Morgunblaðið - 04.02.1984, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 4. FEBRÚAR 1984
25
samningagerð, eins og ætlast væri
til í lögum. Skv. nýju frumvarpi
dómsmálaráðherra um fasteigna-
sölu verður ábyrgðarmönnum gert
skylt að starfa á viðkomandi stað og
fasteignasölum skylt að vera í fé-
lagi. Það væri ótvíræð skylda fast-
eignasala að hafa umsjón með
viðskiptunum, vera til viðtals og
veita viðskiptamönnum upplýs-
ingar. Myndu fasteignasalar innan
félagsins framvegis auðkenna aug-
lýsingar sínar sérstaklega með
merki félagsins.
Þeir sögðust „að sjálfsögðu vilja
vernda sín starfsréttindi, sem jafn-
vel hefur tekið mörg ár að afla.
Spurningin er hvort hinir, sem ekki
starfa með full og lögmæt réttindi,
vilja stokka upp sín mál þannig, að
réttindamaður sé á staðnum," eins
og það var orðað.
Úm samræmingu á starfsháttum
og viðskiptavenjum félagsmanna
sögðu stjórnarmennirnir, að þess
hefði t.d. nokkuð gætt að mismun-
andi aðferðir væru notaðar við upp-
gjör eftirstöðva af lánum, mismun-
andi aðferðir hefðu verið notaðar
við vaxtaútreikninga. Þjónustan
ætti framvegis að verða hin sama á
fasteignasölum félagsmanna; eyðu-
blöð, skjalatextar og uppgjörsað-
ferðir ættu að verða hinar sömu.
Þeir sögðust einnig myndu beita
sér fyrir aukinni miðlun upplýsinga
um fasteignaviðskipti til almenn-
ings og fjölmiðla. „Það er vitað, að
auglýst verð á fasteignum er ekki
alltaf hið raunverulega og endan-
lega verð,“ sagði Atli Vagnsson,
einn stjórnarmanna, í þessu sam-
bandi. „Við erum með fingur á púls-
inum í þessum viðskiptum og ættum
að hafa raunverulegt fasteignaverð
á hverjum tíma." Hann tók fram, að
á þessu sviði hefði Fasteignamat
ríkisins unnið gott starf, en engu að
síður væru tölur þess um verð fast-
eigna og hreyfingar á markaðinum
nokkurra vikna eða mánaða gamlar.
Magnús Axelsson, formaður fé-
lagsins, sagði það ekki geta beitt sér
á einn hátt eða annan fyrir breyt-
ingum á venjum í fasteignaviðskipt-
um enda vekti það ekki fyrir stofn-
endum félagsins. Þeir vildu hins
vegar benda á, að aðrir möguleikar
væru nú fyrir hendi vegna minni
verðbólgu og lægri vaxta. „Það er
engin ástæða lengur til þess að út-
borgunarhlutfall sé svo hátt sem
það er nú,“ sögðu stjórnarmennirn-
ir. „Það var afleiðing af óðaverð-
bólgu, sem nú er úr sögunni. Ef fólk
'ær trú á að verðlag haldist stöðugt,
þá ætti ekkert að vera því til fyrir-
stöðu, að kjör í fasteignaviðskiptum
verði heppilegri og viðráðanlegri
fyrir alla.“
lausum, þ.m.t. dráttarvextir.
Með vaxtagjöldum í þessu sam-
bandi teljast og greiddar (þ.e.
gjaldfallnar) verðbætur og
gengistöp á afborganir og vexti
sem menn bera ef skuldin er
ekki í tengslum við atvinnur-
ekstur. Til þess að umrædd
vaxtagjöld teljist frádráttarb-
ær verður skuldin að uppfylla
tiltekin skilyrði og er þar fyrst
að nefna að skuldin hafi verið
notuð til öflunar á íbúðarhúsn-
æði til eigin nota.
Kaup- eða verksamningur er
löggerningur tveggja (eða
fleiri) aðila þar sem einn lofar
að selja, en annar lofar að
kaupa umsamda eign. Umsam-
ið verð getur verið verðtryggt
miðað við verðlagsþróun á um-
sömdum framkvæmda- og/eða
greiðslutíma. kaup- eða verk-
samningar binda samningsað-
ila skyldum og slíkir samning-
ar ganga ekki kaupum og söl-
um án þess að skyldur þær sem
samningurinn fjallar um fylgi
með.
Við slíka samningsgerð mynd-
ast ekki skuldasamband. milli
aðila, sem m.a. má skýra með
því að gefi verkkaupi út víxla
eða skuldabréf og afhendi
verksala sem greiðslu og hefur
þar með uppfyllt ákvæði sam-
ningsins að greiða samningsb-
undið verð, þá getur seljandi
(hér eigandi verðbréfa) selt eða
afhent bréfin þriðja aðila, óháð
því hvernig umsömdu verki
miðar áfram.
Hugmynd arkitekUnna um skipulag miðbæjarins. Húsaröðin til vinstri er Aðalstræti og stærsta húsið í þeirri línu er Morgunblaðshúsið. Þar fyrir
framan má sjá tvær L-laga byggingar, sem rísa myndu á Hótel íslandsplani og Steindórsplani. Mynda þessar byggingar bæjartorg. Ennfremur sést
hvernig Vallarstræti opnast út á Austurvöll.
Morgunblaðshúsið verði ráðhús
og bæjartorg fyrir framan húsið
„Að mati höfunda á miðbær höf-
uðborgarinnar að vera miðstöð
stjórnsýslu, þjónustu, sérverslana,
viðskipta og vettvangur fyrir fjöl-
skrúðugt mannlíf. Mikilvægt er því
að öll miðbæjarstarfsemi stuðli að
því. Knnfremur er nauðsynlegt að
lifið í miðbænum deyi ekki út síð-
degis, þegar verslanir og fyrirtæki
loka. Þar af leiðandi er mikilvægt
að þar sé einnig fyrir hendi hæfi-
legur fjöldi íbúða og ekki síst að góð
skilyrði séu sköpuð fyrir hvers kyns
mannamót, menningarstarfsemi og
skemmtanalíf. Höfundar telja ekki
nauðsynlegt að binda ákveðinn
fjölda íbúða á svæðinu, en gert er
ráð fyrir að búseta sé í öllum húsun-
um á a.m.k. efstu hæðunum. Leitast
er við að ná samræmdri heildar-
mynd með miðbæjarbrag, en sem
raskar þó ekki stærðarhlutfóllum og
þeim sérkennum, er einkenna
miðbæinn," segir í greinargerð með
skipulagstillögu arkitektanna Dag-
nýjar Helgadóttur og Guðna Páls-
sonar, en tillagan er um skipulag
Aðalstrætis og umhverfis, — Mið-
bæjarkvosarinnar. Tillagan er nú til
umfjöllunar í ýmsum nefndum og
ráðum borgarinnar.
Torg á móti Aðalstræti
„Tillögu sinni lýsa arkitektarn-
ir svo:
„Meginhugmynd tillögunnar er
í stórum dráttum, að Austur-
stræti endi í bæjartorgi móti Að-
alstræti, myndað af nýbyggingum
á þrjá vegu. Vallarstræti verði
opnað að Austurvelli og mynduð
verði gönguleið bak við Aðal-
stræti 9 (Miðb.markaðinn) að
Gamla kirkjugarðsgarðinum og
ferhyrndu formi hans lokað með
uppbyggingu húsa í Aðalstræti og
Kirkjustræti. Fyllt verði upp í
skarðið við Austurvöll móti Aust-
urstræti með nýbyggingum í
sömu hæð og húsin við hliðina. Á
milli nýbygginga er opnuð göngu-
leið út i Austurstræti. Litrík
timburhús frá 18. og 19. öld
mynda húsaröðina við Veltusund
og Vallarstræti. Gert er ráð fyrir
að þau standi áfram og myndi
ákveðin tengsl við Aðalstræti 10,
sem er friðað, og Fjalaköttinn nr.
8. En þau tvö hús mynda eins kon-
ar „hlið“ inn í gömlu byggðina í
Grjótaþorpi. Móti Hafnarstræti
tengist húsaröðin síðan Hafnar-
stræti 1—3, sem er svipmikið
timburhús, er fellur vel að Aðal-
stræti 2 (Geysi). Þannig mynda
gömlu húsin er klæða hvert ann-
að, nær óslitinn hring.
Innan við gömlu húsin er svo
gert ráð fyrir nýbyggingu um-
hverfis bæjartorgið, eða ráðhús-
torgið, því höfundar leggja til að
Aðalstræti 6 (Morgunblaðshúsið)
verði gert að ráðhúsi Reykjavík-
urborgar.
Staðsetningin er einstök við
enda aðalgötu bæjarins og sem
stærsta hús miðbæjarins, — og
fyrir miðju torginu, — þessir
staðhættir kalla á opinbera bygg-
ingu, gæti þar verið öll starfsemi
Reykjavíkurborgar. Til að fella
bygginguna betur að hlutföllum
húsa í götunni og samtímis að
draga úr hinu áberandi útliti
framhliðarinnar, er gerð útlits-
breyting, er fellst í því að nýr
glerfrontur verði settur á húsið,
er deilir því upp í minni einingar."
Austurstræti, Aðalstræti
og Pósthússtræti
verði göngugötur
Um umferð í miðbænum, sam-
kvæmt hinni nýju tillögu, segja
arkitektarnir:
„Núverandi ástand akandi far-
artækja er aldeilis óviðunandi,
þar sem bílastæðafjöldi er svo
langt frá að fullnægja eftirspurn,
er lagt á öllum hugsanlegum auð-
um svæðum og yfirgnæfa því bíl-
ar bæjarmyndina á þessu litla
svæði. Tillagan gerir ráð fýrir að
Austurstræti allt verði gert að
göngugötu ásamt Aðalstræti og
Pósthússtræti. Þannig að svæðið
milli Lækjargötu og Aðalstrætis
annars vegar og Hafnarstrætis og
Kirkjustrætis hins vegar, verði
lokað fyrir bílaumferð nema til
þjónustuþarfa. Á mótum Hafnar-
strætis og Vesturgötu er áætluð
aðkoma fyrir bíla og biðstöð fyrir
strætisvagna, í nánum tengslum
við bæjartorgið. Reiknað er með
að tillaga, unnin á vegum Borg-
arskipulags varðandi bíla-
geymsluhús við Tryggvagötu,
komi til framkvæmda innan tíðar,
þannig að stæðum utan þeirra,
sem sýnd eru á afstöðumynd verði
fyrirkomið í bílageymsluhúsum.
Höfundar leggja mikla áherslu
á að þessi bílageymsluhús rísi,
sem forsenda fyrir áframhaldandi
lífi verslunar og viðskipta fyrir
miðborg Reykjavíkur. Þess má
geta að núverandi gólfflötur,
byggður á svæðinu er 25.637m2 og
skv. skipulagstillögu 35.900m2 eða
aukning um 10.264mz, sem þýðir í
allt ca. 690 bílastæði. Miðað við
25mVstæði væri það 17250m2, sem
þýddi að stór hluti Kvosarinnar
væri undirlagður stæðum aðeins
til að þjóna þessum hluta. Önnur
lausn bílastæðavandans er neð-
anjarðarbílageymslur, en að mati
höfunda yrði slík lausn of kostn-
aðarsöm á þessu svæði, þar sem
jarðvegsvatn stendur mjög hátt
og aðeins yrði mögulegt að fara
eina hæð niður. Eins myndu stór-
ir niðurkeyrslurampar verða eins
og gjár í götumyndunum.
Gert er ráð fyrir vandaðri
hellulögn lagða í mynstur á torg-
um og göngugötum til afmörkun-
ar frá akandi umferð."
Flest húsin varðveitt
Arkitektarnir leggja til að eft-
irfarandi hús í Miðbæjarkvosinni
verði varðveitt: Aðalstræti 2,
Hafnarstræti 4, Veltusund 1,
Austurstræti 3, Austurstræti 4,
Veltusund 3, Vallarstræti 4,
(Hótel Vík), Aðalstræti 7 og Aðal-
stræti 8 (Fjalakötturinn) og Aðal-
stræti 10, sem friðað er sam-
kvæmt þjóðminjalögum.
Segja arkitektarnir að húsaröð
þessi sé stór hluti af miðbæjar-
mynd Reykjavíkur og sé hún nán-
ast óslitin hringur kringum Hótel
Islandsplanið og Steindórsplan og
tengist Aðalstræti 8 og 10.
Hins vegar telja skipulagshöf-
undarnir ekki verða hjá þvi kom-
ist að fjarlægja Aðalstræti 16.
Segja þeir að húsið sé byggt sem
stakt hús og illmögulegt að
byggja að því, án þess að skugga-
myndanir skapist.
Ný hús vestan
Aðalstrætis
Hvað nýbyggingar varðar er
lagt til að vestan Aðalstrætis, á
lóðunum 12—18, verði byggð hús.
Eru þau ráðgerð 4ra hæða og
þakbrún og mænishæð hin sama.
Á 1. hæð húsanna verði verslun og
þjónusta, skrifstofur á 2. hæð, en
íbúðir á 3. og 4. hæð. Austan meg-
in götunnar er gert ráð fyrir því
að Miðbæjarmarkaðurinn hækki
um tvær hæðir.
Þá er gerð tillaga um nýbygg-
ingu á Hótel íslands- og Stein-
dórsplönum. Samkvæmt því
myndi Austurstræti enda í torgi
við Aðalstræti og torgið myndast
af tveimur nýbyggingum, hvor
sínu megin við Austurstræti. Húsi
því yrði skipt upp í smærri ein-
ingar tengdar saman með gler-
byggingu. Ráðgert er að neðsta
hæð hússins sé mjög opin móti
torginu og innihaldi starfsemi
sem stuðli að fjölbreyttu mannlífi
við torgið. Nefnt er sem dæmi að
verslanir og veitingastaður standi
sólarmegin á torginu, þannig að
nýta mætti skjól.
Hvað Austurvöll varðar, reifa
arkitektarnir þá hugmynd að
byggt verði á lóðunum númer 8 og
10 við Austurstræti, sem sam-
svari formi og hæð húsaraðarinn-
ar að Austurvelli. Þá er gert ráð
fyrir yfirbyggðri gönguleið á milli
Austurvallar og Austurstrætis,
sem ásamt því að Vallarstræti
yrði opnað myndi stuðla að aukn-
um tengslum Austurvallar við
mannlíf í miðbænum.
— —1—

r
1 ð ‘'V-
■ n
Hluti Aðalstrætis. Lengst til vinstri er Morgunblaðshúsið, en eins og sjá má á myndinni er gert ráð fyrir umtalsverðum útlitsbreytingum á húsinu.
Einnig myndi Aðalstræti 4 hækka, eins og sjá má á myndinni.