Morgunblaðið - 13.06.1981, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 13. JÚNÍ1981
testamentið og þeir hafa ætíð
verið hafðir til viðmiðunar
varðandi kristna túlkun á
Guði.
Hvers vegna Jesús Kristur?
Hvers vegna ekki Búddha,
Múhameð eða Maharishy
Mahesh Yogi?
Svar Nýja testamentisins er:
Jesús stóð í sérstökum tengsl-
um við Guð, ekki þannig, að
honum hafi tekist að stilla sig
inn á samband við Guð, er
flestum mönnum er fjarlægur
Dr. Einar Sigurbjörnsson er
prófessor í trúfræði við guð-
fræðideild Háskólans
Heilög þrenning, það er vandamálið. Ég get trúað á
Guð föður og Jesú bróður besta. En þessi heilagi
andi, hvar getur hann komið inn í myndina hjá mér?
Ég skil vel spurningu þína,
spyrjandi g<iður. Hræddur er
ég samt um. að svar mitt verði
na-sta ófullkomið. þvi að Guð
er ekki vandamál. Ilann er
leyndardómur, alger leyndar-
dómur. sem við fáum aldrei
skilið. Kenning kirkjunnar
um Guð. þrenningarkenning-
in. er heldur ekki tilraun til
að útskýra. hvernig Guð sé,
heldur er hún lofgjörð til
Guðs, sem hefur birst i sög-
unni sem faðir og sonur og
heilagur andi. öll þessi nöfn
koma fyrir f Biblfunni sem
tjáning á því, hvernig Guð
hefur opiberast okkur. brenn-
ingarkenningin ítrekar. að
Guð sé eins og hann hcfur
birst. Þess vegna er trúin full
vonar og djörfungar.
Orðið þrenning kemur ekki
fyrir í Biblíunni. En nöfnin
þrjú koma þar fyrir og sú
hugsun, sem liggur að baki
þrenningarkenningunni. Biblí-
an kennir trú á einn Guð, sem
hefur skapað allt, heldur öllu í
hendi sér og er engum háður.
Persónu-
legur Guð
En þessi alvaldi Guð er ekki
skeytingarlaus, ekki duttl-
ungafullur örlagavaldur eða
ópersónulegur. Hann er per-
sónulegur vilji og máttur. Verk
hans eru öll í samræmi við
innsta eðli hans, sem er kær-
leikur. Kærleikur er þar með
hið hinsta í tilverunni og þá er
maðurinn sannur, er hann
elskar bæði skapara sinn og
allt, sem hann hefur skapað.
Það er einmitt köllun manns-
ins umfram allt annað skapað
að vera sér meðvitandi um
kærleika Guðs og veita honum
andsvar í hugsunum, orðum og
gjörðum.
Varðandi þetta eru Gamla
og Nýja testamentið sammála.
I Gamla testamentinu er talað
um Guð sem frelsara, hirði og
föður. Reynsla ísraelsþjóðar-
innar af Guði var þess konar,
að hún nefndi hann þannig og
sagði þar með nokkuð um
sjálfa sig um leið: Út frá
sambandinu við Guð var hún
frelsingi, hjörð Guðs og barn.
Viðmiðun
við Krist
í Nýja testamentinu kom ný
reynsla til sögunnar, reynslan
af Jesú Kristi. Nýja testament-
ið er allt skrifað út frá lífi,
dauða og upprisu Jesú Krists.
Út frá þessum atburðum hafa
kristnir menn túlkað Gamla
veruleiki, heldur þannig, að
hann er sonur Guðs föður, sem
var sendur inn í þennan heim
sem maður til að frelsa menn.
Um leið og þetta er sagt um
tengsl Jesú og Guðs föður (sbr.
játningu Tómasar: Drottinn
minn og Guð minn), er sagt um
Guð, að hann sé samband
föður og sonar (eða hugar og
orðs). Sonur föðurins (eða orð-
ið af huga Guðs) gerðist mað-
ur, lifði og dó, en reis upp frá
dauðum til marks um sigur
Guðs og það frelsi, er hann vill
veita okkur í kærleika sínum.
Sonur Guðs, Jesús Kristur, lét
ánetjast eyðingunni, til þess að
við gætum frelsast undan ógn
hennar. Þessi frelsun er það,
sem kirkjunni er falið að boða
og breiða út.
Að öðlast frelsið
Inntak boðskapar kirkjunn-
ar, fagnaðarerindisins, er
þetta: Okkur stendur til boöa
frelsi til að lifa sem börn Guðs
fyrir sakir Jesú Krists. Spurn-
ingin er, hvernig við öðlumst
þetta frelsi.
Svar Nýja testamentisins er
þetta: Frelsið öðlumst við fyrir
heilagan anda.
Andi er það, sem innst með
okkur býr, það sem mótar
okkur og hóp þann, sem við
heyrum til. Andi verður ekki
séður, á honum verður ekki
þreifað. En hægt er að skynja
hann samt. „Þarna ríkti góður
andi,“ segjum við, er okkur
hefur liðið vel, en ef okkur
líður illa einhvers staðar,
kennum við það slæmum anda.
Andi er einnig það, sem
innst með Guði býr. Andinn er
eining föður og sonar, þeirra
gagnkvæmi kærleikur. Þessum
kærleika úthellir Guð, faðir og
sonur, yfir okkur, svo að hann
myndar einingu milli Guðs og
okkar og milli okkar innbyrðis.
Fyrirheitin
Andi Guðs, heilagur andi, er
víða nefndur í Biblíunni. í
Gamla testamentinu er talað
um hann sem kraft Guðs, sem
hann sendi þeim mönnum, er
hann kaliaði. Spámennirnir
voru gæddir anda Guðs, en í
boðskap þeirra kemur fram, að
Guð muni úthella anda sínum
yfir alla mepn, er hans tími
komi. Jesús boðaði, að þetta
tímabil væri að renna upp sem
afleiðing af komu sinni til
jarðar. Er hann sat með læri-
sveinum sínum síðasta sinni,
hét hann þeim huggara eða
hjálpara, er hjá þeim mundi
vera eilíflega. Og fyrirheit
hans rættist á hvítasunnunni.
Hlutverk
heilags anda
Af orðum Jesú og vitnisburði
Nýja testamentisins í heild er
ljóst, að hjálparinn, heilagur
andi, er hvorki faðirinn né
sonurinn, heldur sjálfstæð per-
sóna, sem hefur ákveðnu hlut-
verki að gegna. Hlutverk hans
er að halda lærisveinum Krists
í sannleikanum, efla einingu og
eindrægni meðal þeirra, minna
þá á, verja þá. Nærveru sína
gefur heilagur andi til kynna
með ýmsu móti. En skýrastir
eru ávextir þeir er hann skapar
og eru þessir: kærleikur, gleði,
friður, langlyndi, gæska, góð-
vild, trúmennska, hógværð,
bindindi. Þessir ávextir eru
andstæða þeirra verka, sem
einkenna mannlífið eins og það
er fallið frá Guði, en meðal
slíkra verka eru: saurlífi,
skurðgoðadýrkun, fjölkynngi,
fjandskapur, deilur, metingur,
reiði, eigingirni, öfund. Þessi
verk einkenna mannlífið, en
þau eiga ekki að gera það, því
að maðurinn á sér háleitari
köllun, sem er honum af Guði
sett. Mannleg speki mælir:
Tilvera mannsins er tilvera til
dauða. En kristin trú segir:
Tilvera manns er tilvera til
dýrðar. Það er köllun manns-
ins. Og Guð hefur sjálfur rutt
okkur veg til köllunar okkar.
Það er Jesús Kristur. Og hann
veitir okkur líka kraftinn til að
feta þann veg og er það
heilagur andi.
Því biðjum við Guð, að hann
sendi anda sinn að efla ávöxt
sinn: Ó Guð, mér anda gefðu
þinn, er glæðir kærleik, von og
trú og veit hann helgi vilja
minn, að vilji ég það, sem
elskar þú. (Sálmabók, nr. 330).
Þá getum við og beðið heilagan
anda sjálfan: Kom þú, andinn
kærleikans, tak þú sæti í sálu
minni, svala mér á blessun
þinni, brunnur lífs í brjósti
manns. Andinn kærleiks, helgi,
hreini, hjálp mér svo ég deyi
frá sjálfum mér og synda-
meini. Sæll í Guði ég lifi þá.
(Sálmab., nr. 334).
Trú og skilningur
Hvernig Guð getur samtímis
verið faðir og sonur og heilag-
ur andi og þó aðeins einn,
getum við ekki skilið, meðan
við lifum hér. En við trúum því
og játum þá trú, í hvert sinn
sem við signum okkur, börnin
okkar og leiði látinna ástvina.
Og játning okkar er lofgjörð,
sem koma á fram í verkum, en
orð hennar eru þessi: Dýrð sé
Guði, föður og syni og heilög-
um anda. Svo sem var í
upphafi, er og verður um aldir
alda. Amen.
Barátta gegn kynþáttamisrétti
Sigurður A. Magnússon
benti á það á ráðstefnu Lífs
og lands nýverið, hversu lítið
menn vissu hérlendis um bar-
áttu kirkjunnar á alþjóðleg-
um vettvangi gegn kynþátta-
fordómum og kúgun. Hvatti
hann tii aukinnar upplýs-
ingar um þessi mál. svo að
fólk gæti séð starf kirkjunnar
í sínu stóra samhengi.
Nokkuð hefur komið fram í
fjölmiðlum um baráttu kirkj-
unnar í Suður-Ameríku gegn
yfirvöldum, ekki sízt vegna
píslarvættisdauða Romeros
erkibiskups í EI Salvador. En
barátta kirkjunnar gegn kúg-
unaröflum fer fram í fleiri
löndum þar þótt ekki fari
alltaf hátt. Skýrslur Amnesty
um samvizkufanga í löndum
Suður-Ameríku sýna þó hversu
margir af kirkjunnar mönnum
sæta fangelsisvist fyrir þessa
baráttu sína. Hjá Alkirkjuráð-
inu (World Council of Church-
es) hefur um árabil verið
starfandi deild sem vinnur
sérstaklega gegn kynþáttakúg-
un (Programme to Combat
Rascism). Hefur Alkirkjuráðið
varið verulegum fjármunum til
styrktar þeim hreyfingum í
Afríku sem þar standa fremst-
ar. Sérstaklega hefur skæru-
liðahreyfingin SWAPO í
Namibíu fengið umtalsverðan
stuðning frá Alkirkjuráðinu,
bæði siðferðislegan og fjár-
hagslegan. Fjárstuðningurinn
við SWAPO hefur að vísu sætt
nokkurri gagnrýni á Vestur-
löndum, þar sem skæruliðarnir
beita að sjálfsögðu vopnavaldi
gegn kúgunaröflunum sem þeir
berjast gegn.
Kirkjan í Namibíu styður
hinsvegar SWAPO nokkuð ein-
huga og að beiðni hennar hefur
Alkirkjuráðið gengið til liðs.
Það hefur aldrei afskipti af
málum einstaks lands án milli-
göngu heimakirkjunnar.
Eru hjúkrunarnemar i Alriku ekki jafngildir þeim vestrænu?
Kynningarstarf
Á vegum Alkirkjuráðsins og
Lúterska heimssambandsins
fer fram mikið funda- og
kynningarstarf til þess að
vekja menn til umhugsunar
um hið hrikalegu kynþáttamis-
rétti og fordóma sem viðgang-
ast vítt um heim.
Ýmsar kirkjustofnanir beita
nú stjórnvöld landa sinna
miklum þrýstingi að láta af
viðskiptum við Suður-Afríku
vegna „Apartheit“-stefnu
stjórnarinnar þar.
Kynþáttafor-
dómar á íslandi?
Ýmsir kirkjulegir hópar
hafa og tekið höndum saman og
beitt viðskiptafyrirtæki svip-
uðum þrýstingi.
En kynþáttamisréttið er víð-
ar en í Suður-Afríku, þótt það
birtist í hvað grófgerðastri
mynd þar. Alls fengu 22 hópar
í öllum heimsálfum fjárstuðn-
ing frá Alkirkjuráðinu á sl. ári.
Þeir berjast allir gegn kyn-
þáttamisrétti sem birtist í
margvíslegri mynd. Á Vestur-
löndum eru það minnihluta-
hópar, svo sem indíánar eða
erlendir farandverkamenn,
flóttamenn eða innflytjendur
sem búa við kúgun á einhvern
hátt. Vandamálið fer ekki hátt
hérlendis, en hvernig skyldum
við bregðast við ef á reyndi?