Morgunblaðið - 07.01.1983, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 7. JANÚAR 1983
Leppstjórninni mótmælt
Til mikilla mótmæla kom víðs vegar um heim þegar
þess var minnst að þrjú ár voru liðin frá innrás Sov-
étmanna í Afganistan. Myndin að ofan er tekin fyrir
utan sovéska sendiráðið í Washington og sýnir mót-
mælendur brenna sovéska fánann.
Skemmdarverk unnin á olíuleiðslunni á milli Zimbabwe og Mozambique:
Segja skæruliða gerða út af
S-Afríku vera sökudólgana
Harare, Zimbabwe, 6. janúar. AP
HERMDARVERKAMENN hafa stórskemmt olíuleiðsluna á milli Beira og
Mutare, en leiðsla þessi var oliulífæð Zimbabwe við Mozambique. Skemmd-
arverkin voru unnin aðeins nokkrum dögum áður en hefja átti dælingu
olíunnar um leiðsluna á ný.
Leiðslunni var lokað þann 8.
desember sl.eftir að skemmdar-
verk voru unnin á meira en 30
olíugeymslutönkum í Beira í
Mozambique. Hægrisinnaður
skæruliðahópur í Mozambique
lýsti skemmdarverkunum í des-
ember á hendur sér.
Síðar lýstu samtökin því yfir, að
þau hygðust grípa til frekari
skemmdarverka, er það fréttist,
að Zimbabwe hefði sent 500 her-
menn yfir til Mozambique til þess
að hjálpa til við gæslu leiðslunnar.
Zimbabwe þarf nú nauðsynlega
á oliu að halda í kjölfar mikils
oliuskorts, sem hefur nánast lam-
að stóran hluta iðnaðarfram-
leiðslu í landinu, auk þess sem
hann hefur hamlað í eðlilegum
framgangi viðskipta og landbún-
aðar.
Bæði Zimbabwe og Mozambique
halda því fram, að skemmdar-
verkamennirnir komi frá Suður-
Afríku, sem þjálfi þá og láti þeim
vopn og annan búnað í té. Suður-
Afríka hefur þvertekið fyrir að
eiga þar nokkurn hlut að máli. -
Atvinnuleysið eykst enn og
horfurnar sagðar versnandi
Lundúnum, 6. janúar. AP.
ATVINNULEYSIÐ í Bretlandi hef-
ur nú náð nýju hámarki. Alls eru
nú 13,3% af 21 milljón vinnufærra
manna í landinu atvinnulaus. At-
vinnulausum fjölgaði um 34.000 í
síðasta mánuði og er nú tæplega
3,1 milljón manns án vinnu í land-
inu. Desember var 37. mánuðurinn
í röð, sem atvinnuleysið fer vax-
andi í Bretlandi.
Fyrsti stórmarkaöurinn opnaður í Kína:
Sjö þúsund viðskiptavinir í dag
hvern — margir af forvitni einni
Peking, 6. janúar. AP.
ÞEIR ÞURFA ekki að kvarta undan
aðgerðarleysinu starfsmenn fyrsta
stórmarkaðarins, sem opnaöur hefur
verið í Kína. Stórmarkaður þessi er
staðsettur í Peking og frá því hann
tók til starfa fyrir viku hafa að með-
Jafnt í þriðju skák
Tal og Anderssons
Stokkhólmi, 6. janúar. AP.
MIKHAIL TAL, fyrrum heimsmeistari í skák, og sænski stórmeistarinn Ulf
Andersson gerðu jafntefli í þriðju einvígisskák sinni, sem tefld var í Malmö
í gærkvöldi.
Einvígi þeirra er liður í því að
velja áskoranda til að mæta
heimsmeistaranum, Anatoly
Karpov. Þeir eiga þó aðeins mögu-
leika á að tefla gegn heimsmeist-
aranum að því gefnu að einn
hinna átta, sem eftir eru í barátt-
unni, verði úr leik af einhverjum
ástæðum.
Andersson neyddist til að tefla
af meiri varfærni en venjulega
gegn hinum 46 ára gamla Tal, sem
vann fyrstu einvígisskák þeirra af
sex fyrirhuguðum. Eftir að hafa
verið hótað margsinnis af Tal á
taflborðinu, bauð Andersson jafn-
tefli eftir 20 leiki og tveggja og
hálfs klukkustundar viðureign.
Annarri skák þeirra, sem tefld var
á mánudag, lauk einnig með jafn-
tefli.
Tal og Andersson urðu jafnir í
3. sæti millisvæðamótsins í
Moskvu í september. Fjögur milli-
svæðamót eru haldin til þess að
velja áskorendur fyrir heims-
meistarann. Tveir komast áfram
úr hverju móti.
Hvor þeirra, Tal eða Andersson,
sem ber sigur úr býtum í einvíginu
hefur ekki þar með tryggt sér sæti
fyrsta varamanns í hópi hinna
átta útvöldu. Áður en svo er komið
verður sigurvegarinn úr einvíginu
að mæta sigurvegaranum úr öðru
sambærilegu einvígi á milli
Spasskys, einnig fyrrum heims-
meistara, og Rúmenans
Gheorghiu, en þeir urðu einnig
jafnir í 3. sæti á öðru millisvæða-
móti.
Hvort nokkru sinni kemur til
kasta þessarra skákmanna í
slagnum um einvígissætið gegn
Karpov er svo allt önnur saga.
taltali 7000 manns verslað þar dag
hvern.
Vöruverð í þessum stórmarkaði,
sem er í eigu ríkisins, er heldur
hærra en gengur og gerist í versl-
unum hins opinbera, en talsvert
lægra en tíðkast á frjálsum mark-
aði.
Þrátt fyrir aðeins hærra verð
virðist stórmarkaðurinn ekki
missa aðdráttaraflið. Margir
kennarar og láglaunaðir mennta-
menn hafa sagt, að þeir kunni vel
að meta þá hagræðingu, sem í
markaði sem þessum er fólgin.
„Þetta er fyrsta vísbendingin í
þá átt, að yfirvöld séu að reyna að
bæta hið daglega líf mennta-
manna í landinu," sagði einn við-
skiptavinanna úr hópi mennta-
mannanna. „í stað þess að þurfa
að bíða í 10 biðröðum eftir mis-
munandi nauðsynjavörum, þurf-
um við nú aðeins að bíða í einni."
Margir viðskiptavinanna viður-
kenndu í viðtölum við fréttamenn,
að þeir hefðu komið af forvitni
einni saman til að fá að sjá hvern-
ig það verkaði að fá sjálfir að velja
vörurnar úr hillunum, í stað þess
að fá þær afgreiddar yfir búðar-
borð, oft af fýlulegu afgreiðsl-
ufólki, eins og venjan hefur verið.
Þessi fyrsti stórmarkaður Kín-
verja er reyndar ekkert risavaxið
bákn eins og ætla mætti af fjölda
viðskiptavinanna, heldur aðeins
350 fermetra verslun.
Þessi tala er fengin með því að
skrásetja alla þá, sem þiggja at-
vinnuleysisstyrki af ríkinu. Að-
ferð þessi hefur sætt mikilli
gagnrýni víðs vegar um Bretland
og andstæðingar stjórnarinnar
segja þetta ekkert annað en stað-
reyndafölsun. Fjöldi atvinnu-
lausra sé enn meiri. Segja stjórn-
arandstæðingar að margir þiggi
ekki atvinnuleysisstyrki fyrst um
sinn eftir að þeir missi vinnu.
Væri gamla aðferðin notuð eru
líkur taldar á, að talan væri á
bilinu 3—400.000 hærri. Gömlu
skráningunni var hætt í nóvem-
ber. Þá hafði atvinnuleysið ögn
minnkað frá því það varð verst í
september. Samkvæmt gömlu
skráningunni voru þá 3,35 millj-
ónir atvinnlausra í landinu.
Þrátt fyrir hina nýju aðferð
við skráningu atvinnulausra
segja sérfræðingar, að enginn
vafi leiki á, að atvinnuleysi sé nú
Tyrkland:
27.818 hafa
fengið dóma
síðan 1978
Ankara, 6. janúar. AP.
HERDÓMSTÓLAR í Tyrklandi hafa
kveðið upp fangelsisdóma yfir
27.818 manns síðan herlög voru sett
í landinu 1978, að því er sagt var í
tilkynningu frá Ankara.
Sextán manns hafa verið dæmd-
ir til dauða, fundnir sekir um
morð, 98 bíða fullnægingar dauða-
dóma. Aðrir hafa verið dæmdir í
allt frá fimm árum og upp í lífs-
tíðarfangelsi. í lok nóvember voru
samtals 23.752 pólitískir fangar í
fangelsum, 15.597 af þeim í varð-
haldi eða bíða réttarhalda. Sam-
kvæmt tölum þessum segir AP-
fréttastofan að álykta megi að
meirihluti þeirra sem hafa verið
dæmdir síðan 1978 hafi lokið af-
plánun refsivistar og/eða fengið
styttingu á fangelsisvist sam-
kvæmt lögum.
Áður ósýndir filmubútar í
heimildaþáttum um Chaplin
l/ondon, 6. janúar. AP.
í GÆR, miðvikudag-
sköld, var sýndur í
brezka sjónvarpinu
fyrsti þáttur af þremur
um Charlie Chaplin og í
honum voru sýndir ýms-
ir filmubútar, sem
hvergi hafa sézt áður og
þykja sýna á mjög
glöggan og snjallan hátt
vinnubrögð Chaplins við
kvikmyndagerð sína. Er
þar um að ræða filmu-
búta sem Chaplin lét
klippa burtu, einnig eru
nokkrar ræmur af æf-
ingum á myndum, svo og
nokkur sýnishorn af
þeirri tækni sem Chapl-
in beitti. Síðast en ekki
sízt áður óbirtar filmur
af Chaplin, þar sem
hann hvílist milli
upptökuatriða. í einu
æfingaratriðanna er
Chaplin að leiðbeina
Ednu Puruiance, sem
var ein helzta stjarnan í
myndum hans í átta ár.
í öðru atriði sést Chapl-
in grýta staf frá sér í
illsku vegna þess að
eitthvað þótti honum
illa miða í upptöku.
Chaplin
meira en nokkru sinni í landinu
og fari versnandi. Benda þeir á,
að samkvæmt nýju skráningunni
hafi 51.000 manns bætst á at-
vinnuleysisskrána, helmingi
fleiri en í nóvember.
Sérfræðingar þessir halda því
fram, að allt að 600.000 manns,
auk þeirra sem eru á atvinnu-
leysisskrá ríkisins, séu án vinnu.
Þeir séu ekki skráðir vegna þess,
að þeir fullnægi ekki kröfum
þeirra, sem njóta atvinnuleysis-
bóta.
Verst er ástandið, sem fyrr, á
Norður-írlandi. Þar er fimmti
hver maður atvinnulaus. Ástand-
ið er sagt litlu skárra í iðnaðar-
héruðum norðurhluta Englands
og svo í Skotlandi.
Veður
víöa um heim
Akureyri -1 snjóél
Amsterdam 11 rigning
Aþena 15 heióskírt
Barcelona 12 skýjaó
Berlin 13 skýjaó
Chicago -1 úrkoma
Dyflinni 14 skýjað
Feneyjar 4 þokumóóa
Frankfurt 13 rigning
Genf 10 skýjað
Helsinki 3 rigning
Hong Kong 19 rigning
Jerúsalem 7 skýjaó
Jóhannesarborg 30 heiðskírt
Kaupmannahöfn 5 rigning
Kairo 17 skýjaó
Las Palmas 18 al8kýjaó
Líssabon 12 heióskírt
London 12 skýjaó
Los Angeles 24 heiöskirt
Madrid 13 heiðskírt
Mexíkóborg 19 heiðskírt
Miami 24 skýjað
Moskva -2 snjókoma
Majorka 14 þokumóða
Malaga 16 alskýjaö
Nýja Delhí 21 heiöskírt
New York 6 skýjaó
Ósló 3 skýjaö
Paris 15 skýjaó
Peking 3heiðskírt
Perth 38heiðskírt
Reykjavik -2 skafr.
Rio de Janeiro 29skýjaó
Róm 15 heióskirt
San Francisco 8 skýjaö
Stokkhólmur 5 skýjaö
Sydney 25heiðskírt
Tel Aviv 14skýjað
Tókýó 9 skýjað
Vancouver 8 skýjað
Vinarborg 12heíöskírt