Morgunblaðið - 02.12.1982, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 2. DESEMBER 1982

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 150 kr. á mánuöi innanlands. i lausasölu 12 kr. eintakiö.
Svefn þingflokks-
formanns
Igær, á fullveldisdaginn,
gekk í gildi 13. verðbóta-
skerðing launa í valdatíð Al-
þýðubandalagsins, þ.e. frá
1978.
Ríkisstjórnin stóð þann veg
að verkum, að verðlagshækk-
unum var dengt yfir landslýð-
inn í októbermánuði til þess
að þær kæmu sem mest inn í
vísitölu 1. desember sl. — og
féllu undir helmings skerð-
ingu verðbóta á laun, sam-
kvæmt bráðabirgðalögum
ríkisstjórnarinnar frá í
ágústmánuði sl.
Launafólk sætir nú 10%
launaskerðingu í mesta út-
gjaldamánuði heimilanna í
landinu. Þannig staðfestir Al-
þýðubandalagið að „kosning-
ar eru kjarabarátta" og „set-
ur samninga í gildi“. Ekkert
hefur hinsvegar verið gefið
eftir af mikilvirkum verðþátt-
um stjórnvalda í vöruverði og
verðbólgu: tollum, vörugjaldi
og söluskatti. Þvert á móti
hafa vörugjald og söluskattur
verið þyngdir verulega í tíð
núverandi valdhafa.
Verklítið Alþingi gat auð-
veldlega, ef vilji hefði staðið
til, tekið afstöðu til bráða-
birgðalaga ríkisstjórnarinnar
fyrir gildistöku kaupskerð-
ingarinnar. En framlagning
þeirra var fyrst dregin í rúm-
an mánuð frá því Alþingi kom
saman. Síðan hefur Olafur
Ragnar Grímsson, formaður
þingflokks Alþýðubandalags-
ins og þingnefndar, sem hefur
þau til meðferðar, sofið á
þeim djúpum svefni.
Ekkert bólar á hliðar-
frumvörpum, samkvæmt yfir-
lýsingu ríkisstjórnarinnar í
21 lið, sem Guðmundur J.
Guðmundsson, formaður
VMSI, hugðist sækja í „við-
bit“ til að kyngja kjaraskerð-
ingunni — ítem orðum og að-
gerðum frá 1978.
Kjaraskerðingin 1. desem:
ber dregur dilka á eftir sér. í
kjaraannál ASÍ, sem lagður
var fram á nýafstöðnum sam-
bandsstjórnarfundi, er gert
ráð fyrir 6—6,5% kaupmátt-
arrýrnun 1983, ef verðbólga
milli áranna 1982 og 1983
verður ekki meiri en 60% —
og ef ekki verður gripið til
nýrra verðbótaskerðinga
1983. Hagdeild Vinnuveit-
endasambandsins hefur hins-
vegar gert verðbólguspá, sem
gerir ráð fyrir 69,1% meðal-
talshækkun framfærslu-
vísitölu milli líðandi og kom-
andi árs og 63,9% hækkun frá
upphafi til loka árs 1983.
Rekstrarstaða undirstöðu-
atvinnuvega, einkum útgerð-
ar, verður í.upphafi næsta árs
verri en nokkru sinni. Það er
verið að gera rekstrartapið og
skuldasöfnunina viðvarandi.
Með þessu móti er atvinnuör-
yggi í landinu teflt í mikla
tvísýnu.
Eftir fjögurra ára valdafer-
il tala forystumenn Alþýðu-
bandalagsins um nauðsyn
jafn langrar neyðaráætlunar
í þjóðarbúskapnum. Þannig
metur hún árangur valdafer-
ils, sem aðilar að núverandi
ríkisstjórn bera stjórnarfars-
lega ábyrgð á. Það er meir en
tímabært að sú vandræðarík-
isstjórn, sem hefur mistekizt
bókstaflega allt sem stjórn-
arsáttmálinn frá 1980 fjallar
um, fái frí frá „störfum". Því
fyrr því betra.
Askorun frá
Akranesi
Almennur fundur í full-
trúaráði sjálfstæðisfélag-
anna á Akranesi samþykkti
með miklum meirihluta at-
kvæða tillögu þess efnis að
skora á Friðjón Þórðarson,
dómsmálaráðherra, að ganga
sem fyrst úr ríkisstjórninni,
og eigi síðar en fyrir prófkjör
Sjálfstæðisflokksins í Vest-
urlandskjördæmi um miðjan
janúarmánuð nk.
Þessi áskorun fulltrúaráðs-
ins á Akranesi er eftirtektar-
verð. Hún speglar ekki aðeins
afstöðu til ríkisstjórnar, sem
hefur flest mistekizt, heldur
jafnframt sterkan vilja til
þess að styrkja samstöðu
flokksins í kjördaeminu.
Þeir vóru ýmsir sem í ár-
daga þessarar ríkisstjórnar-
innar bundu við hana nokkrar
vonir. Þær hafa nú rækilega
brugðizt. Vandinn hefur vaxið
í þjóðarbúskapnum og það
verulega. Honum verður ekki
mætt að gagni nema með
nýju þingi og nýrri ríkis-
stjórn. Sá er kjarninn í þeirri
athyglisverðu samþykkt sem
fulltrúaráð sjálfstæðisfélag-
anna á Akranesi hefur sent
frá sér.
„Eitt af þeim skiptum,
sem ég hef verið
fegnastur að sjá ljós“
„VIÐ VORUM á leiðinni niður frá
efsta skálanum. I>að var töluvert rok,
samt ekki það mikið að við þyrftum að
vera áfram uppfrá,“ sagði Stefán
Steinar Smárason, 15 ára gamall, en
hann var villtur í um það bil 10 tíma
upp í Tindfjöllum og gróf sig i fönn í
óveðrinu sem gerði á sunnudaginn
var.
„Þegar við erum komnir fram hjá
miðskálanum — þetta eru þrír skál-
ar, sem liggja þarna með um kíló-
metra millibili ef ekki meira — þá
fer veður að versna allverulega. Eg
var með háan bakpoka sem veðrið
tók mjög í og dróst smám saman
aftur úr og það endar með því að ég
missi alveg af félögum minum. Það
er ekki rétt sem kom fram í fréttum
að skíðabindingarnar hafi tafið mig,
né það að ég sé 17 ára, ég er 15 ára.
Eg næ að fylgjast með nokkrum
stikum, en síðan missi ég einnig af
þeim, það var kominn blindbylur og
rok. Eg held dálítið áfram, tek skið-
in af mér og kem að brekku, sem ég
held að neðsti skálinn sé fyrir ofan.
Ég fer uppá hæðina og það var nátt-
úrlega engin skáli þar. Ég held
áfram, veit nú ekki af hverju, dett
og velt niður nokkuð bratta brekku.
I miðri brekkunni get ég stöðvað
mig og þar reyni ég að grafa mig í
fönn, en það var of lítill snjór til
þess, svo ég geri smá skýli og fer í
svefnpokann og er þarna í sennilega
1—2 tíma. Mér leið ekki nógu vel,
svo ég ákvað að reyna aftur að grafa
mig í fönn og geri tvær tilraunir til
þess, en það tókst ekki. Ég var kom-
inn úr svefnpokanum, því ég reyndi
að sparka upp snjónum með fótun-
um, en þetta var harður snjór. Ég
lagðist aftur fyrir í skýlinu sem ég
hafði gert mér, nú í engum svefn-
Rætt við Stefán
Steinar Smárason
sem var villtur í 10
tíma upp á
Tindfjöllum og gróf
sig í fönn
poka, þar var alla vega smá skjól og
hugsa sem svo að það snjói bara yfir
mig og það sé nokkur einangrun í
því. Nú líður tíminn og ég passa það
að sofna ekki, því að það er hættu-
legt, sérstaklega ef maður er kaldur.
Það líða nokkrar klukkustundir og
þá er kominn það mikill snjór að
það er hægt að grafa holu. Ég geri
það og það tókst ágætlega, en auð-
vitað var þunnt í henni og þröngt.
Þá geri ég fyrstu mistökin, ég tók
ekki upp svefnpokann. Ég var með
bakpokann við hliðina á opinu og
var að leita í honum að álpokanum,
sem er hitapoki, en ég fann hann
ekki. Mér var alveg ofsalega kalt, ég
var orðinn rennandi blautur og þeg-
ar maður þurfti að fara úr vettling-
unum, þá varð maður dofinn á einni
mínútu, það var svo mikið frost. Svo
líður tíminn, ég var með súkkulaði
og reyndi að borða það.
Klukkan var orðin um tvö held ég,
þegar mér fannst ég sjá hæð og
skála ofan á henni. Þá geri ég tvær
vitleysur, ég fer úr fönninni og ég
skil bakpokann og svefnpokann eft-
ir og fer að gá hvort skálinn sé ekki
þarna, sem var auðvitað vitleysa, ég
var farinn að sjá ofsjónir. Auðvitað
villtist ég og fann ekki fönnina aft-
ur. Ég rölti þarna um og er senni-
lega um 200 metra frá miðskálanum
ef ekki meira, en það veit ég nátt-
úrlega ekki þá, þegar ég sé vélsleða-
ljós. Það er óhætt að segja, að það
hafi verið í eitt af þeim skiptum,
sem ég hef verið ánægðastur að sjá
ljós. Þegar ég sé að þeir halda upp í
móti, þá reyni ég að komast í veg
fyrir þá, sem mistekst, en ég var svo
heppinn að ljósin frá vélsleðanum
lýsa upp skálann, þegar þeir fara
framhjá honum. Ég reyndi að
hrópa, en þeir héldu áfram og ég tek
það ráð að hlaupa upp í skálann, til
þess að kveikja ljós, svo þeir sjái
það þegar þeir koma til baka. Þess
þurfti ekki, því þegar ég kem að
skálanum, sé ég þá koma niðureftir
á móti mér. Þeir tilkynntu strax að
ég væri fundinn og þar með var leit-
inni lokið. Ég var keyrður niður í
neðsta skálann í Tindfjallaseli og
þar tóku félagar mínir mjög vel á
móti mér. Hinir leitarmennirnir
fóru niðureftir. Daginn eftir reynd-
um við að leita að dótinu mínu, en
það fannst ekki tangur né tetur af
því.“
Þér hefur ekki dottið í hug að
halda áfram að leita skálans og
grafa þig ekki í fönn.
„Nei, mér datt það ekki í hug, því
að ég vissi að ég myndi ekki finna
hann í þessum blindbyl og að það
væri frekar að leggjast fyrir og
reyna að gera sér smá skjól, heldur
en að örmagnast af þreytu. Athuga
það bara að sofna ekki. Þótt ég hafi
ekki gert þá vitleysu voru samt vit-
KARLAKÓRINN Geysir, Akureyri,
heldur upp á sextíu ára afmæli sitt með
samsöng í Akureyrarkirkju dagana 2. og
3. desember kl. 20.30.
Samkvæmt gjörðarbókum kórsins,
var formlegur stofnfundur haldinn
20. október 1922. Á fundi tveimur
dögum síðar voru lög kórsins sam-
þykkt og rita 25 menn nöfn sín þar
undir. Fyrstu stjórn skipuðu Einar J.
Reynis, formaður, Þorsteinn Þor-
steinsson frá Lóni og Þorsteinn
Thorlacius.
Kórinn kom fyrst fram opinberlega
1. desember 1922, og hefur sá dagur
alla tíð síðan verið skoðaður sem af-
mælisdagur kórsins. Sína fyrstu
söngskemmtun hélt kórinn 16. des-
ember 1922, og um vorið 1923 var far-
ið í fyrstu söngför kórsins, en þá var
farið með skipi til Húsavíkur. Það
sama vor fóru kórfélagar ríðand til
Gamlir Geysisfélagar, söngstjóri Árni Ingimundarson, undirleikari Þórgunnur Ingi-
mundardóttir.
Karlakórinn Geysir
heldur afmælistónleika
Möðruvalla í Hörgárdal og héldu þar
söngskemmtun.
Kórinn hefur einnig farið í söng-
ferðir til útlanda. Til Noregs var farið
1952, til Englands 1971 og til Ítalíu
1974. Auk þess sem hér hefur verið
getið, hefur kórinn haldið söng-
skemmtanir víðs vegar um landið.
Fyrsti söngstjóri Geysis og ein að-
aldriffjöðrin í starfi kórsins var Ingi-
mundur Árnason, en hann stjórnaði
kórnum frá stofnun og allt til ársins
1955, að einu ári, 1925, undanskyldu,
en þá stjórnaði Benedikt Elfar. Ingi-
mundur á því mjög stóran þátt í
störfum kórsins, en hann var, auk
þess að vera söngstjóri, mjög virkur
og leiðandi í öllu starfi kórsins. Sonur
Ingimundar, Árni, tók við stjórn
kórsins af föður sínum, og stjórnaði
hann frá 1956-1966. Árin 1967-1969
stjórnaði kórnum tékkneskur maður,
Jan Kisa. Þá tók við stjórn Geysis
Philip Jenkins og stjórnaði til 1972.
Áskell Jónsson stjórnaði veturinn
1972—1973, en þá tók við stjórn Sig-
urður Demenz Franzson, sem stjórn-
aði til 1978. Næsta vetur stjórnaði
Árni Ingimundarson kórnum, en síð-
ustu tvö árin hefur Ragnar Björnsson
verið stjórnandi. Nú í vetur hefur
Sigurður Sigurjónsson aðstoðað við
stjórn kórsins.
I tilefni 60 ára afmælisins verða
haldnir tónleikar í Akureyrarkirkju
dagana 2. og 3. desember nk. Núver-
andi formaður kórsins er Reynir
Valtýsson. Auk þeirra, sem nú syngja
í Geysi, munu gamlir Geysisfélagar
syngja á þessum tónleikum undir
stjórn Árna Ingimundarsonar, og
einnig mun Geysiskvartettinn koma
þar fram, en hann vann nýlega til 3ju
verðlauna í kvartettasöngkeppni, sem
haldin var í Danmörku.