Morgunblaðið - 27.10.1982, Qupperneq 11

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 27. OKTÓBER 1982 43
Leikbrúðuland:
Starfsemi vetrarins að hefjast
Helga Steffensen og Hallveig Thorlacius með brúður úr þjóðsögunni „Um-
skiptingurinn". Helga stjórnar umskiptingnum, en Hallveig álfkonunni, sem
var orðin svo leið á karli sínum að hún hnoðaði honum saman og skipti á
honum og krakkakríli.
Björn Matthiasson
hvert hérað gæti eignast sína eig-
in útvarpsstöð, þar sem fram gætu
farið umræður um héraðsmálefni
og athyglinni yrði þar með beint
að innanhéraðsmálum í ríkari
mæli. Mundi það auka tilfinningu
fólks fyrir eigin nágrenni, og
draga úr því að menn einblíni
ávallt á suðvesturhorn landsins
eins og þar sé að finna nafla al-
heimsins. Við landsmenn erum
kannski orðnir vanir því, að Ríkis-
útvarpið sjái veröldina frá reyk-
vísku sjónarmiði, en þótt ég sé
sjálfur héðan úr Reykjavík, hef ég
aldrei getað vanist því, að heyra
þulinn í morgunútvarpinu segja
frá veðrinu við Skúlagötuna og
hvaða skip séu aö sigla inn í höfn-
ina, en hins vegar er aldrei að
heyra neitt samsvarandi um Eyja-
fjörð, Seyðisfjörð eða Höfn í
Hornafirði. Eins er það greinilega
að heyra á öllum fréttaflutningi,
hljóðvarps og sjónvarps, að fréttir
utan af landsbyggðinni eru inn-
fluttar, ef svo má að orði komast,
til Reykjavíkur. Fréttamaður spyr
gjarnan frammámenn á einhverj-
um stað um aflabrögð og tíðarfar
upp á síðkastið og matreiðir
fréttaviðtalið ósjálfrátt þannig, að
það verður að frétt um lands-
byggðina fyrir Reykvíkingana. Og
aldrei er dæminu snúið við þannig
að t.d. borgarstjórinn í Reykjavík
sé spurður um tíðarfarið í Reykja-
vík og aflabrögð skipa, sem gera
út frá höfuðstaðnum. Sjónarhorn
hljóðvarps og sjónvarps í frétta-
flutningi er tvímælalaust reyk-
vískt, enda er sjálfsagt erfitt fyrir
fréttamenn að losa sig undan slík-
um eðlislægum klafa.
Ef til væru útvarpsstöðvar út
um landsbyggðina, skapaðist hins
vegar grundvöllur til fréttaflutn-
ings og umræðna í slíkum stöðv-
um, sem hefðu eigið hérað að
vettvangi. Fréttir fengju strax á
sig annan svip. Þær væru settar
fram af innanhéraðsaðilum fyrir
sasveitunga og mundu taka á sig
mynd í samræmi við það.
En þótt ég sé því persónulega
mjög fylgjandi, að einkarekstur
útvarps verði leyfður, hygg ég, að
hægt eigi að ganga um gleðinnar
dyr í þeim efnum. Við skulum ekki
gleyma, að Ríkisútvarpið er ein af
meginstoðum íslenzkrar nútíma-
menningar. Margir bölva bæði
hljóðvarpi og sjónvarpi hér, þykja
bæði leiðinleg og einhæf. Ég hef
hins vegar búið lengi erlendis og
get því borið til um, að báðar þess-
ar stofnanir hér eru í háum gæða-
flokki, sérstaklega hljóðvarpið. Ég
bjó lengi í Bandaríkjunum, þar
sem nær allar útvarpsstöðvar eru
í einkaeigu og byggjast eingöngu á
auglýsingatekjum. Efni þeirra er
afar einhæft og margfalt lakara
en í okkar hljóðvarpi. Ég gleymi
því ekki, að fyrst eftir að ég flutti
heim frá Bandaríkjunum, sat ég
oft langtímum saman við út-
varpstækið og lét það kveða mér
rímur, segja mér sögur, flytja mér
erindi, leika fyrir mig sinfóniur og
svo framvegis. Ekkert af þessu var
að fá í útvarpi vestan hafs, nema
ef vera skyldi stöku sinfónía. Út-
varpserindi eru óþekkt þar í landi.
Útvarpsefni er ekkert nema stutt-
ar fréttir, auglýsingar og dynjandi
rokkmúsík. Við verðum að gæta
okkar hér, að einkarekstur út-
varps fari ekki út í þennan farveg.
Og svo er að huga að því, að ekki
verður lengi talið stætt á að gefa
hljóðvarpið eitt frjálst, því það er
vel mögulegt að reka sjónvarps-
stöð a.m.k. á suðvesturhorni
landsins, sem kostuð yrði af einka-
fjármagni. Þar munu þá koma upp
sömu sambúðarvandamálin milli
ríkissjónvarps og einkasjónvarps
eins og verða fyrir hendi á hljóð-
varpssviðinu.
En þótt slíkur vandi sé fyrir
hendi, hygg ég að rangt verði að
mæta honum með því að righalda
í sjónvarpseinokun ríkisins, m.a.
vegna þess að tækniframfarir á
sjónvarpssviðinu eru slikar, að
innan fárra ára verður ríkiseinok-
un sjónvarps rofin af sjálfu sér.
Þá verður hægt að taka við út-
sendingum sjónvarpsefnis frá
gerfihnöttum beint í heimahús.
Því liggur nokkuð á að aðlaga nú-
verandi lög um sjónvarp að
breyttum tækniaðstæðum. Það
sannar m.a. myndbandabylgjan
svonefnda, en hún er skýrt dæmi
um, hvernig tæknileg nýjung yfir-
þyrmir gömul og úrelt lög og gerir
þau næsta óvirk.
SIÐASTLIÐINN sunnudag hófst 13.
leikárið í Leikbrúðulandi. Verkefni
vetrarins heitir „Þrjár þjóðsögur —
Gípa, Umskiptingurinn og Púka-
blístran". Sýningar verða eins og
venjulega á sunnudögum kl. 3 á Frí-
kirkjuvegi 11.
Að Leikbrúðulandi standa fjór-
ar konur: Bryndís Gunnarsdóttir,
Erna Guðmarsdóttir, Hallveig
Thorlacius og Helga Steffensen.
Þær Hallveig og Helga héldu fund
með blaðamönnum fyrir skömmu
og sögðu þær að þjóðsögurnar
þrjár hefðu verið frumsýndar á
brúðuleikhúshátíð á Kjarvalsstöð-
um í vor. Þá var Leikbrúðulandi
boðið í sumar á norræna brúðu-
leikhúshátíð í Vasa í Finnlandi
með þessa sýningu.
„Viðtökurnar sem sýningin fékk
á hátíðinni komu okkur þægilega
á óvart,“ sögðu þær stöllur, „í
gagnrýni blaðanna var sýningunni
skipað á bekk með tveimur öðrum
sýningum sem þóttu bera af. Það
voru sýningar frá Svíþjóð og Hol-
landi, en Hollendingar voru ásamt
Pólverjum gestir á hátíðinni. Við
vorum að fá boð um að taka þátt í
næstu brúðuleikhúshátíð í Vasa,
sem verður í vor. I tengslum við
hátíðina verður haldið námskeið
fyrir atvinnufólk í brúðuleikhúsi,
og mun Messíana Tómasdóttir
kenna þar leikmyndagerð.
Annars hefur það háð brúðu-
leikhúsfólki á Norðurlöndum mik-
ið hversu erfitt er að afla sér
menntunar á þessu sviði. Hana er
nefnilega ekki hægt að sækja í
leiklistarskóla og myndlistarskóla
nema að litlu leyti, því brúðuleik-
hús er ekki blanda af þessum
tveimur listgreinum, eins og
ÚT ER komin hjá Iðunni þriðja bók-
in í teiknimyndaflokknum Goðheim-
ar. Nefnist hún Veðmál Óðins.
Teikningar gerði Peter Madsen, en
höfundar sögunnar eru auk hans
Per Vadmand, Hans Ranche-Mad-
sen og Henning Kure. Framleiðandi
bókarinnar er Henning Kure. ís-
lenska þýðingu gerði Guðni Kol-
beinsson.
— Teiknimyndasögur þessar
eru gamansamar frásagnir af hin-
margir halda, heldur sérstök
listgrein sem lýtur sínum innri
lögmálum.
Það er margs að gæta við gerð
brúðuleiksýningar. Fyrst þarf að
matreiða efnið, sem í þessu tilfelli
eru íslenskar þjóðsögur, þannig að
þær henti þessum miðli, brúðu-
leikhúsi. Síðan eru leikararnir
mótaðir, smíðaðir og saumaðir,
leiktjöld hönnuð og smíðuð, leik-
stjóri kallaður til og raddir teknar
upp í samræmi við hreyfingar
brúðanna og má þar ekki skeika
um sekúndu."
Þættirnir, sem sýningar eru nú
að hefjast á, eru samdir í Leik-
brúðulandi. Bryndís Gunnarsdótt-
ir hefur gert handrit, brúður og
leikmynd fyrir söguna af Gípu!
Hallveig og Helga gerðu handrit
um fornu goðum í Ásgarði. Þang-
að koma valkyrjur jafnan með þá
garpa sem þær telja nægilega
vígdjarfa og þeir eru teknir í hóp
einherja. Svo kemur að Óðinn
sættir sig ekki við nýja einherja
og telur varnarlið Ásgarðs ekki til
stórræða. Þá tekur hann til sinna
ráða ... Veðmál Óðins er 56 blað-
síður, gefin út í samvinnu við
Interpresse í Danmörku.
Umskiptingsins, Helga brúður, en
Hallveig leikmynd. Erna Guð-
marsdóttir gerði svo handrit og
brúður að Sögum af Sæmundi
fróða (Púkablístrunni þar með),
og leikmyndina gerði Stígur Stein-
þórsson.
Leikstjóri sýningarinnar er
Þórhallur Sigurðsson, en leikar-
arnir sem lána brúðunum raddir
sínar eru þessir:
Sigrún Edda Björnsdóttir, Guð-
rún Stephensen, Sigurður Sigur-
jónsson, Þórhalldur Sigurðsson,
Jón Sigurbjörnsson, Lilja Guðrún
Þorvaldsdóttir og Þórunn Magnea
Magnúsdóttir. Hljóðfæraleikarar í
sýningunni eru: Helga Þórarins-
dóttir, Kristján Þ. Stephensen og
Guðrún Sveinsdóttir. Lýsingu
annast Ingvar Björnsson. Upptaka
var gerð í stúdíó Stemmu.
öóPHEIMAR 3
„Veðmál Óðins“
- þriðja bók um Goðheima
- sóluð snjódekk -
Þessi snjódekk eru sóluð eftir ströngum bandarískum staðli.
Þau hafa dúndurgóða spyrnu, endast von úr viti og eru öll með
hvítum hring. Þú ættir að hafa samband við næsta útsölustað og
tryggja þér gang því verðið er ótrúlega lágt.
Reykjavík: Hjólbarðahúsið, Skeifunni 11 Flateyri: Sigurður Sigurdórsson Ólafsfjörður: Múlatindur
Hjólbarðaþjónusta Hreyfilshúsinu, Fellsmúla 24 ísafjörður: Hjólbarðav. Jónasar Bjömssonar Húsavfk: Helgi Jökulsson (Vélsm. Múli)
Nýbarði sf., Borgartúni 24 Hólmavík: Vélsmiðjan Vík Víkurbarðinn
Garðabær: Nýbarði, Lyngási 2 Hvammstangi: Vélaverkstæðið Laugarbakka Egilsstaðir: Hjólbarðaverkstæðið Brúarlandi
Kópavogur: Hjólbarðaviðgerð Kópavogs, Skemmuvegi 6 Blönduós: Bílaverkstæðið Vísir Fáskrúðsfjörður: Bíla- og búvélaverkstæðið Ljósalandi
Mosfellssveit: Holtadekk sf., Bjarkarholti Sauðárkrókur: Bílaverkstæðið Áki Höfn: Verslun Sigurðar Sigfússonar
Akranes: Hjólbarðaþjónustan Varmahlfð, Hallur Jónasson, Lindarbrekku Hella: Hjólbarðav. Bjöms Jóhannssonar, Lyngási 5
Stykkishólmur: Nýja Bílaver Skagaf: Selfoss: Gúmmívinnustofa Selfoss
Grundarfjörður: Hjólbarðaþjónusta Grundarfjarðar Siglufjörður: Bílaverkstæði Birgis Björnssonar Hveragerði: Bifreiðaverkstæði Bjarna
Búðardalur: Dalverk sf. Akureyri: Höldursf. Vestmannaeyjar: Hjólbarðastofan
Patreksfjörður: Bílaverkst. Guðjóns Hannessonar Dalvfk: Bílaverkstæði Dalvlkur