Morgunblaðið - 26.06.1982, Side 40

40
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 26. JÚNÍ 1982
y> Br 'pettcx nú pa&> -cína sem pér de.ttur-
í hug til ob li álca þig T"
19«? Unmr.il Mn SywllciH
ást er...
aö hvetja
hana til að Ijúka
lokaprófi
TM R«o U.S Pat Off —all riglits reservad
•1982 Loe Angetes Tlmes Syndicate
Sjáðu pabhi. Er það ekki þetta setn
þeir kalia að vera blýantanagari?
Ertu alveg frá þér, Davíð?
HÖGNI HREKKVlSI
„ him lblbga mæting i' kvöld, ee. /viéc:
AO SJÁLVSÖC3EHJ MIKIL VONBftJS£»|."
Móðir skrifar:
Hvað veldur þessari mannvonsku?
betta er revnslusaga tveggja ungra
bræðra af árásum, sálar- og líkams-
meiðingum. I»ar sem hún er alls ekki
stutt, er fyllsta ástæða til að vekja á
henni athygli. Hún hlýtur að vera, í
stórum dráttum, saga unglinga i
þéttbýli landsins. Eða getur verið að
þessir bræður gangi sérstaklega i
augun á ofstopamönnum? Varla.
Sagan hefst fyrir nokkrum ár-
um, þegar sá eldri, átta ára, lítill
og meinlaus og ónýtur að verja
hendur sínar, er á leið heim frá
vini sínum, fáum götum frá heimili
sínu, skömmu eftir kvöldmat, að
vetri. Hittir dreng eitthvað eldri,
er laminn dálítið og af honum hirt-
ar nokkrar krónur sem hann átti í
vasanum. Dálítill tími líður. Hann
lendir í deilum við nokkra drengi,
sem leiðir til barsmíða og hann er
lokaður inni í skúr á starfsvelli,
þar sem hann mátti dúsa þar til
vegfarandi varð var við hann og
hleypti honum út. Áður en dreng-
irnir skildu við hann í skúrnum,
fóru þeir upp á þak og sprændu vel
yfir. Lengi á eftir var hann hund-
eltur af þessum drengjum, vegna
þess að faðirinn gerðist svo frakk-
ur að fara heim til eins þeirra og
kvarta undan þessu framferði við
móður hans. Enn líður timinn.
Yngri bróðirinn fer út eftir hádegi
á sunnudegi, að sumri til. Kemur
aftur fáum tímum seinna, fölur,
fár og reiður. „Mamma," segir
hann. „Ég fór upp í búð, og hitti
þar stóra stráka. Þeir neyddu mig
til að reykja sígarettur og lömdu
mig, ef ég tók ekki ofan í mig.“
Aðspurður um aldur þessara
stráka og útlit, gat hann aðeins
sagt af hvaða tegund skellinöðrur
þeirra voru. Hjálmarnir voru ekki
teknir niður á meðan „afrekið" var
unnið. Enn líða ár. Eldri bróðirinn
á erindi milli hverfa í vetur, fer á
hjólinu sínu og lullar á því eftir
gangstíg, mætir hópi unglinga.
Einn þeirra sparkar í hjólið, svo
piltur fellur af því. Þegar hann
spyr um ástæðu, er honum boðið í
slag og áður en tími gefst til að
taka boðinu, eða hafna, byrja
höggin að dynja, með þeim um-
mælum að ekki skuli hætt fyrr en
rothögg hafi verið greitt. Piltur
reynir vörn, en við ofurefli er að
etja. Hann kemur heim illa útleik-
inn í andliti og marinn hér og þar
um líkamann. Aðeins einni stúlku í
hópnum fannst ástæða til eða
þorði að láta í ljósi andúð sína á
þessu athæfi.
Það er föstudagskvöld í júní,
blíðskaparveður og lokkandi til
útiveru. Þrettán ára drengur fer að
heiman eftir kvöldmat, til að hitta
kunningjana. Kvöldið líður, klukk-
an að verða tólf. Foreldrarnir farn-
ir að tala um, að drengur ætti að
vera kominn í hús fyrir nokkru.
Klukkan verður rúmlega eitt eftir
miðnætti, það er bankað og þegar
faðirinn fer til dyra er þar kominn
sonurinn ungi, illa á sig kominn á
sál og líkama, fellur grátandi í
fang föður síns og sagan kemur í
slitrum. Þegar líður á kvöldið
ákveða félagarnir að fara þangað
sem þeir áttu von á einum úr hópn-
um vera að æfa fótbolta og verða
honum samferða heim að æfingu
lokinni.
En margt fer öðruvísi en ætlað
er. Áður en þeir komust alla leið til
vallarins mættu þeim þrír „hér-
umbil fullorðnir menn“ hampandi
vínflösku sem þeir buðu drengjun-
um að súpa úr. Pilturinn umræddi
varð fyrir svörum og sagði þeim
með vel völdum orðum, að þeir fé-
lagar vildu ekki vínið og þeir
skyldu því koma sér burt. Én það
var þá þegar ákveðið að þessi orð-
hvati unglingur skyldi vínsins
neyta, fyrst ekki með góðu þá með
illu. Að honum var ráðist og hann
barinn í höfuð og andlit, svo stórsá
á. Þrátt fyrir að hann berði frá sér,
sem kraftar leyfðu, með hjálp eins
félagans, fór svo að hinir „hérum-
bil fullorðnu menn“ náðu að koma
vænum slurk af víninu ofan í
drenginn. Énda var sem þeir yrðu
því ákveðnari 1 þeirri ætlan sinni,
sem harðari mótspyrna var veitt.
Eftir þetta „frækilega afrek“ virt-
ist mesti móðurinn hafa verið
runninn af karlmönnunum, því
vinurinn hjálpfúsi fékk mikið
minna bæði af barsmíð, spörkum
og víni og hinir drengirnir sluppu
alveg. Hvað skyldu þessir ungu
menn finna sér til skemmtunar
næst?
Eftir þessa illu útreið var snúið
heim, en ferðin sú varð ekki auð-
veld, því nú fóru áfengisáhrifin að
gera vart við sig og í ljós kom að
ríflega hafði verið skammtað. Það
sem er frískum strákum fimmtán
mínútna gangur varð klukkutíma
barningur félaganna við að koma
drukkna drengnum heim. Mitt í
þessari raunasögu og bágindum
sinum var hann að hrósa happi yf-
ir því að engin stúlka skyldi hafa
verið með í þessari ferð, því eins og
hann sagði: „Níðast strákar svo á
stelpum".
Fyrri atvikin rifjuðust upp við
þetta síðasta og þó þau séu ef til
vill bara barnabrek, lýsa þau þó
ofbeldishneigð, sem viðkomandi
hafa vonandi vaxið og þroskast frá.
Þrjú þau síðustu er þó ómögulegt
að afsaka með æsku fremjenda.
Því miður er mikið um langtum
verri níðingsverk en þessum, sem
unnin eru bæði á börnum og full-
orðnum og margir sem fyrir þeim
verða bíða þess aldrei bætur.
Stundum jafnar sálin sig ekki, þó
líkaminn geri það.
Það er sárt að horfa upp á börn-
in sín illa leikin eftir ástæðulausar
misþyrmingar en líklega þó enn
sárara að vita þau fremjendur
ódæðisverka. Fjarri fer því að allt-
af séu það unglingar sem eru árás-
araðilinn. Hneigðin kemur
snemma í ljós og loðir líklega lengi
við.
En hvað veldur þessari mann-
vonsku? Er þetta fólk að hefna ein-
hvers? Hefur það sjálft orðið fyrir
barðinu á ofheldisfólki? Er því
kannski farið eins og unglingun-
um, sem foreldrarnir ætluðust til
að sæju að mestu um sig sjálfir frá
unga aldri og börðu svo ótæpilega
ef eitthvað fórst óhönduglega?
Hefur það sjálft verið lamið til
óbóta við búðina heima eða í
dimmu húsasundi? Hefur það
skort eitthvað í uppvextinum? Þá
er ekki átt við veraldarauð, heldur
svo eitthvað sé nefnt, væntum-
þykju, umhyggju, skilning og síð-
ast en ekki sist hefur verið látið
undir höfuð leggjast að kenna því
að halda í heiðri boðskapinn, sem
aldrei úreldist?
„Það sem þér viljið að aðrir gjöri
yður, það skuluð þér og þeim
gjöra.“ Enginn skyldi taka þessar
siðustu setningar sem tilraun til að
koma sök óþokkanna yfir á aðra,
heldur aðeins spurning handa þér
og mér og lesendum til að velta
vöngum yfir. Eflaust má lengi
bæta spurningum við og ennþá
lengur leita svara við þeim.
A.K.
Það eru
ekki all-
ir eins
Kæri Velvakandi!
Ég vinn í unglingavinnunni og þar
fæ ég á tímann 19,34 krónur. Það
sem ég vil segja er, að fyrir nokkru
skrifaði kona nokkur í Velvakanda
og sagði m.a. að unglingarnir lægju
tímunum saman í leti, meðan þau
ættu að vinna, og allt eins gott væri
að senda þeim kaupið beint heim.
Ég ber ekki á móti þessu, nema að
því leyti að allir eru dæmdir eins.
Sumir vinna sínu vinnu vel en aðrir
ekki. Það eru ekki allir eins. Ég ætla
að segja frá nokkrum atvikum,
hvernig fólk er ólíkt. Ég og nokkrar
stelpur vorum að sópa í steikjandi
hita. Kona í húsi einu horfði á okkur.
Ein stelpan stoppaði við og sagði við
konuna: „Góðan daginn, gott er
blessað veðrið.“ Já, segir konan en
bætir við: „Eruð þið að vinna eða
skemmta ykkur?“ „Bæði og,“ svöruð-
um við. „Er ekki borgað eitthvað
fyrir vinnuna?" sagði konan. „Jú,
einhvern skít á priki,“ sögðum við.
„Jæja,“ sagði hún og fór. Þetta
fannst mér neyðarlegt því að við vor-
um að sópa þykkan sand sem var af
völdum fullorðna fólksins, en töluð-
um og hlógum við vinnuna. Mér er
sem ég sæi fullorðna fólkið standa
við að sópa sand, sem væri kannski
af annarra völdum og unglingar
segðu eitthvað þessu líkt við það.
Þá vil ég geta annars atviks. Ég og
fleiri vorum að sópa götu í sól og
hita. Er við höðum sópað eftir göt-
unni endiiangri kemur út maður og
segir við okkur: „Þið eruð að púla við
að sópa, því leggist þið ekki niður og
farið í sólbað?" Eitt finnst mér leið-
inlegt varðandi unglingavinnuna.
Við megum ekki hafa segulband hjá
okkur, en það er þannig með suma,
að þeim finnst þeir vinni betur undir
léttri tónlist.
Ég viðurkenni það fúslega að sum-
ir geta verið latir, en það á ekki að
dæma alla eftir einum. Ég þekki
steipu sem fór á hljómleikana með
Human League í Laugardalshöllinni.
Þar sem hún stendur kemur að
fréttamaður er vill hafa tal af stúlk-
um undir áhrifum áfengis. Hann
segir: „Hér sést ekki edrú mann-
eskja.“ Vinkona mín stóð við hliðina
á þessum stelpum en fréttamaðurinn
þóttist ekki sjá hana. Ef fréttamenn
vilja segja eitthvað þá skulu þeir
segja satt frá. Þetta á við um (fleiri
blaðamenn. Þetta skulu blaðamenn
o.fl. sem vilja taka viðtöl hafa í
huga. Fullorðna fólkið (frétta- og
blaðamenn) vilja alltaf niðurlægja
unglingana með því að taka myndir
af þeim illa stöddum. Á sautjánda
júní var mikið fyllerí. Samkvæmt
mínum dómi kunnu þeir þar betur að
fara með vínið en fullorðna fólkið.
Maríanna 6464—9515