Morgunblaðið - 07.04.1983, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 7. MARZ 1983
31
Orkuverð til húshitunar
— eftir Sturlu Böðv-
arsson, Stykkishólmi
Deilur um svonefnt álmál hafa
sett svip sinn á stjórnmálaumræð-
ur í langan tíma. Deilur þessar eru
nú komnar á svo alvarlegt stig að
mál er að linni.
Raforkusala frá
stórvirkjunum
Með virkjun Þjórsár við Búrfell
og byggingu Álversins í Straums-
vík markaði Viðreisnarstjórnin
nýja stefnu í atvinnumálum þjóð-
arinnar. Frá þeim tíma hefur orð-
ið mikil breyting á orkunotkun og
orkuverði í heiminum sem óþarft
er að rekja hér. Samfara hækkuðu
olíuverði var mörkuð sú stefna
upp úr 1974 að virkja jarðvarma
til húshitunar. Hefur mikill hluti
af fjárfestingarfjármagni gengið
til uppbyggingar jarðvarmaveit-
um sem hefur í flestum tilvikum
verið hagkvæmari kostur en raf-
orka frá raforkukerfi landsins.
Raforka frá stórvirkjunum hefur
því verið nýtt að stærstum hluta
til stóriðju.
Það hefur verið trú stjórnmála-
manna að nýta bæri orkuna í fall-
vötnum landsins, svo sem sjá má á
risavöxnum virkjanafyrirætlun-
um við Þjórsá — Blöndu og í
Fljótsdal. Fyrirætlanir um stór-
virkjanir hafa allar tengst stór-
felldri raforkusölu til orkufreks
iðnaðar.
Nú bregður hinsvegar svo við,
að rekstur stóriðjuveranna í
Straumsvík og á Grundartanga er
svo bágborinn, að ekki hefur tekist
að fá hækkun á orkuverði til sam-
ræmis við orkuverð í heiminum.
öll þjóðin hefur fylgst með þeim
rammaslag sem staðið hefur um
raforkusölu til ISALs og haft af
því þungar áhyggjur á hvern veg
þar hefur verið staðið að verki.
Raforka til húshitunar
Á meðan ráðherra orkumála
þjóðarinnar hefur háð kalt stríð
við forustumenn álversins án
árangurs, hefur gjaldskrá um raf-
orkusölu til íslenskra heimila
fengið greiða leið um borð ráð-
herrans. Hann hefur staðfest
hækkanir raforku til jafns við
verð á olíu. Nú er svo komið, að frá
þeim landsvæðum þar sem olía og
raforka eru einu kostirnir til hit-
unar húsa, berast ályktanir og
óskir um úrbætur svo rétta megi
af hag heimilanna. Eða eins og
einn þingmaður orðaði það svo
„smekklega", að daglega bærust
bænaskrár af landsbyggðinni um
aðgerðir stjórnvalda.
Hér er stórt vandamál á ferð
sem varðar alla þjóðina og gæti
leitt til stórfelldrar byggðarösk-
unar. Ef fólksflótti til höfuðborg-
arsvæðisins bættist við ytri
kreppueinkenni og innri efna-
hagsvandamál þjóðarinnar, gæti á
skömmum tíma riðið yfir stórfellt
atvinnuleysi. Því verður i tíma og
á réttan hátt að bregðast við þeim
vanda sem hátt orkuverð til hús-
hitunar er.
Nýlega kom út nefndarálit um
fjáröflun til iöfnunar húshitun-
arkostnaðar. I nefndaráliti þessu
er dregið fram með tölulegum rök-
um hver ábyrgð iðnaðarráðherra
er á hinu háa raforkuverði til hús-
hitunar. í þessu nefndaráliti sem
fulltrúar allra flokka standa að og
Kjartan Ólafsson, ritstjóri Þjóð-
viljans, er formaður fyrir, eru
dregnar fram staðreyndir um
orkuverð og er bent á leiðir til
lækkunar raforkuverðs til húshit-
unar. Nefndarálitið er einn alls-
herjar áfellisdómur um orku-
stefnu Alþýðubandalagsins.
Tvennt ber hæst í þessu nefnd-
aráliti. Dæmalaus skilningur ið-
naðar- og fjármálaráðherra á
svonefndu orkujöfnunargjaldi og
stórfelldur skaði þjóðarinnar af
starfsaðferðum iðnaðarráðherra
þegar hann hefur gert tilraunir til
að semja við auðhringinn sviss-
neska.
Sú alvarlega staða er nú uppi
hjá þjóðinni, að verð á raforku frá
fslenskum fallvötnum er nú að
verða dýrari en olía.
f nefndarálitinu segir m.a.:
„Verði raforka til húshitunar ekki
greidd niður á árinu 1983, þá má
búast við að kostnaður við rafhitun
hjá RARIK á þvi ári nemi nálsgt
100% af verði óniðurgreiddrar olíu
til húshitunar."
Einnig segir:
„Nefndin minnir á lög númer 12
frá 1980 um orkujöfnunargjald er
nemur 1,5% á söluskattsstofn.*'
I greinargerð með frumvarpi til
laga um orkujöfnunargjald segir
m.a.: „Sú geysilega hækkun olíu-
verðs sem átt hefur sér stað á und-
„Ef fólksflótti til höfuð-
borgarsvæðisins bættist
við ytri kreppueinkenni
og innri efnahagsvanda-
mál þjóðarinnar, gæti á
skömmum tíma riðið yf-
ir stórfellt atvinnuleysi.
Því verður í tíma og á
réttan hátt að bregðast
við þeim vanda sem hátt
orkuverð til húshitunar
er.“
anförnum árum, hefur víða valdið
vanda og skapað mikla fjárhags-
erfiðleika. Við íslendingar höfum
brugðist við þessum vanda með
átaki í orkumálum, m.a. með auk-
inni notkun innlendra orkugjafa
til húshitunar. Þrátt fyrir það sem
hefur áunnist í þessum efnum, er
enn alllangt í land með að allir
landsmenn geti notað innlenda
orku til húshitunar, og meðan svo
er, ber nauðsyn til þess að jafna
þann aðstöðumun er af þessu leið-
ir. Megintilgangur frumvarps þessa
er að afla ríkissjóði fjár til að standa
straum af kostnaði við greiðslu olíu-
styrks til húshitunar og til að styrkja
orkusparandi aðgerðir. (Letur-
breyting mín.) Skattur samkvæmt
lögum þessum rennur óskiptur i
ríkissjóð. Af þeim um 7.000 millj.
kr. sem ætla má að hann skili á
árinu 1980, munu um 4.500 millj.
kr. ganga til framangreindra
verkefna. Á árinu 1980 er gert ráð
fyrir verulegum framlögum til
Rafmagnsveitna ríkisins og til
annarra verkefna á sviði orku-
mála. Hafa þessi útgjöld ásamt
öðru átt þátt í að veikja stöðu rík-
issjóðs verulega. Þykir ekki óeðli-
legt að það sem eftir stendur af
gjaldinu renni 1 ríkissjóð til að
styrkja stöðu hans til mótvægis
við fyrrgreind framlög til orku-
mála.“
Af þessari greinargerð má sjá,
svo ekki verður um villst, að tekj-
ur þessar sem ríkissjóði eru skap-
aðar, hafa átt að renna til þess að
jafna húshitunarkostnað.
í stað þess að fylgja þessari
tekjuöflun eftir til lækkunar raf-
orku til húshitunar, hefur iðnað-
arráðherra látið fjármálaráðu-
neytið telja sér trú um þá firru að
orkujöfnunargjaldið eigi að nota
til að jafna halla ríkissjóðs, en
ekki til þess að jafna halla þeirra
heimila sem bera óbærilegar byrð-
ar vegna orkukostnaðar.
Það ætti hvert mannsbarn að
skilja, að greinargerðin felur í sér
ótvíræð fyrirmæli um að orku-
jöfnunargjaldið átti að nota til
lækkunar húshitunarkostnaðar.
Þau fyrirmæli sem í greinargerð-
inni eru, hefur iðnaðarráðherra
sniðgengið.
Svo sem að framan er getið, hef-
ur þjóðin fylgst með viðræðum
iðnaðarráðherra við dr. Múller af
athygli. Hagsmunir okkar í þessu
máli eru slíkir að þar má engu
hætta.
Ef nefna má orðið svik, þá teng-
ist það því ef stjórnmálalegir og
flokkslegir hagsmunir eru látnir
ráða í slíku máli. En sporin hræða.
Orkustofnun, sem er visinda-
Sturla Böðvarsson
stofnun og ætti að vera óháð póli-
tík, var beitt blygðunarlaust í
stjórnmálalegum tilgangi í Helgu-
víkurmálinu. Er nema von að
menn séu tortryggnir.
Með fyrrnefndu nefndaráliti er
fylgiskjal nr. 2 „athugun á raf-
orkuverði til íslenska álfélagsins
hf“. í niðurstöðum þeirrar athug-
unar kemur fram, að eðlilegt sé að
raforkuverð hækki úr 6,5
mill/kwh í 15—20 mill/kwh. f
fylgiskjali númer 6, bls. 167, er
sfðan reiknað út. að ef raforkuverð
til ÍSALs og Áburðarverksmiðj-
unnar, sem nýtur sama orkuverðs
og ÍSÁL, væri þrefaldað, þá gæti
Landsvirkjun lækkað heildsölu-
verð til almenningsveitna um
59,2%.
Ef reiknað væri með samsvar-
andi hækkun til járnblendifélags-
ins, gæti lækkunin verið 80,5%.
Séu þessar tölur raunhæfar um
eðlilega hækkun orkuverðs til ÍS-
ALs, er hver dagur dýr sem ráð-
herrann gefur sér til samninga-
þófs. Kostnaðinn greiða þeir, sem
greiða raforku samkvæmt þeirri
gjaldskrá sem ráðherrann setur
RARIK.
Ólafsvík:
□ c
□ □ c
□ c
□ c
IjUIDSSjil'NUN
SMLl^EWiFUWBSnS
GlRÓ-SEÐILL^
SKULDFXRSLUBEIÐNI
A BAKHLtÐ SEOILSINS
Grcidslu mé inna af hendi
f bðnkum, sparisjóðum
og pósthúsum
Tilviion„fnúttfr [ I SAðtlnumf I I Fl I I Slolnun-Hb I I RtLn nr I I Uooh»6fcc I
Mf R FYRM NEOAN UA HVORKI SKRIFA NÍ STMPLA
0752802+ 31< 040126» 000550+
FÆRSLUSKJAL GJALOKERA
I TiivNun.rnúmM I I S»Woun»«c~l
752802 *
Afli frá áramótum
svipaður og í fyrra
ÓlAfsvík, 5. aprd.
HEILDARAFLI í Ólafsvík
frá áramótum til marzloka
varð 7.211 lestir og mun það
vera svipaður afli og í fyrra.
Veðurfar hefur verið mjög stirt
til sjávarins og hef ég það eftir
reyndasta skipstjóranum hér,
Kristmundi á Matthildi SH, að að-
eins hafi komið fjórir eða fimm
blíðudagar í vetur. Þó hefur sjald-
an verið landlega en þeim mun
oftar skælingur eins og sagt er.
Þrír hæstu bátar eru Gunnar
Bjarnason með 583 lestir í 61
róðri, Jón Jónsson með 414 lestir í
59 róðrum og Ólafur Bjarnason
með 410 lestir í 57 róðrum.
I dag brutust stærri bátarnir út
með netin til að leggja eftir páska-
fríið. Þeir minnstu komust ekki út
vegna brælu.
Helgi
Málþing um stjórnskip-
un og stjórnarskrá
FÉLAG áhugamanna um heimspeki
gengst fyrir málþingi um stjórnskip-
un og stjórnarskrá, sunnudaginn 10.
aprfl næstkomandi.
Frummælendur á fundinum verða:
Arnór Hannibalsson, sem flytur
erindi sem nefnist Sögulegur
bakgrunnur íslensku stjórnar-
skrárinnar, Halldór Guðjónsson.
en hans erindi nefnist, Hula
fáfræðinnar, hvernig ræða mætti
um stjórnarskrána og Garðar
Gíslason, flytur erindi sem heitir,
Hugmyndin um réttarríkið og
gagnsemi hennar í umræðum um
stjórnarskrá.
Fundurinn verður haldinn í
Lögbergi, húsi lagadeildar, stofu
101, og hefst klukkan 15.00.
Nr 752802 ***** ^
Ágæti Sjálfstæðismaður,
Ákveðið hefur verið að gera sérstakt
átak til þess að styrkja stöðu
Sjálfstæðisflokksins fjárhagslega í
þeim mikilvægu þjóðfélagsátökum,
sem framundan eru.
Sveitarstjórnarkosningar eru
nýafstaðnar og þar færði
samtakamátturinn okkur vfða sigur.
Nú blasa við alþingiskosningar (
apríl og Ifklega aðrar
alþingiskosningar sfðar á árinu.
Þú ert einn af fjölmörgum
velunnurum Sjálfstæðisflokksins
sem nú er leitað til um stuðning
við flokkinn. Vel kann að
henda að fleiri en einn á þfnu heimili
<ríi4**7‘ir
fái sams konar bón og biðjum við
velvirðingar á þvf. Vonum við að
viðbrögðin við því ónæði verði ekki
önnur en þau að heimilismenn
sameinist um t.d. eina sendingu til
baka.
Við leitum til fólks um landið allt og
vonum að undirtektir muni
endurspegla þann samtakamátt
sem býr með þvf fólki á fslandi, sem
vill setja frelsið f öndvegi, jafnt hjá
atvinnulffi sem einstaklingum. Ef við
sameinumst ekki verða skoðanir
okkar undir með ófyrirsjáanlegum
afleiðingum fyrir land og þjóð.
Stjórn Landssöfnunar
Sjálfstæðisflokksins 1983.
T~r-
Davið Oddssoo. borgarstjóri
ReyMvlk
Katrln Eymundsdóttjr,
forseti bæiarstfómar, Husavlk
^ Jón Páll Halidórsson, forstjón
iMfirði
Stemþór Gestsson, alþingismaður
Hati
/líítJm
Salome Þodcehdóttir, alþmgismaður
Blöndal. framkvwmdarstjón

<2,
Glsh óiafson, forsþóri
Seftjamamt*
Gunnar Gfslason, fyrrv prófastur
Glaumb*
Ragnhúdur hWgadóttr, Iðgfraðingur
Rcytgarfk