Morgunblaðið - 17.05.1984, Qupperneq 4

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 17. MAÍ 1984
52
Hornstrandaþankar
- eftir Jóhannes
Jakobsson
Nú þegar félög og skrifstofur
eru í óða önn að ganga frá ferða-
áætlun sumarsins, er ekki úr vegi
að hugleiða öryggismál ferða-
manna, sem leggja leið sína á
Hornstrandir. Eins og flestir vita
er þar aðeins hægt að ferðast fót-
gangandi á landi.
Þar eru allar ár óbrúaðar frá
Ófeigsfirði og vestur að ísafjarð-
ardjúpi. Þessar ár eins og margar
aðrar geta orðið með öllu ófærar á
einni nóttu, ef svo háttar veðráttu.
Þær vatnsmestu á austanverðum
Ströndum eru Eyvindarfjarðará,
Meyjará, Bjarnafjarðará og
Reykjafjarðarós, þær tvær síðast-
nefndu jökulár. Það hefur nokkr-
um sinnum hent að fólk hefur snú-
ið við í Reykjafirði vegna vatns-
flaumsins í tjeðum ám, að ráði
kunnugra. Einn hópur ferða-
manna kom norður Strandir 1982
frá Ófeigsfirði og útbjó fleka úr
rekaviði og tókst að ferja fólkið, 8
manns, áfallalaust yfir Eyvind-
arfjarðará. Ekki vil ég ráðleggja
- að treysta á slíkt. Svo verður að
geta þess að frá Dröngum var
fólkið flutt framhjá Meyjará og
Bjarnafjarðará.
Við í Reykjafirði fréttum af
ferðum hópsins og bóndinn í
Ófeigsfirði hafði af því áhyggjur
hvernig úr rættist hjá fólkinu.
Höfðum við bát til taks og fórum
til móts við hópinn þegar til hans
sást og ferjuðum hann framhjá
Reykjafjarðarós, sem var í svo
miklum vexti þessa daga að ég
minnist ekki að hafa séð hann
meiri. Nú voru þessir júlídagar,
sem hér um ræðir, bestu og blíð-
ustu dagar þess sumars. Hlý suð-
vestanátt, nokkuð hvöss stundum
og sól skein nótt sem dag. Ein-
hverjum kann að finnast að svona
lagað geti ekki staðist, en það er
satt' samt. Viðbrögð náttúrunnar
eru stundum torskilin, en þessir
miklu vatnavextir í ánum eiga sér
eðlilegar forsendur. Það er mín
reynsla af íslenskum ferðamönn-
um nú til dags að þeir séu mjög
óglöggir að velja sér vöð á ám,
vaða helst þar sem styst er yfir.
Húsnæðismál ferðamanna á
Hornströndum þarf líka að taka
til umfjöllunar og úrbóta. Til er
ætlast að fólk búi í tjöldum og er
það gott svo langt sem það nær.
Skýli SVFÍ eru aðeins heimil í
neyðartilvikum eins og það er
orðað í tilkynningum. Nú er þetta
teygjanlegt hugtak, telst það
neyðartilvik þegar fólk kemur í
náttstað holdvott en hresst og
heilbrigt? Ég veit af reynslu að
fólk færi í skýli SVFÍ ef til staðar
væri, þótt ástandið væri ekki svo
vont sem hér er nefnt. Þetta ieiðir
til misnotkunar og of mikils álags
á skýlin.
Leyfi mér að birta orðrétt línur
úr skýrslu minni til Náttúru-
verndarráðs 1982: „Ég var að tala
um skýlið í Furufirði og er best að
ljúka því. 12. ágúst kom ég þar.
síðast, þá er stödd þar ensk fjöl-
skylda, doktor með konu og 4 dæt-
ur, giska á aldur 10—20 ára. 3 þær
yngstu sátu í hnipri á gólfinu í
svefnpokum upp að höndum. Það
rétt sást lífsmark í eldavélinni,
sem er í mesta óstandi, ekki hægt
að loka eldhólfi og gat á hnéröri
úti, en hefur verið vafið með ál-
pappír, umbúðum af matvælum.
Eldiviður var nægur inni en renn-
andi blautur og sviðnaði því í
eldstæðinu. Húsið fullt af raka,
þungu lofti og óvistlegt á ailan
máta.“
Sundlaugin í Reykjafirði.
„Ég lít svo á að tímabært
sé að hæstvirt Alþingi og
þeir, sem skipuleggja ferð-
ir á Hornstrandir, fari nú
að huga að öryggismálum
ferðalanga um þennan
landshluta. Með vaxandi
umferð skapast aukin
hætta á slysum ..."
Þeir sem hafa eftirlit með skýl-
unum kenna ferðamönnum um
slæma umgengni og mætti hún að
vísu vera betri. En mér virðist
stundum gæta nokkurrar óvildar í
garð ferðamanna hjá eftirlits-
mönnum skýlanna og því er stund-
um trassað að gera við það sem
mætti kalla eðlilegt slit. Eldstórn-
ar endast mjög illa í þessum köldu
húsum.
Ljóst er að aldrei ætti að beina
fleiru fólki vísvitandi á einn stað á
Hornströndum, að ekki sé hægt að
koma því í húsaskjól þegar slag-
veður geisa. Ég hef fyrir satt að
oft á undanförnum sumrum hafi
verið 60—70 samankomið í Horn-
vík. 9. ágúst 1982 varð 35 manna
hópur að flýja tjöld sín undan
óveðri, í skýli SVFÍ í Höfn í
Hornvík og þótti þá þröngt á
þingi. Fólk getur ekki sest í bíl
sinn og ekið heim þegar illa viðrar
á Hornströndum. Það verður að
sitja þar sem það er statt, uns
veðrinu slotar. Það hefur verið
hljótt um þetta friðland á Alþingi
síðan lög um það voru sett og
ákveðið var að beina aukinni um-
ferð á það svæði m.a. til að létta á
ofsetnum stöðum á hálendinu og
sunnanlands.
Ég lít svo á að tímabært sé að
hæstvirt Alþingi og þeir sem
skipuleggja ferðir á Hornstrandir,
fari nú að huga að öryggismálum
ferðalanga um þennan landshluta.
Með vaxandi umferð skapast auk-
in hætta á slysum. Að fara að und-
irbúa að setja göngubrýr á
vatnsmestu árnar nú þegar og
vinna að því verkefni áfram.
Beita sér fyrir byggingu ferða-
mannaskála á aðaláningarstöðum
ferðafólks á þessu stórbrotna, há-
lenda og svipmikla landsvæði. í
þeirri góðu trú eru þessar hugleið-
ingar fram settar.
„Sundlaugin í
Reykjafirði“
Sundlaugin í Reykjafirði var
byggð á árunum 1937—1938 og
vígð 2. júlí það ár. Það var eins
með þetta fyrirtæki og svo mörg
önnur á þessum tíma, sem ung-
mannafélögin og einstaklingar
beittu sér fyrir, voru af vanefnum
reist. I stuttu máli, af áhuganum
einum. Laugin er 8x20 m og mesta
dýpi er 1,70 m. Á síðastliðnu ári
voru 45 ár liðin síðan hún var tek-
in í notkun. Má undur kalla að hún
skuli enn halda vatni, að vísu hafa
heimamenn lagt á sig nokra fyrir-
höfn ár hvert til að svo mætti
vera. Nú verður ekki lengur kom-
ist hjá því að hefja endurbætur
sem duga til frambúðar.
Það er andleg og líkamleg
hressing þreyttum ferðamanni að
komast í heitt bað. Kannski má
segja að þetta sé „perla í eyði-
mörkinni", eða þannig hafa mér
komið fyrir sjónir viðbrögð og
undrun ferðafólks þegar því hefur
gefist kostur á að njóta þessarar
heilsulindar á svo afskekktum
stað.
En endurbætur kosta peninga
og það vefst fyrir manni hvernig
þeirra skal aflað. Vil ég hér beina
þeirri ósk til stofnana og félaga
sem um ferðamál fjalla, að gefa
góð ráð og leggja okkur lið. Mætti
þar nefna Ferðamálaráð, ferðafé-
lögin og ferðaskrifstofur, sem
skipuleggja ferðir um Horn-
strandir. Þá má ekki gleyma því