Morgunblaðið - 14.05.1982, Blaðsíða 1

56 SÍÐUR
103. tbl. 69. árg.
FÖSTUDAGUR 14. MAÍ 1982
Prentsmiðja Morgunblaðsins.
\ arsjá, 13. maí. Al\
VERULEG átök urðu í dag í Varsjá og Kraká þegar þúsundir manna
söfnuðust saman til að mótmæla kúguninni og því, að í dag eru
fimm mánuðir síðan herlög voru sett í Póllandi. „Frelsið Lech
Walesa" og „Samstaða" kvað við frá mannfjöldanum, en lögreglu-
menn, gráir fyrir járnum, réðust að fólkinu með táragasi og vatns-
byssum. Víða lögðu menn niður vinnu stutta stund en stjórnvöld
vildu í fyrstu lítið úr mótmælunum gera.
Þeir leiðtogar Samstöðu, sem
fara huldu höfði, höfðu hvatt til 15
mínútna verkfalls í dag og að allir
ökumenn stöðvuðu farartækin í
eina mínútu. Langmest voru mót-
mælin í Varsjá og Kraká en í síð-
arnefndu borginni söfnuðust um
10.000 manns saman fyrir utan
kirkju heilagrar guðsmóður. Þeg-
ar fólkið ætlaði að leggja upp í
göngu um borgina réðust lögreglu-
menn á það með táragassprengj-
um, vatnsbyssum og kylfum og
tókst um síðir að hrekja það á
brott. í Varsjá kom fólk saman á
helstu gatnamótunum í miðborg-
inni en hörfaði undan eftir 20
minútur fyrir táragassprengju-
kasti lögreglunnar. Víða kom til
verkfalla eins og t.d. í Huta-
stálbræðslunum, dráttarvélaverk-
smiðjunum í Ursus og í FSO-bíla-
smiðjunum skammt frá Varsjá.
Jerzy Urban, blaðafulltrúi her-
stjórnarinnar, sagði við erlenda
fréttamenn, að mótmælin hefðu
verið lítil en aðrir benda á, að
verkföllin í dag sýni, að „hræðslu-
múrinn", sem stjórnin hafi reist
með herlögunum, sé að hrynja.
í háskólanum í Varsjá fóru þús-
Óttinn en ekki
mannleg mistök
— veldur kjarnorkustríði
(>enf, 13. maí. Al\
AKAK ólíklegt er, að til kjarnorku-
styrjaldar komi fyrir slysni eða
mistök segir i niðurstöðum skýrslu,
sem ein af nefndum Sameinuðu
þjóðanna birti í Genf í dag. Lang-
líkiegasta ástæðan fyrir slikum
ragnarökum er sú, að annað stór-
veldanna telji sér ógnað af yfir-
burðum hins.
„Varúðar- og öryggiskerfin
útiloka í raun að til kjarnorku-
stríðs geti komið fyrir mannleg
eða tæknileg mistök," segir í
skýrslunni frá SÞ en þar er því
haldið fram að stórveldi, sem tel-
ur sér ógnað, geti reynt að verða
fyrra til og hrundið með því af
stað allsherjargereyðingarstríði.
undir námsmanna úr kennslu-
stund og stóðu þöglir á háskóla-
lóðinni í stundarfjórðung. Lög-
reglan beið álengdar en hafðist
ekki að. Varsjárútvarpið sagði frá
því í dag, að víða hefði verið
„reynt að efna til verkfalla" og
Urban, talsmaður stjórnarinnar,
viðurkenndi, að verkföll hefðu orð-
ið í Gdansk, þar sem Samstaða sá
dagsins ljós. „Við erum ekki
hræddir," höfðu fréttamenn eftir
einum verkamanni. „Við ætlum að
berjast fyrir endurreisn samtaka
okkar."
Argentínskir stríðsfangar, sem gáfust upp fyrir Bretum á Suður-Georgíu, um borð í breska birgðaskipinu „Tide-
spring". Þeir voru síðan fluttir til Ascension-eyjar, þaðan til Montevideo í Uruguay og hafa væntanlega komið til síns
heima i gær. AP.
Francis Pym varar við
auknum hernaðarátökum
Argentínumenn og Bretar ítreka fyrri afstöðu í Falklandseyjadeilunni
London, New York, Buenos Aires, 13. mtí. AP.
FRANCIS Pym, utanríkisráðherra
Breta, varaði i dag við vaxandi hern-
aðarátökum við Falklandseyjar ef
„þrákelkni** Argentínumanna linnti
ekki. Samningamaður Breta í deil-
unni átti í dag fund með aðalritara
SÞ, de Cuellar, og síðar ætlaði full-
trúi Argentínumanna að hitta hann
að máli en ekki er talið, að mikið hafi
miðað að friðsamlegri lausn. Margar-
et Thatcher forsætisráðherra sagði i
dag á þingi, að stjórnin ynni að „frið-
samlegri lausn en ekki að friðsamleg-
um svikum" við íbúa Falklandseyja. í
Myndin var tekin í fyrrakvöld þegar maður að nafni Juan Fernandez Krohn (örin) reyndi að ráðast að Páli páfa II í
Fatima í Portúgal með byssusting að vopni. Páfi, sem er hægra megin við miðja mynd, kom til Fatima, mikils
helgistaðar Maríudýrkunar, til að þakka heilagri guðsmóður lífgjöfina fyrir réttu ári þegar reynt var að ráða hann af
dögum í Róm. AP.
Páfí vill „réttlátan frið
dag voru látnir lausir 189 Argentínu-
menn, sem gáfust upp þegar Bretar
tóku Suður-Georgíu.
Francis Pym utanríkisráðherra
sagði í dag á fimmta neyðarfundi
þingsins um Falklandseyjadeiluna,
að enn væru „mörg ljón í veginum"
í sáttastarfi aðalritara Sameinuðu
þjóðanna og varaði við því, að ef
Argentínumenn þráuðust við
myndu Bretar leita „hernaðarlegr-
ar“ lausnar og það fyrr en seinna.
Thatcher forsætisráðherra kvað í
dag niður þann orðróm, að breska
stjórnin væri að heykjast á afstöðu
sinni í deilunni og sagði, að Falk-
lendingar yrðu ekki sviknir og ekki
samið fyrr en Argentínumenn féllu
frá kröfunni um yfirráð yfir eyjun-
Leopoldo Galtieri, hershöfðingi
og forseti Argentínu, sagði í dag í
Buenos Aires, að hann vonaðist eft-
ir „heiðarlegri lausn" en ítrekaði
jafnframt fyrri kröfur um yfirráð
yfir Falklandseyjum. Fyrr í dag
átti hann óvæntan fund með þrem-
ur breskum blaðamönnum, sem í
gær urðu fyrir árás óþekktra
manna, sem rændu þá, afklæddu og
hótuðu limlestingum og dauða.
Galtieri bað blaðamennina afsök-
Vatnsbyssum og tára-
gasi beitt gegn pólsk-
um mótmælendum
í Falklandseyjadeilunni
Katima, Portútfal. 13. maí. AP.
Kalima, l'orlujjal, 13. maí. AP.
PÁLL PÁFI II flutti í dag messu í Fatima í Portúgal og þakkaói guói fyrir aó hafa
komist lífs af þcgar reynt var ráða hann af dögum í Kóm fyrir ári en minntist hins
vegar ekki á banatilræóið í gærkvöldi. Hann fjallaói mest um þá geigvænlegu
ha“ttu, sem nú steðjaði að öllu mannkyni og sagði, að staðbundin átök yrðu
stundum að miklu striði með öllum þeim óskaplegu afleiðingum, sem þeim fylgdu.
Mun hann þar hafa haft Falklandseyjadeiluna í huga.
Að sögn lögreglunnar var maður-
inn, sem gerði atlöguna að páfa, Ju-
an Fernandez Krohn að nafni, vopn-
aður nærri hálfs metra löngum
byssusting en hann var gripinn áður
en hann gat unnið páfa mein. A eftir
blessaði páfi vopnið og manninn og
fyrirgaf honum verknaðinn. Krohn
er spánskur og fékk á sínum tíma
prestsvígslu hjá Marcel Lefebvre,
erkibiskupi í Genf, en hann hefur
verið útlægur ger úr kaþólsku kirkj-
unni fyrir afar afturhaldssamar
skoðanir og baráttu gegn öllum um-
bótum. Hann veitir nú forstöðu sér-
stökum söfnuði og sagði talsmaður
hans í dag, að Krohn hefði alltaf ver-
ið upp á kant við hreyfinguna og
sagt sig úr henni fyrir tveimur ár-
um.
Við messuna í dag, sem meira en
hálf milljón manna sótti, flutti páfi
mál sitt á frönsku og hvatti Argent-
ínumenn og Breta til að semja um
„réttlátan frið“ í Falklandseyjadeil-
unni. Einnig skoraði hann á ríkar
þjóðir að rétta fátæku fólki um allan
heim hjálparhönd og aðstoða þær
milljónir flóttamanna, sem nú ættu
hvergi höfði sínu að halla.
Sjá ennfremur „Öfgasinni...“
á bls. 15.
150 argentínskir hermenn og 39
óbreyttir borgarar komu í dag til
Montevideo í Uruguay frá Ascens-
ion-eyju í Atlantshafi en þeir féllu
í hendur Bretum þegar þeir tóku
Suður-Georgíu. Bretar ákváðu að
sleppa þeim öllum að undanskild-
um einum manni, Alfredo Astiz
kapteini, og var það gert að beiðni
frönsku stjórnarinnar. Frakkar
gruna Astiz um að hafa átt þátt í
hvarfi tveggja franskra nunna árið
1977 og komið hefur fram, að i Sví-
þjóð er talið, að hann hafi myrt
sænsku stúlkuna Dagrnar Hagelin.