Morgunblaðið - 13.04.1983, Qupperneq 30

78
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 13. APRÍL 1983
Þrítt fyrir mikla sjósókn hefur veiði Grindavíkurbáta verið treg á þessari vertíð.
Grindavík:
40% minni afli en
á sama tíma í fyrra
KfTIR aflaskýrslum úr Grindavík frá
31. mars sl. að dæma hefur afli
Grindavfkurbáta verið afar tregur sem
af er þessari vertíð. Nú er aflahæsti
báturinn Gaukur GK 660 með 532,4
tonn, en á sama tíma í fyrra var hæsti
báturinn með 781 tonn. Er heildarafl-
inn nú 40% minni en í fyrra.
Annar aflahæsti báturinn nú er
Hrafn GK 12 með 461,1 tonn, hinn
þriðji Hópnes GK 77 með tæplega
456 tonn, fjórði Hrungnir GK 50
með 446,2 tonn og fimmti Hrafn 2.
GK 10 407,6 tonn. Næstu 8 bátar í
röðinni hafa fengið milli 3—400
tonn og 13 bátar þar á eftir milli
2—300 tonn.
Samkvæmt upplýsingum frá 7.
þessa mánaðar fer afli nú enn
minnkandi en um 85—90 bátar
landa daglega. Þrátt fyrir þessa lé-
legu veiði hefur mikið verið sótt á
miðin frá Grindavík.
Guðfinnur
Hafskip opnar skrif-
stofu í Kaupmannahöfn
Texti og myndir:
Guðný Bergsdóttir
SKIPAFÉLAGIÐ Hafskip hefur á
undanförnum árum verið í hröðum
vexti og gefið stóru skipafélögunum
aukna samkeppni. Áður fyrr var
ekki óalgengt að íslensku skipafé-
lögin starfræktu eigin skrifstofur er-
lendis, en í dag hafa þau erlenda
umboðsmenn, sem sjá um afgreiðslu
skipa þeirra. Nema Hafskip. Haf-
skip hefur þegar opnað eigin skrif-
stofur bæði í Bandaríkjunum og
Englandi, í marz opnaði félagið
skrifstofu í Kaupmannahöfn og í
byrjun apríl í Vestur-Þýskalandi.
Hafskip hefur sjö skip í föstum áætl-
unarferðum til flestra landa Evrópu
og einkunnarorð félagsins er að
standa við uppgefnar áætlunarferðir
og samtímis er aðaltakmarkið að
veita erlendum og íslenskum við-
skiptavinum alla hugsanlega þjón-
ustu í sambandi við fíutninga til og
frá íslandi, svo og að halda
flutningskostnaði eins langt niðri og
mögulegt er.
Gagnkvæmt traust
Forstjóri hinnar nýju skrifstofu
Hafskip í Kaupmannahöfn er
Árni Árnason, viðskiptafræðing-
ur. Hann útskrifaðist frá Háskóla
Islands 1978 og fór síðan í fram-
haldsnám við danska verslunar-
háskólann og lauk þar námi sl. ár
sem Cand. Merc. Samhliða nám-
inu í Danmörku vann hann í
danska fiskimálaráðuneytinu og
einnig við rannsóknarstörf í
„Institutet for udenrigshandel".
Árni réðist til Hafskip sl. áramót.
Kona hans er Margrét Þorvarðs-
dóttir og eiga þau tvö börn.
Skip Hafskip koma einu sinni í
viku til Kaupmannahafnar og það
eru Selá og Laxá.
Áður en Hafskip opnaði eigin
skrifstofu í Kaupmannahöfn, var
E.A. Bendix & Co. umboðsmaður
fyrirtækisins eða í allt f átján ár.
Reyndar er skrifstofa félagsins í
Kaupmannahöfn nú dótturfyrir-
tæki Hafskips hér heima og nefn-
ist Hafskip Danmark A/S. Danski
umboðsmaðurinn var með skrif-
stofur uppi í borg og skip Hafskips
lönduðu í Fríhöfninni, sem oft var
bundið miklum erfiðleikum.
Hafskip Danmark A/S hefur
hinsvegar skrifstofu sfna svo að
segja á hafnarbakkanum í Færge-
havn Nord, þar sem skipin nú fá
afgreiðslu. „Hér höfum við mun
betri aðstöðu en danski umboðs-
maðurinn hafði áður. í einni og
sömu byggingunni, þar sem. við
höfum skrifstofur, er tollurinn
líka, svo að hér getum við séð um'
flest það sem snýr að losun og
lestun, hafnargjöld og annað,“
segir Árni Árnason og bætir við:
„Við deilum hér skrifstofum með
Færeyska Skipafélaginu og þar
með um leið kostnaði með því.
Samstarfið gengur vel og fær-
eyska starfsfólkið réttir okkur
hjálparhönd er á þarf að halda, en
það getur oft verið þegar skipin
koma, að við leitum til þeirra.“
Eins og er, eru aðeins tveir
starfsmenn á skrifstofu Hafskips,
Árni og Þorsteinn Máni Árnason.
„Það hefur mikið að segja fyrir
viðskiptavini okkar, að geta treyst
á hinar föstu áætlunarsiglingar
okkar. Skipin eiga að vera í ákveð-
inni höfn á ákveðnum degi og
þetta verðum við að standa við.
Það er þá helst slæmt veðurlag,
sem hindrar að hægt sé að standa
við áætlun," segir Árni, „gagn-
kvæmt traust milli viðskiptavina
og okkar er nauðsynlegt."
Miðla þekkingu
Og hver er svo ástæðan fyrir því
að Hafskip vill heldur hafa eigin
skrifstofur erlendis, heldur en um-
boðsmenn?
„Jú, við álítum að við íslend-
ingar þekkjum betur til þarfa ís-
lenskra viðskiptavina en nokkur
erlendur umboðsmaður og getum
því veitt betri þjónustu. Starfs-
Hugleiðingar í tilefni morðs-
ins á Marianellu Garcia-Villas
— eftir Einar
Ólafsson
Marianella Garcia-Villas, for-
maður Mannréttindanefndar E1
Salvador, var drepin í E1 Salvador
' úm miðjan mars. íslendingum
barst þessi frétt í útvarpi á þriðju-
daginn í síðustu viku. Þar var haft
eftir stjórnvöldum í E1 Salvador
að hún hefði verið drepin í átökum
milli stjórnarhermanna og skæru-
liða.
I tilkynningu frá Mannréttinda-
nefndinni var hins vegar sagt að
Marianella hefði verið tekin af lífi
af 8 hermönnum úr stjórnarhern-
um á götu í þorpinu Bermuda án
undangenginna átaka. Þar hefði
verið um kaldrifjað morð að ræða.
(Sjá m.a. frétt í Þjóðviljanum 17.
mars.)
í frétt í Morgunblaðinu 17.
mars, sem merkt er A P-fréttastof-
unni, er skýrt frá fyrrgreindri
skýringu stjórnarinnar í E1 Salva-
dor á drápinu, sagt er að lík Mari-
anellu hafi fundist meðal 22 líka
skæruliða sem felldir er þeir
reyndu að sitja fyrir herflokki á
eftirlitsferð. Sagt er frá ásökunum
varnarmálaráðuneytisins um að
hún hafi tekið þátt í bardögum
með skæruliðum. Jafnframt er
haft eftir stjórninni og bandaríska
sendiráðinu í E1 Salvador að
Mannréttindanefndin hafi komið
fram fyrir hönd svonefndrar
„Lýðræðislegrar byltingarfylk-
ingar“, svo notað sé orðalag Morg-
unblaðsins. Ennfremur að með-
limir Mannréttindanefndarinnar
geri ekkert til þess að dylja samúð
sína með vinstri sinnum í landinu
en segist samt vera óháðir. Þess er
jafnframt getið í frétt Morgun-
hafi vísað þessum ásökunum á
bug.
Hér stendur staðhæfing gegn
stæðhæfingu. Væntanlega velja
menn staðhæfingu til að trúa eftir
því hvort þeir hafa samúð með
stjórninni eða andstæðingum
hennar. Af frétt Morgunblaðsins
er auðvelt að geta sér til um hvorn
aðilann Morgunblaðið tekur trú-
anlegan. Skv. fréttum útvarpsins í
síðustu viku draga hins vegar aðil-
ar á borð við alkirkjuráðið í Sviss
og kristilegu samtökin Pax Christi
yfirlýsingu Mannréttindanefndar-
innar ekki í efa.
Þegar staðhæfing stendur gegn
staðhæfingu og við erum of fjarri
vettvangi atburðanna til að afla
okkur nánari frétta verðum við að
meta staðhæfingarnar í ljósi þess
sem við vitum um kringumstæð-
urnar.
Hverjar eru líkur þess að for-
maður Mannréttindanefndarinnar
í E1 Salvador hafi gengið í lið með
skæruliðum og tekið þátt í bardög-
um með þeim?
Mannréttindanefndin hefur
mjög mikilvægu hlutverki að
gegna. Mannréttindabrot af hálfu
stjórnvalda í E1 Salvador hafa
verið hrikaleg. Á því leikur enginn
vafi. Mannréttindanefndin kveðst
hafa heimildir um 43.000 morð á
óbreyttum borgurum í E1 Salva-
dor síðan 1979. Þessu hefur ekki
verið hægt að mótmæla. Það hefur
heldur ekki verið hægt að mót-
mæla að stjórnarherinn og dauða-
sveitir sem njóta verndar stjórn-
arinnar bera ábyrgð á flestum
þessara morða. Það er ekki síst út
af þessari staðreynd sem Reagan
Bandaríkjaforseta hefur ekki tek-
ist að fá samþykki bandaríska
þingsins fyrir aukinni aðstoð við
stjórn E1 Salvador. Eftir ferðalag
sitt til Mið-Ameríku í desember
lýsti Reagan því yfir að mannrétt-
indabrot stjórnarinnar hefðu
minnkað og því væri hægt að fara
að huga að meiri aðstoð. En hon-
um gengur illa að sannfæra þing-
mennina. í síðasta mánuði lögðu
93 þingmenn fram ályktun um að
allri hernaðaraðstoð yrði hætt,
enda hefði Reagan-stjórninni mis-
tekist að sýna fram á framfarir í
mannréttindamálum í E1 Salvador
(sjá Time 28. febr.). Newsweek
segir 14. mars að lítils háttar hafi
dregið úr morðum og pyndingum
upp á síðkastið, „en morðin halda
áfram og eru nú um 200 á mán-
uði“. Margir fullyrða reyndar að
frekar hafi snúist til verri vegar
eftir að núverandi stjórn tók við
fyrir ári.
„ ... sá sem berst gegn
mannréttindabrotum er
ekki óháður nema að vissu
marki, hann hlýtur að
taka afstöðu gegn þeim
sem fremja mannréttinda-
brotin. Og mannréttinda-
brotin í E1 Salvador eru
fyrst og fremst framin af
stjórninni og aðilum sem
njóta verndar hennar“.
Mannréttindanefndin í E1
Salvador nýtur alþjóðlegrar viður-
kenningar, sem sést m.a. annars á
því að formaður hennar, Karian-
ella Garcia-Villas, var tvisvar
meðal þeirra sem tilnefndir voru
til friðarverðlauna Nóbels. Vegna
þessarar alþjóðlegu viðurkenn-
ingar hefur stjórnin í E1 Salvador
ekki treyst sér til að banna starf-
semi nefndarinnar, og enn getur
hún starfrækt skrifstofu í húsa-
kynnum erkibiskupsins í höfuð-
borginni, San Salvador.
Miðað við hversu óþrjótandi og
gífurlega mikilvæg verkefni
nefndarinnar eru og hversu mikils
virði það er henni að vera ekki
meinað að starfa innan E1 Salva-
dor gefur auga leið hversu fávís-
legt það væri af formanni hennar
að ganga til liðs við skæruliða og
taka jafnvel þátt í hernaðarað-
gerðum þeirra. Við sem áttum
þess kost að hitta Marianellu
Garcia-Villas þegar hún var hér á
ferð í nóvemþer eigum bágt með
að trúa henni til svo heimskulegs
uppátækis.
Á fundi með Marianellu sem ég
sat sagði hún að nefndin ynni ekki
inni á þeim svæðum sem skæru-
liðahreyfingin (FMLN) og Bylt-
ingarsinnaða lýðræðisfylkingin
(FDR) ráða, þar eð það gæti orðið
nefndinni hættulegt vegna þess að
stjórnin gæti tekið það svo að hún
væri undir vernd. FDR/FMLN.
Svo mikilvægt taldi hún að ögra
ekki stjórninni.
En hvað þá um samúð meðlima
Mannréttindanefndarinnar með
vinstri sinnum?
Vissulega segist nefndin vera
óháð. En sá sem berst gegn
mannréttindabrotum er ekki
óháður nema að vissu marki, hann
hlýtur að taka afstöðu gegn þeim
sem fremja mannréttindabrotin.
Og mannréttindabrotin í E1 Salva-
dor eru fyrst og fremst framin af
stjórninni og aðilum sem njóta
verndar hennar. Af mannrétt-
indabrotum skæruliða berast litl-
ar sem engar fréttir, þvert á móti
er til þess tekið hversu mannúð-
lega þeir meðhöndla fanga. f
Newsweek 14. mars er sagt um
skæruliðana: „Þegar þeir hertaka
bæ koma þeir vel fram við bæjar-
búa, borga fyrir vistir og halda
eyðileggingu í lágmarki. Og þeir
eru farnir að láta lausa flesta
stjórnarhermenn sem þeir taka til
fanga ..."
Það þarf væntanlega enginn að
undrast þótt ríkisstjórnir E1
Salvador og Bandaríkjanna hafi
horn í síðu Mannréttindanefndar-
innar. Og það þarf væntanlega
enginn að undrast þótt meðlimir
nefndarinnar hafi samúð með
skæruliðum og Byltingarsinnuðu
lýðræðisfylkingunni. Það segir
hins vegar minnst um Mannrétt-
indanefndina. Það segir meira um
stjórnina annars vegar og frels-
ishreyfinguna hins vegar.
Meðal þess sem Marianella
Garcia-Villas vann nú að í E1
Salvador var að afla upplýsinga
um eiturefnahernað í E1 Salvador.
í viðtali sem mánaðarblaðið Neisti
hafði við hana þegar hún var hér á
ferð er haft eftir henni: „Við vit-
um dæmi þess að efnavopnum hafi
verið beitt bæði í Guatemala og E1
Salvador. T.d. er skotið kúlum sem
fylltar eru með bakteríuefnum og
valda eitrun hjá þeim sem fyrir
verða. Fólk deyr yfirleitt innan
3ja daga takist ekki að komast
undir læknis hendur, sem er af-
skaplega erfitt úti á landsbyggð-
inni. Við höfum myndir sem sanna
þetta og sýna hvernig eitrunin ést
áfram eftir líkamanum. í surhum
tilvikum hefur verið reynt að af-
lima fólk til að stöðva eitrunina,
Einar Olafsson.
það er gripið til margvíslegra ráða
í örvæntingu. Þessi vopn koma
beint frá Bandaríkjunum. Fram-
leiðsla E1 Salvador og Guatemala
býður einfaldlega ekki upp á svona
háþróaðar vítisvélar."
Á fundi með E1 Salvador-
nefndinni á íslandi í nóvember
sagði Marianella að þá nýlega
hefði hún fengið fréttir um áætl-
anir um notkun napalms, og það
hefði þegar verið flutt frá Banda-
ríkjunum til Hondúras og E1
Salvador. Þess má geta að d’Aubo-
isson, forseti þingsins í E1 Salva-
dor og mestur áhrifamaður þar,
lýsti því yfir fyrir kosningarnar í
fyrra að hann mundi beita sér
fyrir notkun napalms.
Marianella Garcia-Villas ætlaði
sér að afla nánari sannana fyrir
notkun eiturefna á vegum stjórn-
arhersins. Slíkar sannanir kæmu
sér mjög illa fyrir stjórnina og
Bandaríkjastjórn, ekki síst nú
þegar Bandaríkjastjórn leggur sig
fram um að sanna eiturefnahern-
að upp á Sovétríkin og Víetnam.
Það kemur því engum á óvart að
þessir aðilar vildu Marianellu
Garcia-Villas feiga.
Morgunblaðið gumar af hlut-
lægni í fréttaflutningi. En hlut-
lægni felst ekki í því einu að stilla
sig um að hnýta pólitískum álykt-
unum aftan 1 fréttirnar. Það er
líka spurning um hvernig fréttir
eru valdar, hvernig þær eru sagð-
ar og hvað er sctt í fyrirsögn.
Lengi vel voru varla aðrar fréttir
frá E1 Salvador í Morgunblaðinu
en fréttir af því að utanríkisráð-
herra Bandaríkjanna hafði fullyrt
að Kúhanir sæju skæruliðum fyrir