Morgunblaðið - 03.01.1984, Síða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 3. JANÚAR 1984
Minning:
Hrafnkell Sfefáns-
son lyfsali Isafirði
Fæddur 30. aprfl 1930
Dáinn 23. desember 1983
Lindin tára tíðum þvær
trega sárin hörðu.
Margur frár, sem flaug í gær,
fallinn er nár að jörðu.
(Jón Magnússon; tengdafaðir Hrafn-
kels).
Það var sem blési á okkur gust-
ur Heljar, er okkur barst til eyrna
á aðfangadag, að gamall vinur ög
skólabróðir, Hrafnkell Stefánsson,
lyfsali á fsafirði, væri „fallin nár
að jörðu“.
Kynni okkar voru löng. Við
höfðum allir hist á fögrum síð-
sumardegi í skólabrekkunni við
Lækjargötu árið 1944,. og sest
saman í 1. bekk í Menntaskólanum
þá um haustið. Við lásum saman,
lékum saman, fórum í selið, spil-
uðum saman og urðum allir ein-
lægir vinir. Við vorum heima-
gangar hver hjá öðrum og áttum
góðar minningar um foreldra hver
annars. í hópi bekkjarsystkina í 1.
og 2. bekk var og Guðbjörg Jóns-
dóttir, ein átta ágætra skóla-
systra, er síðar varð kona Hrafn-
kels.
Að loknum 3. bekk skiptust leið-
ir eftir deildum innan skólans, en
tengslin milli okkar héldust. Vorið
1950 urðum við stúdentar og enn
urðum við meira og minna sam-
flota, enda þótt viðfangsefni í
námi yrðu nú mun ólíkari en áður
hafði verið, meðan allir voru undir
sama þaki. Má segja, að ekki hafi
orðið vík milli vina, fyrr en
Hrafnkell gerðist lyfsali á ísafirði
fyrir fullum 10 árum.
Hrafnkell og Guðbjörg gengu í
hjónaband haustið 1951. Hrafn-
kell hafði þá hafið nám í Lyfja-
fræðingaskóla íslands og jafn-
framt verknám í Ingólfs apóteki.
Var honum dvölin í lyfjabúðinni
þar, en þar starfaði hann í umsjá
Guðna Ólafssonar, lyfsala, og
Mogens Mogensens síðar lyfsala,
eftirminnileg og mótaði hann til
þess að verða lyfsali sjálfur. Að
loknu námi hér á landi fór
Hrafnkell til framhaldsnáms í
lyfjafræði lyfsala í Kaupmanna-
höfn og lauk embættisprófi þar
frá lyfjafræðingaháskólanum
haustið 1956.
í Kaupmannahöfn sóttist
Hrafnkeli námið vel svo sem
vænta mátti. Kom svo, að þáver-
andi lyfsölustjóri, Kristinn Stef-
ánsson, prófessor, falaðist eftir
Hrafnkeli til starfa í Lyfjaverslun
ríkisins. Varð því að ráði, að
Hrafnkell byggi sig undir það
starf með námsdvöl við lyfjabúð
ríkisspítalans í Kaupmannahöfn
fram á árið 1957. Kom hann þá til
starfa á vegum Lyfjaverslunar
ríkisins. Vann hann þar fyrst und-
ir stjórn próf. Kristins (d. 1967),
en síðar Erlings Edwald, núver-
andi lyfsölustjóra. Aðalstarf
Hrafnkels í Lyfjaversluninni var
við efnagreiningar ýmiss konar.
Fórust honum þar sem alltaf verk
vel úr hendi. Fannst og á, að hann
hafði mikinn metnað í starfi sínu
og vildi miklu lengra en efni
þeirra tíma leyfðu.
Jafnframt starfi sínu í Lyfja-
verslun ríkisins annaðist Hrafn-
kell umsjón með lyfjabirgðum og
dreifingu lyfja á stofnunum ríkis-
spítalanna, eikum á Landspítalan-
um. í ársbyrjun 1970 söðlaði hann
um og réðst í fullt starf til ríkis-
spítalanna. Mun óhætt að full-
yrða, að Hrafnkell hafi orðið
fyrstur íslenskra lyfjafræðinga til
þess að vinna fulla vinnu á spítöl-
um. Gerðist Hrafnkell hér braut-
ryðjandi í sinni stétt.
Enda þótt Hrafnkell kynni vel
að meta yfirboðara sinn, Georg
Lúðvíksson, þáverandi fram-
kvæmdastjóra ríkisspítalanna, er
því ekki að leyna, að honum þótti
starfið á ríkisspítölunum mæðu-
samt og óvænt um framtíðarhorf-
ur. Mun þetta hafa ráðið miklu
um, að honum þótti nú fýsilegra
en áður að gerast lyfsali. Því varð
úr, að þau hjón Guðbjörg og
Hrafnkell fluttust til ísafjarðar
sumarið 1973, en 1. ágúst það ár
tók Hrafnkell við rekstri lyfjabúð-
arinnar þar.
Því má ekki gleyma, að Hrafn-
kell var og brautryðjandi á öðru
sviði en nefnt er, enda þott það
starf væri einkum unnið í hjá-
verkum og því aldrei haldið á loft.
Þegar kom fram á árið 1969
þótti einsýnt, að koma yrði á fót
hér á landi rannsóknum á ávana-
og fíkniefnum á borð við kannabis
og lýsergíð. Varð að ráði, að
Hrafnkell hæfi vinnu þessa í
Rannsóknastofu í lyfjafræði árið
1970. Vann hann sem nemur 1—2
daga vinnu í viku í rannsóknastof-
unni með starfi sínu á spítölunum
allt til þess, er hann fluttist vestur
sumarið 1973. Voru fyrstu dómar í
ávana- og fíkniefnamálum, er
vörðuðu kannabis eða lýsergíð,
þannig reistir á rannsóknum, er
Hrafnkell hafði unnið. Á þessum
árum birti Hrafnkell merka rit-
gerð um kannabis er nefnist:
Kannabis, yfirlit og athuganir og
birtist í Tímariti um lyfjafræði
1971. Fyrrnefnd ritgerð Hrafnkels
vitnar einnig um ótvíræða vís-
indahæfileika.
Eftir að til ísafjarðar kom, var
Hrafnkell vakinn og sofinn í starfi
sínu og innti af hendi gífurlegt
starf í lyfjabúðinni, sem er ein hin
umsvifamesta hér á landi. Hann
hafði og lyfsölu á tveimur stöðum
utan ísafjarðar og sinnti því starfi
af engu minni kostgæfni en á
heimaslóð. Vera má, að hann hafi
ætlað sér um of í starfi sínu.
Er Hrafnkell lést, voru fram-
undan vistaskipti hjá þeim hjón-
um, þar eð Hrafnkell hafði fengið
lyfsöluleyfi í Breiðholtshverfi í
Reykjavík. Hafði Hrafnkell fyrir
nokkru hafist handa um byggingu
lyfjabúðar í Breiðholtshverfi.
Börn þeirra hjóna, sex að tölu,
voru öll komin á legg og öll farin
að heiman. Var þeim Guðbjörgu
og Hrafnkeli það tilhlökkunarefni
að fjölskyldan gæti sameinast hér
syðra þar sem bönd skyldieika og
vináttu voru mest.
Guðbjörg og Hrafnkell áttu
miklu barnaláni að fagna og sam-
heldni milli þeirra og barnanna
var mikil. Við höfðum einnig á til-
finningunni, að Hrafnkeli væri
einkar lagið að blanda geði við
börn sín, eiga trúnað þeirra og
vináttu. Hrafnkell var einnig orð-
inn afi og okkur fannst sem hann
væri jafnvel betra efni í afa en við
hinir.
Einnig við höfðum hlakkað til
þess að sjá Hrafnkel búsettan aft-
ur hér syðra, en honum var ekki
áskapað lengra líf. Er hart og erf-
itt að sætta sig við, að hann sé
horfinn langt um aldur fram eins
starfsamur og atorkumikill og
hann var. Minningin um góðan
dreng og vin lifir þó og henni verð-
um við ekki sviptir.
Við biðjum að Hrafnkell megi
fara á guðs vegum, og við biðjum
góðan guð að veita Guðbjörgu og
börnum hennar og aldinni móður
Hrafnkels styrk í sorg þeirra.
Vertu sæll, góði vin.
Á gamlársdag
1983;
Brynjólfur,
Ragnar,
Þorkell.
Góður burtu genginn er
— Glymur í dauðans steðja.
Varð ei fleirum vandi en mér
vininn þann að kveðja.
(J.M.)
Sú harmafregn barst um ísa-
fjörð að morgni Þorláksmessu, að
Hrafnkell Stefánsson, lyfsali, væri
látinn. Þessi hörmulegu tíðindi
komu sem reiðarslag yfir alla bæj-
arbúa á einum fegursta degi vetr-
arins. Daginn áður var hann hress
og kátur og lék við hvern sinn
fingur. Við, sem vorum með hon-
um þá um kvöldið, gátum naumast
trúað þessari helfregn — að hann,
sem okkur virtist manna hraust-
astur og ímynd lífsgleði og lífs-
þróttar, væri genginn. Það reynist
okkur mönnunum stundum örðugt
að átta okkur á staðreyndum lífs-
ins, en sköpum má ei renna.
Hrafnkell Stefánsson var fædd-
ur í Reykjavík 30. apríl 1930, sonur
Stefáns Jakobssonar, múrara-
meistara, frá Galtafelli og Guð-
rúnar Guðjónsdóttur frá Reykja-
vík. Hann lauk embættisprófi í
lyfjafræði haustið 1956 og starfaði
í Kaupmannahöfn veturinn á eft-
ir. Lyfjafræðingur hjá Lyfjaverzl-
un ríkisins var hann síðan til árs-
loka 1969, en við ríkisspítalana frá
1971—1973. Til ísafjarðar fluttist
hann svo síðsumars 1973, þegar
honum var veitt lyfsöluleyfið á
ísafirði, og starfaði hér til ævi-
loka. Hrafnkell var kvæntur Guð-
björgu Jónsdóttur og áttu þau sex
uppkomin börn.
Hrafnkell hafði ekki dvalið
lengi hér vestra, þegar ljóst var,
að ísafirði hafði bætzt nýtur og
góður borgari, sem var reiðubúinn
til að taka þátt í lífi þeirra og
starfi. Góðir eðliskostir og ljúf-
mannleg framkoma öfluðu honum
strax vinsælda hjá hverjum
manni, sem af honum hafði kynni.
Erilsamt starf hans varð þess ekki
valdandi, að hann léti hugðarefni
sín liggja utan garðs. Hann hafði
mikið yndi af útilífi og skíðaferð-
um og notaði þau tækifæri sem
gáfust til útivistar. Hafði hann
ferðast óvenjulega mikið um
óbyggðir Vestfjarða, bæði á sumri
og vetri.
Hrafnkell Stefánsson var ein-
staklega dagfarsprúður maður,
dulur að eðlisfari og ýtti sér ekki
fram til mannvirðinga. Hann var
hlédrægur út í frá, en gat verið
manna glaðastur á góðum fundi.
Slíkra funda minnumst við nú vin-
ir hans, sem fengum að starfa með
honum í Rótarýklúbbi ísafjarðar
og ferðast með honum um snævi-
þakin fjöllin umhverfis ísafjörð á
fögrum vetrardegi. Við leiðarlok
þökkum við einlæglega samfylgd-
ina. Við blessum minningu ágæts
drengs og félaga og erum þakklát-
ir fyrir að hafa notið vináttu hans.
Eiginkonu hans, börnum og
vandamönnum öllum vottum við
hjónin einlæga samúð. Mikill
harmur er nú að þeim kveðinn.
Megi birtan frá ævi hans fylgja
þeim og lýsa um ófarnar brautir.
Jón Páll Halldórsson
Menn setti hljóða á ísafirði á
Þorláksmessu, er fregnin barst frá
manni til manns, svo sem gerist í
kunningsskaparins landi; „Hann
Hrafnkell apótekari er dáinn."
Menn neituðu að trúa, vonuðu að
hér væri um einhvern misskilning
að ræða, óttuðust að fregnin væri
sönn enda reyndist það því miður
rétt.
Allir ísfirðingar vissu hver
hann var, voru honum kunnugir
og þurftu flestir einhvern tíma að
leita til hans. Hann vildi hvers
manns vanda leysa, var ljúfur í
viðmóti og allt hans fas bar vott
um hlýju og velvild. Hann var
traustur maður og virtur vel af
sínum samborgurum.
Ég kynntist Hrafnkeli í Rótarý-
klúbbi ísafjarðar, þar sem okkar
leiðir lágu saman um átta ára
skeið. Okkar samstarf var bæði
mikið og gott árið sem hann var
forseti og ég ritari. Af honum
lærði ég margt í því starfi.
Hrafnkell var í eðli sínu dulur
maður, bar ekki tilfinningar sínar
á torg. Hann hafði yndi af bókum
og var víða vel heima. Þegar hann
var beðinn að sjá um fundarefni á
Rótarýfundum, var hann einkar
fundvís á margt úr gömlum ritum,
sem í senn var skemmtilegt og
fræðandi.
Fyrir hönd okkar félaga hans í
Rótarýklúbbi Isafjarðar votta ég
ástvinum hans okkar dýpstu sam-
úð og veit að við munum allir
minnast hans í hvert skipti er við
heyrum góðs manns getið.
Blessuð sé minningin um
Hrafnkel Stefánsson.
Kjartan Sigurjónsson
Minning:
Einar Ágústsson
stórkaupmaður
Fæddur 3. mars 1917.
Dáinn 24. desember 1983.
í dag verður jarðsettur minn
gamli góði vinur, Einar Ágústs-
son. Var hann frá Sauðholti í
Holtahreppi, mikill mannkosta-
maður og bar með sér mikla per-
sónu hvar sem hann gekk. Hann
vildi allt fyrir alla gera. Ekki mun
ég rekja ættir hans, enda eru þær
mér ekki nógu kunnugar. Aðeins
fátækleg orð, minning frá
bernskuárum mínum, sem er mér
ljúft að minnast um þennan góða
mann.
Kona Einars, Sigríður Einars-
dóttir er mikil sómakona, mikil
móðir og húsmóðir. Þeirra var
fjögra barna auðið, en þau heita
María, Einar, Guðbjörg og Ágúst.
Barnabörnin eru orðin fimm. Ég
kynntist þessum góðu hjónum er
við Guðbjörg, æskuvinkona mín
kynntumst, fjögurra ára gamiar.
Gengum við Guðbjörg saman í
skóla og urðum oft samferða. Man
ég er ég kom á Skólavörðustíg 24 í
fyrsta skipti. Var mér ávallt tekið
þar opnum örmum og mjög kært á
milli okkar allra. Einar var kær-
kominn gestur á góðra vina fundi
bæði kátur og fjörugur og hafði
yndi af að spila félagsvist, gat
hann rakið ein tíu spil aftur á bak
ef svo bar við, því minnið var mjög
gott. Þá man ég er ég kom á Skóla-
vörðustíginn og ef skata eða salt-
fiskur var á borðum var ég þá ein-
att drifin að borðinu og lenti þá í
óvæntri veislu, en þann mat borð-
aði enginn heima og því ekki mat-
reiddur. Man ég er ég kom í Safa-
mýri og var boðið upp á súrmat og
kartöflur, hafði hann orð á því að
hann kynni að meta fólk sem gæti
borðað óafhýddar kartöflur. Það
er margt að minnast frá þessum
góðu hjónum og þeirra heimili.
Sigríður kona Einars skapaði
manni sínum og börnunum afar
fallegt og hlýlegt heimili. Unnu
þau hvort öðru alla tíð og voru
ávallt mjög samhent. Vil ég að
lokum þakka Einari allt sem hann
gerði fyrir mig öll þessi ár. Bið ég
góðan Guð að geyma hann og
sendi Sigríði, Maríu, Einari, Guð-
björgu, Ágústi og barnabörnunum
innilegar samúðarkveðjur.
Hildur Theódórsdóttir.
I dag verður til moldar borinn
Einar Ágústsson -tengdafaðir
minn. Kom fráfall hans okkur
flestum mjög á óvart. Einar hafði
reyndar átt vii, vanheilsu að stríða
í allmörg ár, en ekki óraði okkur
fyrir að svo stutt yrði í kallið.
Einar var l'æddur að Brú í
Stokkseyrarhreppi þann 3. maí
1917. Foreldrar hans voru þau
Ágúst Jónsson og kona hans,
María Jóhannsdóttir.
Sex ára fluttist Einar með for-
eldrum sínum að Sauðholti í
Holtahreppi. Fjölskyldan var stór,
og á þessum tíma var erfitt að
halda stórt heim'ili. Systkinin voru
þrettán, og dóu tvö í æsku. Níu ára
að aldri var Einari komið í fóstur
að Ásmundarstöðum í sömu sveit,
og var hann þar fram til ferming-
ar. Næsta áratuginn vann hann
við landbúnað og sjómennsku víða
um Suðurland.
Árið 1941 urðu þáttaskil í lífi
hans. Þá giftist hann eft.irlifandi
eiginkonu sinni, Sigríði Einars-
dóttur frá Húsum, Holtahreppi,
og fluttust þau sama ár til
Reykjavíkur. Vann hann þar við
ýmis störf, þó einkum við bygg-
ingavinnu og smíðar, uns hann
stofnaði sitt eigið heildsölufjrir-
tæki, sem hann vann við til dauða-
dags.
Ekki naut Einar neinntr
menntunar umfram barnaskóla,
og þótti ýmsum hann ráðast i
starf er hann hefði ekki menntun
til. Hugur hans stóð ætíð til verzl-
unarstarfa, og sýndi hann það og
sannaði, að með elju og áræði er
hægt að vinna sig upp í starfi, þótt
skólagöngu vanti. Fyrst og fremst
var það hans ódrepandi dugnaður
og harðfylgi er hjálpaði honum.
Það má segja „að hann batt ekki
sömu hnúta og samferðamenn
hans“. Víst er að erfiðleikar í upp-
vexti hafa mótað skaphöfn hans
að miklu leyti.
Einar var hamhleypa til vinnu,
og lét sjaldan verk úr hendi falla.
Hann var nákvæmur, hreinskilinn
og vann sér traust viðskiptavina
sinna, sem og annarra. Ekki mátti
Einar vamm sitt vita, og vildi
aldrei eiga neitt hjá öðrum. Mörg-
um hefur eflaust fundist Einar
vera heldur skrafhreifinn um
hlutina, og þar af leiðandi ekki
beint árennilegur í fyrstu, en
oftast breyttist þetta við nánari
kynni. Hann hafði góðan skilning
á hinni mannlegu hlið lífsins og
var góður mannþekkjari. Einar
var allgóður bridgespilari á sínum
yngri árum, og laxveiði stundaði
hann alla tíð, er tækifæri gafst.
Minnist ég skemmtilegra veiði-
ferða með honum á tæpum aldar-
fjórðungi, og eflaust hafa margir
átt slíkar ánægjustundir með hon-
um. Ferðafélagi var Einar með af-
brigðum góður, ætíð reiðubúinn að
leggja lið sitt til, ef með þurfti og
alltaf hress og uppörvandi ef
eitthvað á bjátaði. Hann var úr-
ræðagóður og snar í hugsun og
sagði skoðun sína hispurslaust án
þess þó að fara í manngreinarálit.
Hin síðari ár fór Einar ásamt
konu sinni til suðlægari landa, sér
til hvíldar og hressingar. Á þess-
um ferðum ávann hann sér hylli
samferðafélaga sinna sem og ann-
ars staðar, og sagði hann mér
margar sögur af þeim ferðum, sem
höfðu verið honum til óblandinnar
ánægju.
Börn Einars og Sigríðar eru
María Ágústa, gift undirrituðum,
Einar Sverrir, ókvæntur, Guð-
björg, gift Valdimar Valdimars-
syni, Ágúst, kvæntur Hönnu Val-
dísi Guðmundsdóttur.
Ég kveð nú vin minn og starfs-
félaga með söknuði og vona að for-
sjá Guðs megi fylgja honum til
nýrra heimkynna. Blessuð sé
minning Einars.
Trausti Ólafsson