Morgunblaðið - 21.02.1981, Page 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 21. FEBRÚAR 1981
JMtargtnililftfrtfe
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fróttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar:
Aöalstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033.
Áskriftargjald 70 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 4 kr. eintakiö.
Verðskyn
og verðkynning
Verðlagsstofnun hyggst beita sér fyrir verðkynningu í einstökum
vöruflokkum til að efla verðskyn almennings. Þetta er af hinu
góða, eykur samkeppni, sem er raunhæfasta trygging almennings
fyrir sanngjörnu og hagstæðu vöruverði. Hinsvegar verður að standa
að slíkri verðkynningu með þeim hætti að neytendur geti fyllilega
treyst því upplýsingastreymi, sem frá stofnuninni kemur, ella hefur
það ekkert gildi. Upplýsingar verður einnig að byggja á bláköldum
staðreyndum gagnvart viðkomandi fyrirtækjum, sem dreifa nauð-
synjum til almennings, því tilgangurinn er hlutlaus þjónusta við fólk,
ekki að valda fyrirtækjum skaða að ósekju.
í Morgunblaðinu síðastliðinn fimmtudag birtir Verðlagsstofnun
leiðréttingu við verðkynningu, sem hún hafði komið á framfæri við
almenning, varðandi þjónustu tiltekinna fyrirtækja. Þar er lýst
hvimleiðum mistökum sem áttu sér stað þegar ýtt var úr vör með
annars þarfa þjónustu stofnunarinnar. Mistökum, sem geta komið
illa við viðkomandi fyrirtæki, og eru ekki traustvekjandi gagnvart
almenningi. Gera verður þá kröfu til stofnunarinnar að þessi mistök
verði víti til varnaðar. Verðskyn hins almenna neytanda skiptir svo
miklu máli, þ.e. sú viðleitni að vekja það og styrkja, að tilganginum
má ekki tefla í tvísýnu með ónákvæmni í vinnubrögðum.
Það er svo Verðlagsstofnun hinsvegar til lofs að hún viðurkennir og
leiðréttir mistök sín. Það er ekki daglegt brauð þegar opinberar
stofnanir eiga í hlut, stofnanir, sem eiga að vera þjónar almennings í
daglegu lífi, en hafa of oft tilhneigingu til að setja sig í húsbóndasæti
yfir þeim, sem reiða fram kaupið og kostnaðinn, fólki og fyrirtækjum
í landinu.
Það ber að fagna því að haffiar eru verðkannanir, í samræmi við lög
um verðlag, samkeppnishömlur og óréttmæta viðskiptahætti frá 1978,
í því skyni að efla verðskyn almennings. Heilbrigð verzlunarsam-
keppni og þroskað verðskyn hefur hvarvetna reynzt bezta verðlagseft-
irlitið. Þar sem slíkir viðskiptahættir ríkja er miklu meiri stöðugleiki
í verðþróun en hér á landi þar sem saman hafa farið verðlagshöft og
verðbólga, engum til góðs en öllum til tjóns. Það er tímabært að draga
rétta lærdóma af reynslunni í þessum efnum, bæði hérlendis og
erlendis.
Bræðrabyltan
Það er kunnara en frá þurfi að segja að Ragnar Arnalds,
fjármálaráðherra, er hönnuður þeirra málalykta varðandi kaup
á svokölluðum Þórshafnartogara, sem ríkisstjórnin heimilaði raunar
á fundi sínum 1. ágúst sl., og fólust í því að Framkvæmdastofnun
lánaði 10% kostnaðarverðs, í stað þess að áður var talað um 20%, en
10% kæmu af sérstakri fjárveitingu tii stofnunarinnar, sem
ríkisstjórnin útvegaði og ábyrgðist. Þann veg var ríkisábyrgð fyrir
kaupunum hækkuð úr 80% í 90%.
Það hefur vakið verðskuldaða athygli að Hjörleifur Guttormsson,
iðnaðarráðherra, hefur gefið sért tíma frá skjalaröðun í ráðuneyti tií
að raðast harkalega á þennan pólitíska skúlptúr flokksbróður síns,
fjármálaráðherrans, og sjávarútvegsráðherrans, Steingríms Her-
mannssonar. Hefur Hjörleifur valið þessari samsmíð Ragnars og
Steingríms hin háðulegustu orð. „Það þarf að læra af þessum
mistökum", segir hann, „og það er fleiri en einn og fleiri en tveir sem
þurfa þess með“. Það éru sum sé fleiri en „þessir tveir" sem
iðnaðarráðherra ætlar að taka á sitt álkné og kenna lexíuna. „Ég tel
þetta mál ekki afgreitt", sagði hann ennfremur, en fjármálaráðherra
hafði látið sterklega að því liggja í þingræðu að svo væri — „og þar
þarf að endurmeta það“, bætti hann við.
Þegar gengið er á iðnaðarráðherra um efnisatriði andstöðu hans
við þessi umdeildu kaup fer hann fljótt yfir sögu en endar á þeim
hættuboða, sem virðist mergurinn máls hans, „að mikil hætta sé á
öðrum bakreikningum“, eins og hann orðar það. Og ekki stendur á
skýringu á hvað ráðherrann eigi við með orðinu „bakreikningur".
Önnur byggðalög, og ráðherrann nafngreinir sérstaklega Djúpavog,
munu fylgja í kjölfarið. Það þarf sum sé að „endurmeta“ málið, ella
fylgir Djúpavogur í kjölfarið. Og Djúpivogur er í kjördæmi
ráðherrans. Og þá verður enginn flóafriður til skjalaröðunar. Dugar
jafvel ekki að setja starfshóp í málið.
Hér skal ekki lagður dómur á þá bændaglímu sem hafinn er milli
fjármálaráðherra og iðnaðarráðherra Alþýðubandlagsins, heldur
ekki glímubrögðin, þó allan frískleika skorti í þau. Hitt kæmi ekki á
óvart, eðli málsins samkvæmt, að lyktirnar yrðu bræðrabylta.
„Þrátt fyrir allar bre;
er Fiskifélagið öflugr
un, en það hefur áðui
Stjórn Fiskifélagsins og heiðursgestir á fundinum í Höfn í gær. Vinstra m<
Asgeirsson, Hilmar Bjarnason, Tómas Þorvaldsson, Marias Þ. Guðmundson, Þ
Elísson er í ræðustóli. Hægra megin eru: Guðmundur Karlsson, Andrés Finnl
Isfeld Eyjólfsson, Ingólfur Arnarson og Lúðvik Kristjánsson.
HÁTÍÐAFUNDUR var hald-
inn í stjórn Fiskifélags ís-
lands í gær í tilefni af 70 ára
afmæli félagsins, en það var
stofnað 21. febrúar árið 1911.
Á fundinum voru þeir Davíð
ólafsson, seðlabankastjóri og
fyrrum fiskimálastjórai, og
Lúðvík Kristjánsson, rithöf-
undur og fyrrum ritstjóri
Ægis, útnefndir heiðursfélag-
ar Fiskifélags Islands, „fyrir
mikilvæg störf í þágu félags-
ins og íslenzks sjvarútvegs“.
Að lokinni ræðu Más Elís-
sonar, fiskimálstjóra, tóku
þeir Davíð og Lúðvík til máls
og þökkuðu þann heiður, sem
Fiskifélagið hafði sýnt þeim.
Ingólfur Arnarson afhenti
Fiskifélaginu vandaðan
ræðustól fyrir hönd Fiski-
deildarinnar i Reykjavík,
Hafnarfirði og nágrenni, Jón
Páll Halldórsson afhenti fé-
laginu fundarhamar, silfur-
sleginn úr búrhvalstönn, frá
deildum Fiskiféiagsins á
Vestf jörðum, og Helgi Laxdal
afhenti fyrir hönd starfsfólks
Fiskifélagsins myndir af öll-
um fyrrverandi forsetum
Fiskifélags Islands, þeim
Hannesi Hafliðasyni, Matthí-
asi Þórðarsyni, Jóni Berg-
sveinssyni, Kristjáni Bergs-
syni og Davíð ólafssyni. Þá
bárust Fiskifélaginu árnað-
aróskir úr ýmsum áttum í
tilefni þessa áfanga í sögu
félagsins.
I ræðu sinni rakti Már
Elísson tildrög að stofnun
Fiskifélagsins og störf þess í
stórum dráttum síðstliðin 70
ár. í lok ræðu sinnar sagði
Már m.a.:
„Félagið hefur frá upphafi gegnt
því hlutverki að vera Alþingi og
ríkisstórn til ráðgjafar um hags-
munamál sjávarútvegsins og hefur
tekizt á hendur fyrir hönd ríkis-
stjórnar og Alþingis, framkvæmd
margra þeirra mála, er til framfara
hafa horft fyrir þennan atvinnuveg
eins og að ofan greinir.
Auk þess hefur félagið haft með
höndum fjölda sjálfstæðra verk-
efna, sem Fiskiþing hefur tekið
ákvörðun um, og framkvæmanleg
hafa reynzt, m.a. vegna þess stuðn-
ings, er ríkisvaldið hefur veitt því
hverju sinni.
Það hefur mikla og ótvíræða kosti
í för með sér, hversu starfsumgerð
félagsins er rúm og sveigjanleg,
þannig að jafnan hefur reynzt
auðvelt að fella ný viðfangsefni inn
í starfsemina og breyta þeim, er
fyrir voru, eftir kröfum tímans.
Þetta má m.a. þakka ágætri sam-
vinnu og gagnkvæmum trúnaði við
sjávarútveginn, góðu starfsliði og
trúnaðarmönnum í hverri verstöð,
svo og trausti ríkisstjórnar og
Alþingis á því að störfin séu vel og
dyggilega af höndum leyst.
Nú hefur margt breytzt á þessum
70 árum. Þjóðfélagið er orðið marg-
brotnara, ríkisvaldið hefur eflzt, svo
hafa og ýmis hagsmunasamtök inn-
an sjávarútvegsins. Kröfur hafa
aukizt um þjónustu og aðstoð á
ymsum sviðum. Á þessum tíma
hefur og margt breytzt í starfsemi
Fiskifélagsins. Margir málaflokkar,
sem það hefur haft bein afskipti af,
hafa flutzt til annarra stofnana eða
hagsmunasamtaka. Slíkar breyt-
ingar hljóta að gerast. Sumar voru
eðlilegar — aðrar þeirra orka tví-
mælis. til að bregðast við þessum
breytingum og þróun, hafa lög og
starfsreglur félagsins alloft verið
endurskoðuð. Við lagabreytingu
1973 gerðust helztu samtök sjó-
manna, útvegsmanna, svo og sölu-
samtök aðilar að Fiskifélaginu. Hef-
ur þetta án efa orðið félaginu til
eflingar.
Fiskifélagið er því þrátt fyrir
allar breytingar öflugri stofnun nú,
en það hefur áður verið. Það er
vettvangur, þar sem þýðingarmikil
hagsmunamál og vandamál at-
vinnuvegarins sem heildar, eru
rædd og tillögur gerðar til úrbóta,
þar sem það á við.
í upphafi sótti Fiskifélagið, eins
og einnig Búnaðarfélagið, fyrir-
myndir til Norðurlanda, þar sem
áþekkar stofnanir starfa enn þann
dag í dag, t.d. í Noregi og Svíþjóð.
Eins og gefur að skilja hafa þessar
stofnanir þróast á nokkuð mismun-
andi vegu, m.a. oft á tíðum sökum
ólíkra þarfa og staðhátta.
Ég sagði áðan, að flóknari stjórn-
sýsla, sem fylgir margbrotnara
þjóðfélagi, bæði í tæknilegum og
félagslegum skilningi, hefði haft í
för með sér ýmsar breytingar á
starfsemi Fiskifélagsins. Hitt er og
hægt að styðja rökum, að marg-
breytnin geri slíka stofnun nauð-
synlega.
I mörgum löndum, bæði austan og
vestan Atlantshafsins — hafa á
síðari árum ríkisvaldið og sjávarút-
vegurinn tekið höndum saman um
stofnanir með áþekku hlutverki og
Fiskifélagið hefur.
Er þar medð viðurkennd nauðsyn
nánari tengsla, samskipta, sam-
Meðal gesta á hátiðafundinum voru I
Guðfinnsson, Ingvar Vilhálmsson, Jón
og Hjalti Einarsson.
Davið ólafsson, fyrrum fiskimálastjóri, Már Elisson, fiskimálastjóri, og
Lúðvik Kristjánsson, fyrrum ritsjtóri Ægis. Þeir Davíð og Lúðvik voru
útnefndir heiðursfélagar Fiskifélags íslands á hátiðafundinum í gær.
(Ljósm. óiafur K. Magnússon).