Morgunblaðið - 22.08.1981, Blaðsíða 40

4 krónur 4 krónur
eintakið jilpirjproPiliPiiP eintakið
LAUGARDAGUR 22. ÁGÚST 1981
Rís stærsta lax-
eldisstöð Evrópu
í Vogunum?
Eignarhluti ís-
lensku aðilanna
53% en þeirra
erlendu 47%
ÁKVEÐIÐ hefur verið að setja
á stofn risavaxna laxeldisstöð í
Vogunum. Er talið að stöðin
verði sú stærsta sinnar teg-
undar í Evrópu. Fjárfestingar-
félag íslands og erlent fyrir-
tæki standa að stöðinni, að því
er fram kemur í nýútkomnu
töluhlaði Suðurnesjapóstsins.
Þar segir ennfremur að gert
sé ráð fyrir að íslensku aðilarn-
ir muni eiga 53% í fyrirtækinu
en þeir erlendu 47%. Ekki er
vitað hverjir erlendu aðilarnir
eru.
Þeir sem standa að laxeldis-
stöðinni telja Vogana heppi-
legasta staðinn og hafa sótt um
land undir væntanlega starf-
semi í grennd við Stapann. Þar
er ætlunin að byggja gífurlegan
laxastiga, lón og tjarnir ásamt
öllum nauðsynlegum mann-
virkjum.
Talið er að Vogarnir hafi
orðið fyrir valinu þar eð hægt
er að nota heita vatnið frá
Hitaveitu Suðurnesja auk þess
sem ennþá er miklu landrými
óráðstafað þar. Suðurnesin eru
talin heppileg að því leyti að
þar fellur til mikið af úrgangi,
sem er gott til laxafóðurs.
Segir í Suðurnesjapóstinum,
að stöðin verði hafbeitarstöð,
sem þýðir að seiðin verða alin
upp þangað til þau ná ákveð-
inni stærð, en þá ganga þau í
sjó fram. Þegar laxinn verður
kynþroska gengur hann aftur á
uppeldisstöðvar sínar. Ef næst
að endurheimta 7% af sleppt-
um seiðum er allur kostnaður
greiddur. Algengt mun vera að
endurheimta 10%, ef svo er, þá
er afkoma laxastöðvarinnar
talin góð.
Talið er að endurheimtan í
Vogunum ætti að geta orðið
með bezta móti, eins og segir í
Suðurnesjapóstinum. Vogarnir
liggja utarlega við Faxaflóann,
flóinn er breiður og netaveiðum
þar að mestu lokið, þegar lax-
inn gengur upp að landinu.
Mál þetta hefur verið lagt
fyrir hreppsnefnd Vatnsleysu-
strandarhrepps, en hún hefur
ekki enn tekið ákvörðun. í
gærkvöldi var fundur með land-
eigendum, og var vonast til að
samningar næðust við þá um
þetta mál.
Engar vaxtalækkan-
ir um mánaðamótin
- segir Jóhannes Nordal Seðla-
bankastjóri og segir verðbólgu-
þróunina ekki gefa tilefni til slíks
Er viðskiptaráðherra var spurð-
ur um hugsanlega vaxtalækkun,
sagði hann: „Það hafa engar
ákvarðanir verið teknar um það.“
„Verðtryggðu lánin dýrasta
lánsformið.“ Sjá miðopnu.
EKKI mun koma til vaxtabreyt-
inga nú um mánaðamótin, að þvi
er Jóhannes Nordal Seðlabanka-
stjóri sagði í samtali við Morgun-
blaðið í gær, er hann var spurður
hvort Seðlabankinn undirhvggi
nú vaxtabreytingar um næstu
mánaðamót. Jóhannes Nordal
sagði, að með tilliti til þróunar
verðb<')lgu að undanförnu teldi
Seðlabankinn ekki aðstæður til
lækkunar vaxta. ekki að sinni að
minnsta kosti. Er hann var
spurður hvort útlit væri fyrir
vaxtala'kkun siðar. til dæmis um
mánaðamótin október-nóvem-
ber. sagði hann ekki hægt að
segja til um það nú. það væri ekki
hægt að gera fyrr en séð yrði
hver verðbólguþróunin yrði.
I Morgunblaðinu í gær var á
hinn bóginn haft eftir Steingrími
Hermannssyni, sjávarútvegsráð-
herra og formanni Framsóknar-
flokksins, að hann útilokaði ekki
vaxtalækkun um mánaðamótin.
„Ég hef alltaf verið þeirrar skoð-
jnar, að vextir eigi að lækka með
hjaðnandi verðbólgu," sagði
Steingrímur, „en ég hef ekki séð
.illögur um það. Ríkisstjórnin er á
jessari almennu skoðun, að vextir
aigi að lækka a.m.k. í takt við
lækkandi verðbólgu, og jafnvel
komi til greina ef útlitið er
sæmilegt, að þeir ryðji að ein-
hverju leyti brautina."
Ljúsm. Mhl.: GunnlauKur RúKnvaldssun.
AlþjóðaraUið:
Aðeins 5 af 12 bílum komust á leiðarenda
ÓIIÖPP settu svip á fyrsta keppnisdag Alþjóða
Ljómarallsins i gær. 12 bilar hófu keppnina i
ga'rmorgun. en aðeins 5 komu i mark i
gærkvöldi.
Samkvæmt síðustu tölum hafa bræðurnir ómar
og Jón Ragnarssynir örugga forystu, næstir koma
Hafsteinn Hauksson og Kári Gunnarsson, bræð-
urnir Gunnlaugur og Ragnar Bjarnasynir voru í
þriðja sæti, Norðmennirnir Haugland og Bohlin
voru fjórðu og í fimmta sæti voru bræðurnir Birgir
og Hreinn Vagnssynir.
Gunnlaugur og Ragnar höfðu um tíma náð
forystu af þeim Omari og Jóni, en glötuðu henni
vegna bilunar á einni sérleiðinni.
A myndinni má sjá ítalann Garvelli við bíl sinn,
en hann varð fyrstur úr leik í gærmorgun, er hann
velti bílnum á ferjuleið á Laugarvatni.
Sjá nánar um keppnina á miðopnu.
Kauptaxtar launþega:
Kaupmáttur í júlí
hinn lægsti í 5 ár
KAUPMÁTTUR kauptaxta laun-
þega i júlímánuði sl. var hinn
lægsti i a.m.k. síðustu 5 ár skv.
nýjum útreikningum, sem gerðir
hafa verið á vegum Kjararann-
sóknanefndar og Morgunblaðið
hefur aflað sér uppJýsinga um.
Kaupmáttur kauptaxta launþega
var í júlí 104.3 stig og hefur ekki
verið lægri en nú. þótt leitað sé
aftur til ársins 1977 til saman-
hurðar.
Kaupmáttur kauptaxta laun-
þega hefur lækkað frá því í júlí í
fyrra en þá var hann 105,6 stig.
Þennan sumarmánuð árið 1979
var kaupmátturinn 113,2 stig, árið
1978 var hann 113,3 stig og í júlí
1977 var hann 117 stig. Kaupmátt-
ur kauptaxta launþega er því 12,7
stigum lægri nú en á miðju sumri
1977.
Hér er miðað við „alla“ laun-
þega, eins og Kjararannsókna-
nefnd skilgreinir þá. Sama sagan
er hjá flestum einstökum starfs-
hópum. Kaupmáttur kauptaxta
opinberra starfsmanna hefur
lækkað stöðugt og var í júlí sl. 18,1
stigi lægri en í júlí 1977. Kaup-
máttur landverkafólks innan ASÍ
er 10,4 stigum lægri en 1977.
Einungis tveir starfshópar hafa
bætt kaupmátt sinn örlítið frá því
í fyrra. Kaupmáttur kauptaxta
iðnaðarmanna er 2,5 stigum hærri
en í júlí í fyrra og verkamanna 1,6
stigum hærri en í fyrra. Hins
vegar er kaupmáttur verkakvenna
0,1 stigi lægri en í fyrra. Kaup-
máttur þessara starfshópa er hins
vegar mun lægri nú en 1979, 1978
og 1977.
Ef miðað er við kaupmátt tíma-
kaups verkamanna er kaupmátt-
urinn 1,3 stigum hærri á fyrsta
ársfjórðungi þessa árs en hins
vegar 2,7 stigum lægri en á fyrsta
ársfjórðungi 1979. Þess ber að
geta, að 1979 jukust áhrif bónus-
vinnu á greitt tímakaup verulega,
en það þýðir að um er að ræða
aukið vinnuálag og aukið persónu-
legt framlag verkamannsins,
þannig að þróun kaupmáttar
tímakaups gefur tæpast rétta
mynd af þróun kaupmáttarins á
undanförnum árum.
Afleiðing stefnu Reagans:
20% lægri verðbólga hér
STEINGRÍMUR Hermannsson
formaður Framsóknarflokks-
ins sagði í viðtali, sem birtist í
Morgunblaðinu í gær: „Gengið
hefur nú breyst lítið og á það
verulegan þátt í hjöðnun verð-
bólgunnar og staðreyndin er sú
að 1% gengisbreyting veldur
u.þ.b. 1% verðbólgu á ári.“
Eins og menn muna, varð
talsvert „gengissig í einu stökki“
síðustu dagana í desember sl.,
áður en ríkisstjórnin ákvað að
„setja gengið fast“, síðan lækk-
aði gengið um 4% 1. juní sl. Þá
hefur það gerst í gengismálum á
þessu ári, að vegna efnahags-
stefnu Ronald Reagans Banda-
1% gengissig þýðir 1% hækkun verð-
bólgu segir Steingrímur Hermannsson
ríkjaforseta, hefur verð á ís-
lenskum útflutningsafurðum,
sem seldar eru fyrir dollara,
hækkað í krónum um 20%. Er
hér um meginhluta allra sjávar-
afurða landsmanna að ræða. Þá
hækkaði fiskverð í Bandaríkjun-
um um 10% í vor og á árinu
hefur saltfiskverð hækkað um
20%.
Miðað við stöðu fiskvinnslunn-
ar er Ijóst, að 20% hækkun á
dollar hefur dregið mjög úr
þörfinni fyrir gengisfellingu. Má
með hliðsjón af orðum Stein-
gríms Hermannssonar leiða að
því rök, að verðbólga hér á landi
væri allt að 20% hærri nú en
raun ber vitni, ef þjóðarbúið
hefði ekki notið góðs af efna-
hagsráðstöfunum Ronald Reag-
ans og stefnu hans í efnahags-
málum.
í grein, sem Eyjólfur ísfeld
Eyjólfsson forstjóri Sölumið-
stöðvar hraðfrystihúsanna ritaði
í Morgunblaðið 13. ágúst sl.,
segir, að útflutningsatvinnuveg-
irnir geti ekki tekið á sig hækk-
un kaupgjaldsvísitölunnar um
næstu mánaðamót nema hún
verði bætt með gengissigi. Jafn-
framt ber að hafa í huga, að 1.
október nk. á nýtt fiskverð að
taka gildi.
Nýjustu tölur um hag iðnfyr-
irtækja benda til þess að þau séu
rekin með 8—9% tapi og stjórn-
völd hafa ekki orðið við óskum
iðnrekenda um lækkun á gengi
krónunnar til að bæta stöðu
þeirra á Evrópumörkuðum.