Morgunblaðið - 13.02.1982, Qupperneq 37

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 13. FEBRÚAR 1982
37
austur og vestur um haf og kunni
skil á löndum og þjóðum. Hann
var vinmargur, vinfastur, gestris-
inn og ræktarsamur og honum
stóðu því víða dyr opnar.
Árið 1938 kvæntist Einar Ólöfu
Magnúsdóttur frá Hóli í Bolung-
arvík, en hún lézt 18. febr. 1968,
eftir stranga sjúkralegu. Síðustu
10 árin bjó hann á Isafirði hjá
kjördóttur sinni, Hansínu, og
tengdasyni, Kristjáni Jónassyni,
framkvæmdastjóra. Hjá þeim
naut hann umönnunar og félags-
skapar þeirra og tápmikilla
barnabarna, þeirra Einars Vals,
Kristins, Steinars, Ólafar og Guð-
mundar, sem alla tíð voru hænd að
afa sínum og áttu með honum fjöl-
margar auðnustundir. Á heimili
Hönnu og Kristjáns er jafnan
gestkvæmt, og þar átti Einar
hamingjuríkt ævikvöld, fullgildur
þátttakandi í atburðum líðandi
stundar allt til hinzta dags.
Einar og Ólöf tóku Ágúst Jóns-
son í fóstur, þegar hann var á
fyrsta ári og gengu honum í for-
eldrastað. Agúst býr á Neskaup-
stað. Hann er kvæntur Birnu
Geirsdóttur og eiga þau þrjú börn:
Einar, Guðna og Ingu.
Daginn áður en Einar Stein-
dórsson lézt, talaði hann við Lóu
dótturdóttur sína í síma, en hún
dvelst í Uppsölum í Svíþjóð ásamt
Björgvin Hjörvarssyni, eigin-
manni sínum, sem þar stundar
nám. Þau lögðu á ráðin um ferða-
lag til Svíþjóðar að vori. En for-
lögin breyttu skyndilega þeirri
ferðaáætlun í ferð til fyrirheitna
landsins handan við móðuna
miklu.
Þegar þessi sómamaður er
kvaddur hinzta sinni, ríkir í
brjóstum okkar söknuður. Sam-
eigendur hans og samstarfsmenn
og fjölskyldur þeirra minnast
hans með hlýhug, virðingu og
þökk fyrir ómetanlegt framlag á
löngum starfsferli og votta að-
standendum samúð sína. Ævisaga
Einars Steindórssonar er samofin
atvinnusögu Hnífsdælinga síðustu
60 árin. Hann verður í huga okkar
tákn um gildi hins trausta, óeig-
ingjarna og áreiðanlega. Og í mín-
um huga lifir minningin um sént-
ilmanninn frá Hnífsdal.
Friðrik Sophusson
Það kom mér á óvart er ég frétti
lát Einars Steindórssonar rétt eft-
ir hádegið sl. laugardag.
Hann var í fullu fjöri kvöldið
áður, hafði ekki kennt sér neins
meins, nýkominn úr læknisskoð-
un. Einar hefur reyndar aldrei
verið veikur á æfinni að kalla
mætti. Hann hafði sofnað út frá
bókinni sem lá á brjósti hans.
Þannig kveðja þeir sem ekki vilja
vamm sitt vita í neinu.
Einar Steindórsson var fæddur
á Leiru í Jökulfjörðum í Norður-
ísafjarðarsýslu 20. ágúst 1896.
Foreldrar hans voru Sigurborg
Márusdóttir ættuð úr Hvamms-
sveit í Dölum, og Steindór Gísla-
son ættaður úr Nauteyrarhreppi,
N-ísafjarðarsýslu. Þau hjónin
eignuðust 5 börn: Ágústu er lést
fyrir nokkrum árum á tíræðisaldri
á Isafirði, Gísla, hann dó ungur,
Hjörleif, er var búsettur í Hnífs-
dal, dáinn fyrir mörgum árum,
sömuleiðis Benedikt Rósi, skip-
stjóri, sem búsettur var á ísafirði.
Einar var næst yngstur systkin-
anna. Vorið 1908 brugðu foreldrar
Einars búi og fluttu vestur í
Hnífsdal. Ástæðan var sú, að ný
fræðslulöggengu í gildi 1907, sam-
kvæmt þeim voru börn skólaskyld
frá 10—14 ára aldurs. Munu for-
eldrarnir hafa haft mikinn hug á
að börn þeirra nytu góðs af þess-
ari tilhögun. Einar var í barna-
skóla í Hnífsdal í 2 vetur.
Vorið 1909, þá 12 ára, fór Einar
alfarinn úr foreldrahúsum, réðst
smali til merkishjónanna Ingi-
bjargar Kristjánsdóttur og Guð-
mundar Sveinssonar kaupmanns,
sem ásamt verslun rak búskap', út-
gerð og fiskverkun.
Þau hjónin höfðu eignast 5
börn, 2 syni og 3 dætur, en misst
báða synina. Einar ílentist þarna
og kostuðu þau hann til náms í
Núpsskóla og Vezslunarskóla ís-
lands, en þar lauk hann námi vor-
ið 1920.
Einar vann síðan við verslun
fóstra síns, sem hatði mikið um-
leikis. Ingibjörg lést 1925 og Guð-
mundur 1927.
1930 keypti Einar eignir dán-
arbúsins með tilstyrk góðra
manna, en vorið eftir byrjaði
„kreppan mikla", mikið verðfall
varð á öllum afurðum og þurftu
stjórnvöld að hjálpa til. 1937 hætti
Einar verslunarrekstri, en stund-
aði áfram búskap og gerði út mót-
orbát, sem hann átti með tveim
ungum sjómönnum, auk þess vann
hann við verslunarstörf hjá öðrum
í nokkur ár.
Þann 2. júní 1946 ræðst hann
framkvæmdastjóri hjá Hrað-
frystihúsinu hf. í Hnífsdal, sem
útvegsmenn þar höfðu stofnað
1941 og hann verið þátttakandi í
og nokkrum árum síðar kaupir
hann stóran hlut í fyrirtækinu. Á
stríðsárunum var mestur fiskur
við Isafjarðardjúp seldur beint úr
bát í fisktökuskip, sem sigldu á
Bretland. Það er ekki fyrr en eftir
stríðslok 1945, sem verulegur
fjörkippur kemur í frystihúsin.
Frystihúsið á þeim tíma, er Einar
tekur við framkvæmdastjóra-
starfi, var mjög fátæklega búið,
lítil húsakynni, smávegis frysting
í körum, engar fiskvinnsluvélar.
Á árum Einars hefur orðið mik-
il uppbygging á húsakosti frysti-
hússins, tækjakaup, byggð mjöl-
verksmiðja og keyptur skuttogari.
Þegar Einar lét af starfi fram-
kvæmdastjóra í árslok 1976 eftir
30 ár, skilaði hann af sér velreknu
og traustu fyrirtæki. Hann vann
þó áfram á skrifstofunni fullan
vinnudag til ársloka 1980, þá 84
ára.
Einar Steindórsson tók mikinn
þátt í málefnum sveitarfélagsins.
Hann var kosinn í hreppsnefnd
Eyrarhrepps 1922 og þá strax
oddviti í 3 ár. Hann sat í hrepps-
nefnd að undanskildu einu kjör-
tímabili til 1966, þar af oddviti í 21
ár til 1966 er hann gaf ekki lengur
kost á sér til þeirra starfa. Sýslu-
nefndarmaður var hann frá
1949—1973, er Pyrarhreppur sam-
einaðist Isafirði.
Þá átti hann sæti í sóknarnefnd
Hnífsdalssóknar um árabil og í
stjórn Ungmennafélagsins Þrótt-
ar og fleiri félaga.
Einar var póstafgreiðslumaður í
Hnífsdal í 33 ár frá 1927-1960.
Það gefur augaleið að erill hefur
verið mikill og langur vinnudagur
hjá Einari, sem bónda, fram-
kvæmdastjóra og oddvita, allt í
einu og störf hans nátengd at-
vinnu- og félagslífi staðarins.
Hann var sæmdur riddarakrossi
íslensku Fálkaorðunnar 1977.
Undirritaður hóf störf hjá
skrifstofu Hraðfrystihússins
sumarið 1973 undir stjórn Einars,
hafði að vísu kynnst honum nokk-
uð áður.
Einar Steindórsson var svip-
mikill maður, þéttvaxinn, ekki hár
vexti, en óx mjög við nánari kynni.
Hann var alla tíð kappsfullur og
framkvæmdasamur, vildi helst
gera alla hluti á stundinni.
Á yngri árum fór hann allra
ferða sinna á hjóli, en með vax-
andi umsvifum á bílaöld lét hann
vörubíl frystihússins flytja sig á
Ísafjörð og ef mikið lá við sagði
hann bílstjóranum að aka á „þús-
und“.
Einar var mikill reglumaður í
starfi, passinn á fé, en greiddi
strax allar fjárkröfur. Hann var
óeigingjarn og hugsaði lítt um eig-
in hag. Hann var ljúfur og glað-
lyndur, lítillátur í umgengni, en
mjög fylginn sér og ákveðinn ef
með þurfti og lét ekki snúa á sig.
Einar var mjög vel lesinn, fróð-
ur og minnugur, kunni mikið af
kvæðum og hafði sérstakan áhuga
á ævisögum.
Hann lét sér fátt óviðkomandi
um hagi manna og átti til að
spyrja menn spjörunum úr, þó
hann hitti þá í, fyrsta sinn, enda
þekkti hann fjölda manna víða um
land. Einar hafði eitt sinn þau
ummæli um mann, sem honum
þótti ekki afkastamikill, að hann
væri vandvirkur en hefði litla vél.
Sjálfur hefur Einar haft stóra og
hraðgenga vél. Einari er best lýst
með einkunnarorðum hans er
hann hafði ritað í Móðurmáls-
Bókina líklega þegar hann var í
Núpsskóla:
l»*d er dýrmsta af drottni líð oj;
dyggast með sér bera, er ekki
að telja l>eim mestu með,
en maður í reynd að vera.
Einar Steindórsson giftist 3.
des. 1938 Ólöfu Magnúsdóttur,
mætri myndarkonu frá Hóli í Bol-
ungarvík, sem studdi mann sinn
með ráðum og dáð í öllum hans
umsvifamiklum störfum. Hún lést
um aldur fram 18. febrúar 1968, 59
ára gömul, eftir mjög erfiðan
sjúkdóm. Þau eignuðust barn sem
fæddist andvana, en tóku nokkru
seinna í fóstur stúlku á fyrsta ári,
sem þau ættleiddu. Hansína Ein-
arsdóttir er búsett á Isafirði, gift
Kristjáni Jónassyni framkvæmda-
stjóra og eiga þau 5 börn. Einar
Valur, elsti sonur þeirra, var alinn
upp til 12 ára aldujs á heimili Ein-
ars og Ólafar. Þá tóku þau líka til
fósturs Ágúst Jónsson, hann er
búsettur á Neskaupstað, giftur
Birnu Geirsdóttur, eiga þau 3
börn.
Einar Steindórsson flutti á
heimili dóttur sinnár haustið 1973
og hefur dvalið þar síðan.
Ég vil að lokum þakka Einari
Steindórssyni samstarf og vin-
áttu. Ég og fjölskylda mín biðjum
honum blessunar guðs. Við send-
um börnum hans, Hansínu og Ág-
ústi, fjölskyldum þeirra og öðrum
aðstandendum innilegustu samúð-
arkveðjur.
Konráð Jakobsson
Látinn er mikill sæmdarmaður,
Einar Steindórsson frá Hnífsdal,
á áttugasta og sjötta aldursári.
Það er litlu byggðarlagi mikill
fengur að njóta starfskrafta og á
mörgum sviðum forsjár slíks
manns sem Einar var. Auk þess
sem Einar gegndi hinum marg-
víslegustu störfum í þágu byggð-
Fæddur 1. júní 1911
Dáinn 6. febrúar 1982
„<>, dauðí, taktu vel þeim vini mínum,
sem vitjað hefur þreyttur i þinn fund.
Oft bar hann þrá til þín í huga sínum
og þú gafst honum traust i banastund.
Nú leggur hann það allt, st m var hans auður,
sitt æviböl, sitt hjarta að fótum þér.
Kr slíkt ei nóg? Si einn er ekki snauður,
sem einskis hér i jörðu væntir sér.
(Tómas (iuðm.)
I dag er til moldar borinn, að
Staðarfelli í Dölum, Ólafur
Tryggvason, frá Grund á Fells-
strandarhreppi. Hann var fæddur
fyrsta júní 1911 að Rauðbarðar-
holti í Dalasýslu. Foreldrar hans
voru Halldóra Einarsdóttir og
Tryggvi Gunnarsson bóndi á Hellu
á Fellsströnd, síðast í Arnarbæli á
Fellsströnd.
Ólafur ólst upp hjá foreldrum
sínum að Hellu til tólf ára aldurs,
en þá fer hann til móðurafa síns
og dvelur um tíma í Fremri-
Langey í Klofningshreppi. Uppúr
1930 flytur Ólafur að Árnarbæli
og kaupir þá hálfa jörðina á moti
föður sínum. Þeir feðgar höfðu fé-
lagsbú að Arnarbæli til ársins
1954, en það ár dó Tryggvi. Elsa
Þórólfsdóttir, seinni kona
Tryggva, nú bóndi í Arnarbæli,
tekur við jarðarhluta Tryggva, og
hefur nú félagsbúskap með tíu
börnum sínum á móti Olafi, allt til
ársins 1966, en það ár festir Ólafur
kaup á hálfri jörðinni Grund á
Fellsströnd, þar sem hann átti
lögheimili til dauðadags.
Ólafur var hlédrægur og skap-
góður. Hann var nægjusamur og
sérstaklega hjálpsamur maður.
Hálfsystkini hans þakka honum
sérstaklega fyrir þann tíma sem
þau urðu hans aðnjótandi á upp-
vaxtar árum sínum í Arnarbæli.í
þá daga voru oft erfiðir tímar, sér-
staklega á stóru heimili og þá var
gott að hafa Óla, eins og hann var
í daglegu tali nefndur, sér við hlið,
til að ráða ráðum og taka til
hendi. Það er svo margs að minn-
ast frá þeim tíma að því verður
ekki komið fyrir hér, svo vel sé. En
við geymum þær stundir og
gleymum ei.
arlags síns, va.r hann einnig meðal
forystumanna á sviði atvinnu-
þróunar byggðarlagsins um hálfr-
ar aldar skeið.
Um fermingu réðst Einar til
starfa hjá frænda mínum, Guð-
mundi Sveinssyni kaupmanni og
útgerðarmanni í Hnífsdal. Að-
dragandinn mun hafa verið sá, að
Guðmundur fékk eitt sinn nokkra
stráka til að smala fé sínu. Að lok-
inni smalamennsku skyldu þeir
koma í búðina til hans og þiggja
nokkuð að launum fyrir ómakið.
Strákarnir mættu allir að verki
loknu nema einn, Einar Stein-
dórsson, sem taldi laun fyrir
greiðann óþörf. Gerði Guðmundur
síðan boð fyrir Einar og vildi
launa honum. Fer ekki sögum af
því hver launin voru, en nokkru
síðar hafði hann ráðið Einar til
starfa. Fluttist Einar á heimili
Guðmundar, vann með honum í
áraraðir og tók síðar við búskap
og atvinnurekstri þeim sem hann
hafði með höndum. Minntist Ein-
ar Guðmundar Sveinssonar oft
sem mikils velgjörðarmanns.
Þegar Hraðfrystihúsið hf. í
Hnífsdal er stofnað árið 1941 er
Einar einn af stofnendum þess.
Hann hættir upp úr því eigin at-
vinnurekstri og tekur að sér störf
fyrir hið nýja fyrirtæki. Upp úr
því hefst hinn merkilegasti kafli í
lífsstarfi hans, einkum eftir að
hann tekur við framkvæmda-
stjórn árið 1948. Allt frá þvi er
fyrirtækið tekur til starfa hefur
það verið megin burðarásinn í at-
vinnulífi Hnífsdælinga. Það voru
ekki fjársterkir menn sem hófu þá
uppbyggingu, en þeir áttu bjart-
sýni og framúrskarandi dugnað til
að bera. Var það fremur hagur
byggðarlagsins sem þar var bor-
inn fyrir brjósti en eigin hags-
Fyrsta júní sl. átti Ólafur sjö-
tugsafmæli, og þá bað hann í
fyrsta sinn um afmælisgjöf, það
var að fara hringinn um Snæ-
fellsnesið. Það var ánægjulegt að
geta veitt honum þá bón, þótt lítil
væri, en þetta sýnir hversu kröfu-
lítill Óli var.
Óli gerði lítið af því að tala um
sín mein, og brottför hans hafur
átt sinn undanfara, og það lengri
en okkur grunar. Þegar Óli var
fluttur á Akranesspítala nú uppúr
áramótunum, gerðum við okkur
ljóst, að senn myndi draga að leið-
arlokum. En samt, þegar fregnin
barst, þá hrukkum við við. Óli var
undirbúinn en við ekki. Að leiðar-
lokum þökkum við samverustund-
irnar sem við munum aldrei
gleyma.
„I'ar þu í fridi,
fridur (>uds þig blessi,
hafoöu þökk fyrir allt og allt.
(•ekkst þú med (íudi,
(>uð þér nú fylgi.
hans dýrdarhnoNs þú hljóta skalt."
Systkinin
l»ínu jarúvistarlifi er
lokiú en eilífúin bak v iA
móduna ntiklu lekur \iA."
í dag verður til moldar borinn
frá Staðarfellskirkju Ólafur
Tr.vggvason. Leiðir okkar Óla lágu
fyrst verulega saman vorið 1971,
er við hjónin hófum búskap að
Staðarfelli. Þá kom hann til okkar
að skafa selskinn og aðstoða við
selveiði, síðan var hann hjá okkur
á hverju vori að skafa selskinn.
Þessu starfi hafði hann gegnt hjá
fyrri ábúanda hér, þannig að það
má segja að hann hafi tilheyrt
þessari vertíð. Þetta starf sem og
öll önnur störf vann hann af natni
og samviskusemi.
Óli var hljóðlátur maður og ið-
inn, ekki gefinn fyrir að trana sér
fram. Hann var minnugur og
hafði gaman af að segja frá fyrri
tímum, kunni margar sögur og
sagði mjög vel frá. Þar voru smá-
atriðin ekki undanskilin.
Óli var alla tíð bóndi og bjó
víða. Vorið 1975 hóf hann búskap
á eiðibýlinu Dagverðarnesi í
munir. Átti það ekki hvað síst við
um Einar. Á löngum starfsferli
sem framkvæmdastjóri mun það
oftar en einu sinni hafa komið
fyrir að stjórnarmönnum þótti
keyra úr hófi fram hversu hógvær
Einar var í launakröfum, enda
lengst af einn á skrifstofu og
vinnudagur erilsamur og langur.
Var þá svar Einars oft á þann veg
að hækkun kaups væri ástæðu-
laus, honum dygði það kaup er
hann hefði. Slík var hógværð Ein-
ars og lítillæti í öllu því er varðaði
umbun sér til handa fyrir þau
margvíslegu störf sem hann leysti
af hendi. Samt sem áður var hann
höfðingi í lund. Hagur þess fyrir-
tækis sem honum var trúað fyrir
var fyrir öllu, enda hagsýni og
fyrirhyggja í fyrirrúmi alla tíð.
Hann lét af framkvæmdastjórn
um áttrætt. Mun fjárhagsleg
staða f.vrirtækisins með því besta
sem gerist innan fiskiðnaðarins.
Einar kvæntist árið 1938 mikilli
ágætiskonu, Ólöfu Magnúsdóttur
frá Bolungarvík. Þeim varð ekki
barna auðið, en ólu upp tvö fóst-
urbörn, Hansínu og Guðjón Ágúst,
sem reyndust fósturforeldrum sín-
um í hvívetna hið besta. Ólöf lést
hinn 18. febrúar 1968. Varð hún
Einari mikill harmdauði.
Milli Ólafar, Einars og foreldra
minna ríkti mikil vinátta. Var
Einar tíður gestur á heimili þeirra
og eru minningar um heimsóknir
hans mér einkar kærar, enda var
Einar mikill barnavinur. Áttu
börn mín síðar eftir að njóta þess
þegar þau heimsóttu mínar æsku-
stöðvar.
Ég og fjölskylda mín sendum
Hansínu, Ágústi, fjölskyidum
þeirra og öðrum ættingjum inni-
legar samúðarkveðjur.
Þorvarður Alfonsson
Klofningshreppi. Þar bjó hann í
rúm 5 ár. Ekki tók hann tæknina í
sínar hendur, heldur heyjaði fyrir
kindum sínum upp á gamla móð-
inn með orfi og hrífu. Nútíma
þægindi voru einnig af skornum
skammti í Dagverðarnesi. Þar var
olíukynding og steinolíulampar.
Seint í nóvember 1980 varð Óli
fyrir því áfalli að missa nærri
helminginn af kindum sínum
niður um ís á vogi skammt frá
bænum án þess að geta neitt gert
þeim til hjálpar. Þetta var mikið
áfall fyrir einyrkjabónda. Þá sást
best hvað Óli hafði mikla hugarró
og viljastyrk að æðrast ekki yfir
orðnum hlut. Eftir þetta áfall brá
Óli búi í Dagverðarnesi og kom
með féð sem eftir lifði til okkar að
Staðarfelli. Það má segja að upp
úr þessu hafi kraftar hans óðum
farið að þverra og síðastliðið vor
kom í ljós að hann gekk með al-
varlegan sjúkdóm. Dvaldi hann á
sjúkrahúsi Akraness síðastliðið
vor og svo aftur nú undir lokin.
Kn þrottum rr þörf á h\il<l
<>|* þ\ i urúu þáttaskilin
honum k.rrkomin jyof.
Þetta eru fátækleg orð að leið-
arlokum en örlítill þakklætisvott-
ur frá okkur hjónunum og börnun-
um okkar, sem hann var mjög góð-
ur vinur og félagi.
Okkar innilegustu samúðar-
kveðjur til systkina og annarra
vandamanna.
Þóra og Sveinn,
Staðarfelli.
^ _____
Olafur Tryggvason
frá Grund - Minning