Morgunblaðið - 24.08.1980, Side 4

36
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 24. ÁGÚST 1980
Þegar kemur fram í Norðurdalinn versnar vegurinn
stórlega og dekraðir kaupstaðabúar myndu nú varla
kalla þetta meira en ruðninga. Erindið er aö heimsækja
bóndann á Kleif, Þorfinn Sigmundsson. Hann hefur búið
þar ásamt ráöskönu sinni síöustu tuttugu ár, Jóhönnu
Þorsteinsdóttur og hjá þeim eru og nokkrir unglingar í
sveit. Þorfinnur hefur lengst ævi sinnar búið á Kleif og
ekki farið í burtu nema
langdvalar.
— Þiö hafiö komist eftir hraö-
brautinni, segir hann og hlær
mikiö, þegar Ladan kemur blás-
andi í hlað. Ég veiti því athygli aö
hann er hláturmildur meö afbrigö-
um og iöar af lífsfjöri, auk þess
segist hann vera hraölyginn maöur
og hafi alltaf veriö.
— Góöa besta, segir hann,
þegar ég sþyr hann aö því hvort
hann sé ekki farinn aö þreytast á
búskapnum. — Ég ætla að búa í
þrjátíu ár enn. Sveitungarnir segja
aö ég sé oröinn svo seigur, aö þeir
í kaupfélaginu fengjust ekki einu
sinni til aö taka mig upp í skuld. En
hvort ég hafi samiö viö Drottinn
um þessi þrjátíu ár? O, nei, hann
er vís aö samþykkja þaö. Mér þykir
verst aö þeir vildu mig ekki í
göngur í fyrra, héldu víst aö ég
myndi drepast. En ég hef nú farið
129 sinnum í göngur, ég verö aö fá
r
tilneyddur, og aldrei til
komu vélarnar. Nei, ég hef aldrei
veriö góöur bóndi, en ég hef alltaf
haft gaman aö búskap. Fyrst
bjuggum viö hérna meö foreldrum
okkar og svo bjó ég lengi einn með
móður minni. Hún dó 1942 og eftir
þaö var lengi hjá mér gömul kona,
sem hugsaði um inniverkin. Þaö
hefur alltaf bjargaö mér hvaö ég
hef haft góöa krakka á sumrln. Og
sömu krakkarnir ár eftir ár og
halda viö mig tryggö. Nú kemst ég
upp meö aö gera lítiö. Ég sit bara
og stjórna þeim og segist vera
oröinn svo gamall (hlær tröllslega).
Og þau snúast þetta og standa sig
vel. En ég gríp auövitaö í verk, ég
slæ alltaf meö orfi og Ijá bakkana
hérna fyrir neöan. Nei, ég hef
aldrei haft stórt bú, eins og ég
sagöi býöur jöröin ekki upp á þaö.
Þegar ég tók viö búinu aö fööur
mínum látnum voru hér um 35
Þorfinnur á Kloif
1966, jeppa, sem ég keyri út um
allt og hef gaman af. Og sjónvarp-
iö. Þaö beið ég nú ekki meö aö fá
mér. Ég hef Ifka alltaf haft gaman
af tónlist. Og átti gamlan fón,
svona eins og þeir gerðust þá. Ég
á enn fullt af plötum meö fallegum
lögum. Ég hef stundum veriö aö
hugsa um aö fá mér almennilegar
græjur. En ég hef nú nógan tíma til
þess — með þrjátíu árin eftir (hlær
og skellir sér á lær).
— Jú, þaö hafa oröiö svo miklar
breytingar á högum og hugarfari
aö viö þurfum ekkert aö vera aö
fara út í þaö. Ég geri nú ekki miklar
kröfur til lífsins. Ég er þannig og
hef alltaf veriö aö ég er ánægöur,
ef ég veit ég á til næsta dags. En
víst man ég tímana tvenna og oft
voru glaöar og góöar stundir sem
maöur átti, þótt tilefniö virtist ekki
alltaf stórt. Eg man líka fjarska vel
eftir því þegar Gunnar skáld kom í
dalinn. Þaö var gott aö koma á
Skriðuklaustur þá, ekki síöur en
nú. Við gerðum okkur vonir um aö
hann myndi ílendast hér. Þaö er
gott hverri sveit aö hafa þar vel
gefiö fólk og menntaö til aö blanda
geöi viö sveitungana. Hingaö aö
Kleif er fátítt aö fólk komi, en mér
þykir gaman aö fá gesti. Heldur
Jg heí alltaf komið mér vel við stúlkur - fram að
fermingaraldri - eftir það líta þær ekki við mér“
aö minnsta kosti einar enn.
Kannski ég leiki á þá og fari fram á
undan hinum gangnamönnunum,
þeir færu varla aö snúa mér viö. En
ég hef ekki legiö lasinn síöan innan
viö fermingu, þaö hefur enginn
sjúkdómur treyst sér í mig.
Jóhanna ráöskona Þorfinns ber
fram kleinur og fleira bakkelsi. Hún
kom hingaö fyrir tuttugu árum
ráðskona, en haföi áöur veriö fyrir
sunnan, stúlka í húsum, og viö
fleiri störf á yngri árunum. En
blaöaviötöl vill hún ekki. — Ég er
bara óbreytt almúgakona. Ekkert
um mig aö segja.
Jóhanna hefur gaman af tónlist
og hún á sér gamalt orgel og spilar
á þaö hverja stund sem hún getur.
Svo finnst henni gaman aö lesa. —
Ég les aöallega ástarsögur, segir
hún, og bætir viö, „maöur veröur
aö lesa þaö sem maöur lifir ekki
... þaö komu hérna menn um
daginn og voru aö selja biblíur.
Biblíur! Ég sagöi þeim aö heföu
þeir veriö meö ástarsögur, heföi ég
kannski keypt af jjeim. En biblíu!
Svo hnykkir hún til höföinu, sest
beitti maöur fyrir hestum, siöan
kindur, 2 kýr og sex hestar. Viö
höfum alltaf haft kýr til aö hafa
mjólk til heimilisins — jafnvel núna
eftir aö hraöbrautin hingaö var
lögö (hlær enn hærra). Sl. vetur
haföi ég 118 kindur á fóörum,
venjulega hafa þær veriö 140—
150, en mest kannski um 200. Einu
sinni varö ég fyrir töluverðu fjár-
tjóni. En annars hef ég oftast veriö
heppinn. En þaö gekk í skyndibyl
eitt voriö og féö forkjulaöist, vesl-
aöist upp og drapst. Þá missti ég
70 kindur af 200. Maður fann
nokkuö lengi fyrir því. Þetta var
haröindavoriö 1951. Þá kom ekki
hláka fyrr en 17. júní. Já, þaö var
Ijótt í Noröurdal þá. En samt varö
ekki eins mikið kal og núna. Ég
held ég muni varla eftir jafn miklu
kali. Þaö eru þessar sáösléttur,
sem eru svo viökvæmar fyrir
kalinu.
Ég spyr Þorfinn um hvernig
félagslíf í sveitinni hafi veriö þegar
hann var yngri.
— Þaö var töluveröur samgang-
ur milli bæjanna hér. Þaö var
meöan fólk haföi tfma til aö vera
til. Nú er varla tími til nokkurs
hlutar. Þaö var alltaf ball á sumar-
daginn fyrsta, sem Kaupfélagiö
stóö fyrir. Jú, ég fór á þessi böll.
Og hoppaöi svona fram og aftur
um gólfiö — aö minnsta kosti
þegar ég var oröinn kenndur
(drepur titlinga og hlær). Svo voru
skógarsamkomurnar á Hallorms-
stað, þar var ýmislegt til skemmt-
unar, reiptog og ræöuhöld. Svo
lögðust þær samkomur af.
Kannski þær hafi þótt sukksamar
... ég man þaö ekki. Svo fóru
menn oft milli bæja á vetrin og
spiluöu, vist aöallega en allt ofan í
hund og lönguvitleysu ... sumir
spiluöu meira aö segja lomber. Og
þaö var setiö viö heilu næturnar.
Nei, gift mig! Þaö hefur aldrei
komiö til tals, segir hann aöspurö-
ur og hlær mikinn. — Þaö er nú
svoleiöis aö ég hef alltaf komiö
mér vel viö stúlkur svona framund-
ir fermingaraldurinn, en þá er þaö
líka búiö. Líta ekki viö mér eftir
þaö. Ja, ég segi ekki aö ég hafi
ekki krækt í eina og eina á
böllunum í gamla daga, en þaö var
nú bara tjaldaö til einnar nætur...
—Ég hef alltaf veriö hrifinn af
öllum tækniframförum. En hrædd-
ur er ég um aö maöur heföi ekki
trúaö því, hversu mjög búskapar-
hættir og lifnaöarstællinn myndi
breytast, ef einhver heföi sagt
manni tvítugum, hvaö þessu
fleygöi fram á nokkrum áratugum.
Ég fékk mér útvarp eins fljótt og
ég gat, og ég smíðaöi dýnamó til
Ijósa árið 1940, hann var nú ekki
merkileg smíö en dugöi vel og ekki
rafmagn komiö á marga bæi í
Fljótsdal þá. Svo fékk ég mér
Farmal 1951. Dúnþýöur eins og
gæðingur og ég fór á honum um
allt, meira aö segja niöur á firöi.
Sótti allar vörur á honum, en varö
stundum aö bera þær upp klifið.
En hann stóö sig vel og þessi vél
sem ég á núna er ekki mikils viröi
móts viö þann gamla. En svo varö
hann bráökvaddur. Viö því var
ekkert aö gera. Ég fékk mér bíl
melra þó um mannaferöir eftir aö
hraöbrautin var lögö hingaö (hlær).
En ég man ekki til aö öll þau ár
sem ég hef búiö hér, aö þingmaöur
úr kjördæminu hafi gert sér þaö
ómak aö líta hér inn — þó held ég
Tómas hafi nú farið hér um hlaöiö
á leiö á Snæfell. En ekki kom hann
inn.
— Mér finnst aldrei dauflegt
hér. Maður er með sjónvarpiö. Og
ég les mikiö. Helst ástarsögur. En
reynöar allt sem ég næ í. Þjóöleg-
an fróöleik og ævisögur. Ég má
ekki fara í bókaverslanir, þær eru
tómar á eftir. Ég held ég hafi ekki
fyrr en í gær fariö bókarlaus út úr
bókabúö, þaö var bara af því ég
var á hraöferö. Ég les sem sagt allt
nema um pólitík. Þaö er leiöinleg
lesning og allt sem því fylgir. Ég
hef aldrei haft gaman af aö velta
fyrir mér pólitík og hef aldrei veriö
sinnaöur fyrir hana. En ég fylgdi nú
Páli Zóp. á árum áöur samt. Eg hef
verið kallaöur framsóknarmaður af
sumum. Þaö má kannski segja
það. En góöa legðu nú frá þér
blaöiö og bragöaöu á bakkelsinu
hennar nöfnu þinnar. Ég er búinn
aö Ijúga nóg í dag.
Kvöldheimsókn til Þorfinns í Kleif
viö orgeliö og spilar „Blátt lítiö
blóm eitt er.“
Þorfinnur kveöst vera fæddur
aö Hátúni í Skriödal en aö Kleif
kom hann 3ja ára. — Síöan hef ég
svo sem ekkert fariö héöan nema
ég var tíu vikur í skóla í Víðivalla-
gerði og stöku sinnum hef ég
brugðiö mér í burtu. En aldrei lengi
í einu. Viö vorum þrjú systkinin.
Bróöir minn var rúmliggjandi alla
ævi, fékk heilahimnubólgu árs-
gamall og náöi sér aldrei. Þegar ég
var aö alast upp var auövitaö
torfbær hér. Svo var húsið sem nú
stendur byggt í kringum 1941. Og
bætt viö þaö um tíJFárum síöar.
Aöalefniö í nýrri hlutanum er
asbest. Ljóta andskotans efniö
þetta asbest. Þegar rignir veröur
þaö haugblautt. Þetta er grautfúiö
drasl. Þaö er ég viss um aö
skrattinn hefur skemmt sér viö aö
búa til asbest í frístundum sínum.
— Þaö hefur svo sem aldrei
veriö mikill búskapur hérna. Jörðin
er erfið og ekkert fariö aö rækta
aö ráöi fyrr en upp úr 1930. Þá
notaöi ég fyrst spaöa, en síöan
kom til plógur og herfi og fyrst
Blm. meö Jóhönnu Þorsteinsdóttur og Arnfríði á Skriöuklaustri.
Á flakki um Fljótsdalinn/Texti Jóhanna Kristjónsdóttir/Myndir Þór Þorbergsson