Morgunblaðið - 11.11.1983, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 11. NÓVEMBER 1983
Aðstæður hafa breytzt:
Þrenging samningsréttar
felld út úr bráðabirgðalögum
Vonandi ekki þeir síðustu.
Mótun fiskveiðistefnu 1984:
Skekkir þorskurinn þjóðhags-
spá og fjárlagafrumvarp 1984?
Við mat á þeim árangri, sem náðst
hefur í efnahagsmálum, telur ríkis-
stjórnin nií öruggt, að verðbólga
verði um eða undir 30 af hundraði í
lok ársins.
Af þeim sökum og vegna mun al-
varlegri horfa í efnahags- og
atvinnumálum á næsta ári en áður
var talið, og ríkisstjórnin og aðilar
vinnumarkaðarins þurfa að ræða,
hefur ríkisstjórnin ákveðið að leggja
til við fjárhags- og viðskiptanefnd
neðri deildar, sem nú fjallar um
bráðabirgðalög um launamál, að
fellt verði brott ákvæðið um skerð-
ingu samningsréttar tímabundið.
Framangreint er efnisatriði úr
ávarpi Steingríms Hermannssonar,
forsætisráðherra, utan dagskrár á
Alþingi í gær.
Aðstæður hafa
breytzt afgerandi
STEINGRÍMUR HERMANNS-
SON, forsætisráðherra sagði m.a.
efnislega:
• Árangur efnahagsráðstafana
ríkisstjórnarinnar hefur skilað sér
fyrr og betur en búizt var við, sér-
staklega að því er varðar hjöðnun
verðbólgu.
• Vísitala framfærslukostnaður 1.
nóvember sl. hækkaði um 2,74%,
sem jafngildir 38,3% verðbólgu
miðað við heilt ár. Á síðustu 3 mán-
uðum, þ.e. frá 1. ágúst sl., hefur
vísitala hækkað um 6,9%, sem jafn-
gildir rétt rúmlega 30% miðað við
heilt ár.
• Fastlega er búizt við að hækkan-
ir næstu mánaða verði um eða und-
ir 30% miðað við heilt ár. Þróun
byggingarvísitölu staðfestir þann
árangur, sem vísitala framfærslu-
kostnaðar gefur til kynna.
• Tillögur Hafrannsóknastofnunar
um verulegan samdrátt í þorskveiði
1984 gera það hinsvegar nauðsyn-
legt að endurskoða þýðingarmikil
atriði efnahagsstefnunnar fyrir
næsta ár, sem fram vóru sett í þjóð-
hagsáætlun þess. í því sambandi er
brýnt að góð samstaða og almennur
skilningur skapizt um leiðir úr
þeim háskalega vanda, sem þjóðar-
búskapurinn á við að etja. Þar er
ekki sízt nauðsynlegt að aðilar
vinnumarkaðar leggi hönd á plóg-
inn.
• Sá árangur, sem hefur náðst í
efnahagsmálum, og sá skilningur,
sem skapast hefur á stöðu og horf-
um í þjóðarbúskapum, ætti að
tryggja, að fámennir hagsmuna-
hópar með lykilaðstöðu á vinnu-
markaði nýti ekki þá sérstöðu sína
og knýi fram launahækkanir um-
fram þá sem verr eru settir. En
nauðsynlegt var með lagaboði að
tryggja að slíkt gerðizt ekki.
• Að lokum er gert ráð fyrir því í
tillögum ríkisstjórnarinnar, að allir
kjarasamningar falli úr gildi við
gildistöku laganna, enda hafa for-
sendur kjarasamninga, sem gerðir
vóru til lengri tíma, breytzt svo
mikið, að nauðsynlegt er að endur-
skoða þá með hliðsjón af stöðu og
horfum í þjóðarbúskapnum.
Baráttan hefur
skilað árangri
SVAVAR GESTSSON (Abl.) gagn-
rýndi, hve seint stjórnarandstöðu
hafi verið kynnt breytt afstaða rik-
isstjórnarinnar. Taldi hann að þessi
breytta afstaða bæri því vitni, að
stjórnin hefði efast um þingmeiri-
hluta fyrir bráðabirgðalögum sín-
um, óbreyttum. Eða að íhaldinu
hafi tekizt að beygja Framsókn,
sem forystu hafði fyrir mannrétt-
indasviptingunni.
Eftir sem áður stendur sú skerð-
ing til tveggja ára, sem varðar dýr-
tíðaruppbætur. Það er alvarlegt at-
riði, sem fá verður úr skorið hið
fyrsta, hvort þingmeirihluti er
fyrir.
Barátta verkalýðshreyfingarinn-
ar hefur þó borið verulega árangur,
sagði Svavar efnislega, henni þarf
að halda áfram, reka flóttann og ná
fullum sigri.
Rétt að málum staðið
GEIR HALLGRÍMSSON (S) sagði
ríkisstjórn hafa staðið rétt að mál-
um. Sjálfgefið hafi verið að kynna
afstöðu hennar fyrst á Alþingi, sem
og að koma breyttum ákvörðunum
til þeirrar þingnefndar, sem hefði
umfjöllum viðkomandi þingmáls
með höndum. Gagnrýni Svavars
væri því út í hött.
Geir minnti á að bæði hann og
forsætisráðherra hefðu látið orð
falla í þá veru, fyrr á þessu þingi, að
aðstæður hefðu breytzt þann veg,
að rétt væri að endurmeta það
ákvæði, sem nú stæði til að fella úr
bráðabirgðalögunum. Það þyrfti því
ekki að koma þingheimi á óvart.
Geir gagnrýndi að stjórnarand-
staðan krefðizt þess í öðru orðinu
að fá sem fyrst fram afstöðu þings-
ins í þessu máli en tefði hinsvegar
framgang málsins með ýmsum
hætti.
Efnisumræða þeirrar tilkynn-
ingar, sem ríkisstjórnin hefur nú
látið frá sér fara, fer svo fram með
þinglegum hætti þegar frumvarpið
kemur úr þingnefnd.
UNNIÐ er að mótun fiskveiðstefnu
1984 á grundvelli nýrra og því miður
slæmra upplýsinga um stofnstærð og
veiðiþol þorsksins," sagði Halldór
Asgrfmsson, sjávarútvegsráðherra á
Alþingi í gær.
Þorskstofninn, sem var 576
milljón fiskar (3—11 ára), samkv.
áætlun fiskifræðinga, er nú kom-
inn niður í 537 milljón fiska, og
það sem verra er, meðalþyngd
hvers fisks er verulega minni,
vegna verri vaxtarskilyrða, sem
rýrir stofninn enn meira í tonnum
talið og seinkar viðgangi hans, því
vöxtur ræður miklu um hvenær
þorskurinn verður kynþroska.
Viöhorf talsmanna
þingflokka
KJARTAN JÓHANSSON (A) kvað
ánægjulegt að ríkisstjórnin hefði
nú loksins séð að henni var ekki
stætt á því að afnema mannrétt-
indi; samningsrétt. Stjórnarand-
staðan og verkalýðshreyfingin hafa
því unnið verulegan sigur. Sigurinn
er líka þingræðisins, því hreyfing
komst ekki á þetta mál í rétta átt
fyrr en í umfjöllun þingsins. En
fleiri agnúa má sníða af bráða-
birgðalögum þessarar ríkisstjórnar.
STEFAN BENEDITSSON (BJ)
minnti á það stefnumið BJ að af-
nema beri bráðabirgðalagaréttinn.
Þetta er sigur stjórnarandstöðu,
lýðræðis og verkalýðshreyfingar.
PÁLL PETURSSON (F) staðhæfði
að ríkisstjórnin hefði haft og hefði
enn góðan þingmeirihluta fyrir
bráðabirgðalögunum. Annað mál
væri að Alþingi gæti að sjálfsögðu
breytt lögum. Það væri eðlilegt að
ákvæði, sem þegar hefði gert sitt
gagn og væri máske úrelt orðið,
kæmi til endurmats. Við viljum
hafa sem bezt samstarf við stjórn-
arandstöðu um þau mál, sem þarfn-
ast samátaks fólks og flokka til að
vinna þjóðarbúið út úr miklum
vanda.
SIGRÍÐUR DÚNA KRIST-
MUNDSDÓTTIR (Kvl.) kvað Sam-
tök um kvennalista ekki hafa haft
mikinn tíma til að gaumgæfa
ákvörðun stjórnarinnar. Þau ættu
ekki fulltrúa í þeirri nefnd, sem um
þetta hefði fjallað. Fagna bæri þó
því sem fært hefði verið til betri
vegar, en bætti við: „betur má ef
duga skal“.
Fyrir dyrum stendur fundur
með fulltrúm frá ríkisstjórninni,
Hafrannsóknastofnun og
hagsmunaaðilum, s.s. Fiskifélagi
íslands, LÍÚ, FFÍ, Sjómannasam-
bandinu, samtökum vinnsluaðila
o.s.frv. Slíkt samráð er nauðsyn-
legur undanfari ákvarðana.
í annan stað hefur ríkisstjórnin
tekið til endurskoðunar veiðiheim-
ildir erlendra aðila, sem enn eru
fyrir hendi.
Sjávarútvegsráðherra lagði
áherzlu á að nauðsynlegt væri að
laða og laga þjóðfélagið í heild að
þeim nýju viðhorfum, sem nú
hefðu skapast. Við höfum ekki
tekið nægilegt tillit til þeirra að-
stæðna, sem sjávarútvegurinn
hefur búið og býr við. Sjávarút-
vegurinn þolir ekki nýjar byrðar,
þvert á móti þarf að létta byrðum
af honum.
Framangreind ummæli sjávar-
útvegsráðherra, efnislega eftir
höfð, komu fram i svari við fyrir-
spurn frá Kristínu Halldórsdóttur
(Kvl.), sem kvaddi sér hljóðs utan
dagskrár á Alþingi í gær. Vitnaði
hún til tillagna fiskifræðinga um
þorskafla 1984 (200 þús. tonn í
stað 470 þús. tonna 1981). Taldi
hún þessar tillögur ganga á svig
við þjóðhagsspá og fjárlagafrum-
várp 1984, sem byggðu á meiri afla
1984 en fiskifræðingar teldu nú
ráðlegan.
Matthías Bjarnason minnti á
„svarta skýrslu" 1974, sem gerði
ráð fyrir 230 þús. tonna þorskafla
árið eftir. Þá hafi útlendingar set-
ið að tæplega helmingi aflans; nú
að sáralitlu, sem þó þyrfti að taka
til endurskoðunar, því við værum
ekki aflögufærir. Við hefðum fyrr
séð hann svartan í þessu efni.
„Það hafa engir sinnt fisk-
vernd," sagði Matthías Bjarnason,
í viðlíka mæli og íslendingar. í
fyrsta lagi höfum við ýtt erlendum
veiðiflotum úr landhelginni. í
annan stað höfum við mun minni
möskvastærð en aðrar veiðiþjóðir,
sem eitt út af fyrir sig hefur kom-
ið í veg fyrir mikið smáfiskadráp.
í þriðja lagi höfum við verndað
uppeldissvæði og sett ýmiss konar
veiðitakmarkanir. Hitt verður að
viðurkenna, að við höfum stækkað
eigin veiðiflota umfram það sem
rétt var, miðað við aðstæður.
Matthías viðraði þá hugmynd
að leita úrlausna innan veiðisvæða
LÍÚ, leggja til grundvallar veiði
viðkomandi skipa sl. þrjú ár, og
grundvalla þar á skiptareglu.
Hann taldi þjóðhagsspár 1984 of
bjartsýnar miðað við nýjar upp-
lýsingar. Mikill vandi væri nú á
höndum þjóðarinnar, hagsmuna-
aðila í sjávarútvegi og ekki sízt
þingsins; vandi og skylda, að leita
úrræða, sem auðvelduðu veg út úr
erfiðleikunum.
Kosið í ráð og nefndir
Kosið var í fjölmörg ráð og
nefndir sem og yfirkjörstjórnir í
Sameinuðu þingi sl. fimmtudag.
Þeirra á meðal:
• MENNTAMÁLARÁÐ
Kjörnir vóru: Matthías Jo-
hannessen, Sólrún Jensdóttir,
Áslaug Brynjólfsdóttir, Einar
Laxness og Gunnar Eyjólfsson.
• RANNSÓKNARRÁÐ
Gunnar G. Schram, Pálmi
Jónsson, Valdimar Indriðason,
Guðmundur Bjarnason, Hjör-
leifur Guttormsson, Jón B.
Hannibalsson og Guðrún
Agnarsdóttir.
• STJÓRN FRAMKVÆMDA-
STOFNUNAR
Eggert Haukdal, ólafur G.
Einarsson, Halldór Blöndal,
Stefán Guðmundsson, Ólafur Þ.
Þórðarson, Geir Gunnarsson og
Ólafur Björnsson.
• STJÓRN HÚSNÆÐIS-
STOFNUNAR
Gunnar Helgason, Jóhann
Petersen, Gunnar Björnsson,
Þráinn Valdimarsson, Guðrún
Hallgrímsdóttir, Jóhann Guð-
mundsson og Krístín Blöndal.
• STJÓRN VÍSINDASJÓÐS
Magnús Magnússon, Júlíus
Sólnes, Guðmundur Guðmunds-
son og Þorsteinn Vilhjálmsson.
• ÚTVARPSRÁÐ
Markús Örn Antonsson, Inga
Jóna Þórðardóttir, Jón Þórar-
insson, Markús Á. Einarsson,
Árni Björnsson, Eiður Guðnason
og Elínborg Stefánsdóttir.