Morgunblaðið - 23.10.1983, Blaðsíða 20

60
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 23. OKTÓBER 1983
Fiskverkun.
Ur fjarlægð
líktist söngurinn
helst jarmi í
sauðahjörð
Fimmtudaginn 14. maí 1857
mátti lesa í Lunds Veckoblad svo-
hljóðandi greinarstúf:
„Otto Torrell cand. mag. frá
Gautaborg og Nils Ohlsson-Gadde
cand. mag. frá Skáni héldu á laug-
ardaginn var til Kaupmannahafn-
ar þaðan sem þeir hyggjast ferð-
ast með verslunarskipi til fslands
næstkomandi sunnudag og dvelja
þar í nokkra mánuði við náttúru-
vísindalegar athuganir. Að öllum
líkindum er þetta vísindaleiðang-
urinn sem háskólinn í Lundi gerir
út til þessarar afskekktu eyju.“
Hér var reyndar um að ræða
hinn fyrsta sænska vísindaleið-
angur til íslands.
Torrell var aðalskipuleggjandi
þessa leiðangurs og jafnframt
stjórnandi hans. Aðaltilgangur
hans með íslandsferðinni var að
skoða rákir eftir ísaldarjökul í
berggrunni landsins og breyti-
legar stefnur þeirra. Með skoðun-
inni var ætlunin að öðlast betri
skilning á þessum rákum í jökul-
núnu bergi frá ísöldinni og jafn-
framt víðtækari þekkingu á eðli
hinna miklu jöklamyndana. Torell
hafði áður farið til Sviss í svipuð-
um erindagjörðum og var Gadde
þá einnig með í förinni.
Úr minnisblöðum
og bréfum Nils
0:son Gadde í
fyrsta vísindaleið-
angri sænskra
manna til Islands
árið 1857
Nils 0:son Gadde.
fsaldarrannsóknir Otto Torrell
og könnun heimskautasvæðanna í
tengslum við þær urðu stærsta
framlag hans til vísindanna. Má
enda með sanni segja að hann hafi
verið frumkvöðull heimskauta-
rannsókna — upphafsmaður, leið-
togi og skipuleggjandi.
Islandsförin var eitt af fyrstu
skrefum Torell á braut hans við
leiðangursstjórn og jarðvísindaleg
rannsóknarstörf. Fyrir Gadde
voru hin almennu áhrif af landinu
og þjóðinni það sem máli skipti.
Jarðeldar voru honum mikið
áhugaefni og lýsir hann gaum-
gæfilega miklum gosum, m.a. í
Heklu og Kötlu, jafnframt öðru
því, sem fyrir augu þeirra félaga
ber. Er frásögn hans byggð á
fjölda minnisblaða úr ferðinni svo
og sendibréfum.
Ríkur eiginleiki í fari Gadde var
hversu vel hann kunni að meta
góðan mat og góð vín. Hann mat
góða matreiðslu mikils, ekki síst á
alþýðuvísu, og í ríflegum skömmt-
um, svo sem þybbinn líkami hans
bar glöggt vitni. Áhugi hans á
mataræðinu í fslandsferðinni
kemur skýrt í ljós og þá ekki síður
vanþóknun á hinu allt of áberandi
óhreinlæti við íslenska matargerð.
í lýsingum sínum kvartar hann
sáran yfir hæfileikaskorti sjálfs
sín og ferðafélaganna í hinni „göf-
ugu matargerðarlist" sem hann
lýsir svo orðrétt. Hann var þó
nauðbeygður til að grípa til mat-
argerðarinnar sjálfur þegar allt
annað þraut.
Það einkennir frásögn Gadde,
að hann lætur sér yfirleitt nægja
að skýra frá því sem fyrir augu
hans og eyru ber. Það gæðir lýs-
ingu hans hispursleysi, ferskleika
og fyllingu, sem út af fyrir sig
eykur gildi hennar. Sá sem fylgir
Geysir eftir gos.
CltÍ-og
inniiurðir
Viö eigum til úrval hlýhuröa
á lager og innihuröir getum viö afgreitt
eftir sjö daga, frá pöntun.

É
KOMIÐ, SKOÐIÐ OG LEITIÐ TILBOÐA I
SÝNINGARSAL OKKAR í SKEIFUNNI 19