Morgunblaðið - 27.05.1984, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 27. MAÍ 1984
John Malkovich, Dustin Hoffman og Stephen Lang í Sölumaöur deyr.
Hoffman snýr
aftur á Broadway
Það var fyrir næstum því 20 árum
að Ulu Grosbard leikstýrði A View
From the Bridge (Horft af brúnni)
og einn daginn þegar æfingar stóðu
yfir sagði hann leikritaskáldinu
Arthur Miller að einn meðlimur
leikhópsins væri tilvalinn til að leika
Willy Loman í öðru leikriti Millers,
Death of a Salesman (Sölumaður
deyr). Miller leit í kringum sig í
leikhúsinu, á Robert Duvall, sem lék
aðalhlutverkið, á John Voigt og aðra
upprennandi leikara, sem voru að
æfa sig, en svo rann það upp fyrir
honum að leikstjórinn benti á sviðs-
stjórann. Það var ungur lftill maður,
minnist Miller, sem leit út „eins og
hann væri nýskriðinn úr mennta-
skóla“. Ungi maðurinn var Dustin
Hoffman, sem þá var gersamlega
óþekktur en innan þriggja ára frá
þessari stundu átti hann eftir að
verða kvikmyndastjarna og i
fremstu röð bandarískra leikara.
Orð Grosbards hafa orðið að
veruleika því að í mars síðastliðn-
um hóf Hoffman að leika hinn 63
ára gamla Willy Loman í Sölu-
maður deyr í Broadhurst-leikhús-
inu i New York. Hvað Miller
snertir, þá hefur hann beðið þol-
inmóður eftir því að Hoffman yrði
nógu gamall fyrir hlutverkið. Og
finnist einhverjum að hann sé enn
of ungur fyrir það, 46 ára að aldri,
er Miller fljótur að benda á að Lee
J. Cobb var aðeins 37 ára gamall í
hlutverki sölumannsins þegar
leikritið var fyrst sett upp. Að
auki hafði Miller alltaf séð Willy
Loman fyrir sér sem smávaxinn
mann og bætti í rauninni við
nokkrum setningum í leikritið á
sínum tíma svo lýsingin á Willy
ætti betur við stóran skrokk
Cobbs. í upprunalega handriti
leikritsins var nefnilega talað um
Willy sem mjög smávaxinn mann
og núna er hann orðinn það aftur.
Allt frá því að Hoffman las
fyrst leikritið Sölumaður deyr 17
ára gamall hefur hann haft löng-
un til að leika aðalpersónu þess. Á
leikaraferli sínum hefur hann
komist næst Willy þegar Gros-
bard leikstýrði leikritinu á hljóm-
plötu á miðjum sjöunda áratugn-
um en í þeirri útgáfu lék Hoffman
Bernard, besta vin Britts, sonar
Willys. í mörg ár fyrir og eftir
þessa upptöku streittist Hoffman
við að koma undir sig fótunum
sem leikari, þangað til leikstjórinn
Mike Nichols tók þá áhættu að fá
þennan óþekkta leikara til að leika
aðalhlutverkið í mynd sinni, The
Graduate. Hoffman varð stjarna á
einni nóttu.
Fyrir nokkrum árum átti
Hoffman í miklum erfiðleikum
bæði i einkalífinu og sem leikari.
Hjónaband hans og dansarans
Anne Byrne var í molum, hann
stóð í málaferlum við umboðs-
mann sinn og mynd hans, Straigt
Times, lenti í ýmsum ógöngum,
sem var að mörgu leyti honum
sjálfum að kenna. Þessu tímabili
lýsti hann seinna sem „því versta í
lífi mínu“.
En það lagaðist með tímanum
og hann lék í Kramer vs. Kramer,
mynd um skilnað hjóna, þegar
hann sjálfur stóð í skilnaði. Hann
fann nokkra huggun í list sinni:
„Mér finnst að lífið sé ekki nokk-
urs virði nema ég noti það. Það er
mín meinloka. Aðrir myndu segja
að það ætti ekki að nota lífið held-
ur upplifa það.“
Á þessum erfiðu árum talaði
Hoffman oft um að snúa sér aftur
að leikhúsinu og um erfiðleikana á
þvi að ákveða hvaða hlutverk
hann ætti helst að leika. En af
mörgum ástæðum, ekki síst þeirri
að hann fékk himinháar upphæðir
fyrir kvikmyndaleikinn, ákvað
hann að gera það ekki. En eitt
leikrit var honum þó alltaf ofar-
lega í huga, Sölumaður deyr, og
eins og breskur leikari sem bíður
eftir því að ná þroska í að leika Lé
konung, beið hann þar til hann
yrði eldri.
Fyrir einu ári þegar hann var í
fríi á sveitasetri sínu í Connecti-
cut, heimsótti Hoffman nágranna
sinn, Arthur Miller, og sagði hon-
um að nú væri hann enn einu sinni
í hléi á milli kvikmynda og væri að
hugsa um að leika í leikriti. Miller
sagði — og Hoffman man enn van-
trúartóninn í röddinni, „þú vilt þó
ekki leika sölumanninn, er það?“
Hoffman þótti það enn of snemmt.
En hugmyndin freistaði hans og
hugrekkið jókst þegar Miller sagði
að hann myndi breyta setingunum
um hæð Willys, sem varð horn-
steinninn í túlkun Hoffmans. Svo
hann ákvað að slá til.
Fyrir stuttu talaði Hoffman um
tengsl Sölumannsins við sína eigin
æsku. Þrátt fyrir ólíkan tíma, stað
og ólíka efnahagslega stöðu í þjóð-
félaginu, þótti honum margt svip-
að með sambandinu innan sinnar
eigin fjölskyldu og fjölskyldu
Sölumannsins. Faðir hans hafði
unnið sem sviðsmaður hjá Col-
umbia-fyrirtækinu en síðan gerst
sölumaður og seldi húsgögn. Þegar
hann var sextugur, eftir margra
ára dygga þjónustu, sagði fyrir-
tækið honum skyndilega upp.
„Faðir minn var góður ferðasölu-
maður,“ sagði Hoffman, „en ég
held að hann hafi ekki litið á sjálf-
an sig sem slíkan. Heima lifðum
við viðkvæmu lífi.“
— ai.
VERSLUIMIN
keh
BORG ARTUNI
ÚRVAL
Eigum alitaf fyrirliggjandi
margar gerðir af frysti og
kæliskápum.
Tökum sem dæmi þessa
gerð af kæliskáp:
- Hann er tvískiptur með 140
“ lítra kæli og 180 lítra
S; frysti. Málin eru
157x60x60 sm.
Verðið er gott, kr. 22.650,
miðað við staðgreiðslu. Af
borgunarkjör eru þriðjungur
út og afgangurinn á 7
manuúum.
Öruggt merki,
örugg varahlutaþji'nusta.
Ofnfastur steinleir í hæsta gæðaflokki. Sænskt hand-
verk eins og það gerist best.
Póstsendum
Bankastræti 10, sími 13122.