Morgunblaðið - 19.12.1982, Blaðsíða 30

Verðlaunabækur
Norðurlandaráðs
eru góðar__________________
Þrælaströndin
eftir danska verölaunaskáldiö Torkild Hansen
Þrælaströndin er önnur bókin í bókaflokki Torkild Hansen um þrælahald
og þrælasölu. Fyrsta bókin sem kom út á síðasta ári heitir Þrælaskipin
og sú síðasta er kemur væntanlega út á næsta ári ber nafnið Þrælaeyjan.
Þessi bókaflokkur hefur vakiö mikla athygli og hlaut höfundurinn Bók-
- menntaverðlaun Noröurlandaráös fyrir þessar bækur 1971.
Torkild Hansen hefur hlotiö einróma lof fyrir bækur sínar, m.a. hlotiö
Gullna lárviöarsveig danskra bókaútgefenda og þriggja ára ríkisstarfslaun
fyrir vinnu aö sögulegum bókmenntaverkum.
w
Jzsh*
%t,|SÍTI.AFAM
Er hœgt að hafna slíku boði?
Nú gefst tækifærið til að eignast m.a.
ítalskt leðursófasett fyrir aðeins kr. 39.470.-
Við bjóðum fleira sem erfitt er að hafna:
sófasett og hornsófar frá kr. 11.680.-
hillusamstæður frá kr. 9.980.-
rokkokóborð og stólar frá kr. 1.914.-
eikarkommóður frá kr. 1.740.-
ofl. á hlægilegu verði.
- Kjör sem allir ráða við. -
Húsgagna og gjafavöruverslun
Hamraborg 12 - Kópavogi
Sími 46460
Sendum í póstkröfu
sýning sunnudag kl. 14-17
30 MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 19. DESEMBER 1982
Poul og Signe Örum.
Ravnen mod aften
eftir Poul 0rum
Erlendar
bækur
Jóhanna Kristjónsdóttir
Fyrir tveimur árum lézt Signe
örum, eiginkona hins þekkta
danska rithöfundar Poul Örum.
Nú hefur hann sent frá sér bók,
„Ravnen mod aften", sem snýst
um viðbrögð hans við missi kon-
unnar sem hann hafði búið með í
áratugi. Hann veltir fyrir sér hvað
sorgin sé eiginlega. Afstöðulaus
örvænting, grátur, þunglyndi.
Ætli sorg mætti ekki lýsa á þenn-
an veg: Botnlaus einmanaleiki,
tóm í sálinni, sem þeir þekkja sem
verða fyrir ástvinamissi og sjá
ekki fram á, að nokkurn tíma geti
nokkuð gerzt, sem breytir þessari
(van)líðan og kvöl. En auðvitað er
málið ekki svona einfalt, sorgin
spannar yfir langtum víðara til-
finningasvið. Tilfinningin að vera
skilinn eftir, reiði eða gremja
gagnvart þeim, sem hefur yfirgef-
ið mann. Tilgangslaus reiði og
fyllir viðkomandi blygðun, en reiði
samt. Innibyrgð reiði, sem ekki
má láta í ljós, en kemur fram í
ýmsum tilgangslausum gerðum og
sumum lítt sæmandi, að mati við-
komandi. Inn í þessar flóknu til-
finningar getur einnig blandazt
sektarlegur léttir sem er fjarska
erfitt að viðurkenna: nú getur
hinn eftirlifandi verið hann sjálf-
ur og þarf ekki að taka tillit til
hins aðilans og eiga á hættu and-
stöðu. Og hve miklu máli skiptir
eitt atriði enn sem aldrei má
nefna, það er kynlífið sem lifað
var, og svo að horfast í augu við
það að þær þarfir eru fyrir hendi
áfram, þó svo að þær blundi
kannski um hríð? Hvernig á að
snúa sér í þessu.
Poul Örum er djarfur í sögu
sinni og mörgum kann að blöskra
hispursleysi hans, hreinskilnin um
reiðina og þrána sem togast á hjá
honum. Vangaveltur um framtíð
sem að sumu leyti er óbærileg, að
hinu leytinu kannski spennandi,
þrátt fyrir allt. Og hvernig lifir
maður með sorginni og hversu
mikið getur maður boðið með-
bræðrum sínum uppá? Stundum
hrökklast þeir í burtu vegna þess
þeir fá smám saman nóg af því að
hlusta á harmakvein. Og í hina
röndina er svo ætlazt til þess af
þeim sem eftir lifir að hann sýni
sorgina og sýni umfram allt látn-
um maka þá virðingu að fara ekki
að leita að annarri manneskju í
hennar stað. Enginn getur gefið af
sér tilfinningalega fyrr en sorgin
hefur dvínað og breytzt með tíð-
inni í þann trega, sero öllum er
hollt að bera með sér. En það
vaknar enginn morgun einn, gáir
til veðurs og finnur að sorgin er á
bak og burt. Það er lóðið. Það skil-
ur Poul Örum og þrátt fyrir að
hann fari stöku sinnum út á yztu
nöf er lærdómsríkt að lesa bók
hans. Og að sumu leyti dálítið
mannbætandi.
De gode
tider
ANDERS BODELSEN
De gode tider
ftomwi OyWend*!
eftir Anders Bodelsen
And *rs Bodelsen hefur verið af-
kasta nikill höfundur í Danmörku,
síðar. hann sendi frá sér De lyse
nætters tid hefur hann að ég hygg
oftast gefið út bók á ári. De gode
tider er fyrra bindi af sögu um
vinina Bo og Arne. Hið síðara er
Aar for aar. De gode tider upp-
hefst þegar þeir Bo og Arne eru að
lesa undir háskólaprófin sín, ungir
menn með hugsjónir en þó ákveðið
raunsæi í pokahorninu. Metnað-
arsamir báðir, hvorugur þótti mér
nú mjög skemmtilegur. Bókin
hefst árið 1959 og síðasti kafli
hennar gerist 1965 og sennilega
tekur Aar for aar síðan við fljót-
lega upp úr því. Sem þeir hafa nú
lokið prófum sínum þurfa þeir að
koma undir sig fótunum fjár-
hagslega og Bo er að glíma við
uppfinningar, hann gerir tilraunir
með að búa til einangrunarplötur
úr pressuðu heyi og unnu eftir
kúnstarinnar reglum. Það er varið
miklu plássi til að lýsa tilraunum
Bos með einangrunarplöturnar og
vangaveltum þeirra vinanna um
framleiðsluna. Síðan fléttast inn í
þetta ástarvæintýri þeirra, það er
mikill léttir, því að hvað sem öll-
um lofgreinum í dönskum blöðum
líður um gagnmerka úttekt „sem
fram komi varðandi danskt at-
vinnulíf“(!) dregur það dulítið úr

alvöruþunga bókarinnar, þó að
ástafarslýsingar Bodelsen séu
ekki með neinu nýjabragði. Höf-
undurinn hefur stjórn og tök á
efninu, það má hann eiga og raðar
sögunni vel og skipulega saman.
Eg varð ekki vör við teljandi húm-
or í þessari bók, hún er að vísu
ekki beinlínis í ætt við fjórbókina
frægu eftir Christian Kampmann
og margir þekkja hérlendis, en að
sumu leyti þó tilraun til samfél-
agslegrar úttektar. Bodelsen hefur
fengið ýmsa viðurkenningu fyrir
verk sín og eflaust að makleikum,
en De gode tider er væntanlega
svo staðbundin dönsk, að hún
vakti að minnsta kosti ekki neina
verulega spennu eða eftirvænt-
ingu hjá mér. Kannski sú seinni sé
betri. Það er sjálfsagt að halda í
vonina.