Morgunblaðið - 11.03.1984, Qupperneq 6

54
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 11. MARZ 1984
Hann kann á
þeim lagið
borg“. En varðandi vinsælustu lögin
dettur mér fyrst í hug „Til eru fræ“,
sem enn er verið að spila í óskalaga-
þáttum, og svo lög sem urðu mjög
vinsæl á sínum tíma eins og „Ég er
kominn heim“, „Lóa litla á Brú“ og
„Kapri Katarína". En eins og ég
sagði, vil ég helst ekki dæma um
þetta sjálfur. Það hljómar líka alltaf
eins og eitthvert grobb ef maður er
sjálfur að tala um svona lagað," og
Háukur gerir sig líklegan til að snúa
talinu að öðru.
Ég sleppi honum þó ekki alveg við
svo búið og hann lætur tilleiðast að
spila fyrir mig nokkrar af plötunum
sínum og um stund nýt ég þess að
sitja á eins konar hljómleikum, þar
sem við förum fram og aftur í tíma
og tónlistarstefnum. Meðal annars
hiusta ég á tvö afbragðs lög, sem
Haukur hefur samið sjálfur, „Ó,
borg mín borg“ og „Simbi sjómaður",
og ég spyr hann hvers vegna í ósköp-
unum hann hafi ekki gert meira af
því að semja sjálfur?
„Ætli mér hafi ekki fundist ég
vera að trana mér of mikið fram með
því,“ svarar hann og bætir því við að
þessar tónsmíðar sínar hafi yfirleitt
komið eins og ósjálfrátt, eftir að
hann hafði heyrt eða lesið fallegt
kvæöi, sem hann taldi eiga erindi við
fólk. 1 plötusafninu rekst ég á
leyti kom lagið út hér á landi og náði
talsverðum vinsældum. þeir hjá „Im-
undigo" vildu endilega að ég settist
að í Kaupmannahöfn og voru með
ýmsar fyrirætlanir á prjónunum um
að koma mér áfram í þessum bransa,
en sjálfur var ég hikandi og ef til vill
of ragur við að taka áhættuna. Það
er líka meira en að segja það, að rífa
sig upp með rótum og fara með fjöl-
skyldu til annarra landa og ekki sist
þar sem skemmtiiðnaðurinn er hálf-
gerð ævintýramennska, þar sem
brugðið getur til beggja vona. Þeir
buðu mér líka hjá RCA í Ósló, að
koma þangað og syngja hjá þeim, en
það var eins með það, ég fór hvergi.
Áður, eða árið 1950, hafði einnig
verið unnið að því að koma mér á
framfæri í Englandi. Það var Rosie
Doyle, sem vann fyrir umboðsaðila,
sem stóð aðallega fyrir því og ég fór
meðal annars til Englands f þessu
skyni. En það var erfitt að fá at-
vinnuleyfi, svo að ekkert varð af
þessum áformum. En það verður
mér alltaf minnisstætt að þetta fólk
vildi allt fyrir mig gera hvort sem
það var nú út af því að þaö héldi að
ég væri eskimói eða kannski hefur
það haft einhverja trú á mér.“
Hefurðu einhvern tíma séð eftir að
nota ekki þessi tækifæri?
„Nei, þetta er búið að vera alveg
Breaki söngvarinn Lauri London, aem geröi iagiö „He’e got the whole
world“ heimafrægt, kom hingaö til lands akömmu eftir 1960 og hér
taka þeir Haukur aaman lagiö í Klúbbnum.
Viðtal:
Sveinn Guðjónsson
sem einnig nutu mikilla vinsælda.
Ég náði í plötu úti í Kaupmannahöfn
með lögum frá þessum tíma og átt-
aði mig þá á, að í raun og veru var
þetta hreinræktuð jassmúsík sem
gekk á þessum árum. Fólk dansaði
þá eftir jassmúsík þótt menn hafi ef
til vill ekki gert sér grein fyrir því,
og það sem við vorum að spila á böll-
Stundum uröu menn aö fara ajó-
leiöina til aö komaat á böllin.
Haukur áaamt félögum ainum úr hljómaveit Gunnara Ormalev og rússneskum túlkum
fyrir framan Moakvuháakóla. Þeir félagar komu fram i hljómleikum í „Marmaraaal“
akólana og var þaö í fyrata akipti aem þar voru flutt dægurlög og jaaatónliat.
Haukur (í frematu röö til vinatri) meö unglingaliöi KR. Viö hliö hana er markaakorarinn
Addi Bó. Þjiifarinn, íaleifur Þorkelaaon, er í öftuatu röö til vinatri og fyrir miöju má
þekkja Gunnar Huaeby.
tveggja laga hljómplötu á ensku með
lögunum „Lonesome Sailor Boy“ og
„Black Angel" og í Ijós kemur, að hið
fyrrnefnda er lagið „Simbi sjómað-
ur“ með enskum texta. Ég spyr Hauk
nánar út í þessa plötu:
„Já, ég var á samningi hjá útgáfu-
fyrirtækinu „Imudigo" í Kaup-
mannahöfn og þeir urðu strax mjög
hrifnir af þessu lagi og gáfu það út á
Norðurlöndum, í Þýskalandi og Eng-
landi, og reyndar víðar. í ensku út-
gáfunni var textahöfundur enginn
annar en Jay Livingstone, sem var
mjög þekktur á þeim tíma og hafði
m.a. gert textann við „Mona Lisa“,
sem naut mikilla vinsælda í þá daga.
Ég söng sjálfur lagið í ensku og
skandinavísku útgáfunni en fyrir
klaufaskap missti ég af þýsku útgáf-
unni. það var hringt í mig hingað
heim til Islands og ég beðinn að
koma út í hvelli til að syngja lagið á
þýsku, og ég bað um frest. En þeim
bráölá svo á að koma laginu á þýska
markaðinn að þeir létu söngvarann
Otto Brandenburg syngja það í
þýsku útgáfunni og hann seldi plöt-
una í um 80 þúsund eintökum. Eg er
ekki að segja, að mér hefði tekist að
leika það eftir, en lagið virðist alla
vega hafa fallið í góðan jarðveg hjá
Þjóðverjunum. Þeir hjá enska út-
gáfufyrirtækinu voru einnig stór-
hrifnir af laginu og svo ánægðir með
sönginn að þeir líktu mér við ónafn-
greindan amerískan stórsöngvara,
en þetta máttu ekki hafa eftir mér.
Það hljómar bara eins og hvert ann-
að karlagrobb.
Þetta var árið 1959 og um svipað
indælt eins og það hefur verið. Ég sé
ekki eftir neinum glötuðum tækifær-
um hvað þetta varðar. Ég myndi
ekki breyta neinu þótt ég gæti lifað
þetta upp aftur."
A kantinum hjá KR
Hugurinn reikar attur í tímann og
ég nefni það við Hauk, að einhvers
staðar hafi ég lesið, að hann þótti
liðtækur knattspyrnumaður á sínum
yngri árum:
„Já, ég var öllum stundum í fót-
bolta og allur tíminn fór í þetta, al-
veg frá því maður var smábarn til
seytján ára aldurs. Ég ólst upp í
Vesturbænum og var þar af leiðandi
I KR. Á þeim árum var enginn fjórði
flokkur og allir byrjuðu í þriðja
flokki og það var svo mikið af strák-
um, að það var æft uppi um alla hóla
þarna í kringum gamla völlinn við
Hringbraut. Ég var í þriðja flokki
með ágætis liði, sem þá var, og við
náðum því að verða Reykjavíkur-
meistarar nokkrum sinnum, og ein-
hverja fleiri titla unnum við. Eg lék
aðallega á vinstri kanti eða sem
„senter" og ég man að Gunnar Huse-
by var „fúlbakk". Við framherjarnir
biðum bara á vítateignum og tókum
við sendingum frá honum og af-
greiddum þær í netið. I þá daga var
aldrei skorað minna en átta til tíu
mörk í leik og einn aðalmarkaskor-
arinn var Addi Bó, sem seinna varð
togaraskipstjóri. Ég náði því að leika
tvo leiki í fyrsta flokki og þar endaði
þessi ágæti knattspyrnuferill minn.
Ég fór í Bretavinnuna uppi f Hval- I
firði þegar ég var á seytjánda ári og I
datt þar illa og fékk vatn í liðinn, og
síðan hef ég aldrei verið góður í
hnénu. En ég hef alltaf verið
KR-ingur í mér, þótt ég hafi flutt
hingað austur í bæ og strákarnir
orðið Víkingar."
Varstu eitthvað farinn að syngja á
þessum árum?
„Já, ég byrjaði að syngja í
drengjakór þegar ég var ellefu ára
og söng þá m.a. einsöng á hljómleik-
um í Nýja bíói. Móðir mín var mikið
í kórum, m.a. í Alþingishátíðarkórn-
um, og eflaust hefur það haft áhrif á
mig. Annars hef ég einhvern tíma
sagt frá því, að líklega hafi ég söng-
inn frá afa mínum, föður hennar,
sem var bóndi í Landsveit, en hann
var um árabil forsöngvari í kirkj-
unni. Það þóttu góðir söngmenn, sem
gátu verið forsöngvarar í kirkjukór-
um á þessum árum, þegar orgel
vantaði í flestar kirkjur."
Hvernig tónlist var mest leikin
þegar þú varst að alast upp?
„Af dægurlögum var það aðallega
þýsk og frönsk tónlist, og sem strák-
ur man ég sérstakiega eftir franska
söngvaranum Tino Rossi. Hann var
mjög vinsæll, allt fram til 1940, en
eftir að stríðið skall á fór að bera
meira á amerískri og enskri dægur-
tónlist, þar til hún varð endanlega
allsráðandi og er svo enn í dag. Þá
fór maður að hlusta á jass og „big-
band músík", sem hafði mikil áhrif á
alla þróun i dægurtónlistinni hér. Á
stríðsárunum störfuðu hér líka am-
erískar og enskar hljómsveitir, og ég
man sérstaklega eftir hljómsveitum
sem spiluðu í klúbbunum „Red
Cross" og „White Rose“, og maður
fékk að fara þarna inn til að hlusta.
Allt hafði þetta sín áhrif og mótaði
tónlistarsmekkinn."
Árshátíöin var upphafið
„Ég fór ! prentnám og skömmu
síðar hófst minn ferill sem dægur-
lagasöngvari. Ég byrjaði að koma
fram á stúkuskemmtunum, ég var og
er enn í stúku, þótt ég mæti ekki á
fundi núorðið. En í þá daga var fjör-
ugt féiagslíf í stúkunum. Árið 1944
kom ég svo fram á árshátíð í
prentsmiðjunni og sú skemmtun
varð líklega upphafið á mínum ferli
sem dægurlagasöngvari. Seinna
þetta sama ár fórum við Alfreð
Clausen að syngja saman og komum
m.a. fram á útiskemmtunum, sem þá
voru vinsæl fyrirbrigði I skemmt-
analífinu og man ég sérstaklega eftir
útiskemmtunum i Engidal í Hafnar-
firði og eins I Rauðhólum og á Eyði.
Árið eftir fórum við svo að koma
fram á dansleikjum með hljómsveit
Bjarna Böðvarssonar og fórum m.a.
með í ferð um landið með 16 manna
hljómsveit Bjarna árið 1946. Og síð-
an fór þetta að vinda upp á sig og nú
er ég búinn að vera í þessu í fjörutfu
ár.“
Manstu eftir einhverjum sérstök-
um lögum sem voru vinsæl á þessum
árum?
„Ég man að við Alfreð vorum með
lög eftir Ellington og svo sungum við
„Bjartar vonir vakna", sem var mjög
vinsælt í þá daga. Einnig vorum við
með lög sem Mills-bræður höfðu gert
vinsæl og svo lög með „Inkspots",
unum voru jasslög með góðum dans-
takti. Ég hafði bara ekki hugsað út í
þetta fyrr en ég fór að hlusta á þessa
plötu.“
Datt þér nokkurn tíma í hug á
þessum árum, að þú ættir eftir að
endast svona lengi í þessum bransa?
„Nei, það hvarflaði ekki að mér. í
þessu starfi sér maður aldrei lengra
fram í tímann, en mesta lagi í eitt
ár, og jafnvel ekki nema einn vetur
því yfirleitt eru danshljómsveitir
ekki ráðnar til lengri tíma. Á sumrin
reyndum við svo að skapa okkur
vinnu með því að ferðast um landið.
Það gekk misjafnlega og víst er að
menn urðu ekki ríkir af þessum ferð-
um. Yfirleitt náðum við þó þokka-
legu kaupi út úr þessu, og þetta var
skemmtileg tilbreyting. Én þetta
voru afskaplega erfið ferðalög og
vegirnir mun verri en þeir eru í dag,
þótt ekki séu þeir góðir alls staðar.“
Á ferð og flugi
Haukur Morthens hefur á ferli
sínum sungið með fjölda hljómsveita
og ferðast vítt og breytt, ekki aðeins
um ísland, heldur einnig um önnur
lönd. Hann fór m.a. með KK-sextett-
inum í mikla frægðarför til Norður-
landa árið 1954 og fengu þeir félagar
hvarvetna góða dóma. Þeir komu
m.a. fram á skemmtistaðnum Chat
Noir I Ósló og segir m.a. svo í norskri
blaðagrein um atburð þennan undir
fyrirsögninni, „Island kemur á óvart
með mjög góðum jass“: „Söngvarinn
Haukur Morthens kom einnig mjög
á óvart. í fyrsta lagi er hann einhver
glæsilegasti söngvari, sem hér hefur