Morgunblaðið - 27.05.1984, Qupperneq 13

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 27. MAÍ 1984
61
SKEMMTANALIFIÐ
Ef drengirnir stóöu sig ekki í vinnunni eöa kvört-
uöu voru þeir baröir meö stöfum, stungnir meö
skærum eöa brenndir meö heitu járni.
SJÁ: Barnaþrælkun
Disney heitinn meö einni vinsælustu „stjörnunni" sinni, Andrés önd.
Disney
kastar
klæðum
Mikki Mús er löngu oröinn
ábatasamasti skemmtikraftur
allra tíma og er lítiö lát á vinsæld-
um hans. Nú ætlar hann aö færa út
kvíarnar og hasla sér völl í Evrópu.
Frá því var skýrt í febrúar sl., aö
áætlanir væru uppi um aö reisa
fyrsta Disney-landiö í Evrópu, þótt
ekki væri endanlega ákveöið hvar
því yröi valinn staöur. Jafnframt
bárust fróttir um aö Disney-fyrir-
tækiö væri óöfluga aö færa út kví-
arnar í öörum skllningi og fram-
leiösla þess yröi í dálítiö öörum dúr
en viö eigum aö venjast.
Mikki og félagar hans hafa ekki
komiö sér saman um, hvar í Evr-
ópu þeir ætla aö setjast aö, en
skemmtigaröur þeirra verður
væntanlega opnaöur eftir fjögur til
fimm ár og líklega í Suður-
Frakklandi eöa á Noröur-Spáni.
Samhliöa skemmtigaröinum veröa
reist hótel og útbúin öll sú aöstaöa
önnur, sem nauösynleg þykir.
Fyrsti Disney-skemmtigaröurinn
var opnaöur suður af Los Angeies
áriö 1955. Staöurinn reyndist fljót-
lega of lítill en meö honum var
lagöur grunnur aö stórveldi sköp-
unarverka Walt Disney. Áriö 1971
var mikiö landflæmi á Flórída-
skaga, tvisvar sinnum stærra en
Manhattan-eyja, lagt undir næsta
skemmtigarö, sem gefið var nafniö
Disney World.
Fyrsti Disney-skemmtigaröurinn
utan Bandaríkjanna var reistur f
Tókýó og reyndist hann vinsæll og
góö tekjulind.
Forstjóri Disney-fyrirtækisins
heitir Ron Miller og er honum
greinilega umhugaö aö framleiösla
fyrirtækisins tolli í tískunni en dagi
ekki uppi sem fornaldarfyrirbæri á
breytilegum tímum.
Fram aö þessu hefur öll fram-
leiösla fyrlrtækisins veriö miöuö
viö skemmtun handa ailri fjölskyld-
unni og hefur gott siögæöi í hví-
vetna veriö haft aö leiöarljósi. Fyrir
bragöiö hefur veldi fyrirtækisins
ekki veriö hrunahætt og nýjar
kynslóöir hafa stööugt streymt á
sýningar hinna sígildu teikni-
mynda, t.d. Mjallhvít.
En nú viröist kominn timi til aö
gera einhverjar breytingar. Fyrir-
tækiö hefur tapaö hundruöum
milljóna á síöustu níu kvikmyndum
sínum, og ekki má viö svo búið
standa. Fyrir skömmu var frum-
sýnd síöasta kvikmynd Disney-
fyrirtækisins. Nefndist hún
„Splash" og er ástarsaga hafmeyj-
ar. Þar bregður svo kynlega við aö
í Disney-mynd er mannslíkami
sýndur i allri sinni nekt.
Kvikmyndir sem fyrirtækiö hefur
látiö gera fyrir unglinga eru nú líka
meö grófara oröbragöi en áöur
hefur tíökast. Ron Miller segir um
þetta: „Disney hefur jafnan veriö
fulltrúi siögæðis og drengskapar.
Við ætlum aldrei aö breyta út frá
því, en viö veröum aö játa aö þaö
hefur oröið breyting í þá átt aö
gera kvikmyndir, sem eru meira
viö hæfi ungs fólks nú á tímum.
Sumt fólk þolir hvorki Ijótt orö-
bragö né nektarsenur, en þaö er
hægt aö gera slíka hluti á smekk-
legan hátt.
Miller ætlar samt aö fara aö öllu
með gát. Disney-myndir fyrir ungl-
inga eru nú framleiddar undir sór-
stöku vörumerki — Touchstone
Films.
SVIK OG PRETTTR
Listin að
stela skipum
Alþjóöleg sjóferöastofnun var
sett á laggirnar í Genf fyrir
þremur árum til aö rannsaka
þjófnaö og misferli í kaupskipaút-
gerö, en aö sögn stofnunarinnar er
stigamennska á höfum úti ört vax-
andi atvinnugrein. Hún er nú
stunduö í allt aö tvisvar sinnum
ríkara mæli en fyrir fjórum árum og
veldur tugmilljaröa tjóni á ári
hverju.
Þaö er nær daglegt brauð aö
skipum sé sökkt, aö eldur komi
upp í þeim meö dularfullum hætti
ellegar aö skipsfarmar hverfi og aö
skipum sé siglt í strand aö yfir-
lögöu ráöi. Verst er ástandið í
Suöur-Kínahafi, þar sem lætur
nærri aö sjórán upp á gamla móö-
inn séu stunduö. Þar ráöast ræn-
ingjar til uppgöngu í skipin eins og
sjóræningjarnir fyrrum.
Sjóferöastofnunin hefur nú í
hyggju aö gefa höfnum einkunnir
eftir því hversu öruggar þær séu á
sama hátt og gert er meö flugvelli.
Þótt formælendur stofnunarinnar
vilji ekki nefna nein nöfn, má ætla
aö höfnin í Lagos í Nígeríu hafni
mjög neðarlega á listanum og trú-
lega er Bombay á Indlandi litlu
skárri.
Þetta vandamál er tröllaukiö og
víöfemt og þaö var því ekki aö
ófyrirsynju aö þaö bæri á góma á
ráöstefnu Sameinuöu þjóöanna
hægar um vik.
um verzlun og þróunarmál. Menn
töldu aö ef til vill yröi unnt aö gera
einhverjar umbætur meö því aö
fyrirskipa betri skráningarreglur.
Þær reglur, sem nú eru viö lýöi,
eru gamlar og úreltar og sam-
kvæmt þeim er jafnauövelt aö
skipta um nafn á skipi og aö mála
þaö á þaö.
Hjá tryggingafyrirtækinu Lloyds
í London uppgötvuöu menn fyrir
skömmu aö skip, sem sökk í
spánsk-bandaríska stríöinu á 19.
öld er enn á skipaskrá! Á fyrr-
nefndri ráöstefnu komu fram hug-
myndir um níu stafa skráningar-
númer skipa. Samkvæmt því fengi
skip ákveöiö númer um leið og því
yröi hleypt af stokkunum og þaö
breyttist ekki þrátt fyrir eigenda-
skipti, nafnbreytingu og nýja
heimahöfn. Þessi númer væri unnt
aö tengja viö kallmerki hinnar al-
þjóölegu fjarskiptastofnunar, sem
tekur þegar til 200.000 skipa og
báta.
Greiðsla fyrir skipsfarma miöast
fremur viö farmskrárnar en viö
þann varning sem skipin flytja í
raun og veru. Þar af leiöir aö
mörgum finnst freistandi aö falsa
skrárnar enda falla menn æöi oft í
þá freistni.
En þaö er erfitt aö lögsækja
menn og fá þá dæmda fyrir mis-
ferli á hafinu. Ástæöan er sú aö
afbrot af þessu tagi eru utan allra
landamæra og oft leikur vafi á um
lögsöguna.
Eftirfarandi dæmi lýsir því
hversu erfið viöureignar svona mál
geta verið. Eigendur viökomandi
skips voru grískir, en þaö sigldi
undir fána frá Hondúras. Farmi var
skipaö um borö í Trieste, Limassol
og Höföaborg, en svo átti aö heita
aö skipið heföi sokkiö undan
ströndum Kýpur, þótt raunar sé
taliö aö því hafi veriö siglt til Líban-
on. Skipstjórinn var grískur, fyrsti
stýrimaöur tyrkneskur og áhöfnin
frá Gambíu, en skipiö var tryggt
hjá brezku tryggingarfyrirtæki.
Hvert er nú lögsagnarumdæm-
iö?
— LIESL GRAZ
ÞETTA GERÐIST LIKA ...
Dularfulla frímerkið
Frímerkiö hér til hliöar, sem
skreytt er mynd af Karli Breta-
prins og Díönu prinsessu, er ekki
gefiö út í Bretlandi eöa einhverju
samveldislanda bresku krúnunn-
ar. Hér er semsé maðkur í mys-
unni. Þaö eru tyrknesk yfirvöld á
noröurhluta Kýpur, sem gefa frí-
merkið út, og tilgangurinn er að
blekkja póstbera í Evrópu.
Grikkir, sem neita aö viöurkenna
einhliöa sjálfstæöisyfirlýsingu
Tyrkja í noröurhluta Kýpur, hafa
beöiö póstyfirvöld í Evrópu aö
standa meö sér í þessu efni og
neita aö bera út póst frá Tyrkjum
á Kýpur. Líklega er þaö von
Tyrkjanna aö myndin af Karli og
Diönu veröi til þess aö slá ryki i
augu pósta, sem halda aö bréfiö
sé frá Bretlandi og bera þaö út í
góöri trú. Varla veröa póstar á
Islandi blekktir svo auöveld-
lega ...
Refsing „við hæfi“
Herréttur í Súdan fann á dög-
unum Ali nokkurn Abuanga sek-
an um vopnaö rán og kvaö upp
yfir honum dóm, sem þar í landi
er talinn „viö hæfi“. Af Ali á aö
höggva tvo útlimi, hægri hönd og
vinstri fót. Aö auki á hann aö
endurgreiöa súdönsku pundin
600 (jafnviröi um 8.500 (sl.
króna), sem hann haföi þvingað
kaupmann til aö láta sig hafa
meö því aö ota aö honum
skammbyssu.
Helg kúla
Jóhannes Páll páfi hefur gefiö
byssukúluna, sem skotiö var á
hann á Péturstorgi í Róm fyrir
tæpum þremur árum. Þaö var
biskupinn i Leiría og Fatíma í
Portúgal, sem tók viö kúlunni er
hann sótti páfa heim í Vatíkaniö
fyrir stuttu, og stendur til aö
varðveita hana á helgistaö
rómversk-kaþólskra manna í
Fatíma.
„Rauða línan“
Fyrir nokkrum dögum upp-
götvaöist aö á ný var hægt aö
hringja beint til Moskvu og nokk-
urra annarra borga í Sovétríkjun-
um. .Rauöa linan“ var þó ekki
opin nema í tvo daga og síöan
hefur ekki veriö unnt aö velja
nema fáein símanúmer sjálfvirkt
þangaö austur. Sjálfvirka valiö til
Sovétríkjanna var fyrst tekiö í
notkun vegna Ólympíuleikanna
áriö 1980, en tveimur árum síöar
var lokaö fyrir það. Yfirvöld
sögöust vera aö endurnýja
franska tæknibúnaöinn. Heimild-
armenn í Moskvu segja aö kerfiö
hafi sannarlega veriö endurnýjaö
— meö sovéskum tækjum — og
nú sé hægur leikur fyrir erind-
reka Kremlverja aö hlusta á hvert
einasta símtal sem valiö er sjálf-
virkt. Þeir sem vita af beinni línu
opinni í austurveg og hyggjast
slá á þráöinn ættu aö hafa þetta
í huga ...
SITT LÍTTÐ AF HVERJU
Fyrir stuttu skutu franskir sjó-
liðar á fiskimenn frá Spáni, sem
voru á veiðum í Biskayaflóa. í
hefndarskyni hefur forlag nokk-
urt í Barcelóna sent frá sér bók,
sem þegar er oröiö metsölurit,
þar sem því er haldið fram, aö
faöir Adolfs Hitlers hafi veriö
Frakki ... Á næstu fjórum árum
hyggjast kommúnistar ( Kína
endurbæta og opna á ný 200
musteri og helgihús Búddhatrú-
armanna í Tíbet, en fram aö
þessu hafa þeir reynt aö uppræta
„trúvillu" í landinu, sem þeir
hersitja .. . Fyrsta bókin um Bítl-
ana, sem gefin hefur veriö út í
Austur-Þýskalandi, kom út fyrir
nokkru og áöur en mánuður var
liöinn voru öll útgefin eintök,
fimmtíu þúsund aö tölu, uppseld.
Önnur útgáfa i sama upplagi er
væntanleg í júlí ...