Morgunblaðið - 31.05.1984, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 31. MAÍ 1984
19
ÝMSUM ER enn í fersku minni þegar bandarískir geimfarar komu til íslands árið 1968,
í því skyni að þjálfa sig í umhverfi sem líktist því sem er á tunglinu. Þjálfunin var fyrir
geimför Apollo-Saturn 16. og tunglferjunnar Orion, sem skotið var upp á Kennedy-höfða
þann 16. apríl 1972. Innanborðs í tunglferjunni voru geimfararnir þrír, Thomas K.
Mattingly, John W. Young og Charles Moss Duke. Þeir tveir síðarnefndu fóru út úr
ferjunni, eftir lendingu á svonefndu Cayley-svæði tunglsins, óku um í faratækinu Rover-2
og söfnuðu 110 kílóum af jarðvegssýnum, sem þeir komu með til jarðar tólf dögum eftir
geimskotið. Var þetta í fimmta sinn sem maðurinn gekk um á tunglinu, en alls dvöldu
þremenningarnir í 72 klukkustundir og tvær mínútur á tunglinu. Einn þessara tungl-
fara, Charles Moss Duke, er nú staddur hérlendis á vegum World Leadership Council,
samtaka, sem vinna að heimsfriði í anda kristilegs kærleika og guðlegrar forsjár. Hafa
menn frá samtökunum ferðast víða um heim og átt fundi með forsvarsmönnum ýmissa
landa um hvernig megi skapa þjóðum heimsins farsæla framtíð með tilstyrk kenninga
Krists. Blm. Morgunblaðsins ræddi við hann um starfsferilinn, tunglferðina og starf
World Leadership Council.
Hvernig leiö mér, rétt
eins og litlum strák á
jólunum," svarar
Charles Moss Duke hlæjandi við
fyrstu spurningunni sem vaknar
hjá blaðamanni í viðtali við
tunglfara: hvernig leið þér á
tunglinu?
„Tilfinningin sem gagntók mig
þarna líður mér seint úr minni.
Við vorum spenntir og kunnum
okkur varla læti þegar við komum
niður á yfirborð tunglsins. Það var
varla að ég tryði því að ég gæti
hugsað með mér — góður Guð, ég
er á tunglinu — og væri þar í raun
og veru. Það er eiginlega ekki
hægt að lýsa þessu í orðum. Eins
er það ótrúlegt, en okkur leið eng-
an veginn eins og aðskotadýrum
frá öðrum hnetti og hálfpartinn
fannst mér eins og ég væri stadd-
ur á stað sem ég hefði áður komið
til.
Skýringu þessa var að hluta til
að finna í þjálfun okkar. Hún fór
mikið fram í umhverfi sem líktist
aðtæðum á tunglinu og eins höfð-
um við skoðað myndir af þessu
svæði mjög grannt og vorum því
Það má betur þekkja
svipinn á þessari
mynd, þegar hjálmur-
inn er frá. Charles
Moss Duke, sem 36
ára gamall geimfari
hjá NASA.
ul povjjunlilftíut*
0*2$
Kumida mmiwr
uihaWawcmí
\>UU **
«v< rK!i
PiLHuwyw
t Uh»<j*4h«»
{UDrmkiírtf
vwVm't’Kir
'i*'
prKfr nti'd um (uugiid
,>:• 'nuAuin cidfiollum
»ÍHra>ir a N Vk’lnam
S Lríitkhtnds
Sjáið þið ekki svipinn? Cbarles Moss Duke með eintak af Morgunblaðinu frá 22. apríl 1972, þegar forsíðumyndin sýndi hann
á tunglinu.
við bandaríska fánann
Ljósm. Mbl./ói.K.M.
Tunglferðin opnaði ekki augu
mín fyrir Guði - það gerðist síðar
kunnugir þannig. En önnur skýr-
ing er sú að tunglið er afskaplega
friðsælt, kyrrlátt og fallegt á sinn
sérstæða hátt. Og umhverfið hefur
jú áhrif á mann hvar sem það er, á
tunglinu eða jörðu niðri. Eftir
þessa ferð hefur alltaf blundað
innra með mér löngun til að fara
aftur á þennan sérstaka stað. Ætli
mig hafi ekki langað það frá þvf
við lentum aftur á jörðunni!"
SEX ÁRA ÞJÁLFUN
FYRIR 72 TÍMA
— Hvenær hófst ferill þinn hjá
NASA (Geimferðastofnun Banda-
ríkjanna)?
„Eftir að ég útskrifaðist frá
akademíu bandaríska flotans 1957
gekk ég í bandaríska flugherinn og
starfaði þar um átta ára skeið,
sem flugmaður á orustuflugvélum.
Þá gerðist ég tilraunaflugmaður
hjá flughernum. Gangur mála er
sá að mesta viðurkenning sem til-
raunaflugmanni hlýst er að gefast
kostur á að bjóða sig fram til
geimferða. Slíkt tækifæri bauðst
mér ’66 og maður er nú einu sinni
þannig gerður að vilja stíga einu
skrefi framar en þar sem maður er
í augnablikinu, þannig að ég tók
því.“ segir Moss Duke, sem á að
baki 4.147 flugtíma. Hann lauk
m.a. námi í siglingafræðum fyrir
flugvélar og geimför á sama tíma
og hann var hjá flughernum, auk
þess sem hann þjálfaði tilvonandi
tilraunaflugmenn. Sem geimfari
starfaði hann alls í tíu ár, sem
meðlimur í aðstoðaráhöfn Apollo
10. og sem flugstjóri til vara á
Apollo 13. og 17. Moss Duke var
gerður að undirhershöfðingja
1979.
„Það var í apríl 1966 sem ég var
valin af NASA til tunglferðar og
þar með hófst ævintýrið. Ég flutti
með fjölskylduna til Houston í
Texas og hóf þar með þjálfun sem
stóð yfir í sex ár. Á þeim tíma
komum við m.a. til íslands, fórum
bæði norður í land og inn á öræfi."
— Er þjálfunin erfið?
„Hún er það að vissu marki, en
kannski erfiðust fyrir fjölskyld-
una. Það gengur enginn fjöl-
skyldufaðir í gegnum þessa þjálf-
un án þess að það komi niður á
heimilislífinu og stuðningur fjöl-
skyldunnar er dýrmætur og nauð-
synlegur," segir Moss Duke, en
hann og kona hans, Dorothy, eiga
tvo syni, sem fæddust ’65 og ’67.
„Sú þjálfun sem ég gekk í gegn-
um á þessum árum var sú sama og
Young hlaut, og að miklu leyti
jarðfræðileg, enda var tilgangur
tunglferðarinnar að safna jarð-
vegssýnum. Starf Mattingly lá
hins vegar alfarið innan veggja
tunglferjunnar og hans þjálfun
beindist eingöngu að því. Síðan
vorum við náttúrulega þjálfaðir
saman fyrir geimskotið, lending-
una og aðstæður aðrar þar sem við
sátum þrír við stjórnvölinn.
Á þessum tíma myndaðist
traust vinátta okkar í milli, þann-
ig að við þekktum vel hver annan
og vissum nokkurn veginn í hvorn
fótinn hver myndi stíga í ferðinni.
Traust vinátta, samheldni og
nákvæm samvinna getur líka skipt
höfuðmáli í ferð sem þessari, fyrir
utan tæknikunnáttuna sem slíka.
Þarna deildum við þrír svæði sem
var ekki stærra en þetta herbergi
sem við erum í,“ segir Moss Duke
og lítur yfir herbergi blm., sem
ætla má að sé um niu fermetrar.
„Á þessu svæði fór öll okkar vinna
fram; fyrir utan það var svefnher-
bergið, baðherbergið og eld-
húsið ... “
WORLD LEADER-
SHIP COUNCIL
— Hvenær byrjaðir þú að
starfa með World Leadership
Council?
„Ef þú ert að spyrja um, hvort
ég gerðist trúaður og uppgötvaði
Guð eftir tunglferðina, þá var það
ekki svo,“ segir Moss Duke með
svip sem gefur til kynna að hann
hafi heyrt þá spurningu áður.
„Það sem gerðist var, að fyrir sex
árum var okkur hjónunum boðið
af fjölskylduvini að koma á helg-
arsamkomu. Þar var biblíulestur
og menn ræddu saman um spurn-
ingarnar hvað hefur biblian boðað
mér um framtíðina, og hvað segir
Rœtt við Charles
Moss Duke, fyrrum
geimfara, um starfið
hjá NASA og núver-
andi starfsmann
„ World Leadership
CouncU<( um starfið í
þágu Guðs og bœtt-
ari heims.
biblian mér um Jesús Krist. Er
hann sonur Guðs, eða einhver
lygalaupur sem blekkti mannkyn-
ið?
Þessi samkoma markaði upphaf
þess að augu mín opnuðust fyrir
Guði, ég fór að skilja Krist og
hans kenningar. Á þessum tíma
hafði ég sótt kirkju i áraraðir og
verið kristinn, en án þess að skilja
Guðs orð. Ég byrjaði að starfa hjá
World Leadership Council fyrir
fjórum árum og sá starfi hefur
farið vaxandi með árunum, þannig
að ég hef dregið saman vinnu t.d.
við fasteignafyrirtæki sem ég rek.
Þá erum við hjónin einnig með
opið bænahús á heimili okkar.“
SANDINISTAR OG
FLEIRI SÓTTIR
HEIM
— Hvernig starfa samtökin?
„Starfið felst í því að ferðast á
milli landa og ræða við ýmsa hátt-
setta menn í þjóðfélaginu um
hvernig þeir geti, í krafti starfs
síns og með Guðs orð að leiðar-
ljósi, fært landi sínu bjartari
framtíð. Þetta má þó ekki skilja á
þann veg að við förum einungis til
landa þar sem mikil þjóðfélags-
ólga ríkir, stríð eða aðrar hörm-
ungar. Það má víða margt betur
fara í þjóðfélagi sem er friðsælt á
yfirborðinu.
Sama er að segja um það stjórn-
málakerfi sem ríkir í þeim löndum
sem við heimsækjum, það kemur
okkur ekki við. Samtökin eru
ópólitísk og orð Guðs á erindi til
allra. Þannig höfum við heimsótt
lönd þar sem mismunandi stjórn-
kerfi ríkja og alls staðar verið tek-
ið opnum örmum. Við sóttum á
sínum tíma heim forsvarsmenn
sandinista i Nigaragua og áttum
þar mjög gagnlegar viðræður. Til
sósíalískra landa Evrópu höfum
við hins vegar ekki komið enn. í
Paraguay vorum við fyrir
skemmstu, en heimsóknin þangað
hafði ekki verið skipulögð fyrir-
fram, enda er allur gangur á þeim
málum. En þar, eins og annars
staðar, var sem Guð hefði undir-
búið komu okkar. Á þremur dög-
um höfðum við átt fundi með for-
seta Iandsins, sem bað okkur síðan
að eiga viðræður við helstu yfir-
menn hersins og aðra sem við vild-
um ná sambandi við.“
— Hvernig veljast þau lönd
sem þið heimsækið?
„Það má segja að guðleg forsjón
ráði ferðinni. Þegar okkur berst
beiðni um að koma til viðkomandi
lands leitum við í bæninni leið-
sagnar Guðs um hvort vilji hans
sé að þangað skuli ferðinni heitið
og förum ekki af stað fyrr en vilji
hans er okkur ljós. Svar hans
berst eftir mismunandi leiðum og
eftir mismunandi langan tfma.
Þannig liðu t.d. tvö ár frá því að
beiðni barst frá Vestur-Þýska-
landi þar til við lögðum af stað.“
SILKIFLÖGG FRÁ
TUNGLINU
— Þú ætlar að gefa íslending-
um gjöf.
„Já, ég tók upp á þeim sið fyrir
tveimur árum síðan, að færa tals-
mönnum þeirra þjóða sem ég
heimsæki, fána, sem fór með mér
til tunglsins á sínum tíma. Þá tók
ég með mér tugi lítiila silkiflagga
með bandaríska fánanum. Ég hef
ekki tölu lengur á því hve marga
ég hef gefið, en þeir eru á víð og
dreif um heiminn. Einn fór til Ind-
iru Ghandi í Indlandi, Begin tók
við öðrum fyrir ísraels hönd, einn
er í Austurríki og annar í Þýska-
landi, nokkra hef ég gefið leiðtog-
um Suður-Ameríkuríkja, einn er í
Suður-Afríku og víðar er þá að
finna. Ég á ennþá eina tuttugu
fána, þannig að ég get viðhaldið
þessum sið á komandi árum.“
FRIÐUR FRÁ
HJARTANU
— Hvernig stuðla samtökin að
heimsfriði?
„Fyrst og fremst er að gera fólki
ljóst, að friður sem slíkur kemst
aldrei á nema hann komi frá
hjarta hvers og eins. Ef við finn-
um hann ekki innra með okkur þá
finnum við hann aldrei. Friður
fæst ekki með því að mála hann á
spjöld og ákalla í kröfugöngum.
Slíkar aðgerðir eru til að vekja at-
hygli á friðarþörf heimsins og eru
góðar sem slikar. En til þess að
friður verði varanlegur þarf hann
að koma frá hjarta einstakiingsins
og Guði. Sá sem hefur fundið slík-
an frið innra með sér, hann lifir í
sátt og samlyndi við sjálfan sig,
aðra og umhverfi sitt og honum
líður vel. Að þessu vinnum við í
krafti Guðs og kenninga Krists og
nýtum í þágu málefnisins þá að-
stöðu sem við höfum til að ná
fundum 1 með forystumönnum
þjóða heimsins."
— Talandi um frið, sem fyrrum
geimfari. Hvað finnst þér um ótta
margra við því að stríðsrekstri
verði í framtíðinni beint i auknum
mæli upp í himinhvolfin, með auk-
inni tækni til slíkra hluta?
„Hvað varðar aukna tækni og
vísindaframfarir, þá hefur maður-
inn um árabil litið til himins.
Hann hefur skotið á loft geimför-
um og gervihnöttum til að auka
eigin þekkingu og það er vel. Per-
sónulega hef ég ekki trú á að hann
fari inn á þá braut að nota him-
inhvolfin í hernaðarlegu tilliti. En
allt getur gerst, eins lengi og vit-
firring og illur ásetningur eiga
greiða leið inn í mannshugann og
geta fest þar rætur. Það eina sem
við getum gert er að biðja Guð um
að gefa mannkyninu skilning á
mikilvægi lífs og friðar," sagði
Charles Moss Duke að lokum.
Ásamt honum eru hér staddir
þeir Newman Payton, formaður
World Leadership Council, Glenn
Norwood, Ed Hurley og Keith
McAlister, en heimsóknin nú er í
framhaldi af heimsókn samtak-
anna til íslands á liðnu hausti.
VE