Morgunblaðið - 13.11.1982, Qupperneq 32

32
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 13. NÓVEMBER 1982
Ljóðstafir tilfinninganna
Bókmenntír
Erlendur Jónsson
Ásgeir Þórhallsson: HALLÓ! 71 bls.
Frjálst orð. Rvík, 1982.
Ásgeir Þórhallsson skrifar eft-
irmála sem prentaður er aftan á
kápu bókar þessarar. Þar segir
meðal annars: »Eg kann ekki
stuðla og höfuðstafi. Skrifa bara
það sem mér býr i hjarta á minn
máta.« Það er nú gott og blessað.
Það, sem kemur frá hjartanu, fer
til hjartans., En einhver hefði
þurft að fara yfir textann með
skáldinu því fyrir koma smávegis
málvillur sem auðvelt hefði verið
að leiðrétta. Að öðru leyti er
margt gott um ljóð Ásgeirs að
segja. Hann er hreinskilinn,
opinskár, óragur og stundum
notalega fyndinn. Skáldið gefur
tilfinningu sinni lausan tauminn.
Þó hann segist ekki kunna stuðla
og höfuðstafi kann hann það
tungumál tilfinninganna sem er
hverjum ljóðstöfum nauðsynlegra
til að ljóð verði að lífvænlegum
skáldskap. í raun og veru er þetta
allt prósaljóð, flest fremur stutt,
fáein þó nokkuð löng. Ég býst við
að skáldið sé að yrkja um sjálfan
sig í eftirfarandi ljóði sem heitir
stutt og laggott — Ásgeir:
Kf mér finn.st ekki gaman ad því sem skrifa,
þá Hnnst lesendum þaó ekki. fcg er ekki aA
skrifa til að vera álitinn snillinjrur, heldur aðeins
til að vekja gleði. Oj{ mundu það. Mín t*ki eru
þekkinj; ojj sUerst af öllu tilfinninj;.
Ásgeir Þórhallsson
Eitt ljóðið heitir Kennslustund í
kossum. »Ég var á Óðali* — þann-
ig byrjar það. Þó nú væri að
skemmtistaðirnir í Reykjavík
komi fram í Ijóðum ungra skálda.
Þar má fikra sig áfram eftir staf-
rófi ástarinnar. En stundin líður
þar jafnt sem annars staðar. Og
þegar hún er liðin er henni komið
fyrir á minningasafninu. Til Helgu
heitir ljóð sem er á þessa leið:
Kg vil bara að þú vitir ad mér þótti vcnt um þig,
og enga aðra á meðan.
I*ú varst mitt Ijós í gegnum myrkrið.
Kg fór frá þér, en þú skalt athuga að ég er jafn
einmana og þú. Leiður um dimmar nctur naga
ég handarbökin.
Vertu scl, og ég vona að þú finnir leið í gegnum
haf lífsins.
Kg mun geyma góðu minningarnar um þig.
Ásgeir yrkir líka ljóð sem heitir
The Beatles. Það endar á orðunum:
»Komið saman og syngið fyrir
brotið hjarta mitt.« En Ásgeir
gengur varla með brothættara
hjarta en aðrir ungir menn. Hann
leitast við að skoða heiminn eins
og hann er, honum er ljóst að til-
finningin verður að hafa einhverja
stoð í skynseminni. Og það sem er
tíska eða venja leiðir ekki sjálf-
krafa til gæfu og farsældar. Síð-
asta ljóð bókarinnar, Rísandi fjall,
felur í sér eins konar stefnuskrá:
Ég er eins og lítil ejrðieyja sem ríu hcgt úr
hafinu. Kn í Ijós kemur að ég er risastórt fjall.
Vinir mínir, ýmist drekka of mikið og lenda í
veseni, eða reykja hass og fá rangar hugmyndir
um lífið. Sumir kaupa íbúð tilbúna undir tréverk,
byrja að basla og eltast við lífsgcðakapphlaupið,
og sjást aðeins á hlaupum niður í bc. Hinir
hreinlega gefast upp, líkt og þeir hafi ekki fleiri
spil á hendinni. Kg sé leynda aðdáun í augum
þeirra þegar þeir horfa á mig.
Þetta er vegna þess ég á haldgóðan draum.
»Haldgóðan draum* — vonandi
rætist sá draumur. Það er erfitt að
vera ungt skáld ef ætlunin er að
sækja á brattann, gera betur. Ás-
geir geymir ef til vill í huga sér
efni í fleiri bækur, margar bækur.
Og vafalaust hefur hann einurð til
að segja það sem honum liggur á
hjarta. Én hann þarf líka að
hyggja að forminu. Og hann þarf
að vanda betur mál sitt. Geri hann
það á hann að geta sent frá sér
betri bók, betri bækur.
Rómantík í skammdeginu
Bókmenntír
Jenna Jensdóttir
Evi Bögenæs:
Stefán og María
Andrés Kristjánsson þýddi.
Iðunn, Reykjavík 1982.
í bókinni Aprílást, sem kom út í
fyrra, kynntust lesendur stúlk;
unni Maríu, geðþekkri stúlku. I
sögu þessari er hún aðalpersónan
og margar persónur úr Aprílást
fléttast hér inn í atburði, þótt eng-
ar séu þær áberandi.
María er orðin 17 ára og er enn
við nám. Hún býr með móður
sinni. Faðirinn, Hólm lögmaður,
gafst upp í erfiðu hjónabandi með
sálsjúkri drykkjuhneigðri konu
sinni. Þær mæðgur leigðu síðan
hjá leiðinlegum hjónum, sem
gjanan vilja losna við Maríu þegar
móðirin fer á geðsjúkrahús eftir
að hafa selt húsgögn sin og fleira,
sökum drykkjuskapar.
María er þrúguð af fátækt og
einsemd, en reynir samt að mæta
erfiðleikum sínum af skynsemi.
Hún á traustar vinkonur, Önnu
Betu og sérlega Evu, og foreldrar
þeirra reynast henni vel.
Einn góðan veðurdag kemur
ungur maður óvænt inn í líf henn-
ar. Hann hefur að vísu átt heima
hinum megin götunnar — 23 ára
og heitir Stefán. — Fyrirgefðu,
sagði einhver vinsamlegri röddu.
— Mér datt aðeins í hug, að þú
værir á leiðinni heim.
— Já, og hvað kemur þér það
við? svaraði hún snúðugt og sneri
sér undan.
— Heyrðu, þú hlýtur að kann-
ast við mig. Við eigum þó heima
hvort gegn öðru við sömu götuna".
Stefán er hrifinn af Maríu og
tínir henni blóm.
Hann lagði blómin í kjöltu
hennar um leið og hann settist
undir stýri aftur.
Hún leit undrandi á hann.
— Þykir þér prestakragar ekki
fallegir? spurði hann. — Eg kann
svo vel við þá. Þetta eru líka stór
og þroskamikil blóm. Ég sá þau
langt til.“ ...
Hún laut höfði yfir blómin og
dró að sér ilm þeirra. Þetta voru
blóm úr haga og skógi. Stefán
hafði vafalaust tínt þau handa
henni á leiðinni hingað ...
Stefán tjáir henni jafnan að-
dáun sína með blómagjöfum.
María verður að flytja frá hjón-
unum. Stefán útvegar henni hús-
næði hjá foreldrum sínum.
Hólm lögmaður heimsækir dótt-
ur sína og segir henni lát móður-
innar.
Þá er hann frjáls að eiga konu,
sem hann hefur verið í tygjum við.
María hefur aldrei séð þá konu, en
hefur myndaö sér mjög neikvæða
skoðun á henni.
I sumarvinnu á skrifstofu hjá
Dahl lögmanni kynnist María
stúlkunni Rigmor sem á eftir að
hafa mikil áhrif á líf hennar og
samferð þeirra verður nánari en
Maríu grunar ...
Ég hefi áður sagt að rómantík
og hlýja einkennir sögur Evi Böge-
næs. Henni tekst mörgum betur
að gera þá eiginleika samofna
raunum og lífsreynslu söguper-
sóna sinna — lætur þá alltaf skína
í gegn og að lokum sigra.
Ég tel að það sé hollt — þeim er
áhuga hefur — að lesa slíkar bæk-
ur í kuldalegu neikvæðu umhverfi
nútíma samfélags, þar sem þegn-
arnir eru feimnir við að segja hlý
og góð orð um menn og málefni, en
þykjast og þykja menn að meiri ef
þeir geta sagt sem flest neikvætt
og fundið sem mest að.
Því mæli ég með bókum sem
þessari þar sem jákvæð öfl ráða
mestu um framvindu mála.
Að vanda er þýðing Andrésar
ágæt — sem og frágangur bókar-
innar allur.
Glaðningur og glatt smáfólk
Bókmenntir
Jenna Jensdóttir
Virgill litlí.
Saga og myndir eftir Ole Lund
Kirkegaard.
Þorvaldur Kristinsson þýddi.
lóunn, Reykjavík 1982.
Virgill litli er fyrsta bókin sem
hinn ágæti, danski höfundur sendi
frá sér, en hún kom út 1966.
Litli drengurinn Virgill á heima
í hænsnakofa í litlu - þorpi. Ein-
fáettur hani er félagi hans í kofan-
um og sá galar hátt og mikið á
morgnana.
Vinir Virgils eru strákarnir
Óskar og Karl Emil, sem „borðaði
meira en nokkur annar drengur í
bænum". Og Öskar á svo stóra
mömmu að hún er kannski
stærsta mamman í bænum.
Þetta er býsna skrýtin þrenn-
ing, strákarnir, raunar er sú
þrenning óútreiknanleg í öllum
sínum strákapörum og uppátækj-
um.
Margir kynlegir kvistir koma
við sögu og nægir að nefna kaup-
manninn, svarta smiðinn, föru-
sveininn og kolakarlinn, sem óvilj-
andi lagði til efnivið í turninn,
sem þeir félagar smíðuðu handa
Virgli í stað hænsnakofans.
Ekki eru þessir litlu karlar vel
að sér í lífsvenjum ýmsum: Karl
Emil á afmæli og auðvitað ætlar
hann að bjóða félögum sínum
tveim — og þeir eiga að koma með
gjafir.
„ . . Karl Emil tók upp gjöfina
frá Óskari. Þegar hann hafði lyft
lokinu horfði hann stundarkorn
niður í kassann.
— Þú hefur víst gleymt að setja
gjöfina í hann. Ég get ekki séð að
það sé neitt í kassanum.
— Hah, sagði Óskar og ljómaði
af gleði. Það er samt svolítið í
kassanum.
— Ég get ekki séð að það sé
neitt í honum, sagði Karl Emil.
— Það er af því að gjöfin er
ósýnileg, hrópaði Óskar og ljómaði
eins og heimsins hamingjusamasti
drengur. Þetta er ósýnilegt
epli...“
Þessi saga er alveg bráð-
skemmtileg frá upphafi til enda.
Þýðingin er lipur og að mínu mati
kemur hún efninu til skila á þann
gamansama hátt sem eðli sögunn-
ar vísar til.
Frágangur ágætur og myndir
hressandi.
Bitið fast í vitið“
Hljóm
plotur
Finnbogi Marinósson
Tappi Tíkarrass
Bitið fast í vitið
SPOR4
Fyrsta platan sem útgáfufyr-
irtækið Spor gaf út var með
Grýlunum. Hún seldist með
ágætum og í dag eru þær ein af
stærri hljómsveitum landsins.
Næsta plata fyrirtækisins var
með Bodies og í dag er hún ein sú
minnsta á landinu. Þriðja platan
var skráð á fjóra unga pilta sem
kölluðu sig Ulvarnir. í dag virð-
ast þeir ekki vera til eða hvað?
Fjórða og nýjasta platan sem
Sporið gefur út er með yngstu,
efnilegustu og einhverri bestu
hljómsveit sem starfandi er á ís-
landi í dag, Tappa tíkarrassi.
Tappinn var stofnaður fyrir
um það bil einu og hálfu ári og
starfaði að mestu leyti eftir
formúlu „Bílskúrsgrúppanna",
eða inni í sínu æfingarplássi.
Einhvern tímann um haustið ’81
hætti flokkurinn störfum en var
síðan endurreistur um síðustu
jól. Ef til vill var þetta einungis
hvíld. Hvernig sem það nú var
þá urðu þessu samfara nokkrar
mannabreytingar og frá endur-
reisn hefur Tappinn verið
skipaður þeim: Jakobi „Kobba“
Magnússyni bassa, Eyjólfi
„Blackmore" Jóhannssyni gítar,
Björk Guðmundsdóttir söngur
og Guðmundi „Limbó" Gunn-
arssyni trommur. Þótt ótrúlegt
megi virðast þá eru þau fædd ’64,
’64, ’65, ’63, en þar sannast mál-
tækið „margur er knár þótt hann
sé smár“.
Eins og fyrr segir hafa þau
sent frá sér fimm lög á 45 snún.
plötu og kalla hana „Bitið fast í
vitið". Lögin eru frábærlega góð
og ekkert er betra en annað sem
sýnir vel hvað fastmótaða tónlist
þau spila. Þau eru ekki ráðvillt
og leitandi eins og títt er með
ungar hljómsveitir heldur
ákveðin og skapandi. Tónlistin
er nýbylgja sem blönduð er með
þungarokki.
Það sem kemur ókunnugum
sennilega mest á óvart er hversu
góðir hljóðfæraleikarar piltarnir
eru. Guðmundur er frekar ein-
faldur í trommuleik sínum en
spilar af miklu öryggi. Kobbi er
orðinn mjög góður bassaleikari
og er mikill munur að heyra
hann spila í dag en fyrir ári síð-
an. Hann hefur tekið miklum
framförum og ef fram heldur
sem stefnir verður hann orðinn
sá besti áður en langt um líður.
Eyjó er hinsvegar orðinn einn
besti gítarleikari landsins. ör-
uggur, með skemmtilega tækni
og blandar „Blackmore" áhrifun-
um frábærlega inn í nýbylgju-
rokk hljómsveitarinnar. Þá er
Björk að verða ein besta íslenska
söngkonan í dag og án efa sú
allra skemmtilegasta. Að hugsa
til þess hversu góð en ung þau
eru, þá má búast við einhverju
meiri, meiriháttar frá þeim í
framtíðinni.
Með sér í Hljóðrita tóku þau
Tony Cook og saman hefur þeim
tekist að gera stórgóða hljóm-
plötu. Sándið er gott og þá sér-
staklega trommurnar. Það sem
mætti hinsvegar betur fara er
söngsándið, en það er frekar
óskýrt. Plötuna ættu sem flestir
að eignast þó það væri ekki til
annars en að hlusta á Björk
syngja inn í litlu trommunni
sinni í laginu „Ilty-ebni“
Bestu lögin: Sjáðu Tappann á
hljómleikum og keyptu síðan
plötuna. AM/FM
Léttara en búast mátti við
Bad Company
Rough Diamonds
Swan Song/Steinar hf.
Hljómsveitin „Bad Company"
var stofnuð seint á árinu 1973 af:
Paul Rodgers gítar og söngur og
Simon Kirke trommur, úr
hljómsveitinni „Free“; Mick
Ralphs gítarleikari úr hljóm-
sveitinni „Mott The Hoople" og
Boz Burrell sem plokkar bassann
hafði spilað eitthvað með „King
Crimson“. Fyrsta litla platan,
Can’t Get Enough“, varð feiki-
vinsæl og frami hljómsveitar-
innar var ótrúlega hraður. „Bad
Company" var „nýjasta" breska
bandið sem mest kom á óvart í
Bandaríkjunum árið 1974.
Nokkrar plötur fylgdu í kjölfarið
en engin þeirra varð eins vinsæl
og fyrsta platan. Árið 1979 sendi
hljómsveitin frá sér sína síðustu
plötu í bili. í þrjú ár heyrðist
hvorki hósti né stuna frá þeim.
Eða þar til í haust er þeir sendu
frá sér nýja hljómplötu sem þeir
kalla „Rough Diamonds".
Á henni eru 10 lög og á Paul
Rodgers söngvari flest þeirra.
Hann þykir snjall lagasmiður og
enn betri söngvari. Og þannig er
því einnig farið, hann syngur
eins og engill og á stóran þátt í
því að gera plötuna jafn góða og
hún er. Tónlistin er létt popp
með miklum áhrifum frá tónlist
suðurríkja Bandaríkjanna. í
henni má einnig finna
„country-" og jafnvel blúsáhrif.
„Rough Diamonds" fór strax á
„top 10“-listann í Ameríku og án
efa situr hún þar lengi enn hún
er fyllilega þess virði. Lagið
„Electricland" komst einnig
strax mjög hátt á vinsældalista
yfir einstök lög. Það er áreiðan-
lega ekki það eina sem kemst á
vinsældalistann því á plötunni
eru a.m.k. þrjú önnur lög sem án
efa eiga eftir að gera það gott.
Á heildina litið kom platan
nokkuð á óvart. Hún er mun létt-
ari og rólegri en gert var ráð
fyrir, en vel heppnuð þrátt fyrir
það. Til að forðast misskilning
þá skal það tekið fram hér að
gömlu góðu „Free“-plöturnar og
þessi nýja „Bad Company“-plata
eiga ekkert sameiginlegt.
Bestu lögin: „Electricland",
„Ballad Of The Band“, „Cross
Country Boy“ og „Painted Face“.
AM/FM