
frá.“ Um tillöguna og afstöðu
nefndarinnar tóku fjölmargir til
máls. Stefán Skaftason lagði fram
svohljóðandi tillögu: „Tillaga um
að frávísandi tillögunni verði vís-
að frá og tillaga Gríms Norðdahl
komi til atkvæðagreiðslu óbreytt
eins og hún var borin fram í
upphafi." Þessi tillaga Stefáns var
samþykkt með 23 atkv. gegn 5 og
var tillaga Gríms því borin upp.
Hún var samþykkt með 23 atkv.
gegn 3.
Á Egilsstaðafundinum í ár bár-
um við Þorlákur Kolbeinsson fram
eftirfarandi tillögu: „Aðalfundur
Landssambands veiðifélaga 1980
að Egilsstöðum 12.—13. júní, bein-
ir þeim tilmælum til landbúnað-
arráðherra, að hann hlutist til um
að ræktun regnbogasilungs geti
orðið ein af aukabúgreinum
bænda.
Þetta mál þolir enga bið, núver-
andi eigandi stofnsins er kominn
vel yfir sjötugt, og þreyttur á
nærri þrjátíu ára stríði."
Þá fékk veiðimálastjóri orðið, og
ekki var lýsingin fögur á braut-
ryðjandastarfinu á Laxalóni,
hvorki fiskstofni né forstjóra.
Þá bar fundarstjóri fram kurt-
eisleg tilmæli um, að menn gættu
þess, að sveigja ekki að fjarstödd-
um mönnum. Að svo mæltu bað
Vigfús á Laxamýri um orðið og
lagði til, að málinu yrði vísað frá,
þar sem það snerist upp í árásir á
fjarstaddan mann, sem enga
möguleika ætti til að standa fyrir
máli sínu. Tillagan var samþykkt
með þorra atkvæða. Fyrir þessa
afstöðu er ég honum þakklátur,
því ekki veit ég hve margar ræður
þessarar tegundar staðurinn
þyldi, að ekki færi fyrir honum
eins og kirkjunni í Hruna. Annað
betra átti það elskulega fólk skilið,
sem tók á móti okkur austur á
Héraði en að við aðkomumenn
stæðum að slíku óhappaverki.
Það á ekki að skemmta skratt-
anum, sagði hún Vigdís amma
mín. Allir fundarmenn vita, að
tillaga okkar Þorláks Kolbeins-
sonar átti vísan framgang á fund-
inum, ef hún hefði fengið venju-
lega fundarmeðferð án íhlutunar
embættismanns, sem skorti hátt-
vísi til að halda sig utan við
afgreiðslu mála, sem rétt kjörnir
fulltrúar áttu um að fjalla.
Ekki má brjóta
stoðir atvinnulíísins
Nú er þröngt um markað fyrir
margar landbúnaðarvörur og mik-
ið talað um aukabúgreinar. Árni
Jónasson upplýsti mig um, að nú
lægju fyrir pantanir á regnboga-
silungshrognum fyrir 250 milljón-
ir kr. en varan er ekki til í landinu.
Veiðimálastjóri upplýsti allsherj-
arnefndina á Egilsstöðum um að
það væri enginn grundvöllur fyrir
regnbogasilungsrækt á Islandi.
Svona er hann framsýnn og alvit-
ur, blessaður. Áður var það
ímyndaður ótti við kýlapest, sem
hafður var að yfirvarpi einangr-
unarinnar.
Mig minnir, að ég hafi lokið
máli mínu á Égilsstaðafundinum
með að segja að fullorðnir menn
gætu ekki hagað sér eins og
stelpan, sem stappaði fætinum
fyrir framan kennara sinn og
sagði: Víst er Ástralía á Balkan-
skaganum.
Það er ekki hægt að stappa
fótum gegn þeirri staðreynd, að
þrátt fyrir klakaþil grunsemda og
getsaka, þá hefir aldrei nein
sýking fundist í regnbogasilungn-
um á Laxalóni, og hann er einn
heilbrigðasti stofn sinnar tegund-
ar í Evrópu.
Úlfarsfelli 17. júní 1980,

Bubbi Morthens — (Iðunn 010) 1980
Flytjendur:
Bubhi Morthens: Söngur, gítar og
munnharpa/ Sigurður Árnason:
Bassagitar/ Kristján Óskarsson:
Hljómborð/ Guðmundur Ingólfsson
Píanó og ásláttur/ Guðmundur
Steingrimsson: Trommur/ Sigurð-
ur: Altó sax/ Sigurgeir: Gitar/
Beggi: Gítar/ Mikki: Gítar/ Danny:
Gítar/ Gústi: Trommur/ Jónas:
Trommur/ Rúnar: Bassi/ Maggi:
Trommur.
Upptökumaður: Sigurður Árnason
Hljóðrituð i Tóntækni.
— O —
„Isbjarnarblúsinn" kom út fyrir
um það bil mánuði með þó nokkru
fjaðrafoki. Enda höfðu Bubbi Morth-
; ens og hljómsveit hans Utangarðs-
menn notið ómældrar athygli fyrir
P hljómleika sína um þrem mánuðum
áður.
Tónlistin á „ísbjarnarblús" er þó
1' engan veginn dæmigerð fyrir tónlist
Utangarðsmanna, þó sum laganna
|f beri þó keim af henni. Tónlistin á
jt plötunni er engan veginn „ný tón-
* list“, enda á fárra færi að gera slíkt.
■ Áhrifa gætir úr ýmsum áttum og
■ ■ • ..- •• ■ ■ . • ■ ■ /
mörg áhrifanna eru innlend, sem
verður að teljast nokkuð sérstakt. Á
plötunni bregður fyrir Bob Dylan
áhrifum við hliðina á Stuðmanna-
áhrifum, Megasaráhrifum, og jafn-
vel Mannakornsáhrifum. Bubbi mun
vera úr hópi hins ört stækkandi hóps
farandverkamanna, en að sögn hefur
hann unnið í verstöðvum undanfarin
sjö ár, eða allt frá því hann var 15
ára gamall. Það er því sjálfgefið að
textar og andi sé nokkuð annar en
textar manna sem hafa ýmist setið á
skrifstofum eða unnið í tónlistinni
undanfarin 10—20 ár.
Grófur orðaforði og ákafur og
sterkur söngur Bubba Morthens eru
einkenni þessarar plötu.
Umfjöllunarefnið er blandað, lífið
í verbúðinni, og á sjónum, ruddalegt
líferni, fyrirlitning á „gervilíferni"
annarra, svo nokkuð sé nefnt.
Hljóðfæraleikurinn er ekki sá
vandaðasti sem heyrst hefur á ís-
lenskri plötu, enda hefði það líka
dregið úr krafti plötunnar. Flutning-
urinn er þó í fullu samræmi við
viðfangsefnið og útsetningar sem
eru einfaldar eiga yfirleitt vel við