Morgunblaðið - 04.03.1983, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 4. MARZ 1983
ÁRNI JOHNSEN
AFINNLENDUM
VETTVANGI
Baráttumál
Eins og gróður spretta fréttirnar á akri hversdagslífsins, sumar góðar, aðrar slæmar, en
hver þeirra á sína stund og sinn stað. I»ó eru það æði margar fréttir sem ástæða er til að velta
fyrir sér og vekja hugsun. í innlendum vettvangi í dag ætla ég að fjalla um þrjú málefni sem
hafa verið í fréttum að undanförnu, lyftumál fjölfatlaðra barna í Hlíðaskóla í Reykjavík,
áform um björgun hollenzka „gullskipsins" Het Wapen Van Amsterdam á Skeiðarársandi og
þróun þyrluflugs á íslandi, en þyrlur komu eftirminnilega við sögu skipbrotsmanna undir
Stigahlíð við Djúp í fyrradag.
Fjölfatlaður nemandi í Hlíðaskóla skríöur á milli hæða. Mbl RAX
Það vakti mikla athygli með-
al fólks þegar Morgunblað-
ið birti fyrir tveimur vikum
myndir af fjölfötluðum börnum
að skríða um stiga Hlíðaskóla í
Reykjavík, en þar er deild 18
barna 6—16 ára, sem eiga vissu-
lega við nógu mikla erfiðleika að
glíma í námi sínu þótt þeir þurfi
ekki að eyða miklum hluta orku
sinnar í að skríða um stiga sem
eru jafn auðveldir heilbrigðum
börnum eins og þeir eru erfiðir
þessum börnum sem búa yfir
svo mörgum góðum kostum sem
þau verða að fá tækifæri til að
þroska og þjálfa. Sérdeildin hef-
ur aðsetur á jarðhæð, en þegar
börnin verða eldri er reynt eins
og eðlilegt er að gefa þeim tæki-
færi til að nema ýmis fög eins og
aðrir nemendur skólans geta
gert og þá eru ákveðin fög í
ákveðnum stofum.
Árið 1981, á ári fatlaðra, sam-
þykkti Fræðsluráð Reykjavíkur
að hrinda í framkvæmd bar-
áttumáli í Hlíðaskóla frá árinu
1974, uppsetningu lyftu fyrir
fatlaða á milli hæða skólans, en
um skeið hefur einn af kennur-
um skólans, sem er fatlaður,
einnig þurft að skriða um stiga
skólans til þess að komast á
kennarastofu eins og aðrir
kennarar. En lyftumálið dó út í
kerfinu vegna þess að engir
komu sér saman, hvorki um gerð
né verð, og þar með urðu hin
fjölfötluðu börn að búa áfram
við lítillækkunina, skríða um
skóla sinn. En nú hefur
Fræðsluráð Reykjavíkur tekið
málið upp á ný undir forsæti
Markúsar Arnar Antonssonar.
Borgarverkfræðingur hefur tek-
ið málið tökum og lyftusérfræð-
ingar munu velja lyftutegund-
ina í næstu viku. Hér er um
snaggaraleg viðbrögð að ræða
hjá yfirvöldum borgarinnar og
er það gleðilegt og virðingar
vert.
Leitin að „gullskipinu" fræga
á Skeiðarársandi ber vitni
ótrúlegrar þolinmæði og þraut-
seigju og það er nóg að nefna úr
hópi gullleitarmanna Berg Lár-
usson á Klaustri og Kristins
Guðbrandsson í Björgun, til
þess að sjá að þar er harðsnúið
lið á ferð og mestu sérfræðingar
landsins í baráttunni við
strandlengjuna. Eftir liðlega 20
ára leit telja þeir félagar sig
hafa fundið skipið góða og nú
hafa þeir skipulagt uppgröft
þess og björgun í sumar með
miklum tilþrifum. Til þess að
svo megi verða þurfa þeir
ábyrgð ríkissjóðs og það sýnir
skemmtilega og manneskjulega
íslenzka hlið á Alþingi að styðja
þessa framkvæmd eins og allt
útlit er fyrir. Hér er í rauninni
engu að tapa, vonandi eiga Ieit-
armenn eftir að sigla búk skips-
ins frá landi og víst er að upp-
gröfturinn í sumar mun varpa
Islandi inn í sviðsljós heims-
fréttanna ekki síður en til dæm-
is heimsmeistaraeinvígið fræga
milli Spasskys og Fischers.
Hvort sem skipið kemur heilt
eða hálft úr árhundraða
geymslu í sandinum, er fram-
kvæmdin svo skemmtilega djörf
að það er ekki hægt annað en að
dást að hugrekkinu og styðja
málið af heilum hug.
Þróun þyrluflugs á íslandi
hefur verið þyrnum stráð,
en samt sem áður er það sjón-
armið margra sem hafa mest
kynnt sér þessa ótrúlegu gerð
flugvéla, að þyrlur eigi eftir að
skipa stóran og veglegan sess í
Kemur gullskipið fræga, Het Wapen van Amsterdam, upp á yfirborð-
Íð í sumar? Ljismynd Mbl. Árni Johnsen.
Ormar í mannslíki
Frá sýningu Gránufjelagsins á Fröken Júlíu. Guðjón Pedersen og Ragnheið-
ur Arnardóttir í hlutverkum sínum.
Leiklist
Jóhann Hjálmarsson
FRÖKEN JÚLÍA
Sýning Gránufjelagsins í þrem
þáttum eftir sjónleik August
Strindbergs í þýðingu Geirs Krist-
jánssonar.
Lýsing: Ingvar Björnsson.
Leikmynd og búningar:
Jenný Guðmundsdóttir.
Leikstjórn og handrit:
Kári Halldór.
Háalvarlegt leikrit August
Strindbergs um Fröken Júlíu
fær á köflum svipmót fáránleika
og skrípaleiks í gerð Gránufje-
lagsins. Þetta kemur ekki að
sök, heldur verða áherslurnar
þyngri hvað varðar mannlegar
tilfinningar eins og angist og
einmanakennd. Leikstjórinn tal-
ar sjáifur um gestíska skáld-
skaparlist: „þversögn gerða, til-
finninga og hugsana sem gefið
er skýrt líkamlegt form“. Spuni
leikaranna í upphafi verksins
minnir á að við erum stödd í
leikhúsi og miðlar vissum krafti
til áhorfandans.
Ég verð að segja að þessi sýn-
ing er djarfleg og um margt
óvenjuleg. Texti Strindbergs í
þýðingu Geirs Kristjánssonar er
ekki afbakaður, en mjög frjáls-
lega er farið með sjálft verkið,
stundum þannig að skotið virð-
ist yfir markið, en oftar með
góðum árangri. Ég minni til
dæmis á lokaatriðið þegar
Kristín kemur heim úr kirkj-
unni og gerir sér grein fyrir að
ekki er allt með felldu. And-
stæður manngerðanna verða
Ijósar, að baki gáskans og hálf-
kæringsins er tekist á um líf og
dauða, teflt fram persónum sem
geta ekki sameinast, alltaf verð-
ur djúp á milli. Júlía og Jean
geta ekki flúið það líf sem þeim
hefur verið ætlað, þau eru ólík
að uppruna og stéttaskiptingin
söm við sig. Kristín mun ekki
heldur eignast Jean vegna þess
að hann er mun flóknari en hún,
sættir sig ekki við einfalt líf.
Gránufjelagið ræðst ekki á
garðinn þar sem hann er lægst-
ur með sýningu sinni á Fröken
Júlíu. í glímunni við erfið verk-
efni er vissulega unnt að vinna
minnisstæða sigra, en það
hvarflar að manni að skynsam-
legra hefði verið að spenna bog-
ann ekki svo hátt í fyrstu. Það
held ég einnig að hefði verið ráð
að teygja ekki lopann eins og
gert er, hnitmiðun hefði ekki
skaðað.
Það eru vissulega hæfir leik-
arar sem koma fram í Fröken
Júlíu. Ragnheiður Arnardóttir
leikur Júlíu og sýnir vel tvíeðli
hennar, yfirborðsfágun, en
ruddaskap undir niðri. Guðjón
Pedersen leikur Jean og gerir
það óþvingað og af töluverðri
reisn af svo ungum leikara að
vera. Kristín Kristjánsdóttir
leikur nöfnu sína, einu venju-
legu manneskjuna í leiknum, og
nær mjög sannfærandi tökum á
hlutverkinu. Þá Per Olof og Carl
Johan leika Þröstur Guðbjarts-
son og Gunnar Rafn Guðmunds-
son, báðir eftirminnilegar týpur.
Samleikur þeirra í drykkju- og
átatriðinu er kostulegur og
reynir þar meira á Þröst sem
gengur eiginlega fram af áhorf-
endum, að minnsta kosti þeim
sem eru komnir til að sjá sinn
Strindberg.
Leikmynd og búningar eru
verk Jennýjar Guðmundsdóttur
og um lýsingu sér Ingvar
Björnsson. Leikmyndin undir-
strikar nöturleik þeirra orma í
mannslíki sem engjast á sviðinu.
Nóg er af bárujárni og öðru í
svipuðum stfl. Búningar eru
látlausir og segja minna. Lýsing
er viðunandi.
Kári Halldór er í hópi yngri
leikstjóra og er ástæða til að
óska honum og leikhópnum til
hamingju með þessa fyrstu til-
raun Gránufjelagsins. Hjá
þessu fólki býr vilji og geta til
þess að setja svip á íslenska
leiklist. Gránufjelagið mun ef-
laust segja allri lognmollu stríð
á hendur.
Jóhann Hjálmarsson