Morgunblaðið - 19.12.1982, Síða 19

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 19. DESEMBER 1982
19
eiginlega
sjómennsku hóf
ég á útilegubát
frá ísafirði, þá 15
ára gamallff
yy— því auðvit-
að vissum við að
kafbátar Þjóð-
verja voru þarna
um allan sjó að
skjóta niður skip
sem virtu ekki
hafnbannið á
Bretland{{
yyÉg veit eigin-
lega ekki við
hvað ég vaknaði,
nema mér fannst
eins og það væri
óhugnanleg
kyrrð í káetunni
— það var eins
og eitthvað illt
lægi í loftinu{{
yyí því kemur
kúla þvert í gegn
um eldhúsið —
inn um kýraugað
stjórnborðsmeg-
in og út hins veg-
jjHafði þá skot-
hrina komið frá
kafbátnum sem
hreinlega sagaði
skipsbátinn í
sundur^^
jjSvo virðist
sem maðurinn á
stýrisvaktinni
hjá þeim hafi
hreinlega sofnað
útaf við stýrið^
yyÉg hugsaði
með mér að það
væri víst hægt að
drepa sig á öllu
— þeir í landi
væru svo sem
ekki óhultir held-
urU
Hér sést Fróði síga upp að hafnarbakkanum í Reykjavík. T.h.:
Líkkisturnar standa á þilfari sveipaðar íslenzka fánanum. Séra Árni
Sigurðsson stendur uppi á stýrishúsinu og flytur minningarræðu sína
— til vinstri við hann sést skarðið sem sprengjan gerði í stýrishúsið.
húsið var fullt af eim. Ég aðgætti
hvort nokkuð líf væri með mönn-
unum en þegar svo reyndist ekki
snéri ég niður aftur og kalla í
Benna.
„Fékk skot í báða hand-
leggi gegnum þilfarið“
í því heyrum við að dynjandi
skothríð bylur á skipinu svo allt
ætlar um koll að keyra en skömmu
síðar dettur allt í dúna logn. Bíð-
um við þá átekta nokkra stund en
áræðum ekki að fara upp. Á með-
an á þessu hafði staðið var
Sveinbjörn Davíðsson 1. vélstjóri
inni í herbergi sínu að ná í jakka,
og fékk þá skot í báða handleggi
gegnum þilfarið stjórnborðsmeg-
in. Hann fer þá rakleiðis upp til að
nálgast meðalakistuna, sem er í
brúnni, en kemur nær samstundis
aftur og kallar til okkar að það séu
helsærðir menn uppi og við verð-
um að koma strax.
Ég hleyp nú upp og hitti þá
Guðmund E. Guðmundsson há-
seta, en hann var sá eini sem lifði
af árásina af dekkmönnunum. Við
komum að skipstjóranum, Gunn-
ari Árnasyni, þar sem hann lá
ósjálfbjarga á bátadekkinu og
bárum við hann niður í káetu, því
í brúnni var allt brotið og bramlað
og fullt af svælu. Steinþór Árna-
son, bróður hans, fundum við þar
sem hann skreið áfram á fjórum
fótum í þilfarsganginum fyrir
neðan bátadekkið. Þetta hafði at-
vikast þannig að skipstjórinn og
bróðir hans ásamt Guðmundi,
höfðu verið að losa skipsbátinn.
Hafði þá skothrina komið frá
kafbátnum sem hreinlega sagaði
skipsbátinn í sundur. Skipstjórinn
og bróðir hans voru við aftari dav-
íðuna og urðu báðir fyrir skotum,
en Guðmundur, sem var við fremri
davíðuna slapp. Hafði Steinþór
fallið fram af bátadekkinu niður á
þilfarið þar sem við fundum hann.
Við bárum hann líka niður í káet-
una.
Við, sem vorum uppistandandi,
fórum nú að reyna að hlynna að
þeim sem særðir voru og snérum
okkur fyrst að skipstjóranum.
Hann var með fullri rænu og
bandaði okkur frá sér. „Hugsið þið
um Steina fyrst“ — hann endur-
tók þetta tvisvar. Steinþór var
þegar hér var komið með óráði, og
var séð að hverju dró. Hann lést
skömmu síðar.
„Voru skotgöt að kalla
má um allt skipið“
Þegar við höfðum hlúð að þeim
særðu eftir föngum tókum við að
ráðgast um hvað gera skyldi,
halda áfram eða snúa við til Is-
lands. Skipstjórinn tók þá af skar-
ið og skipaði okkur að snúa við.
„Stýrið í norð-norð-vestur,“ sagði
hann og bað okkur að gera það
sem við gætum til að koma skip-
inu í höfn.
Þegar við komum upp á dekk
var orðið albjart. Ég bað um að fá
að taka stýrið en annar vélstjóri,
háseti og kyndari fóru að hagræða
líkunum sem voru í brúnni; hinn
kyndarinn fór niður að ræsa vél-
ina. Er þeir höfðu lokið þessu var
farið að kanna skemmdir á skip-
inu. Voru skotgöt að kalla má um
allt skipið þó skemmdirnar væru
mestar á brúnni, þar sem sprengi-
kúla hafði lent. Hafði skotárásin
líka staðið í um klukkustund.
Og það kom í ljós að kafbátur-
inn hafði skotið á Fróða bæði
stjórnborðs- og bakborðmegin —
töldum við liklegast að þeir hafi
fært sig til kringum skipið til að
geta fengið sem best skotfæri á
mennina sem ofanþilja voru, eftir
þvi sem þá bar við sjóndeildar-
hringinn, því ekki var orðið al-
bjart meðan á árásinni stóð. Kaf-
báturinn skaut af svo stuttu færi
að þeir þóttust sjá til hans út í
sortanum.
Við áttum alveg eins von á að
hann hefði fylgt okkur eftir og
hæfi skothríð aftur hvenær sem
væri. Ég man að ég var að velta
því fyrir mér þarna í brúnni að þó
skipsbáturinn væri farinn þá ætt-
um við flekan eftir — stóran
tunnufleka sem hafður var aftast
á skipinu. Ég fer að svipast eftir
honum afturá og er hann allur
sundur skotinn og gjörónýtur.
Ýmislegt í brúnni bar þess órækt
vitni að skothríðin hafði verið þétt
og mikil — t.d. voru ekki færri en
tuttugu kúlnagöt á mjólkurbrúsa
sem staðið hafði úti á brúar-
vængnum.
Að nokkurri stundu liðinni kem-
ur Guðmundur háseti og leysir
mig af við stýrið. Ég hafði haft
tækifæri til að setja saltkjöt yfir í
eldhúsinu og var það nú orðið
mallað — eins átti ég smjörgraut
frá deginum áður. Eg læt félaga
mína vita að maðurinn sé til ef
þeir vilji — en það hefur enginn
nokkra matarlyst."
„Þá var farið að fjúka
í mig“
— Þið mættuð svo Skaftfellingi
á leiðinni til lands.
„Já, þá var komið fram undir
kvöld. Fyrst héldum við reyndar
að þetta væri kafbátur — seglið
sem þeir höfðu uppi gerði það að
verkum að skipið leit út úr fjar-
lægð eins og kafbátsturn. Við
ráðguðumst við skipstjórann og
sagði hann okkur að skjóta upp
rakettum og reyna að vekja at-
hygli skipverja á okkur. Við gerð-
um þetta en þeir virtust ekki gefa
okkur nokkurn gaum. Við sveigð-
um þvert í veg fyrir hann og var
þarna næstum orðinn árekstur,
því við tókum hann á vitlausan
bóg í fátinu sem á okkur var. Við
sigldum svo samsíða honum dá-
góða stund án þess að sjá nokkra
hreyfingu um borð — og flautuð-
um við þó stanzlaust. Loks sjáum
við að einhver kemur í hendings-
kasti upp úr lúkarnum á Skaftfell-
ingi og hleypur yfir dekkið og upp
í brúnna — og skömmu síðar slær
Skaftfellingur af.
Guðmundur háseti reynir fýrst
að kalla yfir til þeirra, en þeir
heyra ekkert til hans. Þá var farið
að fjúka í mig, og hljóp ég út að
borðstokknum og hef víst látið þá
hafa það óþvegið — spurði þá
hvern andsk ... svona sigling ætti
eiginlega að þýða, þetta væri eins
og eitthvert helv... draugaskip.
Ég hef víst látið ýmislegt flakka
Sex skipverjar af ellefu manna áhöfn Fróða lifðu árásina af. Á myndinni til vinstri er Guðmundur E. Guðmundsson. Hann stendur í brúnni,
þar sem sprengjan tætti hana í sundur. Framhliðin og veggurinn til vinstri hafa molast burt og að framan liggur vélsíminn sundurskotinn.
Til hægri sjást hinir skipsmennirnir (f.v.) Benedikt Halldórsson kyndari, Jón Guðmundsson 2. vélstjóri, Jón Guðmundsson kyndari og
Sverrir Torfason matsveinn. Sveinbjörn Davíðsson 1. vélstjóri var á sjúkrahúsi í Vestmannaeyjum er myndirnar voru teknar — hann varð
örkumla maður alla ævi sökum sáranna sem hann hlaut.