Morgunblaðið - 07.03.1982, Blaðsíða 48

Síminn á afgreiðslunni er
83033
Sími á ritstjórn og skrifstofu:
10100
SUNNUDAGUR 7. MARZ 1982
Ekkert skip
til kolmunna-
veiða án styrks
KNN er óráðið hve mörg íslenzk skip
rcvna kolmunnaveiðar á sumri kom-
anda, en síðastliðið sumar stunduðu fi
skip veiðarnar um lengri eða skemmri
tíma. I*á fenuu skipin styrk til veið-
anna af fé því, sem varið er til tilrauna
veiða, en að sögn Jóns Arnalds ráðu
neytisstjóra í sjávarútvegsráðuneytinu
hefur ekki enn verið ákveðið um
styrkveitinjru til þeirra skipa, sem
áhuj>a hafa á kolmunnaveiðum í
sumar.
Norðmenn og Islendingar hafa nú
náð samkomulajji um gagnkvæmar
kolmunnavciðar og á yfirstandandi
ári er Norðmönnum heimilt að veiða
20 þúsund tonn af kolmunna í ís-
lenzkri lögsögu og íslenzkum skipum
er heimilt að veiða önnur 20 þúsund
tonn í norskri lögsöjju.
Þeir útgerðarmenn og skipstjórar
hugsanlegra kolmunnaskipa, sem
Morgunblaðið hefur rætt við, sejjja,
að engan veginn sé hægt að fara til
þessara veiða án einhverra styrkja,
sökum þess hve veiðarnar hafi geng-
ið treglega undanfarin ár og hversu
hráefnisverðið sé lágt. Sögðu þeir að
engin útgerð myndi taka ákvörðun
um slíkar veiðar fyrr, en fyrir lægi
hver stefna sjávarútvegsráðuneytis-
ins væri í þessum efnum.
Hagsmunaaðilar kolmunnaveiða
komu saman til fundar í Reykjavík
fyrir nokkrum dögum og var þá rætt
um hugsanlegar veiðar í sumar.
Sögðu menn eftir þann fund, að mik-
il breyting þyrfti að verða á hráefn-
isverði til hins betra og að veiðarnar
þyrftu einnig að ganga miklu betur
en undanfarin ár, ef hægt ætti að
vera að stunda þessar veiðar án
styrkja.
GATT:
Vafasamt aÖ \% toll-
afgreiðslugjaldið
samrýmist samningum
l'KÁ l.marz sl. þurfa innflytjendur að
jjreiða 1% tollafgreið.slugjald af öllum
innflutningi til land.sins. Cjaldið er 1%
af tollverði vörunnar, eða menn greiða
50 krónur í lágmarksjjjald af vörum,
sem kosta 5.000 krónur eða minna og
200 krónur af vörum, sem kosta mcira.
Þessi breyting hefur valdið mörg-
um innflytjendum miklum vandræð-
um, þar sem mikil vinna liggur í að
breyta tölvuforritum fyrir tollút-
reikninga. Um er að ræða þrjá
möguleika eins og áður sagði.
Þá þykir mörgum heldur hart að
greiða 50 króna lágmarksjjjald ef
þeir td. taka einn ísskáp úr tollvöru-
geymslu, en þá greiða menn í flest-
um tilfellum mun hærri prósentu en
1%.
Árni Árnason, framkvæmdstjóri
Verzlunarráðs Isiands, sagði að
Verzlunarráðið hefði haft samband
við GATT, Alþjóðasamtök um tolla-
mál, sem hefur aðsetur sitt í Genf í
Sviss, og þeir teldu mjög vafasamt,
að þetta 1% tollafgreiðslugjald sam-
rýmdist samningnum um tollamál,
sem Islendingar eru aðilar að.
Nýr vaxta-
útreikningur
til umræðu
„ÞAD hafa engar ákvarðanir verið
teknar ennþá," sagði Jóhannes Nor
dal, scðlabankastjóri, í samtali við
Mbl., er hann var inntur eftir því hvort
breytinga væri að vænta á vaxtaút-
reikningi, en samkvæmt ákvæðum
Olafslaga, sem tóku gildi að nýju um
síðustu áramót, skal endurskoða vaxta-
ákvarðanir á þriggja mánaða frcsti.
„Málin hafa hins vegar verið til
athugunar að undanförnu milli
okkar og ríkisstjórnarinnar, en eng-
ar ákvarðanir verið teknar. Menn
eru ennþá að meta stöðuna og gögn-
in, sem fyrir liggja," sagði Jóhannes
Nordal, seðlabankpstjóri ennfremur.
Verðhrun á álmarkaði
nær 45% á 18 mánuðum
fyrra nam 208 milljónum
- tap ISAL í
AKKOMA íslenzka álfélagsins hf. í
fyrra var hin langversta í sögu fyrir
tækisins. Tapið nam 208 milljónum
króna eða 20,8 milljörðum gamalla
króna. Kr tapið 28,7% af veltu, en hún
var 726 milljónir í fyrra. Mesta tap
áður var árið 1975 eða 12% af veltunni
það ár. Þetta kemur m.a. fram í sam-
tali við Kagnar S. Ilalldórsson for
stjóra ISAL í Morgunblaðinu í dag.
í viðtalinu kemur fram að margar
ástæður eru fyrir hinni slæmu af-
komu ÍSAL í fyrra, m.a. verðhrun á
álmarkaðnum. Núverandi álverð er á
bilinu 1.100—1.200 dollarar tonnið
en fór hæst í 2.000 dollara fyrir 18
mánuðum. Er þetta nær 45% lækk-
un.
í Straumsvík hafa safnast fyrir
mun meiri birgðir en venjulega eða
fimmfalt meiri birgðir en ef ástand-
ið væri eðlilegt, 20 þúsund tonn á
móti 4 þúsund tonnum.
Afkastageta í áiiönaði er nú um
11,7 milljónir tonna á ári en vegna
samdráttar í álnotkun hefur þurft
að draga úr framleiðslu sem nemur
2,5 milljónum tonna eða 22% af af-
kastagetu. Horfur á álmarkaðnum
eru óljósar.
Þá kemur fram í viðtalinu við
Ragnar að heildartekjur Islendinga
af álverinu frá því að það tók til
MAKGIJK áhugamaðurinn um laxvcið-
ar hefur verið tvístígandi síðustu vik-
urnar vegna ótta um slakt laxvciðisum-
ar eins og verið hefur tvö síðustu sum-
ur. Kætist spádómar Teits Arnlaugs-
sonar, Hskifræðings hjá Veiðimála-
stofnun, ætti sumarið þó að geta orðið
allgott, en í samtali við Mbl. sagðist
hann reikna með meiri laxagengd í ár
um allt land í sumar, en verið hcfur
undanfarin ár. Teitur tók það þó fram.
starfa nema 3.400 milljónum króna
eða 340 milljörðum gamalla króna.
Framkvæmdir við hreinsitæki í
álverinu eru á lokastigi. Þær hafa
verið mjög dýrar, kostað 360 milljón-
ir króna.
að crfitt væri að spá um slíka hluti og
því miður hefði reynslan af spádómum
undanfarin ár ekki verið traustvekj-
andi.
„Seiðaástand í ánum er betra núna
heldur en var eftir vorkuldana 1979,“
sagði Teitur. „í fyrra og hittifyrra
vorum við að súpa seiðið af þessum
vorkuldum og þeir voru hluti af
skýringunni á lítilli laxveiði 1980 og
1981. Hvort þau áhrif eru liðin frá
Ragnar segir það sína skoðun, að
ef ÍSAL væri ekki með samning við
Alusuisse, sem tryggði sölu á allri
framleiðslu fyrirtækisins, væri það
nú komið í þrot eða hefði þurft að
leita á náðir ríkisins.
Sjá: „Tekjur íslendinga af álver
inu sem frá upphafi nema 3.400
milljónum króna" á bls. 20.
vitum við ekki nákvæmlega, en við
eigum þó von á því, að laxveiðin auk-
ist í sumar miðað við síöustu ár. Síð-
asta sumar var mikið af smálaxi í
ánum og því má búast við, að stærri
lax komi inn í veiðina í sumar. Smá-
laxinn er erfiðara að segja til um, en
þó held ég, að við eigum von á betri
smálaxaári og þó sérstaklega stór-
laxasumri í sumar,“ sagði Teitur
Arnlaugsson, fiskifræðingur.
Spáir allgóðu
laxveiðisumri
/erid var að taka netin um borð í Sigurð í Reykjavíkurhöfn í gær. Ljosm..- Mbi. Kmílía.
Ánægjulegt að nýr starfsvett-
vangur er fundinn fyrir skipið
- segir Agúst Einarsson
AFLASKIPIÐ Sigurður RE 4 kom í
fyrrakvöld til Keykjavíkur frá Akur-
eyri eftir breytingar, sem gerðar voru
á skipinu hjá Slippstöðinni hf. Und-
anfarin ár hcfur Sigurður eingöngu
verið búinn til nóta- og flotvörpu-
veiða, það er að segja til veiða á
loðnu og kolmunna, en nú hefur Sig-
urði verið breytt í netabát og fer
hann til veiða með þorskanet frá
Keflavík, en þar á Sigurður að lcggja
upp, á mánudaginn. Sigurður mun nú
vcra stærsti netabátur í heimi, en
skipið er madt 914 rúmlestir að
stærð. Stærstu skip, sem fram til
þessa hafa stundað þorskveiðar með
net, eru í kringum 500 rúmlestir, en
fram til þessa hefur það verið talið
illmögulegt að stunda þorskvciðar
með net á svo stórum skipum.
Ájjúst Einarsson, framkvæmda-
stjóri hjá Hraðfrystistöðinni hf. og
ísfelli hf., sagði í samtali við Morg-
unblaðið að breytingarnar á Sig-
urði hefðu tekizst mjög vel. Væru
menn ekki sízt ánægðir með allt
fyrirkomulag, sem er skipulagt af
þeim Haraldi Ágústssyni skip-
stjóra á Sigurði og Bolla Magnús-
syni skipatæknifræðingi. Útbúnað-
ur um borð í Sigurði er að nokkru
frábrugðinn því, sem fram til
þessa hefur verið um borð í neta-
bátum. Yfirleitt eru netin lögð út
af bakborðslunningu bátanna, en á
Sigurði verða netin dregin aftur á
skut og lögð þaðan.
„Ástæðan fyrir því að við fórum
út í þessar breytingar á skipinu er
sú, að fyrirsjáanlegt er að á næst-
unni verða loðnuveiðar ekki stund-
aðar nema í mesta lagi 2 til 3 mán-
uði á ári og það var hvorki hægt að
bjóða áhöfn né útgerð skipsins upp
á svo stutt úthald," sagði Ágúst
Einarsson. „Breytingarnar á skip-
inu eru tiltölulega ódýrar, að mað-
ur tali ekki um ef miðað er við það,
sem nýr netabátur kostar í dag.
Samningur var gerður við Slippst-
öðina á Akureyri þann 22. janúar
síðastliðinn og var Sigurður kom:
inn til Akureyrar hinn 25. janúar. I
samningi stóð að skipið ætti að
vera tilbúið hinn 3. marz og stóðst
það upp á dag. Ennfremur stóðst
tilboð Slippstöðvarinnar í verkið
nákvæmlega. Sýnir þetta best
hvers íslenzkar skipasmíðastöðvar
eru megnugar þegar þær leggja sig
fram, ekki sízt þar sem ljóst er að
verkið hefði ekki verið unnið ódýr-
ar né fljótar erlendis,“ sagði
Ágúst.
Þá sagði Ágúst að Sigurður hefði
sinn ákveðna þorskkvóta, sem og
önnur loðnuskip. Það væri ánægju-
legt að nýr starfsvettvangur væri
fundinn fyrir þetta mikla happa-
skip. Sigurður er nú 20 ára gamall.