Morgunblaðið - 13.02.1982, Blaðsíða 19

Morgunblaðið - 13.02.1982, Blaðsíða 19
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 13. FEBRÚAR 1982 19 þungbærum veikindum. Ég vil að lokum flytja henni og fjölskyldu Péturs innilegustu samúðarkveðj- ur frá okkur Ragnheiði. Bragi Hannesson Nú er skarð fyrir skildi. Vinur minn og nánasti samstarfsmaður um árabil, Pétur Sæmundsen, er látinn. í stað þess að samgleðjast Pétri á afmælisdegi hans, en hann hefði orðið 57 ára í dag, munu vin- ir hans og vandamenn fylgja hon- um síðasta spöl þessa lífs. Nú eru um 14 ár frá því við Pét- ur kynntumst fyrst. Þá unnum við saman í kosningabaráttu. Með okkur tókst þegar mikill vinskap- ur. Skömmu síðar réðst ég til starfa hjá Iðnaðarbankanum og í tæp 10 ár var Pétur annar tveggja minna nánustu samstarfsmanna. í svo nánu daglegu samstarfi reynir oft á vináttuna, en með hverju ári sem leið styrktist vinskapur okkar. Fyrir það verð ég ævinlega þakklátur. Nýjum starfsmönnum í Iðnað- arbankanum þótti Pétur Sæ- mundsen oft erfiður húsbóndi, kröfuharður og ákveðinn. En fljótt áttuðu menn sig þó á því, að þetta voru aðeins sömu kröfur og hann gerði til sjálfs sín, sinnar eigin vinnu. Eftir það kvörtuðu fáir, en þess í stað jókst virðing og hlý- hugur í garð húsbóndans. Pétur Sæmundsen var tryggður vinur, einlægur og hreinskilinn. Hann var hollráður og hafði ein- stæða hæfileika til að sjá málin frá nýrri hlið. Hann var rökfastur, átti auðvelt með að greina aðal- atriði frá aukaatriðum og hann lagði jafnan mikla vinnu í undir- búning hvers máls, hvort sem það var stórt eða smátt. Pétur var víð- lesinn og fjölfróður, minnisgóður var hann með afbrigðum. Saga íslensks iðnaðar síðustu þrjá áratugina verður ekki skráð, nema Péturs Sæmundsen verði oft getið. Spor hans eru djúp og liggja víða. Framfarir í málefnum iðnað- arins voru honum brennandi áhugamál. Með Pétri átti iðnaður- inn óþreytandi málsvara og for- ystumann. Pétur Sæmundsen hóf störf hjá Félagi íslenskra iðnrekenda að loknu prófi í viðskiptafræðum frá Háskóla íslands árið 1950. Hann var ráðinn framkvæmdastjóri fé- lagsins árið 1956 og gegndi hann því starfi til ársins 1963 er hann tók við starfi bankastjóra við Iðn- aðarbankann. Hann starfaði því hjá FÍI í tæp 14 ár. Á þessum tíma gegndi Pétur fjölmörgum trúnað- arstörfum fyrir félagið, auk fram- kvæmdastjórnar. Hann átti einnig sæti í mörgum stjórnskipuðum nefndum, sem fjölluðu um hags- muni iðnaðarins. Þótt Pétur léti af störfum hjá FÍI fyrir tæpum 19 árum, sóttist félagið alla tíð eftir ráðgjöf hans og starfsorku. Hann gegndi marg- víslegum störfum fyrir iðnaðinn öll þessi ár, auk bankastjóra- starfsins. Ég nefni aðeins þau síð- ustu, en hann var fulltrúi FÍI í stjórn útflutningsmiðstöðvar iðn- aðarins og stjórnarformaður 1975—1979, hann sat í Samstarfs- nefnd um iðnþróun og hann var formaður framkvæmdastjórnar Iðnþróunarsjóðs. Þessum trúnað- arstörfum, sem öllum öðrum, sinnti hann af fádæma áhuga og trúmennsku, svo lengi kraftar ent- ust. Allt það mikla starf sem Pétur Sæmundsen vann fyrir iðnaðinn í þessu landi, verður seint fullþakk- að. En fyrir hönd Félags íslenskra iðnrekenda, stjórnar þess, starfsmanna og félagsmanna allra, er mér ljúft og skylt að færa fram þakkir. Margt væri skemmra á veg komið í málefnum iðnaðar- ins, hefði Péturs ekki notið við. Tæp 2 ár eru síðan Pétur Sæ- mundsen kenndi fyrst þess meins, er nú hefur sigrað hann. Þennan tíma barðist Pétur við sjúkdóminn af þeirri þrautseigju og þeim kjarki, sem honum var gefinn í svo ríkum mæli. En þessa baráttu háði hann ekki einn. Við hlið hans stóð kona hans, Guðrún, sem gerði allt sem einni manneskju er mögulegt til að létta honum bar- áttuna. Þau Guðrún og Pétur gengu í hjónaband árið 1948. Eignuðust þau þrjá syni, Edvald, Ara og Grím, sem allir eru nú uppkomnir og hafa eignast sínar eigin fjöl- skyldur. Af einstakri hógværð og staðfestu stóð Guðrún við hlið manns sína í blíðu og stríðu. Og síðustu misserin, þegar sjúkdóm- urinn ágerðist sífellt, sinnti hún og hjálpaði manni sínum með óbifanlegu æðruleysi og hugprýði. Við hjónin sendum Guðrúnu, sonum og tengdadætrum, okkar innilegustu samúðarkveðjur og biðjum algóðan Guð að styðja þau og fylgja á ókomnum tímum. Valur Valsson Þær stundir koma í lífi okkar allra, að við stöldrum við og lítum yfir farinn veg. Sérstaklega á þetta við þegar góðir vinir eða nánir ættingjar hverfa á braut. Æskuvinur minn, Pétur Sæ- mundsen, bankastjóri lést 5. þ.m. eftir erfiða og vonlausa baráttu. Þegar ég kom hingað til Blöndu- óss í október fyrir tæpum 50 ár- um, var hann fyrsti krakkinn, sem ég hitti en skólinn var þá að byrja. Við urðum þá vinir og hélst sú vinátta ævina út. Að vísu skildu leiðir, þegar starfsævin hófst, þar sem hann starfaði í Reykjavík en ég heima. En það er ekki langt á milli og allar fjarlægðir eru raun- ar úr sögunni, vegna nútíma tækni. Pétur var fæddur hér á Blöndu- ósi, sonarsonur landnema hér, ef svo mætti orða það. Hér sleit hann barnsskónum og hér átti hann heima fram á fullorðinsár og hér var hugur hans allur fyrir utan starf og heimili. Pétur var bankastjóri Iðnaðar- bankans um tveggja áratuga skeið og átti sæti í ýmsum ráðum og stjórnum. Hann er því þekktur maður enda ætla ég ekki að skrifa ævisögu hans. Aðeins minna á þann þátt, sem hann vann í kyrr- þey. Hann var mikill fræðimaður og raunar dæmigerður fræðimað- ur, sem ávallt leitaði eins öruggra heimilda og hægt var. Hann var ekki fyrir getgátur ef hann hafði grun um að hið sanna væri ein- hvers staðar að finna. Hann var hafsjór af fróðleik um sögu Blönduóss og raunar hafði verið til umræðu að nýta þessa þekk- ingu hans og fá mann til þess að skrá söguna með honum en af því hafði ekki orðið. Hann safnaði örnefnum á sjó og landi og vildi varðveita þau. Hann safnaði einnig myndum og þekkti fjölda manns af myndum einum saman. Eftir hann liggja nokkrar greinar og ritgerðir og geysimikið af heimildum, sem seinni tíminn verður að vinna úr. Pétur var Húnvetningur í húð og hár. Öll mál, sem hann taldi til framfara hér norðan heiða voru honum áhugamál. Við ræddum þau oft og naut ég góðs af reynslu hans og þekkingu. Hér var hugur hans og hér ætlar hann að láta leggja sig til hinstu hvílu. Góður drengur, enn á ágætum starfsaldri er genginn, þar er nú skarð fyrir skildi en starf hans á eftir að bera ávöxt um ókomin ár. Pétur var gæfumaður í einkalífi. Hann kvæntist ágætri konu, Guð- rúnu Guðmundsdóttur, ættaðri úr Norður-ísafjarðarsýslu. Þau eign- uðust þrjá mannvænlega syni. Ég kveð æskuvin minn með trega, þótt mér sé ljóst, að dauðinn var kærkominn eins og komið var. Konu hans, börnum, barnabörnum og ættingjum öllum sendi ég sam- úðarkveðjur. Jón ísberg Fyrstu kynni okkar Péturs Sæmundsens urðu fyrir rúmum tveimur áratugum, er við áttum báðir þátt í allvíðtækri athugun, sem þá var gerð á þjóðhagslegri hagkvæmni iðnaðarins. Kynntist ég þar fyrst skarpskyggni Péturs og sterkum málflutningi fyrir hönd iðnaðarins, en málefnum hans fórnaði Pétur dýrmætustu starfskröftum sínum allt til ævi- loka. Nú kann mörgum að þykja það undarlegt, að ekki skuli lengra liðið síðan menn töldu ástæðu til þess að gera víðtæka athugun á því, hvort iðnaðurinn væri í raun þjóðarbúinu hagkvæmur, því að engum blandast lengur hugur um það, að hann er í dag ekki aðeins annar höfuðatvinnuvegur þjóðar- innar, heldur sá vaxtarbroddur, sem fyrst og fremst er á að treysta til aukinnar hagsældar á komandi tíð. Að þeirri byltingu, sem orðið hefur í hlutverki og stöðu iðnaðar- ins í íslenzkum þjóðarbúskap, vann Pétur að alefli með mörgum og margvíslegum hætti. Framan af var starfsvettvangur hans á vegum Félags íslenzkra iðnrek- enda, en framkvæmdastjóri þess var hann um sjö ára skeið. Frá því 1963, er hann varð bankastjóri Iðnaðarbankans, voru lánamál iðnaðarins hins vegar meginvið- fangsefni hans, jafnframt því, sem hann lét mjög að sér kveða á öll- um sviðum bankamála. Allan þennan tíma átti ég náið samstarf við Pétur Sæmundsen, en þó einkum síðustu árin, eftir að hann varð bæði bankaráðsmaður í Seðlabankanum og formaður framkvæmdastjórnar Iðnþróun- arsjóðs. Eftir því sem kynni okkar urðu meiri, lærði ég betur að meta sérstaka mannkosti hans, sem ekki voru sízt fólgnir í skarpri dómgreind og vægðarlausu raunsæi í mati á sérhverju máli. Honum var ekki eiginlegt að sitja aðgerðarlítill hjá, er mikilvægar ákvarðanir voru teknar. Hann taldi sér skylt að kryfja hvert mál til mergjar og segja skoðun sína tæpitungulaust, ekki sízt ef hon- um virtust aðrir fara villir vegar. Af þessum ástæðum var til fárra manna betra að leita, ef vanda bar að höndum. Aldrei var að efa, að ráð hans voru gefin af heilum hug og ekkert dregið undan, hver sem hlut átti að máli. Hann vissi það betur en flestir aðrir, sem ég hef þekkt, að vinur er sá sem til vamms segir. Þótt Pétur væri afkastamikill í störfum sínum í þágu iðnaðar og bankamála, átti hann sér mörg önnur hugðarefni. Einkum var brennandi áhugi hans á sögu- legum efnum, enda var hann ótrúlega fróður um íslenzka sögu og fylgdist vel með öllu, sem um þau efni var ritað. Hann var í stjórn Sögufélagsins og helgaði starfsemi þess mikið af kröftum sínum. Jafnframt gaf hann sér tíma til þess að vinna að rann- sóknum á sögu heimabyggðar sinnar, Blönduóss og Austur- Húnavatnssýslu, og ritaði hann ýmislegt um þau efni. Var honum mjög umhugað um allt, er varðaði húnvetnska sögu og varðveizlu heimilda og hvers konar menning- arlegra minja þar í héraði. Fyrir hálfu öðru ári vorum við Pétur í síðasta skipti á ferð saman um Húnavatnssýslu, fórum í Vatnsdalsrétt og víðar um sveitir og hittum marga að máli. Þótt Pétur væri þá orðinn sjúkur, var hann hrókur alls fagnaðar og áhuginn sívakandi á öllu, sem horfði til aukinnar menningar í heimabyggð hans. Sjálfur var Pét- ur fulltrúi flests þess bezta, sem menn hafa talið einkenna Hún- vetninga. Hann var karlmenni í skapi, glaðlyndur og hreinskiptinn og hafði ánægju af frjálslegum orðaskiptum og snarpri rökræðu. Hann var traustur vinur vina sinna og undir glettnu og oft dálít- ið hrjúfu viðmóti bjó viðkvæm lund, sem einkenndist af nær- gætni gagnvart öllu, sem honum var kært. Slíks manns er vissulega gott að minnast. Megi það verða huggun Guðrúnu, konu hans, son- unum þremur og ástvinum öllum. Jóhannes Nordal Það er sjálfsagt ekki öllum kunnugt, að jafnframt því sem viðskiptabankar hér á landi keppa um innlán og önnur viðskipti er náin samvinna þeirra á milli í mörgum greinum og sú samvinna hefur eflst mjög á undanförnum árum. Bankarnir reka sameigin- lega reiknistofu og gírókerfi ásamt póstinum, en um þetta eru ekki dæmi í öðrum löndum. Þá setja bankarnir sér reglur um margháttaða starfsemi og taka þátt í stjórn ýmissa fjárfestinga- lánasjóða. Síðast en ekki sízt - koma bankarnir sameiginlega fram, oft á tíðum ásamt sparisjóð- unum, sem málsvari þeirra mik- ilvægu hagsmuna, sem tengjast starfsemi þeirra, og þá ekki sízt hagsmuna sparifjáreigenda. Það var á þessum vettvangi bankasamvinnu, sem ég kynntist Pétri Sæmundsen bezt. Hann átti sæti í stjórn Sambands íslenzkra viðskiptabanka allmörg undanfar- in ár og í stjórn Reiknistofu bank- anna frá upphafi. Hann var einnig í framkvæmdastjórn Norræna iðnþróunarsjóðsins frá stofnun hans og formaður stjórnarinnar undanfarin ár. Þá átti hann sæti í bankaráði Seðlabankans og var þar ötull málsvari sjónarmiða viðskiptabankanna. I þessu sam- starfi nutu ágætir hæfileikar Pét- urs sín vel. Áhugi hans á þeim málum, sem hann fjallaði um, var mikill og skilningur hans skarpur. Hann hafði næma tilfinningu fyrir því, sem miður fór í stjórn og rekstri, og glöggt auga fyrir væn- legum leiðum til betri árangurs. Hressilegt viðmót hans virtist hrjúft á ytra borði en bar þó ætíð vott þeirrar hlýju er undir bjó. Kímni og hnyttni blésu lífi í þurr- ar umræður. Það leiddist engum á fundi með Pétri Sæmundsen. Þótt líkamsþrek dvínaði í erfiðum sjúkdómi var áhuginn lifandi og andinn brennandi. Hann tók beinan þátt í störfun- um meðan nokkur tök voru á og fylgdist með málum og kom skoð- unum sínum á framfæri til hins síðasta. Að leiðarlokum er mér efst í huga þakklæti fyrir að hafa notið samfylgdar og vináttu svo ágæts manns og samúð með fjöl- skyldu hans og samstarfsmönnum í Iðnaðarbankanum, sem svo mik- ils hafa í misst. Jónas H. Haralz Enn á ný er höggvið skarð í fjöl- skyldu okkar, í þetta sinn kom það ekki á óvart, en samt erum við aldrei raunverulega tilbúin að taka því óumflýjanlega. Þegar horft er eftir góðum vini leitar hugurinn til baka, ég rifja upp kynni mín og samveru við minn elskulega mág Pétur Sæ- mundsen, alltaf tók hann vel á móti mér og börnum mínum og þó ekki væri með orðskrúði fékk ég ávallt að finna að ég var velkomin á heimili hans með börnin, til styttri eða lengri dvalar. En ég var ekki ein um að njóta gestrisni og vináttu á heimili hans, systkini mín og fjölskyldur þeirra nutu þess sama, alltaf var pláss fyrir okkur tengdasystkini hans þó fyrir væri einhver frá hans fjölskyldu, því mjög gest- kvæmt var oft á heimili hans, báð- ar fjölskyldurnar stórar og flestir bjuggu úti á landi. Pétur mágur minn var ekki allra, en að eiga hann að vini var ómetanlegt. Það var svo gott að geta leitað ráða hjá honum í hverskyns vanda, alltaf hægt að treysta dómgreind hans, það sem hann lagði til málanna var lausn vandans. Ég veit að þannig var hann alltaf reiðubúinn að taka af- stöðu, ef einhver leitaði eftir ráð- um hans. Ég á honum svo margt að þakka. Ástúð hans við börnin mín og umhyggju hans yfir velferð minni alla tíð, hann vildi aldrei neinar þakkir eða tilfinningavæl, einungis að viðkomandi kæmi hreint fram og stæði við orð sín og gerða samninga, hvort sem var viðskiptalegs eða félagslegs eðlis. Hann var sjálfur svo sterkur og traustur persónuleiki, hreinn og ákveðinn. Pétur Sæmundsen tókst á við hvern vanda í hinum margvíslegu störfum með festu og einurð, sem var einkennandi fyrir hann. Við sem til þekkjum sáum hann takast á við þessa síðustu erfiðleika með fádæma kjarki og karlmennsku, baráttan var hörð, en hann stóð ekki einn, hans trausti förunautur Guðrún eiginkona hans var ávallt við hlið hans og gerði honum kleift að heyja baráttuna á þann veg er hann óskaði, uns yfir lauk. Að leiðarlokum kveðjum við tengdasystkinin og fjölskyldur, Pétur með virðingu og þakklæti fyrir samfylgdina, sem við öll óskum að hefði orðið lengri. Marta B. Guðmundsdóttir Pétur Sæmundsen bankastjóri andaðist aðfaranótt föstudags 5. febrúar sl. eftir langa og þung- bæra sjúkdómsbaráttu. Sú barátta sýndi í ríkum mæli hinn andlega styrk Péturs, og þá ögun skapgerðar hans, sem lýsti sér meðal annars í því, að hann kvartaði aldrei, og tók hinum erf- iðu og þjáningarfullu örlögum sín- um, með því jafnaðargeði, sem skapríkum mönnum er oft gefið, á erfiðum stundum lifsins. Við sem áttum þvi láni að fagna að starfa með Pétri daglega árum saman, fundum vel, hversu marga góða eðliskosti hann hafði til að bera. Hann var ávallt fljótur, að átta sig á kjarna hvers máls, sem taka varð afstöðu til hverju sinni. Hann setti sjónarmið sín fram í mjög stuttu, kjarngóðu og vel- hugsuðu máli. Allar málalengingar voru hon- um fjarri skapi. Öll ræða hans var já eða nei, og það sem hann sagði, því var ávallt hægt að treysta. Það var alveg undravert hversu gott og nákvæmt minni Pétur hafði. Hann mundi upp á dag og stund og í einstökum smáatriðum löngu liðna atburði. Við sem áttum dag- leg samskitpi við hann fundum að undir stundum hrjúfu yfirbragði, sló gott og tilfinningaríkt hjarta, sem var hlýtt af næmleika til þeirra sem erfitt áttu í lífsbarátt- unni, enda var hann fús að leysa vanda þeirra. En jafnframt gerði hann kröfu til þess, að menn stæðu við gefin loforð. Starfsfólk bankans þótti ávallt gott að leita til Péturs, þegar per- sónuleg vandamál þurfti að leysa. Öll slík mál voru afgreidd fljótt og vel, enda hafði hánn djúpan skilning og næmleika á þörf ann- arra, sem voru samferða honum á lífsgöngunni. I hinum dýpsta skilningi var Pétur drengur góður. Hann gerði miklar kröfur til annarra, en þó mest til sjálfs sín. Nú er hann horfinn samvistum okkar úr þessu lífi, þessi hollráði, hyggni og góði samferðamaður og vinur. Við drúpum höfði í þökk fyrir látinn vin og biðjum Guð að styrkja og hugga eiginkonu Pét- urs, Guðrúnu Sæmundsen, og alla ástvini þeirra í hinni miklu sorg. Starfsfólk Iðnaðarbankans Fyrir réttum tveimur árum lögðum við Pétur Sæmundsen upp í langferð. Þegar ferðin hófst kenndi hann lasleika, en lét lítt á því betra. Greinilegt var þó að hann gekk ekki heill til skógar. Hygg ég að einmitt þá hafi hafist hetjuleg barátta við erfiðan sjúk- dóm, þar til yfir lauk aðfaranótt hins 5. febrúar sl. Það átti fyrir Pétri að liggja að helga starfskrafta sína málefnum íslensks iðnaðar allt frá því er hann lauk prófi í viðskiptafræðum frá Háskóla íslands árið 1950 og hóf að því loknu starf hjá Félagi íslenskra iðnrekenda uns hann gerðist bankastjóri Iðnaðarbanka Islands hf. árið 1962. Verða störf hans í þágu iðnaðarins rakin af öðrum. Hann átti sæti í fram- kvæmdastjórn Iðnþróunarsjóðs frá stofnun hans árið 1970. Var samstarf okkar ávallt náið og gott allan þann tíma og þá einkum er hann tók við sæti formanns fram- kvæmdastjórnar fyrir þremur ár- um. Um tuttugu ár eru liðin frá því að fundum okkar bar fyrst saman. Hugðist ég þá ráða mig til starfa undir hans stjórn. Hann gegndi þá starfi framkvæmdastjóra Félags íslenskra iðnrekenda. Að sjálf- SJÁ NÁNAR Á BLS. 32.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.