Morgunblaðið - 24.03.1984, Qupperneq 44

44
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 24. MARZ 1984
c im miirifii1 prt»»
bsLorrxO^>uriir\r\ { ggeLudýrabáfrmni
höiiitt \>\JrPt\ rnciVi hreyPíngU."
... að gera hvem dag að
hennar degi.
TM Reg. U.S. Pat. Off.—all rights reserved
°1984 Los Angetes Times Syndteale
Éf> hafði glcymt lyklinum, svo
ég klifraði inn um gluggann,
væna mín!
Með
morgunkaffinu
Upp med þig eins og skot. Ég
í nú að fá að komast í skugg-
ann!
HÖGNI HREKKVÍSI
Nokkur orð til Hildar Dagsdóttur:
„Sá guli hefur lyft
Grettistakinu“
Valtýr Guðmundsson skrifar:
„Kæri Velvakandi.
Einhver Hildur Dagsdóttir
sendi mér tóninn í blaðinu hinn
9. þessa mánaðar og lét móðan
mása — af hverju vissi ég nú
ekki. Grein hennar var nú frem-
ur lítið málefnaleg. Samt kom
það ótvírætt í ljós hjá frúnni að
hún trúir á drauga, tröll og aft-
urgöngur. Hélt ég að slíkur
barnaskapur væri horfinn með
öllu úr vitund núlifandi manna,
en því miður er það nú ekki svo
gott að því er virðist.
Auðvitað hefur hinn svokallaði
Glámur, sem á að hafa riðið hús-
um á Þórhallsstöðum í Forsælu-
dal aldrei verið til, og þess vegna
ekki heldur gætt fjár á þeim bæ.
Það er tóm vitleysa að halda
slíku fram. Leikaraskapur ein-
hvers konar mun þarna hafa
verið um hönd hafður eins og svo
oft kom fyrir á landi hér — jafn-
vel allt fram á vora daga. Menn
sem látnir eru ganga aftur til-
heyra bara skröksögum og engu
öðru. Liggur því beinast við að
trúa Gretti Ásmundarsyni fyrir
því að hafa gætt sauða nokkra
daga inn í Forsæludal og þegið
matbjörg að launum, enda hefur
hann verið vanur því starfi líkt
og gefur að skilja. Allir íslenzkir
bændasynir hafa einhvern tíma
gert þetta frá upphafi vega.
Þessi ágæti fornkappi hafði
áður skipt um nafn oggefist vel.
Vissulega hafa aðrir svona í og
með komið þar við sögu, því
fleiri en Grettir þurftu oft að
bjarga lífi sínu þegar harðnaði á
dalnum. Þessi ályktun mín er
ekki byggð á neinni vanþekk-
ingu, heldur þveröfugt.
Nafn þessa örlaga-hrjáða manns
lét ég fylgja grein minni í sam-
bandi við þorskinn, vegna þess
að sá „guli“ hefur lyft Grettis-
taki varðandi fjárhag þjóðarinn-
ar, og þess vegna á hann allt gott
skilið. Hefði engar hártoganir
þurft að eiga sér stað þess vegna
að mínum dómi.
Undir lokin í sinni kvenlegu
ritsmíð var Hildur eitthvað að
nefna ullarkamba. Það atriði út-
af fyrir sig er nú ekki svaravert.
En þetta eru góðir hlutir og
sjálfsagt fyrir konuna að hafa þá
með sér ef henni dytti í hug að
ferðast út á land með vorinu —
og þakka fyrir sig á verðskuldað-
an hátt ef henni yrði boðinn
kaffisopi með nýbakaðri hjóna-
bandssæluköku í ofanálag —
annað eins hefur áður gerst eins
og það að taka vel á móti góðum
gesti.“
Málvöndunarþankar
— og fyrirspurn um vísur
Þórunn Guðmundsdóttir skrif-
ar:
Góði Velvakandi.
Mér er fjarska hlýtt til veður-
fræðinga, en vænna þætti mér
um þá ef þeir hættu að hafa
enskan framburð á orðum, sem
tákna veðurfar. Ég hefi bent á
þetta áður, en fyrir blindum
augum að því er virðist. Nú er
„veðurfregnatíminn" kominn i
þennan hóp. Sumir leggja
áherzlu á „veður“ sem rétt er, en
aðrir geyma hana handa síðari
hluta orðsins. Veðurfregnir
ymja svo oft í eyrum manna að
þessi annarlegi framburður hef-
ur áhrif, þó fólk hlusti ekki
beint.
Ég heyrði nýlega konu, vel
mælta á íslenzku, segja suðaust-
ur með áherzlu á „austur" að
hætti veðurfræðinga. Ég tel að
öðru leyti gott málfar á veður-
lýsingum. Eitt sinn þótti mér
ágætur veðurfræðingur nota
orðið „magn“ alveg að óþörfu, en
það orð hefir vaðið uppi í máli
manna mjög til óþurftar. Varð
þá til þess baga:
Illra veöra magnast magn
hjá mögnuðum veðurfræðingum,
þjóð þeir magna magnað gagn
með mögnuðum veðurlýsingum.
Mér finnst ánægjulegt að
menn eru samkvæmt útvarpinu
almennt farnir að opna verzlanir
og aðra staði og þeir hættir að
opna sig sjálfir eins og tíðkast
hefur. Ég hefi líka orðið þess vör
að „ársgrundvöllurinn" hefur
látið undan síga. Tel ég það virð-
ingarvert. Mér dettur í hug,
hvort ekki væri hægt að fá fjöl-
miðlamenn til að segja: „Að
minnsta kosti" í stað „allavega"
eða „allavegana", sem hver
gleypir nú eftir öðrum í gríð og
ergi. Þetta er uppsuða úr „any-
way“ sem enskir nota í tíma og
Snilldarþættir
Til Velvakanda.
„Ég vil eindregið benda fólki á
miðvikudagsþættina í morgun-
útvarpinu um íslenskar konur,
sem Björg Einarsdóttir hefur
verið með í vetur.
Björg setur efnið fram á ein-
falda og skemmtilega vísu og á
mjög góðri íslensku. Mér finnst
margt lakara hafa komið á
prenti en þetta efni.
Ég vil þakka fyrir alla þættina
en nefni sérstaklega frásögnina
um dr. Björgu Þorláksson, eina
mætustu dóttur minnar sýslu.
Ég tel að minning hennar hafi
legið um of í láginni. Hún var vel
menntuð og vísindamaður.
Ilúnvetningur."
ótíma. Ég skora á fjölmiðlana að
þegar þeir hugsa „anyway" þá
skipti þeir yfir á okkar íslenzka
orðtæki „að minnsta kosti".
Margir þeir sem tala og skrifa
fyrir almenning eru mjög rugl-
aðir í notkun forsetninga. Eg
stundaði dálítið málanám áður
fyrr og var þá mikið lagt upp úr
réttri notkun forsetninga, þótt
það kostaði nokkurt erfiði. Tókst
mér allvel að ná tökum á þessu.
Þætti mér því ekki ólíklegt að
allt þetta velgefna, sem lætur
ljós sitt skína yfir alþjóð, gæti
með lítilli fyrirhöfn lært þennan
þátt móðurmálsins, nema svo sé
eins og Helgi Hálfdanarson
sagði, að íslendingar virtust geta
lært öll mál nema íslenzku. Ég
skora á aðstandendur útvarps og
sjónvarps að halda námskeið til
að kenna þessu fólki þessi atriði
og önnur, sem eru nauðsynleg
góðu málfari og þá ekki sízt að
beita lýsingarhætti, sem margir
virðast alls ekki kunna, en er þó
eitt aðalatriði fagurs máls.
Velvakandi góður. Þú ert mjög
naskur og natinn við að hafa upp
á ýmsum kveðskap fyrir fólk. Nú
langar mig að biðja þig að at-
huga um tvo bragi, sem ég kann
að vísu ekki nema smáglefsur úr.
Annar er svona: „... átjan
bændur í Kjósinni, á sama máli
var Merar-Gróa og Magnús karl-
inn í Bráðræði". Hinn hljóðar
svo: „Svo var mikill satans kraft-
ur/ að saltaðir gengu þorskar
aftur.“