Morgunblaðið - 28.02.1984, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 28. FEBRÚAR 1984
|MoV0tll Útgefandi nÞloMfr hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson.
Fulltrúar ritstjóra Þorbjörn Guömundsson, Björn Jóhannsson.
Fréttastjórar Freysteinn Jóhannsson, Magnús Finnsson, Sigtryggur Sigtryggsson, Ágúst Ingi Jónsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Að-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 250 kr. á mánuöi innanlands. f lausasölu 20 kr. eintakiö.
Frá Pakistan að
Miðjarðarhafi
Aður en íranskeisari var
hrakinn frá völdum voru
uppi spádómar um að kæmi til
þess myndi efnahagskerfi ver-
aldarinnar raskast vegna
meiri verðsprengingar á olíu
en það þyldi. Nú eru fimm ár
liðin frá því að Khomeini náði
völdum í íran. Á þeim tíma
hafa iðnríkin mátt þola fjár-
hagslegar þrengingar og at-
vinnuleysi en eru líklega á leið
út úr efnahagslægðinni eins og
nú horfir. Á hinn bóginn hefur
ástandið í íran og næsta ná-
grenni versnað til mikilla
muna á þessum fimm árum.
Undir árslok 1979 réðust Sov-
étmenn inn í Afganistan við
austur landamæri írans og á
árinu 1980 hófu írakar að
herja á írani í vesturhluta
lands þeirra í Khuzestan-
héraði. Síðan hefur verið
stríðsástand milli þessara
nágrannaríkja við botn Persa-
flóa. Sé einhver blettur jarðar
þannig að þaðan spretti orka,
sem hefur alheimsáhrif, er
hann að finna í olíuríkjunum
við Persaflóa. Miskunnarlaus
átök þar ættu að vekja heims-
áhyggjur og athygli fjölmiðla
umfram allt annað en gera
það ekki af því að Bandaríkin
eiga ekki hlut að máli eins og í
Líbanon eða Mið-Ameríku.
Á þessari stundu er ógerlegt
að segja fyrir um þær hörm-
ungar sem stríð írana og íraka
getur haft í för með sér en þær
eru orðnar gífurlegar nú þegar
og skiptir mannfallið tugum
þúsunda á báða bóga ef tekið
er mark á opinberum yfirlýs-
ingum. Saddam Hussein, for-
seti íraks, áleit að hann ætti í
fullu tré við írani eftir að
Khomeini hafði ógnað þeim til
undirgefni, íranir myndu snú-
ast á sveif með innrásarliði ír-
aka og beina spjótum sínum
að harðstjóranum í Teheran.
Stríðsgæfan brást Hussein og
á árinu 1982 ákvaðu bylt-
ingaglaðir og hefnimarnir ír-
anir að ráðast inn í Irak. Inn-
rásin fékk nýtt trúarlegt gildi
eftir 6. júní 1982 þegar fsraels-
menn réðust inn í Líbanon, þá
breyttist hún í herför gegn
ísraelsmönnum í gegnum Irak
til Sýrlands og þaðan til Jer-
úsalem.
Engar friðarhreyfingar á
Vesturlöndum hafa tekið það
á sínar herðar að stuðla að
friði fyrir botni Persaflóa
þrátt fyrir mannfallið og þótt
þar sé því nú hótað að loka
lífsnauðsynlegum olíuflutn-
ingaleiðum til iðnríkjanna.
Þessar hreyfingar berjast eins
og kunnugt er helst fyrir friði
þar sem hann ríkir, eins og í
okkar heimshluta, en láta sig
ófrið við Persaflóa eða í Líb-
anon litlu skipta svo að ekki sé
minnst á Afganistan. Nú er
hins vegar svo komið að svæð-
ið allt frá Pakistan að Mið-
jarðarhafi er styrjaldarsvæði,
sá hluti heims sem löngum
hefur verið óttast að kunni að
verða kveikjan að heimsátök-
um. Á austurenda svæðisins
herðir sovéski herinn sóknina
en á vesturendanum draga
vestrænar friðargæslusveitir
með Bandaríkjamenn í broddi
fylkingar sig í hlé.
Glæsileg
skáksveit
Frammistaða íslendinga á
Reykjavíkurskákmótinu
er fagnaðarefni. Efstu menn-
irnir á mótinu eru að meiri-
hluta ungir íslenskir skák-
menn með þá Jóhann Hjartar-
son og Helga ólafsson í broddi
fylkingar og í næstu sætum
eru þeir Jón L. Árnason,
Margeir Pétursson og Karl
Þorsteins.
Um þessa fimm ungu, ís-
lensku skákmenn sem allir eru
á leið til stórmeistarastigsins
á alþjóðavettvangi og aðra
sagði Friðrik Ólafsson í Morg-
unblaðinu á dögunum: „Ungu
skákmennirnir okkar með
fimmmenningana í fylkingar-
brjósti hafa náð miklum
styrkleika og ef fram heldur
sem horfir getum við boðið
hverjum sem er byrginn; náð
upp svipaðri þróun hér á landi
og gerst hefur á Englandi."
Hjá Englendingum hefur ver-
ið hörð keppni milli ungra
skákmeistara og hafa þeir
leitt þjóð sína í fremstu röð á
tiltölulega skömmum tíma.
Miklu skiptir að ungir
skákmenn fái notið sín í
keppni sem hvetur til dáða og
stuðlar að framförum. Hin
glæsilega sveit ungra, ís-
lenskra skákmanna skapar að-
stæður til mikils þroska á
heimavelli en alþjóðamótin
eru þó markmið allra. í Morg-
unblaðsviðtali á sunnudag
hreyfði Lev Alburt, stórmeist-
ari, hugmyndum um nýjungar
í alþjóðlegum skákmótum sem
ástæða er til að' íhuga nánar
með það fyrir augum að
hrinda þeim í framkvæmd.
Morgunblaðið/KEE.
Bjarni Jakobsson, formaður Iðju, safnar saman atkvæðum á fundinum í Iðnó í gær.
Iðja samþykkti kjarasamning-
ana með naumum meirihluta
Á ALMENNUM félagsfundi hjá Iðju,
félagi verksmiðjufólks, í gærdag var
samþykkt tillaga þeirra Bjarna Jakobs-
sonar formanns Iðju og Guðmundar Þ.
Jónssonar varaformanns, þess efnis að
fundurinn samþykkti kjarasamning
þann sem ASÍ og VSÍ hafa sæst á, með
þeim fyrirvara að ríkisstjórnin standi
við yfirlýsingar sínar um félagslegar úr-
bætur til þeirra sem verst eru settir.
Var tillagan samþykkt með 108 at-
kvæðum gegn 89, en tveir skiluðu
auðu. Atkvæðagreiðslan var leynileg.
Fundurinn í gær var haldinn i
Iðnó, hann hófst klukkan fimm og
stóð í tvo og hálfan tíma. Á fundinn
var mættur Ásmundur Stefánsson,
forseti ASÍ, og lýsti hann helstu at-
riðum kjarasamninganna, lagði
áherslu á að hann teldi að fullu rétt-
læti hefði ekki verið náð með þessum
samningum, en hins vegar væru þrír
kostir hans ótvíræðir: f fyrsta lagi að
hann stöðvaði kaupmáttarhrapið og
tryggði sama kaupmátt og hefði ver-
ið á síðustu þremur mánuðum nýlið-
ins árs. f öðru lagi, að tekjulægsta
fólkið hlyti verulegar úrbætur og í
þriðja lagi væri mikilævgt að mögu-
legt væri að segja samningnum upp
með mánaðarfyrirvara þann 1. sept-
ember nk.
Ýmsir tóku til máls í almennum
umræðum fyrir kosninguna og vildu
flestir þeirra sem í ræðustól stigu að
uppborin tillaga yrði felld. Höfðu
menn ýmislegt við samningana að
athuga. Sigurbjörg Sveinsdóttir taldi
forkastanlegt að samþykkja að
starfsmenn 16 og 17 ára hefðu lægra
kaup fyrir sömu vinnu og 18 ára og
eldri. Þá gagnrýndi hún að hlutfallið
á milli dagvinnu annars vegar og eft-
ir- og næturvinnu hinsvegar skyldi
minnka hjá þeim sem mesta kaup-
hækkun fá i prósentum (en hækkun-
in upp í 12.660 króna lágmarkslaun
fyrir dagvinnu þýðir prósentuhækk-
un lægstu launa um allt að 15'A%,
en yfirvinna og næturvinna hækka
eftir sem áður um 5%). Eins óttaðist
Sigurbjörg að ríkisstjórnin stæði
ekki við viljayfirlýsingu sína um sér-
stakar bætur til þeirra verst settu
nema öll aðildarfélög ASf sam-
þykktu samninginn, sem ekki hefur
orðið raunin, sem kunnugt er. Eða þá
að ríkisstjórnin kæmi til með að afla
fjárins með því að draga úr niður-
greiðslum landbúnaðarvara, en þá
væri verið að taka peninga úr öðrum
vasa þessa fólks og setja í hinn. Loks
gagnrýndi Sigurbjörg loðið orðalag
samningsins, þar sem segir að
starfsmenn 18 ára og eldri skuli hafa
12.660 krónur í lágmarkslaun á mán-
uði ef þeir hafa starfað 6 mánuði eða
lengur í sömu atvinnugrein. „Hvað er
sama atvinnugrein?" spurði Sigur-
björg, „ég er ekki viss um að ég og
Víglundur Þorsteinsson túlkum það
á sama hátt!“
Fullgildir félagar í Iðju eru tæp-
lega 3000.
Viðræðum víða haldið áfram
Samningaviðræðum er haldið áfram
milli nokkurra verkalýðsfélaga og at-
vinnurekenda í framhaldi af nýgerðum
heildarsamningi ASÍ og VSÍ. Samning-
arnir voru felldir með yfirgnæfandi
meirihluta atkvæða á sameiginlegum
fundi verkalýðsfélaganna í Vestmanna-
eyjum um helgina, afgreiðslu þeirra
var frestað á Húsavík og hjá Iðju á
Akureyri, og hjá Iðju í Reykjavík voru
þeir samþykktir naumlega í gær.
Samningaviðræður Dagsbrúnar og
viðsemjenda félagsins verða teknar
upp í fyrramálið og fyrir hádegi í
dag halda áfram samningaviðræður
BSRB og samninganefndar fjár-
málaráðuneytisins. Þá er ráðgerður
sáttafundur vinnuveitenda með
bókagerðarmönnum á föstudag.
Ekki hefur verið boðaður nýr samn-
ingafundur í kjaradeilu blaðamanna
og útgefenda, skv. upplýsingum Þór-
arins Þórarinssonar, aðstoðarfram-
kvæmdastjóra Vinnuveitendasam-
bandsins. Samningafundur Iðju, fé-
lags verksmiðjufólks á Akureyri, og
Vinnumálasambands samvinnufé-
laganna verður haldinn á fimmtu-
dag. Gert er ráð fyrir að samninga-
fundur í Eyjum og á Húsvík verði
haldnir í þessari viku, að sögn for-
ystumanna verkalýðsfélaganna á
stöðunum.
„Það hefur orðið svolítið hlé á
okkar viðræðum vegna þess að af
hálfu ríkisvaldsins hefur komið
fram, að þeir vilja afgreiða sérkjara-
samningana um leið,“ sagði Kristján
Thorlacius, formaður BSRB, í sam-
tali við blaðamann Mbl. „Það er al-
farið á hendi aðildarfélaganna og
þeirra fulltrúar í samninganefndinni
eru nú að bera sig saman við stjórnir
sínar og trúnaðarmannaráð. Lög
sambandsins gera kröfu til að gerðir
séu sérkjarasamningar og tilgreind
eru nokkur atriði, sem semja skal
um. Sérkjarasamningarnir eru þvf
mjög afgerandi mál í þessu. En við
viljum ræða fleiri mál við samninga-
nefnd ríkisvaldsins — t.d. viljum við
fá hækkun á lífeyrisgreiðslum til
samræmis við hækkun tekjutrygg-
ingar. í máli tveggja ráðherra á al-
þingi hefur komið fram, að þeir eru
sammála okkur, svo við viljum láta
reyna á þetta atriði áður en lengra
verður haldið." Kristján sagði að
komið hefði fram hjá báðum aðilum,
að vilji væri til að semja í meginat-
riðum á grundvelli samkomulags
ASÍ og VSL
Jón Kjartansson, formaður verka-
lýðsfélagsins í Vestmannaeyjum,
sagði að í gær hefði verið óskað eftir
viðræðum við atvinnurekendur þar á
staðnum og að hann gerði sér vonir
um, að þær viðræður leiddu til ein-
hverra lagfæringa á stöðunni. „Ég
var satt að segja svartsýnn á að við
fengjum stöðu til að andæfa þessum
samningum en eftir fund okkar hér
um helgina tel ég ástæðu til að gleðj-
ast yfir því að baráttuandinn er
kominn aftur," sagði hann. „Stað-
reyndin er sú, að þetta eru einhverjir
aumingjalegustu samningar, sem
gerðir hafa verið — þó er ég ekkert
að setja út á samninganefnd Alþýðu-
sambandsins, hún vann eins vel og
henni var unnt miðað við að henni
var ætlað að semja án átaka. En fólk
hér í fiskverkuninni er orðið þreytt,
það hefur verið látið sitja á hakan-
um og fær ekkert út úr þessu nema
slétt 5%. Þá var á fundinum mikil
reiði yfir því, að verið er að setja upp
tvöfalt launakerfi fyrir unglinga. Því
viljum við ekki una,“ sagði Jón
Kjartansson.
„Hér á Húsavík var á aðalfundi
verkalýðsfélagsins á sunnudag sam-
þykkt tillaga stjórnar félagsins um
að leita eftir viðræðum við vinnu-
veitendur á staðnum," sagði Kristján
Ásgeirsson, formaður félagsins.
„Þær viðræður ættu að hefjast
næstu daga. Við munum óska eftir
ýmsum lagfæringum á þessum
samningi eins og hann liggur fyrir
— við teljum ekki ástæðu til að
kyngja honum óbreyttum."
Samninganefndir Dagsbrúnar í
Reykjavík og vinnuveitenda hittast i
fyrramálið, eins og áður sagði. „Ég
er sannfærður um, að ýms fé’ög, sem
eru búin að samþykkja þessa samn-
inga og eiga eftir að gera það, eiga
eftir að sjá að þeir halda ekki. Þetta
á eftir að springa þegar líður á og við
eigum eftir að sjá bullandi árekstra
á vinnustöðum um allt land,“ sagði
Guðmundur J. Guðmundsson, for-
maður Dagsbrúnar. „Ég hef ekkert
félag hvatt til að fella þessa samn-
inga og mun ekki gera það. En ég er
engu að síður viss um að svona ein-
föld „patentlausn" dugar ekki til að
leysa málið," sagði Guðmundur. „Og
því tel ég óráðlegt fyrir mig að spá
um hversu fljótt okkur tekst að ná
viðunandi samningum við atvinnu-
rekendur enda veit ég að það verður
ekki auðvelt."
Guðmundur sagði aðspurður um
lægri lágmarkslaun fyrir þá, sem
ekki eru fullra átján ára, að á
Dagsbrúnarfundinum í siðustu viku,
þar sem samningarnir voru kolfelld-
ir, hefði verið augljóst að mikil reiði
væri yfir því ákvæði. „Það gengu í
Dagsbrún fyrir fundinn á milli 40 og
50 strákar, sextán og sautján ára.
Það var á fundinum óvenjumikið af
þessum kornungu piltum og í þeim
eru gífurleg sárindi yfir þessu
ákvæði, sem er heldur ekkert undar-
legt,“ sagði hann.
Samningarnir voru samþykktir
með miklum meirihluta atkvæða á
fundi í Verkakvennafélaginu Fram-
sókn í Reykjavík um helgina. Eftir
fundinn kærði 21 kona fundinn til
Alþýðusambands íslands. Lára V.
Júlíusdóttir, lögfræðingur ASÍ, sagði
að kæruatriðin væru tvö: í fyrsta
lagi væri það kært, að ekki hefði ver-
ið gengið hart eftir að fundarmenn
sýndu félagsskírteini við innganginn
og í öðru lagi var kært meint brot á
fundarsköpum — mælendaskrá
hefði verið lokað fyrirvaralaust og
ekki sinnt ítrekuðum tilmælum
fundarmanna um að fá að taka til
máls. Lára sagðist væntanlega geta
skilað áliti fyrir miðstjórnarfund
ASl á fimmtudag.
Þá var samkomulag ASÍ og VSÍ
samþykkt samhljóða á fundi verka-
lýðsfélagsins Jökuls í Ólafsvík fyrir
helgina.
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 28. FEBRÚAR 1984
29
Viðhorf innan verkalýðshreyfingarinnar
að loknum Dagsbrúnarfundi_____________
NIÐURSTAÐA Dagsbrúnarfundarins á dögunum hefur
mjög verið rædd að undanförnu og þá sérstaklega sú stað-
reynd, að stjórn Dagsbrúnar réð ekki ferðinni á fundinum.
Af því tilefni birti Mbl. viðtal sl. sunnudag við Pétur Tyrf-
ingsson um viðhorf innan verkalýðshreyfingarinnar.
Hér fara á eftir viðtöl við Guðmund Sæmundsson sem var í
framboði til forseta ASÍ á síðasta ASÍ-þingi, Guðmund Hall-
varðsson og Bjarnfríði Leósdóttur, sem var felld í sam-
bandsstjórnarkjöri VMSÍ á síðasta þingi þess um málefni
verkalýðshreyfingarinnar.
Bjarnfríður Leósdóttir
Verkalýðsfélagi Akraness;
Vill hún bara
lognmollast
— eða vill
hún berjast?
„ÉG HELD að forustan hafi verið
duglaus og marklaus,“ hafði Bjarnfríö-
ur Leósdóttir, varaformaður Verka-
lýðsfélags Akraness, m.a. til málanna
að leggja, er hún var spurð álits á
niðurstöðum Dagsbrúnarfundarins og
stöðu verkalýðshreyfingarinnar. Hún
segir ennfremur að hinn almenni
verkamaður hafi risið upp á fundinum
„alveg eins og í gamla daga“, og þar sé
á ný komið það afl, sem forustan telji
að ekki sé lengur til. Bjarnfríður sagði
f framhaldi af því aö hún teldi að
skipta þyrfti um forustu eða að for-
ustumennirnir yrðu að vera meira í
takt við félaga sína og fylgjast betur
með hugsunarhætti verkafólks.
Hún var spurð hvort hún túlkaði
niðurstöðu Dagsbrúnarfundarins
sem sigur hins almenna félags-
manns á skoðunum Alþýðubanda-
lagsforustunnar, það er þeim skoð-
unum sem Guðmundur J. Guð-
mundsson túlkaði á fundinum. Hún
svaraði: „Mín skoðun hefur alltaf
verið sú að það þurfi pólitískan flokk
til að fylgja eftir baráttu verka-
lýðshreyfingarin.nar, en hvort Al-
þýðubandalagið hefur styrk til þess,
það er ég ekkert komin til með að
segja. Hann hefur verið í ríkis-
stjórnum þar sem hann hefur rýrt
kjörin eins og aðrir flokkar, þannig
að hann er ekki tandurhreinn," sagði
hún.
Bjarnfríður sagði að hennar mat
væri það að forusta verkalýðshreyf-
ingarinnar ætti að vera það sterk að
hún stæði og félli með því sem hún
Bjarnfríður Leósdóttir
teldi rétt og að almenningur ætti að
geta treyst henni. Hún var spurð,
hvort hún teldi að rekja mætti stöðu
mála í dag til þeirrar pólitísku
togstreitu sem varð á Verkamanna-
sambandsþinginu í Vestmannaeyj-
um, en Bjarnfríður var þar felld í
kosningum til sambandsstjófnar.
Hún svaraði: „Ég hef aldrei dregið
neina dul á það að ég hef talið að
flokksbræður mínir í Alþýðubanda-
laginu hafi þar átt hlut að máli.
Togstreita — það gæti verið að það
hefði þurft að koma upp á yfirborðið
hvað forustan vildi. Vill hún bara
lognmollast og sitja í hægu sæti, án
þess að gera nokkurn hlut, eða vill
hún berjast?
Bjarnfríður var í lokin spurð,
hvort hún liti á Dagsbrún sem leið-
andi afl í verkalýðsbaráttunni. „Já,
núna geri ég það svo sannarlega. Ég
vil sérstaklega í því sambandi láta
koma fram að ég tel að Guðmundi J.
Guðmundssyni, sem formanni
Verkamannasambandsins, beri nú
þcgar að hefja undirbúning að því að
leiða þau félög innan Verkamanna-
sambandsins, sem koma til með að
fella samningana, til samninga.
Guðmundur Sæmundsson
Einingu á Akureyri:
Verkalýðsfor-
ystan hefur
dregið úr
fólki — jafn-
vel hrætt það
„MÉR SÝNIST að ASÍ hafi gert mjög
slæman samning og að samningurinn
sýni í raun að verkafólki er ósköp lítill
akkur í því aö láta ASÍ-forustuna
semja fyrir sig, að minnsta kosti sýnir
þetta glöggt að láglaunafólkið á mjög
Íitla samíeið með öðrum innan ASÍ,“
sagði Guðmundur Sæmundsson verka-
maður í Einingu á Akureyri, aðspurður
um stöðu samningamála.
Varðandi niðurstöðu Dagsbrúnar-
fundarins sagðist hann telja að for-
ustan þar væri að missa tökin á sínu
fólki. Einnig sýndi niðurstaða fund-
arins þá gífurlegu óánægju sem ríkti
með verkalýðsforustuna meðal laun-
þega. Til harðrar baráttu launþega
telur Guðmundur skorta hæfa for-
ustu, sem fólk getur treyst, og hæf
sé til að skapa nauðsynlega sam-
stöðu. Hann segir verkalýðsforust-
una hafa dregið úr fólki á undan-
förnum árum í stað þess að hvetja
það og að hún hafi jafnvel hrætt
launþega til aðgerðarleysis. Undir-
rót þessa rekur Guðmundur til of
mikilla afskipta stjómmálaflokk-
anna af verkalýðshreyfingunni.
Guðmundur sagði ástæður þess
hversu illa hann telur komið fyrir
verkalýðshreyfingunni vera þær, að
afskipti stjórnmálaflokkanna hefðu
sífellt aukist og að það væri ekki
flokkunum í hag að haía virka og
öfluga verkalýðshreyfi rfftu. Þeir
hefðu skiptst mjög títt á því að sitja
I ríkisstjórnum og nefndi hann sem
dæmi, að jafnvel þó það væri hag-
stætt nú fyrir Alþýðubandalagið að
Guðmundur Sæmundsson
hafa sterka stjórnarandstöðu innan
verkalýðshreyfingarinnar þá vildu
forustumenn þess ekki hleypa of
miklum krafti í hana og láta hinn
almenna félaga taka völdin. „Al-
þýðubandalagið gæti komist í stjórn
innan fárra ára og það gæti þá bitn-
að á þeim sjálfum," sagði hann.
Aðspurður um hvað hann teldi til
ráða sagði hann að til að mynda
mætti breyta kosningatilhögun í
stjórnir verkalýðsfélaganna. Hlut-
fallskosningar yrðu strax til bóta, en
persónukjör það sem stefna ætti að.
Spurningunni um hvort hann teldi
verkafólk tilbúið til harðrar baráttu
svaraði hann neitandi og taldi tvær
aðalforsendur hamla því. Hann
sagði: „í fyrsta lagi þarf fólk að sjá
fram á að það sé til taks lið sem
getur tekið upp þeirra mál og barist
fyrir þeim, forustan sé til taks og
nýtanleg. Hitt er að það þarf að
koma fram einhver hvatning frá
þeim sem fólkið treystir og telur
vita betur, — hvatning um samstöðu
til að slík barátta geti komist af
stað. Undanfarin ár hafa einkennst
mjög af því að verkalýðsforustan
hefur dregið úr fólki og beðið það að
fara sér hægt, — jafnvel hrætt fólk
með stórum yfirlýsingum."
Guömundur Hall-
varðsson Dagsbrún:
Hrundi eins
og spilaborg
þegar foringj-
ar féllu frá
„ÞAÐ ER forustukreppa í íslenzkri
verkalýðshreyfingu og búin að vera
lengi. Hún byggist á því að ekki hefur
verið hugsað nógu mikið um að endur-
nýja forustulið hreyfmgarinnar“, sagði
Guðmundur Hallvarðsson í Dagsbrún
m.a. er rætt var við hann í tilefni af
niðurstöðum Dagsbrúnarfundar í fyrri
viku. Í framhaldi af því segir hann
verkalýðshreyfinguna hafa hrunið sem
spilaborg við fráfall genginna verka-
lýðsleiðtoga. Guðmundur segir enn-
fremur, að Dagsbrúnarfundurinn sé að
hans mati þýðingarmikið frumkvæði í
þeirri baráttu sem framundan er.
Hann telur fundinn ótvírætt merki
þess að menn séu tilbúnir til að fara út
í skipulegar aðgerðir og segist hafa trú
á að forustumenn Dagsbrúnar meti
niðurstöðu fundarins þann veg, að
staða félagsins hafi fremur styrkst en
hitt.
Guðmundur sagði í upphafi, að
hann teldi aðallega hafa verið um
áherzlumun að ræða milli stjórnar
Dagsbrúnar og félaga sinna á fund-
inum, eða eins og hann orðaði það:
„.. I sjálfu sér ekki neinn efnislegur
ágreiningur varðandi ályktun
stjórnar, heldur áhersluatriði. Við
sem höfum verið í andstöðu störfum
vel innan félagsins og fundurinn var
vel undirbúinn." Aðspurður um
merkingu orðanna „í andstöðu",
sagði hann að þeir félagar væru í
andstöðu í sumum málum en ekki
öllum, þeir væru engir „utangarðs-
menn“, eins og hann hann orðaði
það.
Guðmundur var spurður, hvort
úrslit þessa Dagsbrúnarfundar væru
að hans mati „hið ákveðna sterka
afl“ sem hann skrifaði um í Neista,
málgagni Fylkingarinnar, nýverið
að þyrfti að taka frumkvæðið til að
„fólk færi í gang“. Hann svaraði:
„Ég var þarna að ræða um verka-
lýðshreyfinguna í heild, — sem sé að
menn væru ekki alltaf að væla yfir
því að engin samstaða sé fyrir hendi.
Ég átti þá við að ef ákveðin félög
tækju frumkvæðið þá mundu liklega
fleiri fylgja með. Já, ég tel að Dags-
brúnarfundurinn hafi verið þýð-
ingarmikið frumkvæði. Dagsbrún á
gamla baráttusögu, hefur stöðu í at-
vinnulífinu til að gera ákveðna hluti
og Dagsbrún hefur oft staðið eitt í
slagnum í gegnum árin.“
— Megum við þá búast við hafn-
arbanni, lokunum benzínstöðva og
annarra verkfallsaðgerða af hálfu
Guðmundur Hallvarðsson
Dagsbrúnar, ef ekki verður orðið við
kröfum ykkar?
„Ég skal ekki segja um það hvaða
aðgerðir menn eru tilbúnir til að
fara út í, en fundurinn bendir ótví-
rætt til þess að menn séu tilbúnir til
skipulegra aðgerða."
Varðandi verkalýðshreyfinguna í
heild sagðist Guðmundur telja að sú
staðreynd að „þýðingarmiklir flokk-
ar“, eins og hann orðaði það, hefðu
átt setu í ríkisstjórnum á undan-
förnum árum hefði veikt hana. Þá
sagði hann forustukreppu hrjá hana
og hefði svo verið í langan tíma.
Ekki hefði verið hugað að endurnýj-
un forustuliðsins og menn því ekki
verið skólaðir til forustuhlutverka.
Hann sagði síðan: „Hreyfingin
byggðist til skamms tíma á sterkum
forustumönnum eins og Birni Jóns-
syni og Eðvarði Sigurðssyni og voru
þeir alls góðs maklegir. En svo er
eins og hreyfingin hrynji eins og
spilaborg þegar þessir menn falla
frá. Mér finnst óæskilegt að leysa
slík mál með forustumönnum, sem
ekki eru vaxnir upp í hreyfingunni.
Auðvitað þarf verkalýðshreyfingin
að hafa menntamenn í sinni þjón-
ustu, en hún á ekki að gera þá að
forustumönnum. Ásmundur Stef-
ánsson er eitt dæmið um þetta, en
þau eru ýmis dæmin önnur.“
Spurningunni um hvort hann telji
að Fylkingarmenn hafi náð undir-
tökum í Dagsbrún og skoðanir Al-
þýðubandalagsforustunnar orðið
undir með hliðsjón af fundinum
svaraði Guðmundur á þann veg, að
hann væri ekki félagi í Alþýðu-
bandalaginu — „að minnsta kosti
ekki enn“ — og að hann væri ekki í
Fylkingunni lengur. Ástæðu úrsagn-
ar sinnar úr henni vildi hann ekki
gefa upp „að svo stöddu". Hann
kvaðst þó telja erfitt að átta sig á
stöðunni í Alþýðubandalaginu, þar
virtust ýmsar skoðanir uppi, en sér
sýndist þó að Þjóðviljinn tæki af-
stöðu með Dagsbrún, a.m.k.
fundinn.